Przeglądanie według Temat "wzrost gospodarczy"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 27

Analiza zróżnicowania poziomu rozwoju poszczególnych regionów i ich rynków pracy w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Valente, Riccardo
W artykule przedstawiono analizę danych i uwagi teoretyczne, pozwalające wyjaśnić zróżnicowanie regionalne w Polsce na podstawie teorii keynesowskiej oraz stwierdzić, że zróżnicowania dochodu na mieszkańca i kondycji zarejestrowanych na rynku pracy są ściśle między sobą powiązane. Zwrócono także uwagę na to, że interwencje publiczne, wspierające dochód na mieszkańca i poprawiające kondycje na rynku pracy w regionach słabo rozwiniętych, stanowiłyby skuteczne narzędzie nie tylko w zwalczaniu ubóstwa i bezrobocia, ale również we wsparciu możliwości zysku dla przedsiębiorstw w tych obszarach oraz stymulację ich rozwoju. Na podstawie dokonanej analizy różnicowanie regionalne w Polsce jest rzeczywiście dobrze wyjaśnione za pomocą podejścia keynesowskiego, a szczególnie modelu wzrostu gospodarczego opracowanego przez polskiego ekonomistę Michała Kaleckiego w 1968 roku przy jego uzupełnieniu z innymi uwagami teoretycznymi opracowanych przez autorów tego samego nurtu, które opiera się na zaakcentowaniu roli popytu zagregowanego w długookresowym przekształcaniu się głównych zmiennych makroekonomicznych na terenie kraju. Duży wpływ na polepszenie jakości życia w Polsce mogą więc mieć czynniki, które na podstawie teorii keynesowskiej wpływają równocześnie na zwiększenie wzrostu gospodarczego i wydajności pracy, akumulację kapitału oraz wdrożenie i stosowanie innowacji, zwiększenie zatrudnienia i płac. W miejsce propozycji obniżania i zróżnicowania płac minimalnych, jakie można znaleźć w opracowaniach opartych na podejściach teoretycznych bazujących na dorobku autorów głównego nurtu, przedstawiona analiza danych i ich interpretacja wspierałyby więc realizację inwestycji publicznych, interwencje wsparcia dochodu w regionach słabiej rozwiniętych. Przedstawione wnioski wskazywałyby dodatkowo na większą skuteczność interwencji ostatniego rodzaju.
‘Capital’ Accumulation, Economic Growth and Income Distribution: Different Theories and 20th and 21st Century Evidence
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Valente, Riccardo
In present article both different theoretical approaches to linkages between income distribution, capital accumulation and economic growth and an introductory analysis of those variables evolution during 20th and 21st century in main market economies were presented. In first section „mainstream” approach to income distribution and capital accumulation was analysed, pointing out that according to this school of thought a positive linkage between high income inequalities, high capital accumulation and high economic growth can be expected to exist. Second section considered heterodox arguments contesting various „mainstream” arguments based on the role of capital (or investment and saving) supply and demand functions. It was, then, pointed out that, in an integrated Keynesain-Classical approach, rather a positive linkage between low income inequalities, high capital accumulation and high economic growth can be expected to exist. Third section presented data about income inequalities, capital accumulation and economic growth evolution in France, Germany, United Kingdom and United States in the period 1900–2010. Basing on data it was possible to point out that low income inequalities registered in the 1950–1979 period were paralleled by high capital accumulation and economic growth. Higher income inequalities registered in the 1900–1949 and 1980–2010 periods coupled, instead, with lower capital accumulation and economic growth. Heterodox authors’ reasoning was, then, argued to be more in line with 20th and 21st century experience. In the conclusions, integrated inquiry of income distribution, capital accumulation and economic growth linkages and parallel evolution was, thus, argued to be a very fruitful and particularly open to debate field for future researches.
