Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 14 (2009)

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8844

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 45

Aksjomat „Człowiek najwyższą wartością w świecie przyrody” podstawą ładu strukturalnego i ładu w nauce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Piontek, Franciszek
Bariery w realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Brendzel-Skowera, Katarzyna
Koncepcja zrównoważonego rozwoju to przede wszystkim strategia harmonijnego rozwoju cywilizacyjnego, w którym cele ekonomiczne, społeczne i ekologiczne mają taką samą wagę. Pojawienie się idei ekorozwoju jest odpowiedzią na niekorzystne zmiany, jakie następują w warunkach życia człowieka. Polska uczestnicząc w konferencji ONZ „Środowisko i rozwój” oraz podpisując dokumenty przyjęte na tej konferencji, m.in. Deklarację z Rio oraz tzw. Agendę 21 zobowiązała się do wdrażania zasad ekorozwoju. Niestety, nie można jeszcze mówić o sukcesie tego przedsięwzięcia. Wiele udało się zrobić, jak np. stworzyć odpowiednie podstawy prawne. Brak jest jednak należytego egzekwowania tego prawa oraz edukacji społeczeństwa. Wymagane jest również wsparcie ze strony elit politycznych, przedstawicieli biznesu oraz organizacji ekologicznych. Niewystarczający jest również zakres integracji polityki ekologicznej z celami polityk sektorowych. Barier w realizowaniu zasad zrównoważonego rozwoju jest wiele. W artykule zostaną zasygnalizowane jedynie te najważniejsze. Niemniej jednak za najistotniejsze należy wymienić przedkładanie celów ekonomicznych ponad realizację celów środowiskowych oraz pobudzanie nadmiernej konsumpcji w stylu życia społeczeństwa.
Bariery we współpracy rolników z otoczeniem instytucjonalnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Zając, Dariusz; Kata, Ryszard
W artykule zaprezentowano bariery we współpracy rolników z otoczeniem instytucjonalnym w regionie o rozdrobnionej strukturze gospodarstw. Starano się przy tym odpowiedzieć na pytanie, czy występuje zróżnicowanie pod tym względem w zależności od takich cech, jak: powierzchnia użytków rolnych i siła ekonomiczna gospodarstwa oraz wiek i wykształcenie jego właściciela. Materiał źródłowy artykułu stanowią wyniki badań przeprowadzonych w 2007 roku. Badania ankietowe miały charakter badań częściowych – reprezentatywnych (metoda losowania warstwowego). Sondażem diagnostycznym przy użyciu kwestionariusza wywiadu objęto 856 rolników, właścicieli gospodarstw rolnych z regionu rozdrobnionego rolnictwa, tj. z trzech województw: świętokrzyskiego, małopolskiego i podkarpackiego.
Cooling Down Economy with Fiscal Policy in a Monetary Union
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Młodkowski, Paweł
The paper offers a modification to a simple theoretical framework of the DSGE class model for an open economy with extended microfoundations. It can be used for an analysis of an economy of a monetary union when a member state is hit by an asymmetric shock. The focus is on the response of national fiscal policy and its efficiency under nominal convergence criteria that apply for central government deficit and public debt. Due to non-Ricardian assumptions regarding representative agents it becomes possible to capture reaction of consumption and investment to alterations in the level of taxation. The proposed modification of the standard GIMF framework is quite simple and takes a form of introducing a limit for public debt (defined as % of GDP) and removing direct interaction with monetary policy that would otherwise (without full monetary integration) decrease social cost of fiscal contraction.
Czy sama sprawiedliwość wystarcza?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Drożdż, Alojzy
Sprawiedliwość stanowi podstawową koncepcję nie tylko nauk humanistycznych, ekonomicznych, politycznych, ale również kulturowych. Koncepcja ta znana jest we wszystkich kulturach. W prezentowanym opracowaniu autor szkicuje etymologię koncepcji sprawiedliwości sięgając do filozofów greckich – Simonidesa, Sokratesa, Platona, Arystotelesa. Przywołuje opinie stoików: Św. Augustyna, Tomasza z Akwinu oraz współczesnych myślicieli (R.B. Brandt, A. MacIntyre, R. Bouttiglione). Główna teza opracowania koncentruje się wokół idei sformułowanej w starożytności przez Sokratesa – „sama sprawiedliwość nie wystarcza”. Sama sprawiedliwość jest „ślepa”, jak symboliczna Temida. Historyczne doświadczenie – każdego pokolenia – potwierdza zasadę: summum ius – summa iniuria. Stąd niezbędne jest uzupełnienie sprawiedliwości jako głównej zasady etycznej innymi wartościami ludzkimi (na przykład humanizmem, pietyzmem, łaską itp.). Potwierdzają to nie tylko historię etyki, ale również obecny kryzys ekonomiczny – jak wielokrotnie mawiał o nim Jan Paweł II – mające korzenie w antropologii i teorii wartości.
