Tematy i Konteksty 14(19) 2024

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11118

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 32

A romantic from Hippone? Romantic inspiration from The Confessions of St Augustine
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Hoffmann-Piotrowska, Ewa
The author of the article examines Augustine as a forerunner of the discussion shaped by Romanticism, a discussion about the human condition at a moment of breakthrough and exhaustion of the existing vision of the world and culture. Augustine is also considered as the creator of a particular genre, that of spiritual autobiography. Augustine, was one of the first authors to venture to diagnose himself in a situation of internal and historical breakthrough. The article identifies the less explored context of rooting romantic confessional literature in Augustine’s Confessions. By highlighting the presence of his thoughts and aesthetic ideas in the expressions primarily of the leading Polish Romantic, Adam Mickiewicz, the author points, with examples from his works, to the tropes of dependence between the ancient rhetorician-philosopher and the Romantics.
An Introduction to the Polish Literary Experience: reading, living, translating presently in Brussels
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Ganowski, Yoana
The focus of this article is the experience of Polish literature in today’s Brussels. The research aims to illustrate the presence of this literature through three main aspects. Firstly, the act of reading. Polish literature will be examined to identify its readership in Brussels. Secondly, the aspect of living literature in Brussels will be explored, discussing events such as meetings with authors, literature festivals, awards, book fairs, etc. as a promotional tool. The discussion will also include an author living in Brussels, Grażyna Plebanek, and her perspective on the city. Lastly, the role of translation in promoting Polish literature in Belgium will be briefly highlighted through the introduction of three key figures in the field.
Canon Disputed. Polish Religious Poetry in English Translations by Adam Czerniawski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Luboń, Arkadiusz
The aim of the article is to analyse and discuss Polish religious poems represented and promoted in Anglo-Saxon culture by the anthology Moved by the Spirit by Adam Czerniawski. This émigré poet and translator not only composed his anthologies guided by a set of unique criteria and individual literary standards but also – following his idea of translation developed in essays and theoretical manifestos – chose texts and introduced semantic shifts according to the philosophy of poetry he discussed in numerous journal articles. Thus, the volume by Czerniawski provides the anglophone reader with an image of Polish religious verses significantly influenced by the anthologist’s individuality and, as a result, considerably different from the pattern most popular in Poland and traditionally copied by the majority of Polish editors of such publications.
“Clever girls are never much appreciated” – a pseudo-feminist attempt to (re)define the role of women in fairy tales retellings: “The Surface Breaks” by Louise O’Neill and “Beasts and Beauty: Dangerous Tales” by Soman Chainani
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Matuszko, Kinga
The aim of the article is to discuss the changes authors introduce in contemporary retellings of fairy tales. The main focus is on (re)defining the role of women. Attention is drawn to the pseudo-feminist message of the novels. It is indicated that pseudo-feminism appears to adopt feminist ideas and attitudes, but in reality it does not contribute to promoting true gender equality and instead becomes a marketing tool. Such a strategy is based on the insincere or superficial use of feminism in order to gain popularity and profit without real commitment to improving the situation of women. The following works are analysed: The Surface Breaks by Louise O’Neill and Beasts and Beauty: Dangerous Tales by Soman Chainani.