Czy wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się musi prowadzić do zwiększenia nierówności dochodowych? Przykład krajów Afryki Subsaharyjskiej z wykorzystaniem analizy skupień
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Witoń, Agnieszka
Artykuł podejmuje problem związku pomiędzy nierównościami dochodowymi a wzrostem gospodarczym w krajach Afryki Subsaharyjskiej. W świetle hipotezy Kuznetsa kraje subsaharyjskie, jako kraje o niewysokim poziomie rozwoju, powinny charakteryzować się dodatnią zależnością nierówności i wzrostu gospodarczego, jednak analiza danych sugeruje istnienie różnych ścieżek rozwoju w badanych krajach. Celem artykułu jest identyfikacja grup krajów subsaharyjskich charakteryzujących się podobną zależnością pomiędzy wzrostem gospodarczym a poziomem nierówności dochodowych. Do badania wykorzystano dane odnoszące się do tempa wzrostu gospodarczego, współczynnika Gini oraz udziału dochodu posiadanego przez poszczególne decyle ludności w 38 krajach Afryki Subsaharyjskiej. Ramy czasowe badania, różne dla poszczególnych krajów ze względu na dostępność danych, zamykają się w okresie 1985–2013. Analiza skupień została przeprowadzona z użyciem dwóch metod: metody Warda i metody pojedynczych skupień, których wyniki zostały ze sobą porównane. Analiza korelacji pomiędzy wzrostem gospodarczym a nierównościami dochodowymi w badanych krajach nie wykazała istnienia silnego związku. Wyniki analizy skupień pokazują, że istnieje pośród krajów Afryki Subsaharyjskiej stosunkowo duże zróżnicowanie w zakresie zależności wzrostu gospodarczego i zmian poziomu nierówności dochodowych. Angola przy bardzo wysokim średnim wzroście PKB charakteryzowała się też szybkim tempem redukcji nierówności, ale inne kraje, pomimo niewiele niższego wzrostu PKB cechowały się wzrostem nierówności dochodowych. Nie została zaobserwowana zależność pomiędzy przynależnością do określonych skupień a zasobnością kraju w surowce naturalne, które często są wykorzystywane do tłumaczenia zróżnicowanych ścieżek rozwoju krajów subsaharyjskich.
Development Effectiveness of Foreign Assistance
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Nowak, Wioletta
Since the beginning of the1960s, developed countries have spent over USD 3 trillion on official development assistance to promote economic growth and development in developing countries. Over the last few decades not only major donors but also aid objectives have been changing. The aid objectives reflected changes in geopolitics, the development objectives and views on the development process. Foreign aid very often was treated as an important tool of donors’ foreign and commercial policies. Theoretical studies developed in the sixties support the positive relationship between the foreign aid and economic growth. Two-gap model was used as the basis for calculation of aid requirements. The empirical research on the effectiveness of development aid are extensive and multidimensional. However, their results and conclusions are ambiguous. Principally there are two main strands of the literature on the relationship between foreign aid and economic growth. One group of studies claims that there is the positive aid-growth correlation, the second argues that this correlation is negative. Positive correlation between the foreign aid and economic growth can be either unconditional or conditional. In the second case the aid effectiveness depends on many different factors. The most important are specific conditions in the recipient countries, macroeconomic policy, geographical location, levels of aid allocation and aid modalities.
Economic growth in the EMU before and after 1999
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Młodkowski, Paweł
This paper deals with economic growth in the Eurozone before and after 1999. The economic integration process led to the finalizing of initiatives that started at the end of the 1950s with the Rome Treaty and Coal&Steel Community. The introduction of the euro in the 1999 affected countries that substituted their national monies for the common currency. A question emerges; whether this last step in economic integration contributed in any manner to changes in the pace of accumulation of national wealth? The literature on growth offers a wide pattern of factors that could be responsible for GDP developments. Some of the most prominent factors were present in the focus group due to the EU’s membership and euro introduction. Trying to answer the question about growth effects in the Eurozone, a simple statistical test for mean equality in two populations (with normal distribution) was employed. The weighted average GDP per capita growth rate was tested to examine if it was statistically different in the Eurozone before and after 1999. It turned out that it was not justified at a p=0.05% confidence level to reject the hypothesis that average growth rates were not statistically different. Concluding on this result calls for the following interpretation. Introducing the euro in 1999 did not contribute in a significant manner to changing the average growth rate in the EMU. However, having a common currency in operation may have seemed neutral for economic growth at that time. Referring to the literature allows us to claim that postulated gains to economic growth materialized at earlier stages of integration. The real effects of the euro seem to have a much more subtle nature.
