Przeglądanie według Temat "translation"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 20

Anisomorphic Humour or Humorous Anisomorphism? A Case of Wordplay in Polish Translations of Shakespeare’s “Love’s Labour’s Lost”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Krawiec, Magdalena
The prevalence of jocular elements in Shakespeare’s oeuvre does not cease to evoke linguists’ interest. Much as humorousness is viewed universal and ubiquitous, translation technicalities related thereto still seem to pose a challenge for translators. The notion of anisomorphism – inextricably related to rendition and perceived as one of the key constraints affecting translation of wordplay – gathered little attention both at the linguistic and pragmatic level. Therefore, the paper seeks to arrive at a succinct yet comprehensive account of anisomorphic instances. Alongside, the rationale behind the application of particular translation strategies did not go unrecognized. The discussion is predicated upon examples extracted from Shakespeare’s “Love’s Labour’s Lost”.
Aspekty tajemnicy zawodowej tłumacza przysięgłego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Prawdzik, Paulina
Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie kwestii tajemnicy zawodowej tłumacza przysięgłego. Problematyka ta rzadko znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze prawniczej. Na początku opracowania scharakteryzowano instytucję tłumacza przysięgłego. Następnie dokonano analizy tajemnicy zawodowej tłumacza. Kolejnym aspektem było zwolnienie z tajemnicy zawodowej tłumacza oraz przedstawiono lukę w prawie, do której odniósł się Rzecznik Praw Obywatelskich. Kończący artykuł fragment dotyczy sankcji za naruszenie tajemnicy zawodowej. Celem opracowania jest ukazanie specyfiki zawodu tłumacza przysięgłego oraz jego znaczenia społecznego. Tajemnica zawodowa jest istotnym elementem kwalifikacji tego zawodu jako zawodu zaufania publicznego.
Dubbing versus voice over: culture-bound jokes & references in the English-Italian-Polish translation of humour in adult animated sitcoms
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Organ, Michał
This material is aimed at discussing and comparing the translations of culture-bound jokes and references with special attention paid to the translation of adult animates sitcoms. The material will encompass the Italian dubbing and Polish voice-over versions of the American TV show “Family Guy”. The analysis will focus on the different approaches to the translation of the above mentioned elements and their correspondence and closure to the original version of the series.
Galicyjscy tłumacze dzieł Adama Mickiewicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Woldan, Alois
Austriacka Galicja jako kraj wielokulturowy i wielojęzyczny była obszarem predestynowanym do powstawania rozlicznych tłumaczeń z języków i na języki, które w niej dominowały. Doskonale uwidaczniają to przekłady utworów Adama Mickiewicza, które w Galicji były tłumaczone zarówno na język ukraiński, jak i niemiecki. Tłumacze, dziś raczej zapomniani, należeli do galicyjskiej inteligencji bez względu na pochodzenie polskie, ukraińskie, żydowskie czy niemieckie. Studium przedstawia Mykołę Ustyjanowycza, Tymka Padurrę, Iwana Frankę (pochodzenia ukraińskiego), Gotthilfa Kohna, Sigfrida Lipinera i A.E. Rutrę (pochodzenia żydowskiego i niemieckiego), którzy byli nie tylko tłumaczami, lecz także galicyjskimi pisarzami i intelektualistami.
Ile było wersji poezji Karola Wojtyły w przekładzie Jerzego Pietrkiewicza? Wstępne rozpoznanie tematu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Moczkodan, Rafał
The article discusses problems involved in the translation of Karol Wojtyła’s poetry into English, including the circumstances of obtaining by the translator (Jerzy Pietrkiewicz) legal rights to the texts, deciding the translational techniques applied in the process of interlinguistic transfer, as well as other difficulties reported by the translator during his work on the first volume of English poetry by John Paul II.
Jan Alan Bardziński – dominikanin, kaznodzieja, tłumacz. Próba nakreślenia sylwetki twórczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Rusnak, Radosław
The article casts light on a poorly known and rarely appreciated figure of a late-Baroque Dominican, keen preacher and devoted translator of both laic and religious texts, Jan Alan Bardziński. The author firmly states that Bardziński’s literary activity remains strongly connected to his multiple duties as a monk as one of the main values he searches for in his readings is a didactic one. Nevertheless he certainly can be defined as a consistent adapter of some renowned ancient works as well, which puts him among other 17th and 18th century followers of the humanistic and classicist traditions and enables us to rank high his erudition and philological preparation. The essay makes a brief survey of his works, describing their content and underlining some important notes given by the translator himself regarding his goals and prorities. Some general observations on the characteristics of his texts are made and the question of integrity or disintegrity of his literary production is highlighted as well.