Cyprian Norwid’s “Civilization” and Edgar Allan Poe’s “Shadow”. A Few Reflections about Could Norwid Have Read Poe?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Skalińska, Ewangelina
This paper is an attempt to trace the relationships and textual affinities between two short stories: Cyprian Norwid’s “Cywilizacja” (“Civilization”) and Edgar Allan Poe’s “Shadow: A Parable”. The comparative angle is strengthened by the fact that Norwid’s 1852-1853 stay in America may have enabled him to read Poe’s stories soon after their publication
Divergence of feminine and masculine worlds in prose texts by Olga Tokarczuk and Edmund Hlatky
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Mitka, Marek
In the present study, the author focuses on the interpretation of prose texts by the Polish author Olga Tokarczuk and the Slovak writer Edmund Hlatky. He finds a high degree of thematic-motivic congruence between their texts, which is related to the depiction of divergences between the character of the so-called feminine and masculine worlds. The author’s main focus in the study is on the detailed portrayal of the characters and the specifics of their interaction with the world around them. In the case of Olga Tokarczuk, he focuses on the prose books House of Day, house of Night and Playing on Many Drums, and in the case of Edmund Hlatky on his short story collections Autumnal Haze and Glory and Mystery. The author observes the psychology of the heroes in life’s exposed moments and trials, examines the degree to which the use of religious motifs and the Bible is functional, and analyses the degree of tragedy that weighs on the heroes in their different psychological states and in their search for the meaning of life. The author finds a high degree of similarity in the portrayal of the female characters in the two interpreted novelists, which can be seen from the aspect of biblical heroism, redemption or at least from the aspect of peaceful loving asylum, which stands in contrast to the male characters.
Gaja. Historia prawdziwa Barbary Piórkowskiej w zwierciadle fikcji klimatycznej (climate fiction)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Piechota, Dariusz
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie powieści Gaja. Historia prawdziwa (2023) Barbary Piórkowskiej w kontekście fikcji klimatycznej. W utworze tym dostrzeżemy wpływy ekofeminizmu, obecnego w dualistycznej koncepcji świata przedstawionego. Świat męski utożsamiany jest z kulturą, nauką, świat kobiet to przestrzeń natury. Narratorkami opowieści są głównie kobiety, które łączy tajemnicza więź z przyrodą. Katastrofa ekologiczna nie jest rezultatem gwałtownego załamania się klimatu. Dzięki usytuowaniu zdarzeń w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości autorka podkreśla, iż katastrofa wynikająca z ocieplającego się klimatu jest następstwem procesu rozłożonego w czasie, dlatego też kluczową rolę odgrywa obserwowanie niepokojących sygnałów wysyłanych przez świat natury i podejmowanie działań mających na celu ich remisję.
In defence of travel. The importance of the journey in the Romantic era in Poland
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Bąk, Magdalena
The aim of the text is to analyse the Romantic journey as a key to the Romantic culture (particularly in Poland). It is possible because the concept of the journey combines and summarizes the most important constituents of Romantic philosophy. The author of the article presents the meaning of travel in the context of Romantic cognition, self-exploration and genology. The attention is also focused on Polishness and national identity regarded and defined by those who travel.
“Jimmy didn’t envy him. (He envied him.)”: Social and personal consequences of liberal eugenics in Margaret Atwood’s MaddAddam trilogy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Kozioł, Sławomir
The article interprets Margaret Atwood’s MaddAddam trilogy as an important, critical voice in the debate over the desirability of liberal eugenics – genetic programming of children that is regulated only by the market forces of supply and demand. Arguing that the trilogy indicates potential effects of liberal eugenics on both the functioning of society and an individual’s sense of self, the article refers to a number of theoretical texts coming from the fields of bioethics, social psychology and anthropology, but its primary source of argumentation lies in the philosophy of Jürgen Habermas.
Literatura polska we Włoszech po 1989 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) De Carlo, Andrea F.
The history of Italian translations of Polish literary works is closely linked not only to the development of Italian publishing, but also to a reception that took a somewhat different course compared to that of other great European literatures. Undoubtedly a bibliography of Polish works translated in Italy can provide interesting and objective information on the choices made by Italian cultural circles, and in particular on the contribution of polonists and ‚polonophiles’ in the diffusion of Polish literature in Italy, on the editorial initiatives that have characterized the book industry from 1989 to today, on the function of the translator, who is necessarily responsible for the success or failure of a work, and whose figure often does not receive the attention it deserves despite the role played in the context of cultural circulation. The article aims to reveal that the ‘presence’ of Polish literary works has profoundly changed – apparently – for the better, thanks also to the work of a new and large generation of Polish scholars and lively young translators, whose interest is mainly oriented towards contemporary Polish literature.
