Dydaktyka Polonistyczna

URI dla tego Zbioruhttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/3574

Pismo ukazuje się od wielu lat, stanowi kontynuację pisma wydawanego od 1965 roku w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie, a następnie od 2001 roku w Uniwersytecie Rzeszowskim. Na łamach tego rocznika publikowano teksty poświęcone zagadnieniom nauczania języka polskiego na wszystkich poziomach kształcenia, problemom wychowania dzieci i młodzieży, komentowano zmiany w programach nauczania, reformy polskiej szkoły. „Dydaktyka” stanowiła miejsce, w którym zamieszczali swoje teksty zarówno nauczyciele akademiccy, jak i doświadczeni nauczyciele języka polskiego. Od numeru 10 (87) pismo zmieniło swój tytuł i zaczęło ukazywać się jako „Dydaktyka Polonistyczna”. Zmiana tytułu pisma oznacza także rozszerzenie jego formuły. Zależy nam, by stało się ono miejscem naukowych dyskusji o polskiej szkole, nauczaniu języka polskiego nie tylko w kraju, ale także za granicą, podpowiadało nowe rozwiązania metodyczne i było miejscem wymiany doświadczeń badawczych. Interesują nas tematy dotyczące literatury, języka, szeroko pojętej kultury, a więc wszystkie zakresy, które służą nauczaniu i kształtowaniu postaw młodego pokolenia. Zajmuje nas również problem kształcenia studentów polonistyki, przyszłych nauczycieli i tych, którzy nie wiążą swej przyszłości z zawodem nauczyciela polonisty. Pragniemy na łamach naszego pisma odnotowywać i komentować nowości wydawnicze, a także ważne dla środowiska naukowego i dydaktycznego inicjatywy i wydarzenia.

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 175

„622 upadki” Witkacego w listach do żony o żonach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Narewska, Dorota
The article is a view of relation that bonds Stanislaw Ignacy Witkiewicz and Jadwiga Unrug-Witkiewicz that emerges from his mails to the wife. His view of imperfect relationship of man and woman, marriage, a relation towards the sacrament, offspring, love and faithfulness contains the traces of God’s reality.
Aksjologiczny wymiar kobiecości w poezji Stanisława Grochowiaka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Pacion, Mariusz
The article raises the subject of female motive in Stanisław Grochowiak’s poetry. Female element in the work of the representative of 56 generation is marked positively – in contrast to masculine one. The poet’s high voluating of woman is closely connected with the war escalation in 20th century. According to Grochowiak, it proclaims that civilisation based on patriarchal system sufferd its defeat. The only hope for humanity resugrence is just related to a woman. The author says that she is the host of such values as love and wisedom – and her fertility and protectiveness are opposite to the death. The crisis of European civilisation caused by two world wars has its overtone in philosophic idea of Erich Fromm. He abstracted two tendencies in human’s behaviour: biophilotic - - directed at life and necrophilotic – aimed at death. Fromm similarly to Grochowiak found the reason for the twentieth-century hecatomb in human nature, in this what is typical of man and patriarchal society. Both Grochowiak’s and Fromm’s diagnoses are paralel but at the same time independent, that is why we can say that they are complementary to each other in seeking the explanation for traumatic war events and the hope for human’s future.
Analiza felietonu w szkole ponadpodstawowej z perspektywy komunikacyjno-pragmatycznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Jedliński, Ryszard
The article concerns the reading and recognition by students of the genre features of a newspaper column during Polish language lessons in high school. The author recalls the story of the column and the contemporary definition of this journalistic genre. It discusses the most important features, structure and varieties, the sender - recipient relationship. It also talks about the linguistic style of the column.