General government debt in European Union countries and economic growth
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Górniewicz, Grzegorz
The aim of the article is to confirm a well-known thesis presented by Carmen Reinhard and Kenneth Rogoff, stating as follows: after it has exceeded the level of 90% of GDP, general government debt negatively affects the rate of economic growth. The analysis refers to 28 countries of the European Union. The applied research methodology includes: comparative descriptive analysis, statistical data analysis and the Author’s own calculations.
Impact du commerce international sur le développement économique de la République Démocratique du Congo
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kamba-Kibatshi, Marcel
La politique monétaire est l'action par laquelle l'autorité monétaire, en générale la banque centrale agit sur l'offre de monnaie dans le but de remplir son objectif de stabilité des prix. Elle tâche également d'atteindre les autres objectifs de la politique monétaire, qualifié de triangle Keynésien : la croissance, le plein emploi, l'équilibre extérieur. La politique monétaire se distingue de la politique budgétaire. La politique monétaire peut avoir pour objectif de maintenir le taux de change de la monnaie nationale avec une monnaie. La fixité des taux de change peut-être obtenue par la banque centrale en vendant et en achetant des devises au jour pour atteindre le taux objectif. L'objectif déclare de la politique monétaire que mène la Banque Centrale au Congo est d'obtenir et de maintenir la stabilité des prix à travers l'ajustement de l'offre de monnaie à la demande de monnaie. Pour mettre en oeuvre celle-ci, la Banque Centrale du Congo détermine le cadre de pilotage à travers lequel la politique monétaire sera mise en oeuvre au cours de l'année. A partir de ce cadre, elle décide la mesure dans laquelle il convient de réserver ou d'assouplir les conditions monétaires. En effet, il ressort des analyses effectuées sur l'évolution de la conjoncture en République Démocratique du Congo au cours de ces trois dernières décennies (entre 1970 et 2000), que les épisodes de dépréciations de la monnaie nationale (Zaïre, Nouveau Zaïre et/ou Franc congolais) correspondent très souvent à une accélération du rythme de formation des prix intérieurs, de même que les périodes de fortes tensions inflationnistes se caractérisent également par des pertes de vitesse de la monnaie nationale par rapport aux devises étrangères. Fort de ces considérations, nous posons les questions suivantes : - Est-ce que le Franc congolais est stable ? - Quelles sont les politiques de la BCC pour soutenir la stabilité du Franc congolais ? Les réponses à ces questions constituent l'objet même de nos investigations tout au long de la présente étude. A travers l'article on a analysé les difficultés de la politique monétaire dans le contexte de la dollarisation complète de système bancaire et les faiblesses institutionnelles. L'analyse empirique confirme que la Banque centrale en République Démocratique du Congo est en mesure de contrôler la quasi-inflation, malgré qu’on pourrait avoir une réaction rapide des chocs inflationnistes. Après avoir analysé les avantages et les inconvénients des différents régimes de taux de change, on peut affirmer que le renforcement du cadre actuel de la politique monétaire reste la meilleure solution, étant donné que le pays est exposé aux nombreuses échanges de monnaies étrangères (change de devises). L'augmentation de l'exigence de réserve semble contredire d'autres mesures prises par la banque centrale. Le taux d'intérêt est conçu pour réguler la liquidité dans le système financier et influe sur le développement de l'activité économique. Il est l'un des principaux outils des autorités monétaires pour influencer l'octroi de prêts et de l'inflation de modulation dans le pays.
Inequality of opportunity – gender bias in education in Pakistan
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Tusińska, Magdalena
The subject matter of the paper is inequality of opportunity (IO). Contemporarily, as part of IO, gender bias in education is most likely to be a constraint for growth and development in developing countries. The focus is on gender bias in education in Pakistan, which is a widely discussed problem thanks to the Nobel Prize laureate Malali Yousufzai. The goal is to present the premise and potential consequences of unequal access to education for Pakistanis, and to bring the specifics of the country into clearer focus. The thesis is that gender bias in education in Pakistan is determined by various and deeply rooted factors that place equal access to education in the realm of a distant goal, hampering the growth and development of the economy. The research methods used were a critique of the literature, analysis of statistical data, documents and online sources as well as elements of case study. Plans concerning education have been sketched in SDG-4 and in the document “Pakistan 2025”, but despite some improvements, Pakistan is still a country where one’s future depends on whether one is male or female. A lack of access to education for girls is part of a broader landscape of gender and spatial inequality. The findings suggest that the main circumstances for the exclusion of girls from education are culture, poverty and the state. If recommendations for these areas are not implemented, gender bias will remain one of the barriers to the growth and development of Pakistan.
