Słowo. Studia językoznawcze nr 13/2022

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8493

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 34

Analiza nazw stacji i przystanków kolejowych w południowo-wschodniej Polsce w ujęciu diachronicznym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Żołądź, Artur
Celem artykułu jest zaprezentowanie nazw stacji i przystanków kolejowych zarówno dawnych i nieistniejących, jak również współczesnych i funkcjonujących. Istotną częścią tekstu jest także prezentacja produktywnych modeli nazewniczych punktów zatrzymania pociągów. Materiał badawczy został wyekscerpowany z historycznych sieciowych rozkładów jazdy pociągów ukazujących się do 2012 roku, a także z internetowego sieciowego rozkładu jazdy pociągów znajdującego się na stronie internetowej PKP. Źródła te zawierają nazwy stacji i przystanków na wybranych liniach kolejowych w województwach: lubelskim, małopolskim, podkarpackim oraz świętokrzyskim. Wykorzystana metodologia opiera się na klasyfikacji punktów zatrzymania pociągów opracowanej przez Piotra Tomasika, jak również na dodatkowych kryteriach podziału uwzględniających strukturę mian historycznych i nieistniejących. Najczęściej stosowaną praktyką nominacyjną jest przeniesienie nazwy miejscowości do nazwy punktu zatrzymania pociągów, o czym świadczą takie propria, jak: Przemyśl, Rzeszów i Zagórze. Jednak konieczność stworzenia niepowtarzalnej nazwy przystanku lub stacji kolejowej wymaga niejednokrotnie dodawania rozmaitych członów precyzujących położenie lub lokalizację. W ten sposób powstają takie miana, jak: Chmielów koło Tarnobrzega, Kraków Płaszów, Rzeszów Osiedle lub Tarnów Zachodni. Dawne nazwy punktów zatrzymania pociągu opierały się także na przeniesieniu miana części miejscowości, np. osiedla, przysiółka lub dzielnicy, w której znajdował się przystanek, m.in. Osiedle P.Z.L. w Rzeszowie lub Ozet w Stalowej Woli. Osobną kategorię nazewniczą stanowią także nazwy stacji kolejowych, które powstały w wyniku wpływów obcojęzycznych. Artykuł jest przyczynkiem do dalszych badań nad nazewnictwem stacji i przystanków kolejowych w ujęciu diachronicznym na innych liniach kolejowych w Polsce.
Deonimy w listach emigracyjnych Joachima Lelewela pisanych do przyjaciół i znajomych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Jaros, Violetta
Celem opracowania jest 1) przybliżenie powstałego dzięki deonimizacji słownictwa, którym posługiwał się w korespondencji z przyjaciółmi Joachim Lelewel, 2) określenie motywujących je podstaw proprialnych, 3) ustalenie, które wyrazy mogły mieć charakter indywidualizmów, 4) wskazanie mechanizmów tworzenia deonimów oraz 5) ich funkcji w badanych listach. Zebrane deonimy wpisane w teksty listów, mające związek z codziennym życiem Lelewela oraz jego działalnością naukową i polityczną, można interpretować w kategorii znaków kulturowych odzwierciedlających dziewiętnastowieczną rzeczywistość poprzez odniesienia do tła historycznego, obyczajowego czy kulturowego epoki. Analizowane deonimy pełnią w badanej korespondencji kilka funkcji: nominatywną, lokalizującą (chronologicznie i przestrzennie), emotywno-wartościującą, autobiograficzną oraz maskującą.