Globalizacja, wzrost gospodarczy a relacje biedy i bogactwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Bocian, Andrzej F.
Dokonujące się od ponad trzydziestu lat procesy globalizacyjne wywierają coraz większy wpływ na gospodarki narodowe poszczególnych krajów. Dynamika wzrostu produktu światowego była zawsze istotnie skorelowana ze wzrostem gospodarek narodowych przede wszystkim tych krajów, które były silne ekonomicznie. Tło artykułu stanowi prezentacja obserwowanych ostatnio stopniowych, ale już wyraźnie widocznych, zmian w strukturze tworzenia światowego PKB, ze szczególnym uwzględnieniem roli państw BRIC (Brazylia, Rosja, Indie i Chiny) w perspektywie najbliższego pięciolecia. Obok pytania o udział poszczególnych krajów w generowaniu wzrostu gospodarki światowej rodzi się coraz częściej pytanie o partycypację w korzyściach płynących ze wzrostu globalnego oraz apele o wtórną redystrybucję profitów uzyskiwanych tylko przez niektóre kraje. Wskaźnik PKB na mieszkańca obrazuje prawdę o rzeczywistym bogactwie narodów – ilustruje drastyczne różnice w jakości życia między poszczególnymi krajami i regionami na świecie. Dzięki danym za okres minionego tysiąclecia można było wskazać moment, w którym nastąpił podział na regiony biedy i strefy bogactwa. Szokują dane o udziale liczby ludzi na świecie żyjących za mniej niż 1 dol. dziennie i ich kumulacja w niektórych regionach. Fakty te tworzą poważne zagrożenie nie tylko dla ekonomicznej równowagi globalnej, ale też dla bezpieczeństwa narodów.
Instytucje polskiego szkolnictwa wyższego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Musialik, Rafał
Artykuł opisuje instytucje polskiego szkolnictwa wyższego i ich wpływ na nierówności społeczne. Najpierw omówione zostają operacyjne cele polityki edukacyjnej. Następnie pokazane są złożone relacje pomiędzy podmiotami systemu polskiego szkolnictwa wyższego. Artykuł skupia się na roli algorytmu używanego do finansowania szkół wyższych. Tezą pracy jest stwierdzenie, że system polskiego szkolnictwa wyższego nie może być selektywnie zarządzany, a zatem nie może być używany do realizacji polityki społecznej.
Instytucjonalne uwarunkowania konkurencyjności jednostek terytorialnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Wosiek, Małgorzata
Instytucje kontrolują i porządkują ludzkie zachowania, zwiększając stopień ich przewidywalności, tym samym stwarzając warunki do racjonalnego działania i wzrostu produktywności. W ten sposób uwidacznia się ich związek z kategorią konkurencyjności terytorialnej, której podstawą jest produktywność, efektywność wykorzystania zasobów, przekładająca się w ostateczności na poziom życia mieszkańców i wzrost PKB per capita. Czynniki instytucjonalne sytuują się w całej gamie czynników określających konkurencyjność, należąc do grupy tzw. czynników aktywnych, wpływających na sposób wykorzystania zasobów, ich produktywność. Bazując na zależnościach między instytucjami a konkurencyjnością wyodrębnić można dwa podstawowe kanały transmisji wpływu instytucji na rozwój gospodarczy i konkurencyjność, którymi są koszty transakcyjne a także, zdaniem autora referatu, kapitał intelektualny (składający się w swej strukturze z kapitału: ludzkiego, społecznego, strukturalnego i relacji), wpływający znacząco na zachowania organizacyjne (kulturę przedsiębiorczości, współdziałanie w ramach powiązań sieciowych, stosunek do pracy, polityki, odporność na korupcję, klimat inwestycyjny). Poziom kosztów transakcyjnych w istotny sposób wpływa na przyciąganie kapitału zewnętrznego do danego terytorium (kraje, regiony oceniane są na podstawie czynników, które decydują o kosztach prowadzonej działalności gospodarczej). Państwa, regiony poprzez rozwiązania instytucjonalne konkurują o inwestycje przedsiębiorstw (konkurencyjność instytucjonalna), zwłaszcza zaawansowanych technologicznie korporacji transnarodowych. Ważne jest, by nie wpaść w pułapkę konkurowania poprzez tworzenie przywilejów(zjawisko szantażowania sektora publicznego ze strony sektora prywatnego o przywileje w zamian za lokalizację działalności).