Integracja jako determinanta wzrostu gospodarczego i doskonalenia zarządzania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skrzypek, Elżbieta; Skrzypek, Adam
Celem artykułu jest przedstawienie integracji jako determinanty wzrostu gospodarczego oraz wskazanie na istotę, rolę, potrzebę i znaczenie integracji zarządzania w organizacji. Metody badawcze: analiza dostępnej literatury, wnioskowanie. Praca ma charakter przeglądowo-teoretyczny. Wyniki: wskazano na korzyści i bariery związane z wprowadzaniem zintegrowanego systemu zarządzania w organizacji. W oparciu o studia literatury stwierdzono, że integracja jako strategiczne i inherentne podejście umożliwia rozwiązanie problemów związanych z osiąganiem rzeczywistego, ciągłego doskonalenia i funkcjonowania organizacji w zmiennym otoczeniu rynkowym. Integracja systemu zarządzania przynosi organizacji korzyści ekonomiczne, a zintegrowany system zarządzania uwidacznia możliwe efekty synergii. Wskazano, że koncepcja zintegrowanego doskonalenia 5.0 umożliwia znalezienie sposobu na sukces organizacji funkcjonującej w warunkach zmienności i różnorodności otoczenia. Odniesiono się do integracji jako determinanty wzrostu gospodarczego. Wskazano na konieczność prowadzenia badań w zakresie wpływu efektywnego zarządzania wiedzą na kompleksowo rozumiane procesy integracji.
Integrated development and modernisation of human capital are needed
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Woźniak, Michał Gabriel
The author of the article discusses the need to search for effective mechanisms, institutions, tools and management procedures for a harmonised increase of the quality of valuable life across all spheres of human existence and activity. To that end, he proposes abandoning the orientation of economics, economic policy and economic systems towards GDP growth and departing from the bureaucratic model of economically, ecologically and socially sustainable development promoted in the EU in favour of reflection regarding the consequences of the feedbacks arising from alternative resource allocations to various spheres of human existence. This reflection is to rely on the eight-sphere integrated development matrix presented by the author. In order to maximise the synergy effects of the inter-spherical feedbacks and minimise the negative external effects, he postulates: popularisation of integrated thinking about development in respect of the whole development area, entrepreneurial activities of the state oriented towards holistic reflective modernisation of human capital, especially modernisation of human capital quality and structure, reduction of frustrating inequalities, which bring about passive adaptation, and elimination of systemic institutional inconsistencies that prevent inclusive development.
Jak mierzyć dziś rozwój społeczno-gospodarczy krajów?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Kubiczek, Agata
W dobie globalizacji tradycyjne mierniki rozwoju gospodarczego nie są w stanie określić precyzyjnie poziomu dobrobytu. Artykuł prezentuje alternatywne i mało popularne podejście do pomiaru stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem HDI. Omówiono tu takie miary, jak: Miernik Dobrobytu Ekonomicznego (MEW), Miernik Krajowego Dobrobytu Netto, Miernik Czystego Dobrobytu (NNW), Indeks Ekonomicznych Aspektów Dobrobytu (EAW), Indeks Trwałego Dobrobytu Ekonomicznego (ISEW), Wskaźnik Faktycznego Postępu (GPI). Liczne mankamenty, którymi obarczone są wyżej wymienione mierniki oparte na zmodyfikowanych rachunkach narodowych oraz trudności w zebraniu wymaganych danych spowodowało wysyp miar indeksowych. Przykładami takich wieloaspektowych mierników dobrobytu są Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego Netto czy TMDE. Najpopularniejszym syntetycznym wskaźnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego jest Indeks Rozwoju Społecznego (HDI) i jego pochodne, m.in.: Wskaźnik Biedy Społecznej, Wskaźnik Ubóstwa (HPI), Wskaźnik Zróżnicowania Rozwoju Społecznego ze Względu na Płeć (GDI), Wskaźnik Równouprawnienia (GEM). Na postawie metodyki HDI skonstruowano wiele innych wskaźników uwzględniających aspekty środowiska naturalnego, np.: Indeks Trwałego Rozwoju Społecznego (SHDI), Indeks Rozwoju Społecznego Uwzględniający Stopień Zanieczyszczenia Środowiska (HDPI), Indeks Zagrożenia Środowiska Naturalnego (EEI), Eko-wrażliwy Indeks HDI. Inne omówione tu miary to: Indeks Fizycznej Jakości Życia (PQLI), Indeks Jakości Życia (LQI), Indeks Wrażliwości Ekonomicznej (EVI) i Indeks Zasobów Ludzkich (HAI). W opracowaniu nie rozstrzygnięto, który wskaźnik najlepiej szacuje poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, ale ukazano wady i zalety nowych metod.