Digitalizacja pomorskiego zasobu toponimicznego Roberta Holstena z lat trzydziestych XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Chludziński, Andrzej; Kowalski, Krzysztof
W opracowaniu została zaprezentowana historia i stan zachowania unikatowego zbioru materiałów źródłowych do dawnego pomorskiego nazewnictwa terenowego i częściowo miejscowego – Die pommersche Flurnamensammlung. Przedstawiono także efekty wykonanej w ostatnich latach digitalizacji oraz cyfrowego udostępnienia części tego zasobu, która znajduje się obecnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Podstawą do utworzenia zbioru pomorskich nazw terenowych i miejscowych były materiały źródłowe gromadzone przez nauczycieli i innych regionalistów w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. Działaniami badawczo-dokumentacyjnymi kierował językoznawca i etnolog dr Robert Holsten. Przybrały one charakter programu obejmującego obszar całej ówczesnej prowincji Pomorze z uwzględnieniem jej podziału terytorialnego na jednostki średniego szczebla (powiat – Kreis), które miały osobne rejestry nazw. Dokumentacja zachowana w Muzeum Narodowym w Szczecinie obejmuje 35 tomów z 21 jednostek terytorialnych i około 300 map topograficznych (Messtischblätter). Cały zasób został utrwalony cyfrowo w latach 2019–2021 i udostępniony. Część zbioru – spisy nazw i towarzyszące im mapy z czterech jednostek administracyjnych – opracowano z zastosowaniem Systemu Informacji Geograficznej (GIS) i udostępniono na stworzonym w tym celu geoportalu.
Dlaczego słowo Murzyn jest dziś obraźliwe? Rozważania historyka języka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Paluszak-Bronka, Anna
W artykule omówiono rozwój słowa Murzyn od czasów najdawniejszych po współczesne po to, by uargumentować tezę, że wyraz ten, obarczony złymi konotacjami już w średniowieczu, poniża i obraża. Świadczą o tym już jego dziewiętnastowieczne użycia w znaczeniu ‘niewolnik, sługa’. Obecnie dla wielu, głównie młodych ludzi, straciło ono swoje pierwotne znaczenie i jako synonim wyrazów: bambo, bambus, asfalt, syfiarz, brudas, złodziej, gangster, niewolnik, prostak kojarzy się z zacofaniem, prymitywizmem, zezwierzęceniem, bandytyzmem. Używane jako obraźliwe nazwanie, służące deprecjacji, jest narzędziem agresji werbalnej.
Domniemane ślady ptolemejskiego hydronimu Τουροῦντος w nowożytnej toponimii basenu średniej Dźwiny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Babik, Zbigniew
Artykuł analizuje przesłanki toponomastyczne skłaniające niektórych, głównie rosyjskich historyków i entuzjastów do dopatrywania się śladów ptolemejskiego hydronimu Τουροῦντоς (łac. Turuntus), nazwy identyfikowanego niekiedy z Zachodnią Dźwiną wschodniego dopływu Bałtyku, w nowożytnym nazewnictwie geograficznym basenu średniej Dźwiny. W materiale tym niewątpliwymi faktami nazewniczymi są nazwy wsi i jezior Tarantovo, brus. Tarantova (z wariantami Turunt- i Turant-?), Tarantovka, występujące dziś lub w przeszłości (poświadczenia datują się od XVI w.) w co najmniej sześciu odległych od siebie miejscach dzisiejszych obwodów witebskiego i pskowskiego (ich lokalizację i identyfikację udało się obecnie doprecyzować). Na gruncie współczesnej toponomastyki, nieskłonnej abstrahować od korespondencji samogłoskowych, struktury nazwotwórczej, otoczenia etymologicznego, produktywności i kontekstu geograficznego, sama zbieżność szkieletu spółgłoskowego rdzenia dalece nie wystarcza do podtrzymania poglądu o związku genetycznym tych nazw z przekazem starożytnym. Postać toponimów wskazuje na ich pochodzenie od wschodniosłowiańskiego antroponimu Tarant(a), którego historia i geneza wymaga jeszcze dalszych badań. Samo Τουροῦντоς występuje w kontekście nasuwającym zasadnicze wątpliwości co do jego realności (niewiarygodnie określone ujście, sąsiedztwo makrohydronimów podobnie jak ono błędnie zlokalizowanych i niekontynuowanych w dobie w pełni historycznej).
Ekspresywność ludowych przezwisk i przydomków odmiejscowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Ziajka, Beata
Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy przezwiska i przydomki określające człowieka ze względu na jego przynależność przestrzenną mogą być nośnikami wartościowania. W większości prac poświęconych nieoficjalnym antroponimom panuje przekonanie, że tworom przezwiskowym mającym charakter deskrypcji nie towarzyszy ekspresja, lecz stwierdzenie faktu. Zebrany w latach 2004–2020 materiał badawczy świadczy jednak o tym, że wiele nieoficjalnych nazwań osobowych ma charakter ekspresywny, z aspektem przestrzennym wiąże się bowiem cała sfera konotacji przyporządkowująca określonemu obszarowi i ludziom z niego pochodzącym pewne stereotypowe cechy, o których wnioskuje się na podstawie zaistniałego kontaktu kulturowego.