„Antywyraizacja” w [„Dziadach”] Juliusza Słowackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Hanuszewicz, Zuzanna
Autorka artykułu stawia sobie za zadanie wskazanie nowej drogi interpretacyjnej [„Dziadów”] Juliusza Słowackiego, poprzez wykorzystanie nowego nurtu estetyczno-literackiego zwanego antywyrajem słowiańskim – dotychczas literaturoznawcy analizowali ten fragment dramatyczny głównie z perspektywy genezyjskiej bądź antagonizmu wieszczów. Sądzili, że za pośrednictwem największych dzieł Adama Mickiewicza, jak „Dziady”, „Pan Tadeusz” i „Konrad Wallenrod”, Słowacki wyrażał własne, mistyczne intencje. W okresie powstawania [„Dziadów”] poeta żywo interesował się Słowiańszczyzną, która często się pojawiała w jego tekstach genezyjskich. Podobnie jest w [„Dziadach”] – można w nich odszukać elementy antywyraju słowiańskiego.
Błędy językowe w kontekście kulturowym wśród uczących się języka polskiego jako obcego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Myśliwiec, Iwona
W niniejszym artykule przedstawiono najpopularniejsze błędy językowe w kontekście kulturowym popełniane przez uczących się języka polskiego jako obcego. Analiza została przeprowadzona na podstawie trzech grup językowych: osoby posługujące się językiem wietnamskim lub chińskim; osoby anglojęzyczne (Włosi, Hiszpanie, Turcy i inni); osoby słowiańskojęzyczne (Ukraińcy, Rosjanie, Białorusini, Kazachowie). Błędy zostały rozpatrzone na podstawie trzech wyznaczników: gramatycznego, leksykalnego i fonetycznego.
„Bóg stworzył świat, człowiek zbudował labirynt” – sacrum w twórczości ks. Janusza Stanisława Pasierba
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina Maria
Ks. Janusz Stanisław Pasierb pisał o pięknie, miłości i dobru. Jego życie także było wypełnione tymi wartościami. Natura, sztuka i szeroko pojęta kultura stanowiły dla Pasierba możliwość nawiązywania relacji z sacrum. W swojej twórczości poetyckiej nieustannie zwraca się w stronę sacrum i opiewa piękno otaczającego go istnienia, często nawiązując przy tym do motywów biblijnych. Piękno jest bliskie doświadczaniu, przeżyciu sacrum. Bóg jest również Pięknem i w tym zawężeniu przejawia się zaangażowanie poety. Jest to poezja doświadczania sacrum, poezja, w której możemy spotkać się z drugim-bliźnim. Autor proponuje czytelnikowi refleksję, medytację i afirmację, aby móc w pełni odczytywać sens bytu. Zawierza Bogu oraz jego miłosierdziu. Docenia sztukę, która – choć będąca dziełem rąk ludzkich – jest wynikiem Bożej ingerencji.
„Bycie kobietą to krwawa harówka” – pseudofeministyczne kreacje bohaterek współczesnych retellingów na przykładzie Północy w Everwood M.A. Kuzniar
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Matuszko, Kinga
W artykule zanalizowano pseudofeministyczne sposoby kreacji bohaterek współczesnych retellingów. Za przedmiot refleksji obrano powieść M.A. Kuzniar Północ w Everwood (2022), będącą reinterpretacją opowiadania Dziadek do orzechów i Król Myszy E.T.A. Hoffmanna. Wskazano, że autorki, reinterpretując klasyczne historie, chcą uczestniczyć we współczesnych dyskursach postulujących akceptację dla odmienności, a także równorzędność światopoglądów. W tym celu wprowadzają w swoje powieści różnorakie refrakcje, m.in. próbują odzyskać kobiece bohaterki i akcentują przy tym ich aktywną rolę w fabule. Starają się przy tym podkreślać ich cechy potocznie kojarzone z feminizmem, co niejednokrotnie wywołuje przeciwny efekt, a ich utwory można interpretować jako pseudofeministyczne. Jest to szczególnie widoczne w takich zabiegach, jak demonizowanie mężczyzn (np. brak pozytywnych postaci męskich, pokazywanie wszystkich jako złych lub słabych) oraz karykaturalnym akcentowaniu kobiecej siły i niezależności.