Kapitał ludzki w rozwoju społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Miczyńska-Kowalska, Maria
Na przestrzeni ostatnich lat zaszły duże zmiany w gospodarce (GOW). Kapitał ludzki ujmowany jest jako czynnik rozwoju i wzrostu gospodarczego. Stanowi czynnik dodany do klasycznych teorii wzrostu opartych na kapitale i pracy. Celem artykułu jest wskazanie, że wyzwania stawiane rozwojowi społeczeństwa i gospodarce opartej na wiedzy zaowocowały zwróceniem uwagi na kapitał ludzki, nowe sposoby zarządzania nim, rolę edukacji, wykształcenia i kompetencji pracowników. W warunkach wzrastającej konkurencji wiedza stała się tym czynnikiem, który tworzy przewagę konkurencyjną. We współczesnej gospodarce biznes nie może dobrze funkcjonować bez wiedzy i wykorzystania badań naukowych. Transfer wiedzy z obszaru nauki do sektora gospodarki stanowi podstawę innowacyjności i wzrostu ekonomicznego. Podejmując zagadnienie roli kapitału ludzkiego w rozwoju społeczno-gospodarczym w artykule wyjaśniono pojęcia rozwój społeczny, rozwój gospodarczy, wzrost gospodarczy, kapitał ludzki oraz kapitał intelektualny. Skoncentrowano się na wpływie kapitału ludzkiego i wiedzy na rozwój gospodarczy. Zaprezentowane koncepcje rozwoju społecznego i gospodarczego są pomocne w zrozumieniu kierunku zmian zachodzących w rozwoju. Prowadzą one bowiem do wzrostu roli wiedzy w społeczeństwie i w gospodarce. Analizując to zagadnienie, w artykule zwrócono uwagę na możliwości i ograniczenia rozwoju kapitału ludzkiego w społeczeństwie wiedzy. Podkreślono, że społeczeństwo oparte na wiedzy, gospodarka oparta na wiedzy, implikuje wzrost zapotrzebowania na pracowników wiedzy, na kapitał intelektualny, jak również zarządzanie wiedzą. W artykule wskazano na demograficzne uwarunkowania rozwoju gospodarczego; zasygnalizowano problemy związane z migracjami i bezrobociem; podkreślono rolę edukacji, wykształcenia oraz kompetencji pracowników.
Knowledge-based economy: wealth owners portfolio choices and financialisation. A wealth supply analysis
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Valente, Riccardo
Based on a data and literature analysis as well as autonomous theoretical reasoning and argumentation by the author, the present article discusses the relevance of financialisation and portfolio choice changes under the present phase of development of modern economies. Relying upon the earlier studies by the author which stress that knowledge-based economy can be characterised as a low profitability of investment in physical capital, higher income inequalities, lower physical capital and economic growth rate phase of the development of economic systems, the present work provides variously conceived arguments to support the idea that significant portfolio choice changes by wealth owners are a relevant feature of knowledge-based economy. Some of the implications of the economic theory of the availability of assets other than physical capital and other assets more connected with production needs were thus discussed, pointing out that this leads mainly to the negation of the necessary arrival of mainstream counterbalance mechanisms which support the affirmation of higher physical capital accumulation when higher income inequalities are recorded.