Górnośląskie nazwy obiektów gastronomicznych motywowane nazewnictwem regionalnym – między glokalizacją a komercjalizacją
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Łuc, Izabela
Artykuł jest formą wprowadzenia w złożony problem tworzenia sztucznych zależności między lokalną kulturą a kulturą konsumpcji, która wyzyskuje w celach komercyjnych dziedzictwo kulturowe regionu. Poddane oglądowi chrematonimy, liczące 56 nominacji, wynotowano w latach 2018–2022 z miejskiej przestrzeni Górnego Śląska oraz ze stron internetowych. Nazwy te opisano z perspektywy pragmalingwistyki i lingwistyki kulturowej, uwzględniając regionalne i komercyjne determinanty ich kreacji. Na podstawie dokonanej analizy wysnuto wnioski na temat przenikania się dwóch przeciwstawnych tendencji nazwotwórczych – tradycyjnej i innowacyjnej, uwidaczniających się w górnośląskich nazwach komponowanych przy użyciu rozmaitych metod i technik. Zróżnicowany materiał onimiczny odsłonił wiele cech kultury konsumpcyjnej, które przejawiają się w strukturze i semantyce górnośląskich nazw obiektów gastronomicznych.
Granice inwencji imienniczej w Polsce – w diachronicznej perspektywie językoznawczej i prawnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Mika, Justyna
Celem uchwycenia tytułowych granic przedmiotem opisu uczyniono regulacje prawne dotyczące kwestii nadawania (zmiany) imion, obowiązujące w Polsce na przestrzeni lat, począwszy od okresu powojennego, ponadto zapatrywania sądów, które rozstrzygały zaistniałe w tej materii spory, oraz zabierających głos w sprawie językoznawców, a także, uzupełniająco, wnioski wynikające z analizy publicznie dostępnych list imion z rejestru PESEL i wybranych fragmentów korespondencji pomiędzy Radą Języka Polskiego a osobami/instytucjami występującymi o opinie na temat imion.
Historyczne nazwiska odimienne w antroponimii Żydów piotrkowskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Klimas, Agnieszka
Nazwiska odimienne należące do piotrkowskich Żydów są zróżnicowane genetycznie. Podstawę derywacyjną stanowią głównie imiona starotestamentowe, w różnej wariantywnej (językowej) postaci, ale także ukształtowane w jidysz. Do najczęstszych należały: Jacob, Mojżesz, Izaak. Antroponimy Żydów na ziemi piotrkowskiej tworzone były sufiksami o różnej genezie, głównie słowiańskimi i o rodowodzie niemieckim. Żydowskie nazwiska odimienne reprezentują kognitywne kategorie: osoba i pokrewieństwo. Prototypowym modelem nazwisk utworzonych od imion męskich jest: imię biblijne + sufiks -owicz/-ewicz, a powstałych od imion kobiet: imię jidyjskie + sufiks -ski.
Homonimia w mikrotoponimii południowo-wschodniej części powiatu krośnieńskiego – geneza i typologia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Słabczyński, Robert
Artykuł porusza dosyć rzadko podejmowane w pracach językoznawczych problemy homonimii w onomastyce. Na podstawie mikrotoponimów zgromadzonych podczas badań w południowo-wschodniej Polsce przedstawiono mechanizmy powstawania i funkcjonowania homonimii nazewniczej. Wyekscerpowany do badań materiał onimiczny został zaprezentowany w dwóch grupach zawierających homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne. W pierwszej części artykułu skoncentrowano się na charakterystyce homonimów referencyjnych, czyli powtarzających się w nazwach terenowych odnoszących się do różnych denotatów (referentów, obiektów), ale funkcjonujących w obrębie tej samej kategorii mikrotoponimów (np. nazw gór, pól, lasów, strumieni). Druga część prezentuje homonimy metonimiczne, nazwy o tej samej formie (ale wskazujące na inne denotaty), które pozostają w relacji metonimii. Skoncentrowano się tutaj głównie na opisie mian ponowionych, powstałych na zasadzie przetransponowania nazwy z jednego obiektu na inny (z nim sąsiadujący).