Bydgoska scena teatralna w latach 1945–1949
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Zawistowska, Monika
Publikacja dotyczy działalności Teatru Polskiego w Bydgoszczy w latach 1945–1949. To charakterystyka lokalnej sceny, a także wyszukanie w niej elementów, które składają się na ideowe zaangażowanie teatru w życie kulturalno-społeczne. Teatr Polski po roku 1945 był termometrem działań społecznych i politycznych. Moim celem jest ukazanie, w jakiej mierze bydgoski teatr był zwierciadłem nadchodzących zmian. Czy istniały warunki swobodnego rozwoju kulturalnego? Czy była to prawdziwa wolność tworzenia? Niestety, nie. W sposób kontrolowany poluzowano więzy, a o obliczu artystycznym teatru decydowały nie tylko bieżące wydarzenia, ale i sami twórcy lokalnej sceny.
„Byłaś moim niebem"…, czyli o miłości, która nie umiera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Karkut, Dorota
In the review a book of Barbara Litwicka You were my heaven was discussed. Issues brought up by the author are providing readers with not only the entertainment and the relaxation, but above all provoking reflection. They are determining the axiological and existential perspective, encouraging to empathic reading. This is one of the books which through the composition, genre and creations of the main characters open up various interpretative proposals, associations and discussions.
Charakterystyka postaci jako forma wypowiedzi w przedwojennych poradnikach metodycznych do nauczania języka polskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Grzegórzek, Mirosław
The text is an attempt to correlate and visit the methodical procedures focused around figure characteristics understood in a broad sense in the chosen methodical handbooks for teaching the Polish language before the Second World War. Using the figure characteristics as a benchmark for the form of school utterance, the article constitutes the trigger for the research of transition and development of exercises in speaking and writing in the field of the didactics of Polish studies history.
Charlie Chaplin – osobowość kina
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Moskwa, Maja
The article presents one of the most influential people in history of cinema Charles Chaplin. Born and raised in extreme poverty of London alleys, after years of hard work, he became the most popular and the richest person of the artistic world at the beginning of the 20th century. Chaplin was the man of genius, who created the character of a Little Fellow recognized all over the world until today. His attributes a short moustache, an old bowler hat, a bamboo stick, a tight jacket, loose pants and too big shoes together with not very smart, but cunning and kind childlike personality provided him an international success. Chaplin himself was very talented, apart from his acting abilities, he was a great director, screenwriter, producer and composer. His career originated in British music halls and after a long time of self development evolved to make Charlie the icon of the cinema. The article describes subsequent stages of that process.
Chłopki Joanny Kuciel-Frydryszak – perswazja w służbie emancypacji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Dąbrowska, Dorota
Cel artykułu stanowi analiza i interpretacja Chłopek Joanny Kuciel-Frydryszak pod kątem dwóch zagadnień – związku tego tekstu z dyskursem feministycznym oraz zastosowanych przez autorkę mechanizmów perswazyjnych. Refleksji tej towarzyszy namysł nad tym, jaki obraz kobiet wyłania się z książki, czy można ją traktować jako zmierzającą do stworzenia jednolitego, uproszczonego wizerunku, czy raczej ujęcia zróżnicowania swoich bohaterek. W rozważaniach nad książką znajduje się również próba odpowiedzi na pytanie, komu zostaje przypisana odpowiedzialność za doświadczane przez kobiety krzywdy. Podjęta analiza pozwala na uznanie perswazji za środek służący uwydatnieniu emancypacyjnej idei, stojącej u podstaw zawartej w książce relacji dotyczącej historii. W obszarze zainteresowań artykułu jest również kwestia specyfiki historycznego podania na gruncie gatunków pogranicznych, reprezentowanych przez analizowaną w tekście książkę.