Konsumpcja a wzrost gospodarczy w Polsce. W cieniu globalnego kryzysu gospodarczego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Śleszyńska-Świderska, Anna
Głównym celem niniejszego artykułu jest zbadanie współzależności pomiędzy konsumpcją a wzrostem gospodarczym w świetle globalnego kryzysu gospodarczego. Okres analizy obejmuje generalnie lata 2005–2012. W niektórych sytuacjach okres badania obejmuje także kilka lat przed rokiem 2005. Tam gdzie było to możliwe wykorzystano również dane z pierwszych kwartałów roku 2013. Aczkolwiek badaną kwestię z wykorzystaniem wskaźników makroekonomicznych analizować można w dłuższym okresie, na przykład od roku 1995, co daje praktycznie dwa cykle gospodarcze, to jednak zamierzeniem autora nie jest analiza współzależności pomiędzy konsumpcją i wzrostem gospodarczym w ogóle, ale właśnie w warunkach globalnego kryzysu gospodarczego. Realizacja tego celu jest możliwa dzięki osiągnięciu celów cząstkowych, którymi są: analiza kształtowania się wzrostu gospodarczego i konsumpcji w Polsce w latach 2005–2012 oraz zbadanie ich korelacji w latach 2006–2012. W badaniu wykorzystano studia literaturowe, analizę statystyczną i metodę dedukcji. Ostatnie kilka lat w Polsce, poczynając od roku 2007, to okres turbulencji gospodarczych będących konsekwencją trwającego kryzysu gospodarczego na świecie. Dynamika wzrostu gospodarczego w tym czasie słabnie, co znajduje wyraz m.in. w zmianach konsumpcji. Pomimo że konsumpcja ulega ograniczeniu, nie pogłębia się istotnie istniejące już i tak jej zróżnicowanie. Uwidacznia to analiza konsumpcji w poszczególnych grupach społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych oraz w ujęciu przestrzennym. Wynika z niej, że pomiędzy poszczególnymi grupami gospodarstw domowych i województwami w Polsce występują znaczne różnice w tym zakresie. Chociaż w warunkach stabilności gospodarczej wzrost gospodarczy niezaprzeczalnie pozytywnie i z dużą siłą wpływa na wzrost konsumpcji, to jednak w warunkach kryzysu, spowolniony, aczkolwiek dodatni wzrost gospodarczy nie przekłada się na wzrost wydatków konsumpcyjnych.
Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy w krajach MENA
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-06) Rabczun, Aleksandra
Tekst porusza temat społecznych nierówności, które objawiają się w dostępie do różnych dóbr przez jednostki, grupy społeczne czy całe społeczeństwa. Nierówności te mogą dotyczyć aspektów ekonomicznych, kulturowych, władzy, edukacji czy prestiżu. Głównym celem badania jest próba odpowiedzi na pytanie: czy istnieje statystyczna zależność pomiędzy poziomem nierówności a wzrostem gospodarczym w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej? Autorka podkreśla globalny charakter problemu nierówności społecznych, zwracając uwagę na ich występowanie w różnych obszarach świata, jednak definiuje jako zakres badania kraje Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (MENA). W pracy zastosowano jako główne metody badawcze: krytyczną analizę literatury, analizę danych wtórnych oraz analizę korelacji i regresji. W dalszej części tekstu autorka przedstawia metodologię badania, prezentuje wyniki, które następnie omawia i interpretuje. Podkreślić należy brak jednoznacznych zależności między nierównościami a wzrostem gospodarczym, co może wynikać z interdyscyplinarnego charakteru problemu oraz konieczności uwzględnienia jakościowych metod badawczych. W końcowej części autorka zauważa, że nadmierne skoncentrowanie się na metodach ilościowych w ekonomii może być nieuzasadnione, zwłaszcza w przypadku zagadnień tak skomplikowanych jak społeczne nierówności. Zaleca także większe zastosowanie metod jakościowych oraz podkreśla konieczność uwzględnienia kontekstu społecznego i ekonomicznego w analizie nierówności. Wskazuje, że przezwyciężenie nierówności przy jednoczesnym budowaniu wzrostu gospodarczego jest możliwe, a międzynarodowe agendy, takie jak Cele Zrównoważonego Rozwoju, mogą stanowić inspirację dla działań mających na celu osiągnięcie tego ideału.