Imiennictwo mieszczanek brańskich w XVII–XVIII wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Złotkowski, Piotr
Tematem niniejszego artykułu jest imiennictwo kobiet z warstwy mieszczańskiej miejscowości Brańsk na Podlasiu w XVII–XVIII w. Przeprowadzona analiza antroponimiczna opiera się na materiale imienniczym wyekscerpowanym z dwóch rodzajów źródeł. Są to przetrwałe do naszych czasów księgi metrykalne brańskiej parafii katolickiej oraz brańskie księgi miejskie. Na podstawie poświadczeń źródłowych zawartych w przebadanej bazie materiałowej udało się wyodrębnić imiona żeńskie, które zostały zaprezentowane w postaci słownika. Zachowana rejestracja metrykalna tutejszej parafii katolickiej posłużyła również do zbadania częstości nadawania poszczególnych imion nowo narodzonym dziewczynkom w interesujących nas dwóch stuleciach. Na podstawie dokonanej analizy antroponimicznej ustalono, że w badanej miejscowości zachodził proces stopniowego zubażania zasobu imienniczego związanego z kręgiem kultury bizantyjskiej na rzecz rozszerzania się i ubogacania repertuaru imion charakterystycznych dla łacińskiej tradycji kulturowej. Pod wieloma względami imiennictwo mieszczanek brańskich w XVII–XVIII w. wykazuje typowe cechy dla systemu imienniczego polsko- -wschodniosłowiańskiego pogranicza etniczno-językowego.
Kategoria pamięci zbiorowej w urbanonimii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Myszka, Agnieszka
Pamięć zbiorowa stanowi narzędzie poznania, a zarazem pełni rolę kulturotwórczą. Aby istniała, musi być stale aktualizowana: często przywoływana, reinterpretowana, wzmacniania. Nazwy pełnią w tym procesie rolę swoistego środka kodowania pamięci z kilku powodów: są w miarę trwałe, na stałe przypisane do określonych denotatów, mają zdolność konotacji wielu treści. Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest analiza elementów pamięci zbiorowej zakodowanych w nazwach obiektów przestrzeni miejskiej: próba usystematyzowania sposobów interpretowania i przekazywania tej pamięci oraz ocena roli różnych typów motywacyjnych nazw w procesach pamięciotwórczych. W kontekście nazw miejskich ważne jest też pytanie o relacje między pamięcią a zapominaniem i niepamięcią oraz poszukiwanie odpowiedzi na to, jakie elementy bywają wymazywane z nazewniczej przestrzeni miasta, jakie praktyki nominacyjne prowadzą do „dialogu pamięci”, a jakie do „konfliktu pamięci”, w jaki sposób historia i polityka sterują mechanizmami pamięciotwórczymi poprzez onimię.
Kategoryzacja w dyskursie zaburzonym – nazwy własne a nazwy pospolite
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Gliwa-Patyńska Renata
Cel badania: ocena możliwości dokonywania kategoryzacji semantycznej nazw pospolitych i nazw własnych przez osobę ze zdiagnozowaną afazją nominacyjną. Metoda: w badaniu wykorzystano podejście kliniczno-eksperymentalne. Wyniki poddano analizie jakościowej oraz ilościowej. Wyniki: wskazano najlepiej zachowane relacje semantyczne, określono zjawiska świadczące o jakości dostępu do słownika mentalnego, wyszczególniono objawy degradacji słownika semantycznego, ustalono, na którym etapie przetwarzania dochodzi do zaburzeń. Ocena ilościowa obejmowała procentowy opis uzyskanych wyników. Wnioski: obserwowano ogólnie lepszą umiejętność badanej w identyfikacji kategorialnej nazw własnych aniżeli nazw pospolitych. Wiązać to zapewne można ze wspomnianą specyfiką nazw własnych, powiązaną z ich entropią informacyjną. Można mówić o kilku przyczynach obserwowanych dysfunkcji. Najistotniejszy wydaje się deficyt językowy przejawiający się zaburzeniami dostępu do słownika semantycznego, dysfunkcjami w zakresie operacji metajęzykowych w obrębie sieci semantycznych, trudnościami z aktualizacją słów i w pewnym zakresie zubożeniem zasobów leksykonu mentalnego. Wyniki testu z pewnością należy rozpatrywać także w kontekście dysfunkcji w obszarze poznawczym.
