Przeglądanie według Temat "wykluczenie społeczne"

Aktualnie wyświetlane 1 - 12 z 12

Codzienne życie seniorów w Polsce i w Gruzji na przykładzie wybranych społeczności wiejskich
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-29) Piechowska- Gremplica, Ewa
Seniorzy zamieszkujący obszary wiejskie są szczególnie zagrożeni wykluczeniem i samotnością. Aktywność fizyczna i społeczna jest kluczowym elementem wspierania zdrowia. W populacji 60+ jest to czynnik współdecydujący o zdrowym starzeniu się i pozytywny środek zdrowotny. Bardzo często mają trudności w dostępie do instytucji wsparcia i zajęć przeznaczonych specjalnie dla nich. Często ich funkcjonowanie zależy od dobrych relacji z sąsiadami i rodziną.
Determinanty poziomu ubóstwa na przykładzie Polski i Węgier – analiza porównawcza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Iwacewicz-Orłowska, Anna
Celem opracowania jest analiza czynników determinujących poziom ubóstwa na przykładzie dwóch krajów Grupy Wyszehradzkiej: Polski i Węgier. Analiza została przeprowadzona w oparciu o dane statystyczne EU-SILC i obejmuje lata 2006–2014. Nierówności dochodowe i rosnące ubóstwo to wyzwanie, przed którym staje współczesna gospodarka. Ubóstwo dotyka poszczególne grupy społeczne w różnym stopniu. Poziom ubóstwa w obu analizowanych krajach jest porównywalny w przypadku następujących sytuacji: niskiego poziomu wykształcenia członków rodziny, obecności osoby niepełnosprawnej w rodzinie czy też dużej liczebności rodziny. Wszystkie wymienione czynniki zawsze podnoszą poziom ubóstwa w obu krajach. Na potrzeby niniejszego opracowania założono więc, że poziom ubóstwa zależny jest od czterech następujących czynników: regionu, wieku, stopnia urbanizacji oraz statusu osoby na rynku pracy. Analiza pokazuje, iż w przypadku tychże czynników sytuacja Polski i Węgier jest nieco odmienna. Na Węgrzech ubóstwo w szczególności dotyka dzieci, czyli osoby do lat 16 oraz (oprócz osób nieposiadających zatrudnienia) grupę pracowników. W przypadku Polski grupę osób ubogich w znacznie większym stopniu niż na Węgrzech zasilają osoby zatrudnione z wyłączeniem pracowników. Wiekowo najubożsi są ludzie młodzi, wchodzący na rynek pracy, czyli grupa wiekowa od 16. do 24. roku życia, co jest także powiązane z wcześniejszą kategorią.
Nierówności społeczne w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Mikuła, Aneta
Nierówności społeczne to problem wielowymiarowy, trudny do kwantyfikowania. Najczęściej nierówności społeczne rozumie się jako nierówności dochodowe. Sam dochód jednak nie jest wystarczającym czynnikiem określającym poziom życia. W badania nad nierównościami społecznymi wpisuje się analiza poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego. Celem artykułu była analiza regionalnego zróżnicowania ubóstwa i wykluczenia społecznego jako przejawów nierówności społecznych w Polsce. Analizy dokonano dla powiatów w Polsce. Do badań empirycznych wykorzystano dane pochodzące z banku Danych Lokalnych GUS za 2013 r. W celu określenia natężenia zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym zastosowano analizę wielozmiennową uwzględniającą monetarne i niemonetarne determinanty badanych zjawisk. W badaniu posłużono się metodą opartą na zmiennej syntetycznej wyznaczoną metodą sum standaryzowanych. Badania wykazały duże zróżnicowanie zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym w powiatach w Polsce. Najgorsza sytuacja wystąpiła w 5% powiatów, leżących w większości w województwach: kujawsko-pomorskim oraz mazowieckim. Powiaty leżące w zachodniej i południowo-zachodniej części kraju oraz graniczące z Warszawą i Łodzią były w relatywnie dobrej sytuacji. Wyniki analizy pokazały, że badanie nierówności społecznych na poziomie województw nie pokazuje rzeczywistego zróżnicowania problemu w Polsce.