Kazimierza Wierzyńskiego przygody z przekładami
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Osiński, Jakub
The article consists of two parts. In the first part the author refers to seven poems (by Richard Dehmel, Maria Stona, Johannes Schlaf, Aleksander Blok, Taras Szewczenko and Carl Sandburg) translated by Kazimierz Wierzyński and he tries to find the place for them in all of the poet’s writings. The second part of this text is devoted to the most important translations of texts originally written by Wierzyński (poems, prose, drama, biography The Life and Dead of Chopin) in chronological perspective.
Łobodowski przywracany
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Jakubowska-Ożóg, Alicja
Tekst omawia przygotowane w wydawnictwie Test nowe wydanie wierszy Józefa Łobodowskiego, emigracyjnego poety, zatytułowane: Wiersze i przekłady. To trzy tomy pięknie opracowanych tekstów, edycja skierowana do „szerokiego kręgu osób czytających”. Przygotowanie tak zakrojonej edycji tekstów Łobodowskiego wymagało ogromnego wysiłku polegającego nie tylko na poszukiwaniu rozproszonych w emigracyjnej prasie tłumaczeń, ale także na pracy edytorskiej uwzględniającej specyficzny charakter wydania. To ważne dopełnienie twórczości emigracyjnego poety, pokazujące jego fascynacje i warsztat.
Notes about Czerniawski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kisiel, Marian
The article constitutes a collection of notes related to the lesser known and rarely commented works by an émigré writer – Adam Czerniawski: his poems translated into English, short texts of literary criticism, short novels and his memoirs. Modern Polish prose is still frequently treated as a ciphertext, of interest only to a limited number of readers who revel in this labyrinth of thoughts. It may seem that at the end of the 20th century – a period so involved in the debate about the traditional understanding of literature – avant-garde variants of prose should be understandable for everyone or, at least, that literary criticism would assign them to the appropriate level in the hierarchy of modern forms. However, the situation turned out to be different. The prose model imposed by Positivism still remains predominant in the habits and tastes of both literary critics and readers, and only recently has this model been questioned. As a result, the short novels by Czerniawski have not yet been sufficiently analysed. Reminiscent of Gombrowicz, these texts can be seen as absolute stories. The feature of absoluteness is visible at all their levels: origin, narration, reading. Everything is possible, yet nothing is accidental or random. However, limiting these narratives to only avant-garde rules would, without a doubt, distort their sense. Czerniawski’s prose also uses the infinite potential of the grotesque, plays with its own language, thus making it into an undoubtedly philosophical Ding an sich. The prose was also written in order to face traditional sanctities such as, for instance, the incorrigible “Polishness” that glorifies old symbols and sees a divine influence in them. Finally, Czerniawski’s prose is based on the “common sense” that can be found in numerous amusing contexts of the surrounding world.
On the metaphorization of space: a closer look at the English far from X-construction and its Polish equivalents
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Herda, Damian
Although a fair share of scholarly attention has been paid to the metaphorically driven grammaticalization of the originally spatial English far from X-construction into a minimizer, whereby it emphatically points to the subject’s non-attainment of a given property or failure to enter a specific eventuality, little has been written about whether, and how, this change finds reflection in the translation of English texts into foreign languages, including Polish. Thus, on the basis of a random sample composed of sentences containing the English far from X-construction along with their respective Polish translations extracted from the parallel English-Polish Paralela Corpus, this paper sets out to examine how the grammaticalized English expression is typically rendered into Polish. Considering the variation observed in the data, five main translation categories have been identified, namely those involving (i) spatial markers, (ii) standard minimizers, (iii) simple negation, (iv) omission, and (v) other locutions. The results of the empirical analysis indicate that in slightly more than half of the cases, the metaphorical English construction is translated into Polish with the use of non-spatial expressions, in particular canonical minimizers, a finding which can be accounted for in terms of the fact that the Polish spatial counterparts of far from X have generally undergone a lower degree of grammaticalization.