Między Polską, Izraelem i Stanami Zjednoczonymi. Alije i joredy Adama Szypera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Żurek, Sławomir Jacek
The article focuses on the poetry and epistolary writings of Adam Szyper (1939–2015). It consists of six parts dealing with: the importance of Jewish memory in the author’s poetry (part 1), three important places (genius loci) in his work: Poland, Israel and the United States (parts 2–4), his returns to Israel (Aliyah) and departures from there (Yoredah), documented in his correspondence (part 5). Part 6, the final part of the article, is a summary, where an attempt is made to determine the status of Szyper in those contexts on the basis of voices of literary criticism.
Mythopoetic Fantasy: In Search of Harmony with the World. Metatheoretical Considerations that use the Example of Tolkien’s Arda
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Jastrzębski, Marek
In the presented research, the author reflects on the prevalent opinion among literary critics regarding the escapism of mythopoetic fantasy. According to the article’s thesis, considering the specificity of the contemporary understanding of reality against which the alleged escapism of fantasy is directed, as well as the character of the narrative worlds of mythopoetic fantasy, the primary aim is not escapism but rather a pursuit of harmony with the world. Investigating the validity of this claim, the issues conditioning our contemporary understanding of the world are analysed. This is followed by a presentation of the literary universe of fantasy (primarily in the mythopoeic subgenre) understood as a form of rebellion: a rebellion not against reality itself, but against the modern perception of the world. Embracing Eliade’s concept of homo religiosus, the author concludes that mythopoeic fantasy seeks to enable contemporary humans to sacralise their perception of reality as a means of returning to the natural way of perceiving the universe inherent to the religious nature of humanity. The article concludes that the purpose of mythopoeic fantasy is to seek harmony with the world rather than escaping from it.
„Nie warto tej lektury demonizować”. O Alchemiku Paulo Coelho w trzy dekady od pierwszego polskiego wydania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Moczkodan, Rafał
W artykule omówiona została recepcja krytyczna i reakcje czytelników dotyczące polskiego wydania Alchemika Paulo Coello (1995). Skoncentrowano się głównie na latach 1998-2003, kiedy to brazylijski pisarz i jego powieść cieszyły się największą popularności. Zaprezentowana została skala sukcesu sprzedażowego powieści. Omówione zostały główne kontrowersje, jakie ona wzbudziła: geneza utworu i stopień oryginalności, sensy i przesłanie dzieła, przyczyny powstania mody na twórczość Coelho.
Obecności. Prolegomena do tematu o zagranicznej recepcji literatury polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Cudak, Romuald
Artykuł podejmuje problematykę obecności literatury polskiej w świecie. Wskazuje, że światowość literatury polskiej można rozumieć jako jej udział w światowym systemie literatury, jako obecność literatury światowej w literaturze polskiej oraz jako jej tworzenie poza granicami kraju. Zagadnienia te podejmują badania nad szeroko rozumianą recepcją, badania z zakresu komparatystyki i translatologii oraz historycznoliterackie. W artykule wskazuje się, iż w badaniach pomocne są rozważania teoretyczne m.in. nad procesem i aparatem literatury (R. Escarpit), dotyczące literatury jako polisystemu (I. Even-Zohar) i światowej republiki literatury (P. Casanova) oraz figurami literatury światowej. W drugiej części opisane są przykłady recepcji literatury polskiej w zagranicznych kulturach i polisystemach literackich reprezentatywne dla recepcji hegemona i obecności w systemach peryferyjnych, jak również formy obecności dzieł i pisarzy polskich w świecie (poezja współczesna, twórczość O. Tokarczuk).