Opieka nad osobą chorą psychicznie w biografii opiekuna rodzinnego w Polsce i na Ukrainie
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-16) Drozd, Iryna
Zdrowie i choroba stanowią konstytutywną podstawę społecznego funkcjonowanie jednostek, grup i zbiorowości. Zakłócenia w stanie zdrowia doprowadzają do dysfunkcjonalności, dyskomfortu, odczuwania bólu, doświadczania wykluczenia na poziomie codziennego życia przeciętnego obywatela. Choroba jest pojęciem przeciwstawnym zdrowiu. Droga powrotu do zdrowia może być szybka i bezproblemowa, jednak w wielu sytuacjach proces zdrowienia trwa długo lub nie kończy się wcale, gdyż choroba może przejść w stan chroniczny/przewlekły, powodować niepełnosprawność w różnych sferach życia i rozwijać się, prowadząc w ostateczności do śmierci. Choroby psychiczne należą do chorób przewlekłych o różnym natężeniu, przebiegu i trudnym do przewidzenia skutku. Są one źródłem naznaczenia i stygmatyzacji społecznej, sprzyjają dystansowi społecznemu. Są powodem do wstydu i zażenowania, powodują większe wykluczenie społeczne niż inne zaburzenia, uniemożliwiając osobom chorującym codzienne funkcjonowanie i realizację wybranych celów życiowych. Problematyka osób z zaburzeniami psychicznymi stanowi przedmiot badań nie tylko przedstawicieli nauk medycznych, ale także społecznych. Zainteresowanie tym zagadnieniem wynika ze złożoności problematyki ochrony zdrowia psychicznego, która nie może być postrzegana jedynie w kategoriach medycznych, ale znacznie szerzej – jako kwestia o ogromnym znaczeniu społecznym, wymagająca umiejętnej interwencji ustawodawczej i skoordynowanych działań organów administracji publicznej, instytucji i organizacji rządowych i pozarządowych zajmujących się problematyką ochrony prawnej i faktycznej opieki nad osobami z zaburzeniami i chorymi psychicznie. W badaniach wykorzystano metodę biograficzną, która w różnych odmianach i w urozmaicony sposób odwoływała się zawsze do subiektywnej perspektywy osób badanych, czyniąc ich własny punkt widzenia koniecznym punktem wyjścia do konstruowania uogólnień teoretycznych. W badaniach wzięło udział 49 opiekunów rodzinnych pochodzących z województwa podkarpackiego (Polska) i obwodu chmielnickiego (Ukraina). Wybrany schemat metodologiczno-analityczny pozwolił na rozpoznanie świata społecznego opiekunów rodzinnych oraz porównanie jednostkowych losów badanych pochodzących z dwóch sąsiadujących ze sobą państw. Przedstawione wnioski z badań nie wyczerpują tematu, lecz mogą być przyczynkiem do dalszych eksploracji tego zagadnienia. Mogą też służyć pomocą w opracowaniu skuteczniejszych form pomocy i wsparcia dla opiekunów rodzinnych sprawujących opiekę nad psychicznie chorującymi bliskimi osobami i ich podopiecznych.
