Przeglądanie według Temat "tradycja"

Aktualnie wyświetlane 1 - 13 z 13

Dzieje kulturalne Polaków w Wilnie w latach 1991-2004
(2015-09-18) Stukus, Katarzyna
Celem niniejszej rozprawy jest przybliżenie działalności polskich organizacji kulturalnych w Wilnie, w tym przede wszystkim polskich zespołów pieśni i tańca oraz teatrów amatorskich. Pokazanie w jaki sposób poszczególne instytucje i organizacje dbają o polską kulturę i tradycję, chroniąc w ten sposób mieszkających w Wilnie Polaków przed wynarodowieniem. W pierwszym rozdziale poruszone zostały kwestie związane z odzyskaniem przez Litwę niepodległości w 1991 roku oraz wszelkimi zmianami społeczno-politycznym. Okres ten miał przełomowe znaczenie dla odrodzenia się polskiej mniejszości narodowej na Litwie. W drugim rozdziale opisano powstanie i działalność polskich zespołów pieśni i tańca. Kolejny, trzeci rozdział przedstawia powstanie i działalność dwóch teatrów amatorskich – Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie i Polskiego Teatru w Wilnie. Nie tylko zespoły folklorystyczne doczekały się swych dziecięcych odpowiedników, lecz także teatry. W latach 90. XX stulecia szkolne teatrzyki powstawały niemal w każdej polskiej szkole na terenie Wileńszczyzny. Czwarty rozdział poświęcono pozostałym formom życia kulturalnego Polaków w Wilnie, w tym: Centrum Kultury Polskiej w Wilnie im. St. Moniuszki, polskim pisarzom, poetom i plastykom oraz działalności polskich mediów. W zakończeniu Autorka podsumowała swoje badania, natomiast aneks zawiera kalendarium najważniejszych wydarzeń, jakie miały miejsce w Domu Kultury Polskiej w latach 2001-2004.
Kilka uwag o liryce Stanisława Dłuskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Magryś, Roman
Stanisław Dłuski to jeden z wyróżniających się współczesnych poetów związanych z Podkarpaciem. Jego twórczość przeszła w ciągu niemal dwudziestu lat znamienne przeobrażenia. Twórca w pierwszej kolejności w sposób dla siebie charakterystyczny wyrażał więź z kulturą i tradycją podrzeszowskiej wsi. Później pod wpływem traumatycznych przeżyć egzystencjalnych zajął się problemem własnego wyobcowania z wartości i spuścizny świata lat dziecięcych i młodzieńczych. Jego poezja nabrała cech minorowych i destrukcyjnych, weszła w bardziej problematyczną fazę poszukiwania Boga i sensu życia. Nie jest to jednak twórczość jednowymiarowa, ale o wielu perspektywach, mieszczących się w bogatym horyzoncie doświadczeń poety.
Kobieta: między tradycją a współczesnością. Samowychowanie do kobiecości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Grzybek, Grzegorz
Modele tradycyjnej i współczesnej wizji kobiecości są sobie przeciwstawne i ukazują przemiany wrażliwości etycznej i religijnej. Pozytywne aspekty współczesnej wizji kobiecości, takie jak: „świadomość siebie i swoich możliwości” „wielozadaniowość” czy „niezależność”, podkreślają jej podmiotowość i konieczność podejścia dialogowego autorytetów społecznych i religijnych. Głównym zadaniem jednostki jest integracja etosu życiowego uwzględniającego współczesne przemiany i wizję siebie. Przemiany w sferze obyczajowej i społecznej roli płci w etosie życiowym mogą zostać zintegrowane między innymi przy przyjęciu „etycznego erotyzmu” odnoszącego się przede wszystkim do sfery aksjologicznej, nie zaś normatywnej. Pozwala to na zachowanie własnej podmiotowości i świadomego samowychowania.