The Translation of Culture-bound Elements from Arabic into English in Ibn Khaldun’s Masterpiece: Domestication and Foreignization Approach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Ou-Hssata, Hassan; Tounsi, Abdeljalil
This study is a descriptive and interdisciplinary work whose main aim is to explore the translation strategies that translators use in translating cultural-bound elements (CBEs) from Arabic into English. Being strongly and deeply rooted in their culture, CBEs, in many cases, do not have equivalents in target languages and cultures. Thus, this constitutes one of the most difficult problems that translators meet in the process of rendition. The corpus of the study is picked from the well-known Arabic sociological ouevre “The Muqaddimah”, written by the Ibn Khaldun and translated by Translated by Franz Rosenthal. The study dwells on the methods, approaches, procedures and strategies that translators, in general, and the translator of “The Muqaddimah”, in particular, makes use of in dealing with these CBEs. Within the same line of thought, the study differentiates global from local strategies and introduces Venuti‘s concepts of domesticating and foreignizing translation strategies, which he mentioned in his masterpiece “The Translator’s Invisibility”, a book that calls to raise awareness of translation and acknowledgement to the translators. Foreignization, the study proves, is widely used in the translation of CBEs in the selected text because it maintains the identity of the source text, supports the target reader with cultural information of the source text and enhances cultural understanding among nations and cultures.
Toutes proportions gardées
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Sabo-Walsh, Roman
The author poses a question about what actually is lost in inadequate translations. An elegiac poem by Seamus Heaney, dedicated to the memory of Zbigniew Herbert, is used as an example. The author demonstrates to what degree deficient translation may lead to incorrect comprehension of the poet’s undertaking, and may contribute to wanting interpretations of the poem.
Translating an Operatic Libretto: The Status and Role of an Interpreter. Cognitive Linguistics in the Interpretation and Translation of Stage Directions – a Case Study
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-10) Muszyńska-Andrejczyk, Agnieszka
The paper addresses the question of the translation of an operatic libretto and examines the status and role of a libretto’s interpreter in the creative process of opera production. The author also mentions the role of a dramaturge in the opera theatre and indicates certain similarities between the functions of the dramaturge and that of the interpreter. The paper refers to cognitive linguistics as a useful method in the examination of a translated text. The author, inspired by works of the Polish linguist and interpreter Elżbieta Tabakowska, draws on the key term present in cognitive linguistics (imagery) and its aspects, such as prominence (trajector/ landmark), elaboration (granularity/ resolution), and focusing (foreground/ background), applying them to a short analysis of the stage directions from the libretto of Giacomo Puccini’s one-act opera Suor Angelica.
Translation as a Cultural Transfer: Rendering of Tourist Texts Promoting Podkarpacie Province
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-10-13) Knap, Magdalena
The primary objective of the dissertation was to evaluate the translations of culture-specific elements in tourist texts promoting the Podkarpacie Province. Culture-specific elements extracted from the parallel corpus were divided into three categories: geography, society and culture, and their translations were assessed as satisfactory, acceptable, or unsatisfactory renderings. In the course of the analysis, it was revealed that the unsatisfactory translations (66.29%) prevailed over satisfactory and acceptable renderings (33.71%). Another difficulty concerning the translation of culture-specific elements in tourist texts promoting the Podkarpacie Province was the lack of consistency in selecting the equivalent for a given term. This inconsistency related not only to one text, but it also concerned texts published by the same institution. The highest level of consistency of equivalents was maintained in the category of culture whereas the lowest concerned the class of geography. The detailed examination of the equivalents for selected culture-specific elements demonstrated that there are, in fact, various factors that have an influence on the quality of translating culture-specific elements in tourist texts promoting the Podkarpacie Province. It was evidenced that the success of the translation of culture-specific elements in the discussed texts is not solely dependent on the translator’s knowledge about the source and target cultures.
(Un)translatability of a text: a blessing in disguise? The case of Spanish, English and Polish
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Puchała-Ladzińska, Karolina
Untranslatability constitutes one of the controversial issues within the area of Translation Studies. Scholars frequently disagree as it its very existence, some of them claiming that certain linguistic effects simply cannot be translated into another language, while other asserting that all texts produced by man are translatable to a greater or lesser degree, irrespective of the linguistic means they apply. The purpose of this paper is, first of all, to illustrate the issue of potential untranslatability by presenting a Spanish text featuring a plethora of challenging linguistic effects, and then attempt to translate its fragments into two languages: English and Polish. The paper also discusses the problems encountered during the very translation process, as well as the solutions selected together with their justifications. All this is done with a view to concluding whether untranslatability exists indeed, or whether the challenging linguistic effects present in a text can be successfully reproduced in another language.