Porównanie wykluczenia cyfrowo-finansowego w Polsce i w Norwegii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Iwaszczuk, Natalia; Jarzęcka, Anna
Gwałtowny rozwój technologii, coraz większa popularność sieci Internet, łatwiejsza dostępność urządzeń zdalnego dostępu do Internetu jak komputery, tablety, smartfony, a także ułatwiony dostęp do szerokiej gamy informacji spowodował znaczne zróżnicowanie i przeobrażanie się społeczeństwa. Obecnie możemy mówić o społeczeństwie informacyjnym, gdzie główną wartością jest informacja i usługi z nią związane. Obserwuje się przenoszenie wielu tradycyjnych usług do sieci Internet i rozwijanie już tam istniejących. Część społeczeństwa została pozbawiona z różnych przyczyn możliwości pełnego uczestniczenia w wielu aspektach życia. Wyznacznikiem poziomu rozwoju cywilizacji jest dostęp obywateli do nowoczesnych technologii i stopień ich użycia. Dla części społeczeństwa zdobycie informacji jest szybkie, proste i niezależne od elementów takich jak czas czy miejsce. Druga część społeczeństwa, w związku z brakiem takich możliwości, podlega wykluczeniu cyfrowemu. Wykluczenie cyfrowe pociąga za sobą inny rodzaj wykluczenia dotyczącego braku możliwości skorzystania z usług bankowych opartych na sieci Internet, czyli podlegają wykluczeniu finansowemu. W pracy przeprowadzono analizę porównawczą Norwegii i Polski, odwołując się również do średniej dla Unii Europejskiej, pod kątem wykluczenia cyfrowo-finansowego, możliwości dostępu do informacji dostarczanej za pośrednictwem sieci Internet i czynników kształtujących i różnicujących te kraje, z uwzględnieniem aspektu bankowości internetowej, jako głównej przyczyny wykluczenia finansowego. W pracy zwrócono również uwagę na aspekt związany z bezpieczeństwem i stratami finansowymi, co może się przekładać na stopień wykluczenia finansowego.
Wielowymiarowość wykluczenia społecznego. Diagnoza i profilaktyka
(Občianske združenie SPEKTRUM-VÝCHOD, 2015) Szluz, Beata
Wykluczenie społeczne określa sytuację, w której jednostka będąca członkiem społeczeństwa nie może normalnie uczestniczyć w działaniach obywateli. Ograniczenie to nie wynika z jej wewnętrznych przekonań. Pozostaje poza kontrolą wykluczonej jednostki i jest rezultatem kumulacji różnych negatywnych czynników, głównie o charakterze ekonomicznymi społecznym. Wykluczenie jest postrzegane jako zjawisko wielowymiarowe. Oznacza niemożność uczestnictwa w życiu gospodarczym, politycznym, kulturalnym w wyniku braku dostępu do zasobów, dóbr czy instytucji, a także ograniczenia praw społecznych oraz deprywacji potrzeb. Waga problemu, jego złożoność, potrzeba poznawania i poszukiwania propozycji rozwiązań stała się inspiracją do podjęcia przez naukowców pracy nad przygotowaniem monografii Wielowymiarowość wykluczenia społecznego. Diagnoza i profilaktyka. Pierwsza część książki nosi tytuł Istota i wymiary wykluczenia społecznego. W problematykę wykluczenia wprowadzają Czytelnika rozważania Tadeusza Kamińskiego Wolność i wykluczenie – aporie neoliberalnego porządku społecznego. Autor podejmuje w nich próbę charakterystyki neoliberalizmu. Wyznacza sobie zadanie przeanalizowania skutków zastosowania idei neoliberalnych. Zdaniem autora, starając się zapewnić maksimum wolności, neoliberalizm wyklucza część populacji z przywileju korzystania z wolności. Anna Kotlarska-Michalska podejmuje zadanie zobrazowania wybranych jawnych i ukrytych wymiarów wykluczenia