Motywacje semantyczne polskich i obcojęzycznych nazw wybranych obiektów tworzących główną grań Tatr
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Jurczyńska-Kłosok, Agnieszka
Tatry – od czasów plemiennych naturalna granica pomiędzy obszarami etniczno-językowymi – stanowią obszar pogranicza językowego (u ich stóp funkcjonowały obok siebie cztery języki: polski, słowacki, niemiecki i węgierski). Języki i kultury sąsiadujących ze sobą narodów przenikały się, co z kolei pozostawiło ślad również w nazewnictwie (wiele obiektów ma nazwy w czterech językach np. Hinterer Mönch, Zadni Mnich, Druhý Mních, Hátsó Barát). Celem artykułu jest przedstawienie motywacji nazewniczych ponad 260 tatrzańskich oronimów – polskich i obcojęzycznych – oraz zestawienie ich ze sobą pod kątem zawartych w nich informacji dotyczących systemu wartości nazywających oraz postrzegania przez nie świata. W celu uporządkowania nazw zastosowano dwustopniową klasyfikację opartą na motywacji członów konstytutywnych oronimów (I) oraz na motywacji ich członów dyferencyjnych (II). Warto zauważyć, że niektóre z nazw „przekroczyły granicę” i nie różnią się między sobą ani pod względem typu nominacji, ani pod względem motywacyjnym, na co w artykule również zwrócono uwagę.
Nazwy audycji radiowych z antroponimem odnoszącym się do prezentera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kiszka-Pytel, Beata
Artykuł dotyczy analizy nazw audycji radiowych zogniskowanych wokół antroponimu odnoszącego się do osoby prowadzącej. Szczególna uwaga jest poświęcona strukturze medionimów, ściślej – sposobom umieszczania nazw osobowych w tytułach audycji, a także układowi ról między nadawcą a odbiorcami programu (tj. stopniowi zależności jednostki od audytorium, który ujawnia się za pośrednictwem nazwy medialnej). Podjęto również próbę wyjaśnienia, jaki jest cel wykorzystania antroponimów do tworzenia tytułów audycji radiowych, oraz postawiono pytanie o częstotliwość występowania badanych nazw w ramówkach wybranych rozgłośni.
„Nazwy własne w języku i społeczeństwie”, red. Mariusz Rutkowski i Agata Hącia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 270 ss.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Strawińska Anetta Bogusława
O archetypicznych nazwach ikon prawosławnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Magda-Czekaj, Małgorzata
Analizie poddano 61 ikononimów zaliczonych do ośmiu podstawowych archetypów (modeli) ikonograficznych. Uwagę zwracają ikononimy formalnie równe nazwom archetypów, np.: Mandylion, Emmanuel, Hodegetria, Deesis. W celu bardziej precyzyjnego określenia wizerunku nazwa funkcji ikony często (14 tytułów) łączy się z określeniem odtoponimicznym (np. Hodegetria Smoleńska) lub (rzadziej) z określeniem odantroponimicznym (Hodegetria Piotrowska). Określenie odantroponimiczne występuje również w innych typach ikononimów także przynależnych do modeli maryjnych (Eleusa ← Matka Boża Fiodorowska) oraz modeli chrystusowych (Pantokrator ← Chrystus Pantokrator). Ikononimy należące do archetypów: Kyriotissa (← Pani Wszechświata) i Pantokrator (← Król Chwały) zawierają w swej strukturze człony odapelatywne, charakterystyczne dla osób zasiadających na tronie (królowa, władczyni, pani, król, zbawiciel, pan, wszechmocny). Człony odapelatywne występują również w nazwach związanych z modelem Eleusa (czułość, tkliwość, igranie) oraz z modelem Hodegetria (← Matka Boża Trójręka – ikononim ten nie łączy się z archetypem). Tytuł Dziewica Znaku przez swą symboliczną nazwę jest trudny do zidentyfikowania go z modelem Oranta. Odrębną grupę ikononimów stanowią określenia maryjne obcego pochodzenia (np. Glykofilusa), które mają wiele przekładów na język polski (Słodko całująca, Słodko miłująca, Słodki pocałunek, Czule miłująca, Miłościwa). Niektóre ikononimy, rozbudowane do kilku polskich członów, dołączają jeden człon obcy (Matka Boża Wielka Panagia). Taka różnorodność przełożeń może wynikać z ludowej pobożności, rozsławionej w ikonografii. Ikononimy to specyficzne określenia religijnych dzieł malarskich. Większość z nich poprzez swoją nazwę łączy się z archetypem. Niektóre ikononimy w związku z ich różną interpretacją trudno jednoznacznie przyporządkować do określonego modelu.
