Acta Iuridica Resoviensia nr 1 (36) 2022

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8191

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 21

Błędy definiowania w aktach normatywnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Rybak-Karkosz, Olivia; Ławrentjew, Sylwia
Opracowanie dotyczy analizy kanonów poprawności definiowania, ze szczególnym uwzględnieniem błędów idem per idem oraz ignotum per ignotum. Postulat wystrzegania się tych błędów polegających albo na odwołaniu się w definiensie do znaczenia definiendum, albo definiowania pojęcia innym niezrozumiałym dla odbiorcy danego komunikatu jest powszechnie akceptowany, jednak nader często można odnaleźć przykłady niezachowania tych zasad w aktach prawnych różnej rangi. Celem opracowania jest prezentacja przykładów przepisów prawnych polskich aktów różnego szczebla dotkniętych tym rodzajem błędu. Szczegółowa analiza zmierza do ustalenia, czy powtórzenie w definiensie wyrazu definiowanego spełnia tylko rolę estetyczną, czy też zabieg ten pełni rolę semantyczną, co jest niegodne z kanonem poprawności definiowania.
Celowość i znaczenie wprowadzenia obowiązku zachowania tajemnicy spółki w P.S.A.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Moniczewski, Karol
Opracowanie porusza problematykę obowiązku zachowania tajemnicy spółki przez członków organów w prostej spółce akcyjnej (P.S.A.). Dotychczas problematyka ta nie była przedmiotem opracowań literatury. Analizie podlega zakres zarówno przedmiotowy, jak i czasowy tajemnicy spółki, charakter regulacji oraz jej znaczenie i funkcjonowanie w Kodeksie spółek kapitałowych.
Charakter postępowania rejestrowego a zakres kognicji sądu rejestrowego wobec uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Skorupka, Agnieszka
W orzecznictwie i w doktrynie spore kontrowersje budzi zakres uprawnień kontrolnych sądu rejestrowego w przedmiocie badania zgodności z prawem uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych. Sporne jest, czy zakres kognicji powinien być określony wąsko, czy szeroko. Szerokie ujęcie zakresu kontroli oznacza, że sąd rejestrowy może badać treść wniosku o wpis w zgodzie z przepisami ustawy i umowy spółki oraz wykreślać z urzędu dane niedopuszczalne, czyli takie, które są niezgodne nie tylko z rzeczywistym stanem rzeczy, ale również te, które zostały wpisane na podstawie wadliwych czynności prawnych. Sporne zagadnienie zakresu kognicji sądu rejestrowego zostało przeanalizowane w odniesieniu do publicznoprawnego charakteru postępowania rejestrowego.
Charakterystyka umowy z następcą jako instytucji prowadzącej do przeniesienia prawa własności gospodarstwa rolnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Zielepucha, Maciej
Umowa z następcą jest instytucją służącą do przeniesienia prawa własności gospodarstwa rolnego na następcę, tj. osobę młodszą o co najmniej 15 lat niż dotychczasowy właściciel (rolnik). Pomimo że umowa ta w polskim systemie prawnym znajduje się już od około 30 lat i od tego czasu nie została poddana ani jednej nowelizacji, wciąż wywołuje wiele problemów praktycznych. W niniejszym opracowaniu autor analizuje głównie niebędące przedmiotem sporu sądownictwa ani doktryny uregulowania i cechy umowy z następcą. Przywołuje także krytyczne stanowisko przedstawicieli nauki wobec przedmiotowej umowy. Wskazuje, że umowa z następcą i zawierana w celu jej wykonania umowa przenosząca prawo własności gospodarstwa rolnego nie są często spotykane w obrocie kontraktowym.
Czy przepisy o postępowaniu w sprawach gospodarczych powinny znaleźć zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kostwiński, Marcin
W niniejszym opracowaniu poruszono problematykę możliwości zastosowania przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych do rozpoznania spraw gospodarczych w postępowaniu nieprocesowym. Punktem wyjścia do analizy jest niejasna regulacja art. 458 2 k.p.c., w którym zawarto katalog spraw gospodarczych mający wyznaczać zakres zastosowania przepisów o postępowaniu odrębnym, a obejmujący także sprawy nieprocesowe. Autor podchodzi krytycznie do tego unormowania i podejmuje próby wykazania, że przepisy o postępowaniu w sprawach gospodarczych nie mogą być stosowane w postępowaniu nieprocesowym.
Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. (II KK 215/05)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Nowak, Andrzej
Przedmiotowa glosa omawia kontrowersje związane z ustaleniem, czy użyte w art. 116 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2000, nr 80, poz. 904 ze zm.) określenie wbrew warunkom uprawnienia odnosi się wyłącznie do udzielonych mocą licencji uprawnień do rozpowszechniania utworu, nie zaś też do obowiązków wynikających z umowy licencyjnej (np. prawa do wynagrodzenia czy obowiązku przedstawiania rozliczeń finansowych).
Główne nurty dyskusji na temat słuszności w myśli teoretycznoprawnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Smyczek-Gołębiewska, Sara
Celem niniejszego artykułu jest teoretycznoprawna analiza pojęcia słuszności poprzez próbę sformułowania głównych nurtów dyskusji na jej temat w europejskiej myśli teoretycznoprawnej. Następnie autorka zaprezentowała kilka wybranych polskich stanowisk filozoficznoprawnych pochodzących z różnych okresów w celu sprawdzenia, czy wpisują się w teoretycznoprawne tendencje europejskie. W pierwszej części tekstu na podstawie prowadzonych rozważań cech autorka podjęła próbę sformułowania głównych nurtów, w które wpisują się również inne powstałe w XX w. teorie słuszności: psychologicznego, sytuacjonistycznego oraz normatywnego. W drugiej części tekstu przedstawiono koncepcje słuszności następujących teoretyków prawa: Henryka Piętki (tradycja psychologiczna), Eugeniusza Jarry (tradycja prawnonaturalna) oraz Jerzego Wróblewskiego (tradycja pozytywistyczna).
Instrumenty ochrony podmiotów gospodarczych sektora bankowego zagrożonych praktykami monopolistycznymi w Polsce, Czechach i Słowacji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Małecka, Elżbieta
Celem opracowania jest ukazanie prawno-administracyjnych instrumentów ochrony podmiotów gospodarczych narażonych na stosowanie praktyk monopolistycznych, przysługujących KNF oraz jej odpowiednikom w Czechach i Słowacji. KNF nie jest klasycznym organem regulacyjnym, jednak dysponuje instrumentami wpływającymi na konkurencję, jak: uznanie podmiotu za podmiot dominujący lub za podmiot posiadający bliskie powiązania z bankiem, uznanie banku za istotny, sprzeciw co do nabycia albo objęcia akcji lub praw z akcji, lub co do stania się podmiotem dominującym banku krajowego, zezwolenie na łączenie się banków. W ramach artykułu zaprezentowano rozwiązania funkcjonujące w Czechach i Słowacji.
Karnoprawna ochrona przepisów kulinarnych w świetle art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Domański, Adam
Karnoprawna ochrona przepisów kulinarnych jest zagadnieniem skomplikowanym, w związku z czym każdy przypadek związany z podejrzeniem popełnienia przestępstwa plagiatu należy badać odrębnie. Przepis kulinarny złożony z listy składników i opisu przygotowania potrawy może podlegać ochronie z art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jednak jedynie wtedy, gdy posiada cechy utworu – twórczy i indywidualny charakter oraz jeśli został ustalony. Ustawodawca celowo pozbawił ochrony prawnej odkrycia, procedury, idee, zasady i metody działania oraz koncepcje matematyczne, by nie zaburzać postępu cywilizacyjnego. Nie można popełnić plagiatu poprzez skopiowanie od innej osoby jedynie listy składników zawartych w przepisie kulinarnym. Co prawda, ochroną prawnoautorską nie są objęte procedury ani metody działania, jednak w przypadku przywłaszczenia przepisu zawierającego kreatywny i barwny opis przygotowania potrawy z jednoczesnym rozpowszechnianiem tego przepisu jako własny bez wcześniejszego uzyskania zgody jego autora może dojść do zrealizowania znamion przestępstwa w postaci plagiatu.