społecznego. W analizach koncentruje się na wykluczeniu w sferze prywatnej, ze względu na wiek, wykluczeniu informatycznym, politycznym i ze względu na niepewność egzystencjalną. Tematykę kontynuuje Krzysztof Czekaj w artykule Nierówności – nowe wymiary wykluczenia – w kierunku inkluzji? Szczególną uwagę poświęca historycznym uwarunkowaniom pojawienia się pojęcia marginalizacji i człowieka marginalnego, a następnie ukierunkowuje analizę od globalnych nierówności – do globalnych rozwiązań. Anna Kanios przybliża pojęcie wykluczenia społecznego, a także kontynuuje przemyślenia poprzedniego autora, poszukując propozycji rozwiązań. Stare i nowe formy wykluczenia w sferze zdrowia analizuje Iwona Taranowicz, podkreślając, że negatywne skutki gorszego stanu zdrowia w różnym stopniu dotykają jednostki i ich rodziny, często stanowiąc przyczynę ich wycofania z różnych sfer życia. Jest to uzależnione od położenia społecznego i usytuowania przestrzennego. Zdaniem autorki nowym obszarem wykluczeń staje się sfera prywatnych wyborów, podlegająca regulacjom wynikającym z celów polityki zdrowotnej. Małgorzata Orłowska i Miloslav Jůzl omawiają wykluczenie w kontekście czasu wolnego. Drugą część monografii zatytułowano W kierunku integracji społecznej. Otwierają ją dwa artykuły. W pierwszym Arkadiusz Żukiewicz poszukuje teoretycznych przesłanek dla praktyki przeciwdziałania skutkom zjawisk i procesów społecznie szkodliwych. Z kolei celem drugiego Beata Szluz uczyniła próbę określenia i przybliżenia pojęcia wykluczenia oraz wybranych koncepcji, a także strategii przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Kilku innych autorów przedstawia propozycje przeciwdziałania wykluczeniu. Iryna Myszczyszyn ukazuje wykluczenie na przykładzie dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej na Ukrainie. Marta Czechowska-Bieluga stawia tezę, że im szybciej jednostka rezygnuje ze wsparcia instytucjonalnego, tym lepiej sobie radzi z doświadczanymi problemami. Tematem przewodnim trzech następnych artykułów jest niepełnosprawność. Bernadeta Szczupał przybliża osoby z rzadkimi sprzężonymi ograniczeniami sprawności i ukazuje ich wykluczenie w zakresie dostępu do aktywizacji zawodowej. Problemy społeczne osób niepełnosprawnych na przykładzie Siemianowic Śląskich przedstawia Monika Zawartka-Czekaj. Artykuł Anny Banasiak i Izabeli Krasiejko pokazuje możliwość przeciwdziałania wykluczeniu przez uruchomienie i funkcjonowanie Klubu Koleżeńskiego dla młodzieży z autyzmem wysokofunkcjonującym i zespołem Aspergera oraz jej rodzin. Zagrożenie wykluczeniem społecznym kobiet, które doświadczają przemocy w rodzinie, prezentuje Magda Urbańska. Monografię kończy tekst, który przygotowała Marie Chrásková. Jego tematem jest promocja zdrowia i aktywnej starości seniorów. Autorka odwołała się do przykładów rozwiązań przeciwdziałania ekskluzji zaproponowanych w Republice Czeskiej. Pokazanie w niniejszej książce wybranych teoretycznych ujęć wykluczenia, zarysowanie jego wielowymiarowości, specyfiki, a także zobrazowanie egzemplifikacji rozwiązań w zamierzeniu autorów tekstów ma stanowić inspirację do dalszych poszukiwań naukowych, a także stać się podstawą do aplikowania płynących z nich wniosków do praktyki. Mam nadzieję, że monografia zainteresuje socjologów, pedagogów czy pracowników socjalnych, którzy prowadząc badania i poszukując pomocnych rozwiązań, włączają się w przeciwdziałanie społecznemu wykluczeniu.