Nowe modele wzrostu gospodarczego a paradygmat zrównoważonego rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Kuder, Dorota
Współcześnie dodatni wzrost gospodarczy kojarzony jest z pogorszeniem się stanu środowiska naturalnego (przykładem może być nadmierna emisja CO2), a dodatkowo przyczynia się on do gwałtownego wyczerpywania się nieodnawialnych zasobów energii. Możliwe jest oczywiście odnoszenie jakości środowiska naturalnego, realizowane poprzez ograniczanie szkodliwego wpływu produkcji i konsumpcji na stan środowiska i poprzez ochronę zasobów przyrodniczych, dotyczy to jednak krajów rozwiniętych. Przedmiotem artykułu jest analiza tych nowoczesnych teorii wzrostu gospodarczego, w których możliwe jest uwzględnienie problemu ochrony środowiska. Opracowanie przedstawia próbę włączenia paradygmatu zrównoważonego rozwoju do modelu wzrostu gospodarczego, a dokładniej celem badawczym jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób endogeniczne innowacje i zmiana warunków technologicznych godzą cele zrównoważonego wzrostu gospodarczego z ograniczeniami w dostępności zasobów naturalnych lub potrzebą ochrony środowiska naturalnego? Pierwsza część pracy skupia się na pojęciu wzrostu gospodarczego, jego determinantach oraz na klasyfikacji modeli wzrostu. Druga część opracowania ma na celu wprowadzenie problemu ograniczonych zasobów naturalnych do modelu AK, a następnie w trzeciej części – do modelu wzrostu opartego na schumpeteriańskiej teorii wzrostu gospodarczego. Przeprowadzona analiza dowodzi, że model AK nie wyjaśnia dodatniego długookresowego wzrostu w sytuacji, kiedy produkcja opiera się na ograniczonych zasobach, natomiast w schumpeteriańskim modelu wzrostu gospodarczego zrównoważony wzrost może występować w gospodarce o endogenicznych innowacjach. Artykuł ma charakter teoretyczny.
Population instability and EU-production function anomaly
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Młodkowski, Paweł
The purpose of the study is to present the problematic situation when capturing the economic growth mechanism in the European Union. Due to intra-EU migration, the prominent production function framework fails to deliver consistent results. Estimation of structural parameters on data covering the post-accession period up to 2016 delivered a negative (!) assessment of the contribution of “labour” to output for most of the new member states. This result called for further investigations, and a holistic interpretation. It seems that this is the first time a methodological study on the production function framework offers an explicit formulation of the requirements for this method to be effectively employed in output investigations. In short, the production function can be used for cases where the growth mode is extensive, while arguments display declining or ascending trends. However, when the growth mode is intensive, while any of the arguments decline in value, this particular framework will become invalid for capturing the growth mechanism. The observed failure of the production function calls for introducing a new term to the economic growth literature: EU-production-function-anomaly. The method seems to be a far-reaching simplification. The reason for utilizing a very general formulation (excluding human capital and technology) is motivated by the focus on the demographic developments responsible for the anomaly.
Prawo Okuna – weryfikacja z wykorzystaniem panelowego modelu VAR dla polskich województw
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Mowczan,Damian
Celem artykułu było przedstawienie wyników badań własnych nad relacją znaną w ekonomii pod nazwą „prawo Okuna”. Wykorzystano panel danych dla 16 województw Polski w latach 1995–2019. Jako narzędzie badawcze zastosowano panelowy model autoregresji wektorowej (PVAR), co pozwoliło chociażby na uchwycenie dynamicznego charakteru modelowanej relacji. Do estymacji parametrów modelu wykorzystano uogólnioną metodę momentów (GMM). Następnie oszacowane zostały ortogonalne funkcje reakcji na impuls (IRF) przy wykorzystaniu dekompozycji Choleskiego. Dokonano także dekompozycji błędu prognozy w 10-letnim horyzoncie. Prawo Okuna zakłada negatywną zależność pomiędzy zmianami stopy bezrobocia a stopą realnego wzrostu gospodarczego. Pierwotnie zostało ono empirycznie zaobserwowane przez A. Okuna w 1962 roku. Oryginalny współczynnik wymiany wynosił ok. 0,3. Oznacza to, że każdy dodatkowy procent PNB powiązany jest ze spadkiem stopy bezrobocia o ok. 0,3 p.p. Zaprezentowane w artykule oszacowania funkcji reakcji na impuls wskazały na istotność statystyczną wpływu szoków pochodzących od poszczególnych zmiennych. Pozytywny impuls pochodzący od strony stopy wzrostu realnego PKB powodował obniżenie się zmiany stopy bezrobocia (i na odwrót) w porównaniu do ścieżki bazowej. Zaobserwowano również stosunkowo powolne wygaszanie się szoków w modelu. Dekompozycja błędu prognozy wykazała, że ok. 31% zmienności przyrostu stopy bezrobocia może zostać wyjaśnione za pomocą stopy wzrostu realnego PKB. Z kolei zmiany stopy bezrobocia zdołały wyjaśnić jedynie ok. 6% przyszłych stóp realnego wzrostu gospodarczego.