Kilka uwag o skierowaniu w postaci elektronicznej w kontekście cyfryzacji systemu ochrony zdrowia w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Zoń, Katarzyna Maria
Proces cyfryzacji systemu ochrony zdrowia w Polsce znacząco przyspieszył w ostatnim czasie, co przejawia się m.in. we wdrożeniu skierowania w postaci elektronicznej (e-skierowania). Celem artykułu jest poddanie analizie ram prawnych oraz konsekwencji funkcjonowania tego rozwiązania. Zasadność oraz celowość podjęcia tej problematyki uzasadnia nie tylko jej znaczenie w zakresie realizacji świadczeń zdrowotnych, ale także obecna sytuacja pandemiczna.W świetle przeprowadzonych rozważań skierowanie w postaci elektronicznej należy uznać za kluczowy element publicznego systemu ochrony zdrowia w Polsce. Warto podkreślić, że wprowadzone regulacje zmierzały do poprawy skuteczności udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym realizacji skierowań, oraz do zwiększenia dostępności usług zdrowotnych dla pacjentów i optymalizacji czasu pracy osób wykonujących zawody medyczne. W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że wprowadzenie skierowania w postaci elektronicznej umożliwiło dalszy rozwój telemedycyny.
Organizacja i działalność Policji Politycznej w Polsce międzywojennej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Żurek, Konrad
Polska po odzyskaniu niepodległości borykała się z wieloma problemami prawnymi w sferze wewnętrznej i zewnętrznej, które należało niezwłocznie uregulować. Zadanie to było trudne ze względu na sytuację panującą w kraju, gdzie kilka ośrodków politycznych usilnie dążyło do wdrożenia własnych koncepcji zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. W Polsce międzywojennej przeprowadzono kilka zmian organizacyjnych, w tym również Policji Politycznej. W omawianym okresie była ona kilkakrotnie reorganizowana i funkcjonowała pod różnymi nazwami. Celem niniejszego artykułu jest omówienie zmian organizacyjnych, jakie dokonały się w Policji Politycznej, oraz próba oceny jej wpływu na bezpieczeństwo państwa.
Podstawowe sposoby nabycia i utraty obywatelstwa w Republice Estońskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Szwed, Katarzyna
Artykuł stanowi próbę analizy estońskiego prawodawstwa w zakresie obywatelstwa – ze szczególnym uwzględnieniem warunków jego nabycia i utraty oraz niedopuszczalności posiadania podwójnego obywatelstwa. Uregulowanie tej kwestii przez wiele lat ogniskowało uwagę instytucji międzynarodowych i stanowiło przedmiot krytyki Federacji Rosyjskiej. W przypadku Estonii problem obywatelstwa wymaga osadzenia go w kontekście mniejszości rosyjskojęzycznej, która jest licznie reprezentowana w Estonii, a także omówienia statusu bezpaństwowców.
Problematyka zaskarżalności postanowienia w przedmiocie spisu inwentarza – w poszukiwaniu intencji ustawodawcy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Perka, Milena
Tematem artykułu jest analiza regulacji dotyczącej możliwości zaskarżenia postanowienia w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza. Postępowanie w sprawie sporządzenia spisu inwentarza kończy się wydaniem merytorycznego postanowienia co do istoty sprawy. W związku z tym do nowelizacji z 2015 r. uznawano, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2006 r., że zastosowanie ma tutaj art. 518 k.p.c. – od postanowienia tego przysługiwała apelacja. Aktualnie, po zmianie przepisów, zastosowanie znajduje wprost regulacja z art. 637 § 4 k.p.c., zgodnie z którą od postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza wnieść można zażalenie. Zgodnie z przepisami przysługuje ono również na postanowienie oddalające wniosek o sporządzenie spisu inwentarza, postanowienie o odrzuceniu wniosku o sporządzenie spisu inwentarza, jak i postanowienie o umorzeniu postępowania. Zażalenie przysługuje także na postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza. Natomiast nie przysługuje tutaj ani nie przysługiwała w poprzednim stanie prawnym skarga kasacyjna. Wynika to bezpośrednio z treści art. 519 1 § 4 pkt 3 k.p.c. Wskazać jednak należy pewną daleko idącą wątpliwość, która pojawia się wraz z nowelizacją przepisów postępowania cywilnego. Skoro ustawodawca uznaje, że środkiem zaskarżenia właściwym w tym przypadku jest zażalenie, to sugerowałoby to, że postanowienia te nie są orzeczeniami co do istoty sprawy. Z drugiej jednak strony gdyby ustawodawca nie przewidywał apelacji jako środka odwoławczego od postanowień w sprawach dotyczących spisu inwentarza, to ograniczenie dopuszczalności skargi kasacyjnej wydawałoby się zbędne.