Włączenie społeczne w krajach Unii Europejskiej – refleksja na półmetku realizacji strategii Europa 2020
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Tusińska, Magdalena
Jedną z ambicji Unii Europejskiej (UE) jest aktualnie promowanie wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu (wzrostu inkluzywnego). Intensyfikacja działań na jego rzecz ma miejsce zwłaszcza w ostatnich latach – po kryzysie. Celem niniejszych badań uczyniono ocenę skuteczności polityki UE w zakresie włączenia społecznego na podstawie wytycznych strategii Europa 2020. Obecnie przypada połowa dekady, w trakcie której powinny zostać zrealizowane cele tego programu. Jednym z priorytetów jest właśnie wzrost inkluzywny. W artykule przedstawiono najważniejsze pojęcia związane z poruszanym tematem (nierówności, ubóstwo, wykluczenie społeczne) oraz pokrótce scharakteryzowano ich wpływ na gospodarkę. Następnie omówiono specyficzne dla UE podejście do kwestii socjalnych, koncentrując się przede wszystkim na kwestiach opisanych w strategii Europa 2020 dotyczących walki z wykluczeniem. W kolejnej części artykułu zaprezentowano dane statystyczne związane z włączeniem społecznym, a ich wartości pozwoliły zakwestionować skuteczność przyjętej w UE polityki, aczkolwiek nie może ona być uznana za jedyną przyczynę obserwowanych niepowodzeń. W związku z tym podjęto także próbę wskazania innych okoliczności, które mogły zadecydować o niesatysfakcjonującym stopniu realizacji celów strategii Europa 2020. Ponadto, na podstawie dokumentów unijnych zaprezentowano dotyczące tematu włączenia społecznego rekomendacje dla krajów członkowskich. Okazuje się, że zalecenia nie dotyczą tylko i wyłącznie walki z ubóstwem, ale kładą duży nacisk na kwestie związane z rynkiem pracy i edukacją.
Wybrane aspekty zjawiska dyskryminacji i wykluczenia społecznego na przykładzie mniejszości niemieckiej w Rzeczypospolitej Polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Biernacka, Magdalena
Zjawisko dyskryminacji i wykluczenia społecznego mniejszości niemieckiej w Polsce było widoczne zwłaszcza w okresie powojennym i w czasach komunizmu. Mniejszość niemiecka doświadczyła ze strony władz licznych form dyskryminacji, które wynikały z napięć politycznych i narodowościowych. Pomimo postępującej integracji społeczności niemieckiej nadal istnieją wyzwania związane z nieścisłościami prawno-instytucjonalnymi, które mogą prowadzić do sytuacji dyskryminacyjnych w sferze publicznej czy zawodowej. Dlatego ochrona praw mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest kluczowym aspektem w procesie budowania społeczeństwa wolnego od dyskryminacji i wykluczenia społecznego.
Wybrane aspekty zjawiska dyskryminacji i wykluczenia społecznego na przykładzie mniejszości romskiej w Rzeczypospolitej Polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Biernacka, Magdalena
Artykuł koncentruje się na problematyce dyskryminacji i wykluczenia społecznego, z czym boryka się mniejszość romska w Polsce. Przeprowadzona analiza ukazuje wieloaspektowy charakter marginalizacji Romów, zwracając uwagę na głęboko zakorzenione stereotypy, systemowe bariery w dostępie do edukacji, trudności w znalezieniu zatrudnienia oraz problemy dotyczące warunków mieszkaniowych. Omówiono również kwestie związane zarówno z populacją mniejszości romskiej w XXI wieku, jak i mniejszością romską w kontekście narodu, podkreślając tym samym jej unikatową tożsamość kulturową. W artykule przedstawiono również konkretne przykłady zjawiska dyskryminacji, z jakimi mniejszość romska mierzy się na co dzień.
Wykluczenie społeczne a cyfrowe w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kasprzyk, Beata
Celem artykułu jest przedstawienie aspektów dotyczących zjawisk wykluczenia społecznego oraz wykluczenia cyfrowego w Polsce na tle wybranych krajów Unii Europejskiej. Istotnym zadaniem badawczym było określenie, na ile e-wykluczenie determinuje wykluczenie społeczne i odwrotnie, posługując się analizą korelacji i regresji. Wykluczenie społeczne definiuje się jako połączenie braku zasobów ekonomicznych, występowania izolacji społecznej oraz ograniczonego dostępu do praw o charakterze społecznym. Cyfrowe wykluczenie odnosi się do różnic związanych zarówno z fizycznym dostępem do technologii, jak również z umiejętnościami i zasobami potrzebnymi do ich użycia. Analizy: przestrzenna (poszczególne kraje UE), jak i czasowa (lata 2005–2013) wskazują na silne zróżnicowanie i dynamikę osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz e-wykluczonych. Jako korzystny proces należy zaliczyć tendencję malejącą udziału osób wykluczonych cyfrowo w zakresie braku korzystania z Internetu, a także zagrożonych wykluczeniem społecznym, jednak w zdecydowanie mniejszej skali. Zjawiska te zdecydowanie są determinowane różnymi wewnętrznymi czynnikami, przyczyny te są identyfikowalne i sprowadzane najczęściej do przyczyn ekonomiczno-społecznych, ale także psychologicznych. Statystyki w tej mierze dla Polski nie są satysfakcjonujące, bowiem poziom osób wykluczonych społecznie i cyfrowo jest większy od przeciętnej europejskiej.