Produktywność pracy jako miernik spójności ekonomicznej i społecznej w kraju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Kozioł, Wojciech
W pierwszej części artykułu zaprezentowano dyskusję na temat problematyki definiowania i pomiaru wzrostu gospodarczego oraz spójności ekonomicznej i społecznej. W dalszej, metodologicznej części artykułu przedstawiono wskaźnik produktywności pracy, jako propozycję alternatywnej miary rozwoju społeczno-gospodarczego oraz spójności społecznej, ekonomicznej i terytorialnej. Wskaźnik ten przede wszystkim stanowi informację na temat kapitału instytucjonalno-intelektualnego, czyli zdolności gospodarki do tworzenia dobrych instytucji. Gospodarka oparta jest na pracy, a na produktywną pracę pozwala odpowiednio rozwinięty instytucjonalnie system gospodarczy. Wskaźnik ten integruje zarówno poziom technicznego uzbrojenia pracy, rotacji aktywów, rentowności aktywów oraz poziomu opłacenia pracy. Część ostatnią, empiryczną stanowią wyniki analizy produktywności pracy, regionalnego zróżnicowania produktywności pracy oraz relacji między poziomem produktywności kraju a poziomem zróżnicowania regionalnej produktywności pracy w pięciu europejskich krajach. Z badań wynika, że prezentowany wskaźnik jest łatwy w interpretacji i może stanowić podstawę tworzenia wiarygodnych rankingów państw. Ponadto wyniki badań wskazują, że wskaźnik produktywności pracy może stanowić alternatywną miarę spójności ekonomicznej. Wykazano bowiem silną odwrotną korelację między wartością wskaźnika a jego zróżnicowaniem regionalnym. Zatem wskaźnik ten może służyć pomiarowi zakresu realizacji paradygmatu zrównoważonego wzrostu.
Redystrybucja dochodu i jej skutki długo- i krótkookresowe według teorii alternatywnych do paradygmatu neoklasycznego. Próba odwrócenia tradycyjnego podejścia do nierówności społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Valente, Riccardo
W pracy zostały poddane analizie i przedstawione argumenty, które, na podstawie Teorii J.M. Keynesa i innych koncepcji teoretycznych, alternatywnych do głównego nurtu, mogłyby prowadzić do odwrócenia i odrzucenia tradycyjnego podejścia do zmniejszenia nierówności społecznych i do kwestii dystrybucji i redystrybucji dochodu, popieranego w teorii neoklasycznej. Pod uwagę wzięte zostaną, w pierwszej kolejności, teoria efektywnego popytu Keynesa oraz jej implikacje pod względem podejścia do dystrybucji i zmniejszenia nierówności społecznych. W drugiej części tego artykułu, są kolejno brane pod uwagę limity i krytyki, które można odnosić zarówno do sposobu formułowania krzywej krańcowej efektywności kapitału Keynesa, jak i do neoklasycznej teorii dystrybucji dochodu. W świetle faktu, że w obecności heterogenicznych dóbr kapitałowych mierzonych w wartości występuje zjawisko, tzw. reswitching, udowodnione zostanie zatem, że neoklasyczna teoria produkcji i dystrybucji oraz konkluzje wyciągnięte na jej podstawie są całkowicie błędne i bezpodstawne. W trzeciej i ostatniej części tej pracy przedstawiona została próba rozszerzenia teorii Keynesa do długiego okresu oraz próba reprezentacji tej ekstensji w postaci modelu, które, samodzielnie opracowane przez autora opracowania, podkreślają pozytywny wpływ, jaki redystrybucja dochodu i zmniejszenie nierówności społecznych mogą mieć w długim okresie zarówno na akumulację kapitału, na poziom dochodu potencjalnego, jak i na wzrost gospodarczy.