Ryzyko regulacyjne sztucznej inteligencji. Analiza na przykładzie zakazu dyskryminacji osób z niepełnosprawonościami w sytuacji triage’u pandemicznego (prawo niemieckie)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Wyszyński, Filip
Przedmiotem artykułu jest problematyka regulacji sztucznej inteligencji w ujęciu koncepcyjnym. Tezą jest sformułowanie, że ustawodawca, tworząc kazuistyczne normy prawne, daje sztucznej inteligencji pole do kreowania własnych norm jako procedury autonomicznego wyboru (teza główna). Tłem dla rozważań jest reguła zakazu dyskryminacji osób niepełnosprawnych w sytuacji triage’u pandemicznego (COVID-19). Rozważania zostały podzielone na cztery części wywiedzione z klasyfikacji przez Komisję Europejską zagrożeń dotyczących regulacji sztucznej inteligencji. Każda z czterech części rozważań ilustrowana jest tezą z czterech wyroków Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, po jednym wyroku na każdą z części rozważań. Ramami dla rozważań jest niemiecki porządek prawny. Artykuł podsumowany jest wnioskami końcowymi.
Sposoby i formy zawarcia ugody mediacyjnej w dobie pandemii COVID-19
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Arkuszewska, Aneta
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie sposobów zawarcia ugody mediacyjnej w dobie pandemii COVID-19 w sytuacji prowadzenia mediacji online, co wiąże się z zastosowaniem odpowiedniej formy, tj. pisemnej lub elektronicznej. Wskazano, że w związku z pandemią pojawiała się nie tyle nowa forma, ale nowatorski sposób jej zawarcia – w trybie art. 183 12 § 2 in fine k.p.c., który jest dopuszczalny przez sąd, jednak powinien być stosowany tylko wyjątkowo i tylko wówczas, gdy sąd upoważni mediatora do takiego sposobu zawarcia ugody, aby mogła ona wywołać wszystkie skutki w sferze prawa materialnego oraz procesowego.
Sprzedaż w drodze licytacji elektronicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Gimlewicz, Martyna
Opracowanie stanowi analizę aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących sprzedaży zajętych ruchomości w drodze licytacji elektronicznej, które zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych, która weszła w życie 1 stycznia 2019 r. W opracowaniu poruszono najważniejsze kwestie związane ze sprzedażą zajętych ruchomości w drodze licytacji elektronicznej, zwracając jednocześnie uwagę na praktyczne aspekty całej procedury. W toku rozważań opisano przedmiot licytacji elektronicznej, kolejność zastosowania tej formy sprzedaży oraz kwestie związane z tym, kto i w jakim trybie może złożyć wniosku o przeprowadzenie sprzedaży w tej formie. Artykuł dostarcza też informacji o dozorze nad rzeczą, obwieszczeniu o licytacji, złożeniu rękojmi oraz opisuje sam przebieg licytacji elektronicznej. Ponadto została w nim zwrócona uwaga na uprawnienia komornika jako organu, który prowadzi postępowanie egzekucyjne w tej formie.
Stosunek adwokackiej spółki partnerskiej do osób trzecich w zakresie odpowiedzialności partnerów za zobowiązania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Sadowska-Dziwina, Agnieszka
Spółka partnerska to jeden z typów spółek osobowych. Jej celem jest wykonywanie w jej ramach wolnego zawodu. Na tle pozostałych spółek osobowych wyróżniają ją specyficzne zasady odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Partnerzy nie ponoszą odpowiedzialności za błędy w sztuce pozostałych wspólników. Istnieje możliwość rozszerzenia tej odpowiedzialności na podstawie umowy. Artykuł ma na celu omówienie tego zagadnienia na przykładzie adwokackich spółek partnerskich.