Pisanie jako (auto)terapia. Na marginesie prozy Michała Moszkowicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Nęcka-Czapska, Agnieszka
Szkic prezentuje twórczość słabo znanego w Polsce pisarza Michała Moszkowicza, który wyemigrował do Szwecji. Wykorzystując pisanie jako (autoterapię), starał się opowiedzieć między innymi o problemie z brakiem zakorzenienia, wyobcowaniem, samotnością, wewnętrznym rozbiciem. Nie mogąc uwolnić się od traumy wygnania, szukał ukojenia w literaturze (swojej i innych). Stale powracając do tych samych zdarzeń, osób, rozmów, pragnie uporać się z traumatyczną przeszłością, z zawieszeniem między dwoma krajami, językami i kulturami, między polskością a żydwoskością, między wygnaniem a niemożnością zadomowienia się.
Polish literature in major British translation prizes
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Hoyte-West, Antony
This article offers a short desk-based overview of how works of Polish literature translated into English have performed in the upper stages of four major British prizes for literary translation: the International Booker Prize, the Oxford-Weidenfeld Prize, the Warwick Prize for Women in Translation, and the EBRD Literature Prize. Initially, some historical and present-day information about Polish language and culture in the United Kingdom is given before the core details of the four selected prizes are presented. Subsequently, using data taken from the websites for each of the awards, the presence of Polish literature in the shortlists and among the eventual prize-winners is highlighted. This is done through analysing relevant information regarding the selected works, including details about the particular works, their original authors, their literary translators, and their publishers.
Polki na emigracji jako twórczynie przewodników po mieście. Na przykładzie wybranych autorek mieszkających w Wiedniu i Berlinie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Darska, Bernadetta
W artykule Polki na emigracji jako twórczynie przewodników po mieście. Na przykładzie wybranych autorek mieszkających w Wiedniu i Berlinie portretuję zjawisko przygotowywania autorskich przewodników przez osoby zajmujące się zawodowo literaturą oraz funkcjonujące aktywnie w internecie. Interesuje mnie specyfika gatunku wynikająca z nadania mu sygnatury autorskiej oraz uwikłanie autobiograficzne, stojące zwykle u podstaw decyzji napisania książki o mieście, w którym się mieszka. Jednocześnie interesujące jest zwrócenie uwagi na związki przewodników po mieście z innymi gatunkami, na przykład publicystycznymi.
Polska na literackiej mapie świata
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Dworak, Anna
Tekst jest recenzją wydanej w 2020 roku książki Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje. W recenzji oceniam, że jest to dzieło wartościowe i potrzebne, które ma szansę dotrzeć do szerszego grona czytelników niż większość opracowań naukowych, podejmująca podobne zagadnienia. Redaktorzy zgromadzili w jednym tomie analizy autorstwa wielu cenionych badaczy literatury polskiej z całego świata.
Pomiędzy „kiedyś” a „teraz”. Obecność twórczości Friedricha Hölderlina w tomiku Marcina Sendeckiego Do stu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Maryjka, Wojciech
Artykuł poświęcony jest obecności kontekstów literacko-biograficznych Friedricha Hölderlina w tomiku Marcina Sendeckiego Do stu (Poznań 2020). Na drodze analizy i interpretacji autor próbuje pokazać charakter i cel nawiązań Sendeckiego do konkretnych utworów niemieckiego poety oraz najważniejszych wątków jego biografii. Badacz uznaje też, że inspiracja Hölderlinem łączy się też z obchodzonym w 2020 roku jubileuszem 250-lecia jego urodzin.
Przyjazna oficyna. Adam Czerniawski i Bednarczykowie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Kisiel, Marian
This article discusses the ties between Adam Czerniawski (1934–2024) and Krystyna and Czesław Bednarczyk’s Poets and Painters Press. Their press published Czerniawski’s early collections of poetry, essays, and fiction. It is argued that without the Poets and Painters Press Czerniawski would not have gained recognition and publicity during the peak of his artistic activity in 1956–1977

Przeglądaj

Przeglądanie Tematy i Konteksty 14(19) 2024 według Tytuł