„Choć znałam tę rzekę tylko z wysokiego mostu, pozostanie dla mnie czymś najlepszym, co może być” – kresowe retrospekcje w twórczości Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dybisz, Erwina
The paper tackles the theme of retrospection in the works of Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz, based on her short story „Dzitwa” from the collection of short stories „Babskie Nasienie”. Vilnius Region was presented as a land where the author returns in a physical and metaphorical sense. Rakuciniszki – “the little homeland” – is a symbolic place for Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz, and it was also described as such by the author. The nature and sensual perception play a special role in the narrative. The origin of the work should be considered the desire to define one’s identity, the search for answers to existential questions, as well as the need to consolidate the Eastern borderland area.
Co nauczyciel powinien wiedzieć o zaburzeniach przetwarzania słuchowego? Kształcenie polonistyczne wobec wyzwań współczesności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Adamiec-Krzyska, Urszula
Zaburzenia przetwarzania słuchowego (ang. Central Auditory Processing Disorder – CAPD) to zaburzenia wpływające na dostęp i właściwą interpretację informacji dźwiękowej przy prawidłowym funkcjonowaniu słuchu fizycznego. CAPD może prowadzić do trudności w rozumieniu mowy, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu. Diagnozowanie trudności stanowi dla specjalistów duże wyzwanie. Wynika to z różnorodności objawów oraz ich nakładania się i współwystępowania z innymi zaburzeniami rozwojowymi, takimi jak: autyzm, dysleksja, ADHD czy zaburzeniami koncentracji uwagi. Precyzyjne rozpoznanie CAPD wymaga kompleksowego podejścia obejmującego zarówno testy audiologiczne, jak i ocenę funkcji poznawczych oraz obserwację zachowań dziecka w różnych sytuacjach komunikacyjnych. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie genezy powstawania tego zaburzenia, jego rodzajów, symptomów, metod diagnostycznych oraz strategii terapeutycznych w kontekście kształcenia polonistycznego. Szczegółowa analiza objawów CAPD oraz ich wpływu na codzienne funkcjonowanie uczniów pozwoli na lepsze zrozumienie trudności, z jakimi borykają się dzieci w trakcie nauki języka polskiego. Artykuł przedstawia zagadnienie CAPD poprzez studium indywidualnych przypadków dwojga uczniów, ukazując specyficzne wyzwania i strategie radzenia sobie z nimi w praktyce edukacyjnej.
Cyganki Ficowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jazowska, Monika
Wykorzystując autobiograficzne wątki z życia wybitnego cyganologa Jerzego Ficowskiego, podjęłam próbę przedstawienia wybranych przeze mnie postaci Cyganek, których losy zostały utrwalone w książce Demony cudzego strachu. Szczegółowe opisy funkcjonowania środowiska kobiecego tej etnicznej grupy, a także przyjaźnie, jakie zawarł Ficowski, pozwoliły na przenikliwe scharakteryzowanie wizerunku kobiety – Romki.
Czego oczekuje współczesna młodzież? Rozważania o statusie edukacji polonistycznej w świetle wypowiedzi ankietowych uczniów szkół ponadpodstawowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Legacki, Michał
Tekst przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej wśród licealistów w marcu 2024 roku. Celem badań było sprawdzenie, jak postrzegany jest język polski, a także – czego ankietowani oczekują od edukacji polonistycznej. Mimo że spora część respondentów uznała lekcje polskiego za potrzebne, to odpowiedzi uczniów akcentują słabości kształcenia polonistycznego i dowodzą, że na przedmiot ten w dużej mierze patrzy się wyłącznie przez pryzmat egzaminu maturalnego. Na uwagę zasługują także wypowiedzi wyrażające oczekiwania licealistów wobec edukacji polonistycznej. Badani podkreślają przede wszystkim wykształcenie umiejętności związanych ze stylistyką, leksykologią i kulturą żywego słowa. Wyniki ankiety skłaniają więc do przemyśleń na temat kształtu edukacji polonistycznej we współczesnej szkole ponadpodstawowej.