Szczególne wymagania stawiane członkom zarządu spółek kapitałowych zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Balcarek, Szymon
Ustawa z dnia 31 marca 2016 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016, poz. 615) wprowadziła do polskiego porządku prawnego nową instytucję – zarządzających alternatywną spółką inwestycyjną (ZASI). Zostali oni poddani nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, a ich działalność została obwarowana szeregiem wymogów formalnych. W formie ZASI działają w Polsce przede wszystkim fundusze typu venture capital/private equity. Niezwykle istotne jest zapewnienie fachowej kadry menedżerskiej tego typu funduszy. W niniejszym artykule autor przybliża szczególne wymagań, jakie ustawodawca stawia członkom zarządu ZASI, wskazuje konsekwencje ich niespełnienia, porównuje odrębności w stosunku do wymagań wynikających z Kodeksu spółek handlowych, a także analizuje celowość regulacji.
The impact of the People’s Republic of Poland and events at the end of the 20th century on professional activity of contemporary jurists
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Lipiec, Stanisław
Druga połowa XX w. w Polsce obfitowała w wiele doniosłych wydarzeń. Skutki wielu z nich znajdowały swoje reperkusje na gruncie stosowania prawa. Skutki II wojny światowej, okres stalinizmu, wydarzenia marcowe, ucieczki za granicę, nowe socjalistyczne prawo i systemowa edukacja, funkcjonowanie socjalistycznej gospodarki czy zmiany systemowe lat 90. to tylko najbardziej doniosłe wydarzenia, których skutki prawne odczuwamy do dziś. Większość tych wydarzeń jest wciąż dyskutowana w przestrzeni medialnej i politycznej u progu trzeciej dekady XXI w. Współcześni prawnicy także niekiedy zajmują się rozwiązywaniem tych zadawnionych problemów zarówno wspólnie z klientami, jak i w przestrzeni publicznej. Przeprowadzone badanie pokazuje, że w związku z upływem czasu, zmianami prawnymi oraz zmianami kulturowymi wydarzenia z przeszłości coraz rzadziej zajmują polskich jurystów. Doniesienia medialne i polityczne są kreowane sztucznie bez oparcia w rzeczywistej pracy polskiego wymiaru sprawiedliwości i prawników. Polscy specjaliści prawniczy podkreślają, że zadawnione sprawy XX w. coraz rzadziej pojawiają się w ich praktyce zawodowej, zaś przekazy medialne są wyolbrzymione. Badanie zostało oparte na rozmowach z przedstawicielami polskich samorządów adwokatów i radców prawnych z całego kraju. Wykonano je metodą wywiadów półustrukturyzowanych oraz analizy zawartości. Badanie wpisuje się w paradygmat socjologii prawa i historii mówionej.
Wykroczenie prowadzenia działalności gospodarczej na terenie pomnika zagłady lub jego strefy ochronnej bez wymaganej zgody (art. 19 § 1 o.t.o.z.)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Wróbel, Adam
W artykule zostały zanalizowane znamiona oraz zagrożenie karne wykroczenia prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej bez wymaganej zgody, określonego w art. 19 § 1 ustawy o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (o.t.o.z.). Poruszone zostały w rzeczonym kontekście kwestie przedmiotu ochrony, znamienia czasownikowego, zagadnienia działalności gospodarczej i jej reglamentacji, podmiotu, strony podmiotowej, miejsca popełnienia wykroczenia, zagrożenia karnego. Działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 19 § 1 o.t.o.z., jest zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Może ona przyjmować postać ograniczoną, określoną w art. 8ust. 1 o.t.o.z. Wykroczenie to może zostać popełnione umyślnie albo nieumyślnie, ma charakter powszechny oraz formalny. Sprawcy rzeczonego wykroczenia grozi kara grzywny, która może – w drodze wyjątku – zostać zastąpiona pracą społecznie użyteczną albo karą aresztu.

Przeglądaj

Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 1 (36) 2022 według Tytuł