Wykluczenie społeczne i ubóstwo w województwie podkarpackim
(Uniwersytet Rzeszowski, 2011) Wilk, Sławomir; Pokrzywa, Magdalena; Malicki, Krzysztof; Kuta-Pałach, Małgorzata
Opracowanie składa się z trzech głównych części. Pierwsza ma charakter pojęciowo-koncepcyjny i metodologiczny. Zaprezentowano w niej główne pojęcia, problematykę, procedury i narzędzia badawcze, zmienne i ich operacjonalizację. Druga – najobszerniejsza – zawiera główne wyniki badań empirycznych prowadzonych w sześciu wybranych do badań powiatach, po dwa ze względu na ich społeczno-gospodarczą specyfikę (rolnicze, przemysłowe i turystyczne). Są w niej zaprezentowane wyniki badań w postaci wywiadów z kwestionariuszem, wywiadów swobodnych z osobami szczególnie zagrożonymi wykluczeniem społecznym według wskazań gminnych i miejskich ośrodków pomocy społecznej. Wprawdzie wybrana do badań zbiorowość nie jest próbą reprezentacyjną w sensie statystycznym (zarówno ze względu na jej liczebność, jak i sposób doboru), ale raczej próbą w sensie typologicznym. Dobór był bowiem celowy: 300 kobiet i mężczyzn przebadano za pomocą kwestionariusza wywiadu (po 100 na typ powiatu), a także z 96 osobami przeprowadzono indywidualne wywiady pogłębione. Wyników nie można zatem wykorzystać do bardziej zaawansowanych korelacji statystycznych poza pokazaniem dominujących tendencji.
Wykluczenie społeczne. Diagnoza, wymiary i kierunki badań
(Uniwersytet Rzeszowski, 2013) Wilk, Sławomir; Pokrzywa, Magdalena
Najważniejszym zadaniem badaczy zajmujących się wykluczeniem społecznym jest prawidłowa i rzetelna diagnoza problemów ludzi i środowisk doświadczających wykluczenia społecznego oraz analiza wpływu tego zjawiska na różne obszary życia społecznego. Mimo wielu badań socjologicznych i ekonomicznych problematyka wykluczenia społecznego nie jest ciągle wystarczająco rozpoznana. Kwestią kluczową jest również identyfikacja działań mających na celu skuteczne zapobieganie i ograniczanie wykluczenia społecznego i jego negatywnych konsekwencji. Niniejszy tom prezentowanych rozpraw stanowi uzupełnienie dotychczasowej wiedzy w tym zakresie. Publikacje zawarte w monografii zostały pogrupowane we wzajemnie przenikające się obszary, które dotyczą szerokiej refleksji nad zjawiskiem wykluczenia społecznego. Szczególną uwagę poświęcono wykluczeniu cyfrowemu, gdyż pomimo coraz większego dostępu do Internetu oraz rozwoju infrastruktury teleinformatycznej stanowi ono istotny problem dla milionów mieszkańców Polski oraz całej Unii Europejskiej. Należy zaznaczyć, że wykorzystywanie nowoczesnych technologii w coraz większym stopniu warunkuje pełne uczestnictwo w życiu społecznym i gospodarczym. Ważne miejsce w publikacji zajmuje omówienie wybranych programów i działań zmierzających do minimalizacji wykluczenia społecznego.