Uwagi o przekładzie językowym
(2014-07-11) Kawiorski, Stanisław
Wśród teoretyków przekładu istnieją spory o nieprzetłumaczalność i przetłumaczalność tekstów. Wielu badaczy podkreśla, że nie istnieje tłumaczenie dosłowne tekstu, które dokładnie odwzorowuje oryginał. Każdy język to odmienny punkt widzenia. Komunikacja między językami nie jest łatwa a czasami wręcz niemożliwa. Treści jednego języka nie mogą być przekładane na treści innego bez utraty pewnych pól znaczeniowych. Takie stanowisko zajmują zwolennicy relatywizmu językowego. Stoją oni na stanowisku, że sposób postrzegania świata zależy od języka, którym się posługujemy.
"Vida de la madre Teresa de Jesús" Francisca de Ribery w przekładzie ks. Sebastiana Nuceryna
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Frąkała, Klara
Artykuł koncentruje się na analizie pierwszego polskiego przekładu żywota św. Teresy z Ávila pióra hiszpańskiego jezuity – Francisca de Ribery. Translację tę sporządził na początku XVII wieku krakowski kaznodzieja ks. Sebastian Nuceryn. To interesujące i niebadane dotychczas w literaturze przedmiotu tłumaczenie jest zarówno pierwszym w Polsce świadectwem kultu św. Teresy, jak i narzędziem transmisji nowych, a dla wielu kontrowersyjnych idei religijnych. Artykuł przedstawia sylwetki zarówno autora oryginału, jak i tłumacza, a także opisuje okoliczności sporządzenia przekładu. Za pomocą analizy porównawczej trzech wersji językowych tekstu – hiszpańskiej (oryginalnej), włoskiej (która była podstawą translacji Nuceryna) oraz polskiej – autorka omawia podjętą przez tłumacza próbę zmierzenia się z dyskursem mistycznym oraz ukazania nowego modelu świętości, reprezentowanego przez wówczas mało jeszcze znaną w Rzeczypospolitej postać św. Teresy. Niniejsze studium częściowo uzupełnia lukę w badaniach historycznoliterackich, w których brakuje jakichkolwiek prac analitycznych poświęconych twórczości Nuceryna, promotora karmelitańskiego mistycyzmu w Rzeczypospolitej Wazów.
Władysław Witwicki jako tłumacz Platona
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Paczkowski, Przemysław
Autor analizuje Władysława Witwickiego przekłady dialogów Platona. Podkreśla ich olbrzymią rolę w upowszechnieniu Platona w Polsce, podniesieniu kultury literackiej Polaków i ich znajomości świata antycznego. Omawia ich walory (wrażliwość na dramaturgiczną warstwę oryginałów, nowoczesny język) i wady (zbyt popularny obraz filozofii Platona).
Перевод личных имен на примере перевода пьесы „Лучше нету того свету” Олега Богаева
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Buczek, Katarzyna
This paper discusses the translation of names based on a case study conducted with the participation of Russian philology students. It highlights the difficulties and importance of translating names in specific texts such as theatrical plays.
Проблема передачи религиозной лексики в процессе перевода романа „Мастер и Маргарита” М. Булгакова
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Kozyra, Marzena
The paper concerns the problems connected with the translation from Russian into Polish of elements of religious terminology included in the novel by M. Bulgakov “The Master and Margarita”. We will concentrate on the terminology relating to the religious motif. The basic point under consideration is the description of various translation techniques aimed at the realization of strategies of adaptation or foreignization, which are used in the translation of religious terminology by I. Lewandowska and W. Dąbrowski in 1969, and by A. Drawicz in 1995. The conducted analysis has proved that in the first of the translations the authors conducted a clear adaptation of the fragments concerning the motif related to Gospels. This method underlines the universal character of parts of the novel. In contrast, the latter translation by A. Drawicz is a result of adopting by the translator of the foreignizing stance, and as a result the motif lost its metaphysical features.