O nazwach pizzy w polskich lokalach gastronomicznych na tle kategorii glokalności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Tomasik, Piotr
Artykuł poświęcony jest poszukiwaniu miejsca nazw pizzy w systemie onomastycznym. Autor rozważa stopień prioprialności badanych jednostek leksykalnych. Tłem analizy jest kulturowa kategoria glokalności.
Poznań w kryminale: przestrzeń zindywidualizowana czy anonimowa?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Nowak, Marta
Celem artykułu jest zaprezentowanie obrazu Poznania wyłaniającego się ze współczesnych poznańskich kryminałów. Kryminalny Poznań stanowi przede wszystkim wypadkową zachowania bohaterów, ich pochodzenia, usposobienia oraz współczesnych tendencji dotyczących nazewnictwa miejskiego. Z perspektywy realizowanego gatunku urbanonimy pozwalają zaprezentować stolicę Wielkopolski jako miasto spokojne oraz jednocześnie obrazują Poznań jako przestrzeń nieznaną i niebezpieczną, słynącą ze zbrodni. Warto jednak zaznaczyć, że przestrzenie różnią się zwykle w zależności od konkretnej dzielnicy. Stereotyp wyraźnego podziału na dzielnice dobre i złe zostaje tutaj przełamany, a metropolia – w opozycji do silnie zindywidualizowanej przestrzeni – na drugim biegunie prezentuje się jako przestrzeń niemal anonimowa, podobna do każdego innego, większego polskiego lub europejskiego miasta. Z jednej strony, wynika to ze współczesnych przemian cywilizacyjnych oraz przenikających się tendencji glokalizacji oraz globalizacji, ale z drugiej, może być wyrazem przeistoczenia kultury, w której cenimy zło i chcemy znaleźć się w jego centrum (pod warunkiem, że mamy pewność, iż na końcu będziemy świadkami zwycięstwa dobra).
Przestrzeń słowem malowana w relacjach meczów siatkarskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kochmańska, Wioletta
W artykule przedstawiono sposoby wskazywania przestrzeni w relacjach sportowych meczów siatkarskiej Plus Ligi i Tauron Ligi transmitowanych na antenach sportowych telewizji Polsat w latach 2019–2021. Dzięki analizie kognitywnej, łączącej koncepcje JOS i MOS i schematy pojęciowe z włączeniem metafory, oraz uwzględnieniu rezultatów analizy lingwistycznej wypowiedzi w meczach, wykazano, że przestrzeń konceptualizowana jest na różne sposoby w poszczególnych modusach tekstu – w obrazie nadawanym dla widza, jak i w słowach do niego kierowanych. Wywołana kategoria pojęciowa to istotny, wyrażany jako trójwymiarowy, wielopoziomowy obszar – komponent strategii gry. W wypowiedziach jest on sygnalizowany zarówno w ujęciach podmiotowych, jak i przedmiotowych w postaci komunikatów o zrytualizowanej postaci, jak i sprawozdań formułowanych niekonwencjonalnie z wykorzystaniem metafory, nawiązań intertekstualnych i zaskakujących konceptualnych obrazowań.

Przeglądaj

Przeglądanie Słowo. Studia językoznawcze nr 13/2022 według Tytuł