Instytucjonalne uwarunkowania wzrostu gospodarczego i sprawiedliwych nierówności społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Woźniak, Michał Gabriel
W artykule wyodrębniono instytucje sprzyjające wzrostowi gospodarczemu wywiedzione z liberalizmu anglosaskiego oraz wskazano na ich konsekwencje dla nierówności społecznych. Na podstawie wyodrębnionych rodzajów instytucji i problemów związanych z pomiarem i identyfikacją dowodzi się, że proces optymalizacji zmiany instytucjonalnej w krajach posocjalistycznych nie może być w dostatecznym stopniu kontrolowany i musi się dokonywać ewolucyjnie. Posocjalistyczne dziedzictwo reguł myślenia i działania oraz technokratyczna modernizacja kapitału ludzkiego nie są w stanie doprowadzić do spójnej zmiany instytucjonalnej umożliwiającej zintegrowany rozwój wszystkich sfer bytu ludzkiego. W artykule zaprezentowano również postulaty pod adresem spójnej zmiany instytucjonalnej w Polsce.
Jak daleko je české euro? Daleko!
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Paulík, Tibor
Stať se zaměřuje na deskripci postupu České republiky při vstupu do erozóny a přijetí společné měny, eura. Charakterizuje jednotlivé možné scénáře přechodu na jednotnou měnu a na jejich pozadí analyzuje jednotlivé fáze scénáře přechodu na společnou měnu v České republice. Seznamuje s institucionálním zabezpečením přechodu na společnou měnu, s jejími přínosy a náklady. V závěru poukazuje na rozhodující problémy a jejich latentní řešení a z toho vyplývající nejasnosti a nejistoty determinující přijetí společné měny v České republice.
Kontemporarne ujęcie natury kapitału w aspekcie fizycznych metafor i analogii w ekonomii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Kurek, Bartosz
Kapitał jest kategorią z dziedziny ekonomii i rachunkowości. Dotychczas w tych naukach nie osiągnięto jednak konsensusu w kwestii zrozumienia natury tego spornego pojęcia. Liczni autorzy podejmowali próby zestawienia definicji i teorii kapitału powszechnie występujących w literaturze. Twórcy teorii kapitału częstokroć sięgali do zabiegu metafory i analogii w celu wyjaśnienia istoty wspomnianej kategorii. W pracy podjęto próbę przedstawienia występujących w literaturze analogii i metafor z dziedziny fizyki, które stały się podstawą wyjaśnienia istoty kapitału jako abstrakcyjnej zdolności do wykonania pracy. Takie podejście jest propozycją konsensusu pomiędzy badaczami i twórcami teorii tej kategorii. Odseparowuje ono bowiem abstrakcyjny, homogeniczny kapitał od heterogenicznych, konkretnych zasobów. Pojawia się wówczas możliwość porównywania stóp zwrotu z kapitału, niezależnie od miejsca jego „ucieleśnienia”. Stosowanie zabiegów metafory i analogii wymaga jednakże uwzględnienia ograniczeń wynikających z odmienności fizyki i ekonomii.
Nierówności społeczne w ujęciu termodynamicznym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Włodarczyk, Julia
W opracowaniu zaproponowano interdyscyplinarne podejście do analizy nierówności społecznych (zwłaszcza dochodowych) oraz ich wzajemnych relacji z rozwojem systemów społeczno-gospodarczych i instytucji. Wprowadzono również pojęcie gradientu konkurencji (parametru określającego m.in. możliwość osiągania wyższych dochodów) i wyznaczono jego wartości dla polskich i amerykańskich gospodarstw domowych oraz dla trzech segmentów gospodarki światowej, poruszono kwestię efektywności ekonomicznej i nieefektywności społecznej związanej z problemem nierówności i ubóstwa, a także wysunięto postulat powiązania struktury systemów podatkowych z wartościami gradientu konkurencji.