Człowiek a Bóg w dramatach Amelii Hertzówny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Nazarewicz, Aneta Anna
Amelia Hertz still is an unfamiliar play wright. Recently the papers on her works are being released more often. Researchers do not take an interest in the relation of man towards God, though. This relationis a crucial element of her dramas. The importance of this theme is presented by the very structure of respective works. “Zburzenie Tyru” is a staging of biblical events. “Yseult o Białych Dłoniach” is structured like a confession. The events of “Wielki król” are motivated by a constantfear of the Wrath of God, who will inflict justice upon Byzantium. The ultimate defeat of the heroes is summarised with the words “Because only God is eternal”. The main characters of the dramas in their relation towards God correspond to the Kierkegaard’s typology: the aesthetical man, the ethical man and the religious man. Hertz uses Kierkegaard’s philosophy Either/Or, showing different variants of the same story and whatare the consequences of making decisions.
„Czuj w czas o sobie” cny czytelniku „Pieśni V” Jana Kochanowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bakuła, Kordian
The article concerns the school reading of the Songs V, Eternal Disgrace of J. Kochanowski, which has been present in high school’s and technical school’s textbooks for decades. The critical moment is not understanding certain expressions, such as a „pitiful loot”, „to manage light people”, „we get in”, which leads to a weakening of the understanding of the entire piece. The author draws attention to the insufficient number of footnotes in the textbooks, not always correct, and therefore proposes to increase the linguistic and factual explanations, improve the existing ones, for which he used historical and contemporary dictionaries. He calls for readers’ vigilance, especially important in the case of old novels.
Czy zadania domowe są nam jeszcze potrzebne? Refleksja na temat zadawania prac domowych z perspektywy uczniów i nauczycieli
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Półćwiartek, Aleksandra
Od pierwszego kwietnia 2024 r., zgodnie z rozporządzeniem Ministry Edukacji Narodowej, zadawanie prac domowych w klasach IV–VIII jest nieobowiązkowe i nieoceniane. Rodzi się więc pytanie: Czy zadawanie prac domowych jest nam jeszcze potrzebne? Coraz więcej badaczy, a także nauczycieli zwraca uwagę na to, że uczniowie nie przykładają się do wykonywania zadań domowych, jednak bez wątpienia ich umiejętne zadawanie, a także regularne sprawdzanie w klasach IV–VIII niesie za sobą wiele kształcących umiejętności. Wpływa na samorozwój uczniów, przyczynia się do poprawienia efektywności nauki, uczy krytycznej oceny własnej pracy, jak i odpowiedzialności. Istnieją więc plusy i minusy prac domowych, ale czy ich usunięcie przyczyni się do tego, że uczniowie będą mieli więcej czasu na przygotowanie się do sprawdzianu, kartkówki czy czytanie lektur? Czy te zadania nie są względem siebie zależne? Celem artykułu jest przeanalizowanie zmian w zadawaniu prac domowych, zwrócenie uwagi na ich kształcące aspekty, jak i pogłębienie refleksji na powyższy temat z perspektywy uczniów i nauczycieli.
Dichtungstheoretische Prolegomena zu einer philologischen Didaktik
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Trzaskowski, Zbigniew
W artykule przedstawiono z perspektywy strukturalistyczno-semantycznej terminy, schematy interpretacyjne, funkcjonalność teorii poezji w dydaktyce filologicznej. Poezja, postrzegana w kontekście kreatywności i użyteczności, interpretowana z uwzględnieniem relacji do autora, odbiorcy, kodu światopoglądowego, stanowi istotny faktor świata znaków oraz przekazu medialnego.

Przeglądaj

Przeglądanie Dydaktyka Polonistyczna według Tytuł