Personalizm jako wyznacznik chrześcijańskiej wizji społeczeństwa optymalnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Bochenek, Krzysztof
Ponieważ chrześcijaństwo dostrzega napięcie pomiędzy doczesnością a wiecznością, to kwestie ekonomiczne nie odgrywają tu najważniejszej roli. Należą one przecież do rzeczywistości świata materialnego, augustyńskiego civitas terrena a nie civitas Dei. Poza tym, zjawisko umiarkowanej nierówności jest według chrześcijaństwa związane z pięknem hierarchicznie uporządkowanego przez Boga świata. Pełna równość społeczna, prawdziwy raj na ziemi zrealizuje się dopiero w świecie przyszłym, w czasach eschatologicznych. Refleksja chrześcijańska zawsze wskazywała jednak na równość wszystkich, bez wyjątku ludzi, płynącą z ich osobowej godności. Człowiek to homo viator, którego życie jest kruche i pełne braków, nie tylko materialnych. A w rozwiązywaniu problemów społecznych i ekonomicznych trzeba odwołać się najpierw do możliwości duchowych i moralnych osoby, do potrzeby wewnętrznego nawrócenia. Ważną rolę odgrywa tu troska o dobro wspólne, które daje wszystkim obywatelom szansę na sprawiedliwe i skuteczne realizowanie swoich aspiracji społeczno-ekonomicznych. Filozofia chrześcijańska szanując własność prywatną, na plan pierwszy wysuwa człowieka jako podmiot pracy. Kryterium sprawdzającym realizację zasady sprawiedliwości społecznej jest zawsze stosunek do „słabych”. Twórczym elementem więzi społecznej jest jednak nie sama sprawiedliwość, lecz miłość. Tylko ona pozwala stworzyć prawdziwe więzi społeczne.
Podatki równowagi społeczno-ekonomicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Żyżyński, Jerzy
Autor podejmuje kwestię wpływu poziomu i struktury podatków na równowagę społeczno-ekonomiczną, którą definiuje jako taki stan, w którym po pierwsze płace netto w sektorze rynkowym i publicznym są identyczne, a to znaczy, że pracownicy o określonych kwalifikacjach wykonujący określoną pracę otrzymują takie samo wynagrodzenie w sektorze publicznym i prywatnym; oraz po drugie – taki, gdzie system podatkowy nie obciąża pracownika kosztem jego podstawowych wydatków decydujących o poziomie życia. Dowodzi, że stopa podatkowa nie wpływa na ogólną wielkość dochodów i w sposób mnożnikowy określa wielkość budżetu, jeśli podatek jest jednolity i powszechny, czyli obciąża w takim samym stopniu sektor rynkowy, jak i budżetowy. Autor wykazuje, że wielkość stopy podatkowej powinna być funkcją struktury gospodarki w podziale na te dwa sektory. Następnie wykazuje, że podatek stanowi obciążenie, które w przypadku najbiedniejszych jest płacone kosztem konsumpcji, średnio zamożnych kosztem konsumpcji i oszczędności, a w przypadku najbogatszych kosztem oszczędności. W efekcie cięcia podatkowe w różny sposób wpływają na te grupy podatników. Dochodzi do wniosku, że podatek spełniający drugi warunek musi charakteryzować się progresją i musi być połączony z racjonalnie skonstruowanym systemem ulg, zwolnień i bodźców podatkowych.
Polityczna pogoń za rentą: peryferyjna czy strukturalna patologia polskiej transformacji?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Zybertowicz, Andrzej; Pilitowski, Bartosz
Analiza prowadzona jest za pomocą narzędzi używanych w ramach dwóch obszarów teorii wyboru publicznego: teorii pogoni za rentą oraz ekonomicznej teorii grup interesów. Celem tekstu jest uzasadnienie następującej hipotezy: Państwo polskie nie jest w stanie prowadzić konsekwentnie prowzrostowej, służącej rozwojowi zrównoważonemu polityki gospodarczej, bez podjęcia otwartej konfrontacji z grupami interesów, które polityczną pogoń za rentą realizują korzystając m.in. z zasobów specyficznych dla dwóch ważnych instytucji państwa: służb specjalnych oraz sądownictwa. Przezwyciężenie istotnych ograniczeń polskiego potencjału rozwojowego nie jest możliwe zatem bez działań stricte politycznych polegających na odsłonięciu i przezwyciężeniu konfliktu w obrębie szeroko rozumianej maszynerii państwa. Ponieważ konflikt ten dotyczy rdzeniowych instytucji państwa, można mówić, że wchodzące w grę patologie mają charakter strukturalny, a nie jedynie peryferyjny dla dynamiki systemu.
Polski i niemiecki rynek pracy a instytucje wyrównujące dysproporcje rynkowe
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Barwińska-Małajowicz, Anna
W niniejszym opracowaniu poruszone zostały zagadnienia związane z funkcjonowaniem instytucji wspierających polski i niemiecki rynek pracy. Charakterystykę działań polskich instytucji oparto przede wszystkim o Ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o jej nowelizację, obowiązującą od 1 listopada 2005 r. Natomiast działania instytucji wspierających rynek pracy w Niemczech scharakteryzowane zostały na podstawie informacji pochodzących z Federalnego Ministerstwa ds. Pracy i Spraw Społecznych (Bundesministerium für Arbeit und Soziales). Szczególną uwagę zwrócono na te działania instytucji rynku pracy, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, które zmierzają do wyrównywania istniejących w obu krajach dysproporcji rynkowych.
Przeobrażenia instytucjonalne a jakość edukacji szczebla wyższego w Polsce w latach 1990–2006
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Mikuła-Bączek, Elżbieta
Dokonujące się na przełomie XX i XXI wieku zmiany technologiczne, gospodarcze i cywilizacyjne powodują, że inwestowanie w kapitał ludzki staje się koniecznością. Dostrzegając wagę uwarunkowań instytucjonalnych dla formowania kapitału ludzkiego w artykule poddano analizie charakterystyczne trendy zachodzące w obszarze instytucji edukacyjnych w szkolnictwie wyższym w Polsce (w powiązaniu z ilościowym rozwojem liczby, studentów i absolwentów), poczynając od 1990 roku. Przeprowadzona analiza posłużyła jednocześnie do identyfikacji głównych zagrożeń w sferze jakości oferowanych przez nie usług edukacyjnych, jak również tych wynikających z aktualnej oferty kierunkowej w odniesieniu do potrzeb rynku pracy.
Rola instytucji państwa w zmianie polityki energetycznej Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Frączek, Paweł
W artykule omówiono rolę instytucji państwa w działaniach służących transformacji sektora energetycznego oraz przedstawiono zestaw działań, jakie należy podjąć, aby zmodernizować sektor energii w Polsce. Zawarto również omówienie oczekiwań społecznych, występujące w krajach UE, dotyczących kierunków transformacji sektora energii oraz przedstawiono wnioski z oceny procesu modernizacji sektora energii w Holandii i na Węgrzech.
Rola instytucji w rozwoju społecznym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Leszczyńska, Małgorzata
Brak postępu w rozwoju społecznym tłumaczy się współwystępowaniem wielu powodów, wśród których wymienia się lekceważenie roli instytucji w tym procesie. W szczególności chodzi tu o brak zastępowania i tworzenia nowych instytucji publicznych, realizowanie w tym względzie standardowych rozwiązań i międzynarodowych wytycznych, przy równoczesnym lekceważeniu kultury, kapitału społecznego oraz krajowych wartości. Można też znaleźć pewne związki przyczynowe między społecznymi efektami rozwoju a polityką i instytucjami. W artykule wskazano te związki, a także sposoby ich pomiaru. Należy pamiętać, że wśród determinantów szybkiego tempa rozwoju społecznego poza otoczeniem zewnętrznym (jako ważnym dla stabilizacji makroekonomicznej) i jakością kapitału ludzkiego wymienia się dojrzałość instytucji i jakość polityki. Wprowadzanie reform rynkowych jest właściwe, jeżeli jego głównym celem jest stopniowa poprawa rozwoju społecznego, a instytucje mają rangę kluczowych czynników rozwoju. Zmiany jednak powinny być wprowadzane stopniowo, gdyż tylko wtedy są zorientowane bardziej prospołecznie i z większą świadomością roli instytucji.
Social Consequences of Innovation Models Diversification of Economic Growth
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009-06) Chuzhykov, Viktor
The article deals with consideration of the main problems in the globalisation of the world economy and the place in that of clusters, as well as the role of clusters in creating local social advantages. There have been traced the principal trends of the clusters evolution and the responses to clusters setting-up of the local and national self-governmenting systems. Social risks of the arrangement of innovative models on the territories of some countries have been assessed.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 14 (2009) według Tytuł