„Nieśmiertelne pieśni”? Twórczość Adama Mickiewicza w „młodej” poezji polskiej po 1989 roku
(2015-06-08) Maryjka, Wojciech
Problematyka pracy dotyczy związków poezji polskiej powstałej po 1989 roku z twórczością Adama Mickiewicza. Autor prezentuje aktualny stan badań i dokonuje szerokiej analizy oraz interpretacji utworów, w których pojawiają się liczne, Mickiewiczowskie odwołania. Dotyczy to przede wszystkim przestrzeni intertekstualnych, w których odnaleźć można aluzje, cytaty, kryptocytaty, parafrazy, reminiscencje, stylizacje bądź formy pastiszowe nawiązujące do dzieł Mickiewicza. Zbadanie tego rodzaju obecności pozwala autorowi udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące roli, jaką odgrywa u współczesnych poetów tradycja literacka oraz sama twórczość autora Pana Tadeusza. Podążanie za Mickiewiczowskimi śladami wiąże się także z próbą oceny ich jakości oraz siły. Autor dowodzi, że obecne w poezji najnowszej odwołania do twórczości Mickiewicza, choć na ogół tylko aluzyjne i fragmentaryczne, stanowią gruntownie przemyślaną i poprzedzoną świadomą lekturą praktykę twórczą. Uznanie i akceptacja dla Mickiewicza oraz jego dorobku, przejawia się w sięganiu po mocne frazy poetyckie głęboko zakorzenione w Mickiewiczowskim języku, co staje się sygnałem odkrywania uniwersalnego charakteru jego twórczości. Autor dochodzi także do wniosku, że dla wielu poetów „młodego” pokolenia, określenie stosunku do przeszłości, a zwłaszcza do „nieśmiertelnych pieśni” Mickiewicza, stanowi ważną próbą odnalezienia własnej tożsamości poetyckiej.
O poszukiwaniu tradycji: Wyspy Brytyjskie i spuścizna celtycka
(Koło Naukowe Studentów Muzeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Opielowska-Nowak, Zuzanna
Wyspy Brytyjskie są miejscem, gdzie do dnia dzisiejszego można zauważyć żywe zainteresowanie rodzimą kulturą. Pielęgnuje się słynne zabytki, gotyckie katedry, kładzie nacisk na kultywowanie pamięci o pieśniach ludowych, tańcu. Mnóstwo elementów z życia codziennego skłania się ku tradycji, lecz jaka jest jej prawdziwa geneza? Powołując się na kilka przykładów, takich jak: postać i funkcja druida, wizerunek Celta, strój narodowy Szkotów czy Walijczyków oraz interpretacje celtyckich pozostałości materialnych przez Irlandczyków, możliwe jest wyciągnięcie wniosków, które z wymienionych tradycji są rzeczywistą próbą kontynuowania rodzimego obyczaju, a jakie z nich zostały wytworzone na potrzeby współczesnego człowieka, szczególnie w dobie romantyzmu, gdy kształtowała się świadomość narodowa. Bazując na dokonaniach Erica Hobsbawma, autorka spróbuje znaleźć odpowiedź na powyższe pytania. Współcześnie bardzo często obraz tradycji podawany nam w kulturze nie pokrywa się z wiedzą archeologiczną i historyczną. Zjawisko tworzenia się nowej obyczajowości jest powszechnie znane już od bardzo dawna, jednakże często nie mamy o nim świadomości. Wynalezionymi tradycjami stały się symbole narodowe i rytuały prezentowane jako dawne. Wyraźnym wskaźnikiem jest duża inspiracja ówczesnych odkrywaniem zamierzchłej przeszłości Celtów i druidów, która niejednokrotnie stawała się bodźcem popychającym ludność do przemian. Metamorfozy następowały najczęściej w czasach kryzysu, kiedy naród w określonym zakresie tracił odrębność, bądź zapatrywał się w kierunku swoich sąsiadów, przejmując ich zwyczaje. To doprowadziło do tego, że zaczęto zastanawiać się nad swoją przynależnością. Niejednokrotnie tworzono historię opartą na współczesnych fałszerstwach bądź domysłach.
Reaktywacje dziewiętnastowieczności w najnowszej literaturze popularnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Piechota, Dariusz
The paper characterizes recent works belonging to popular literature from the viewpoint of 20th century literature. It turns out that realism as the cultural paradigm is still present in postmodern prose. 19th century literature provides us with a number of narrative structures and motifs which are constantly altered by contemporary writers. In this paper we focus on texts which directly refer to 'Lalka' written by Bolesław Prus (such as 'Alkaloid' by A. Głowacki and 'Córka Wokulskiego' by R. Praszyński) as well as works which indirectly refer to the Victorian era. The dilemmas of burghers living in the second half of the 19th century are still present in the literature of the 21st century. Characters existing in a period of constant change search for their own identity and – frequently – misfits 'come out' and talk about their lives from the viewpoint of an excluded person. It is fitting to add that empathy with neighbors seems to be a very important feature of both 19th century and contemporary narrations.
Słowo Boże w słowie ludzkim w kontekście nowego feminizmu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kogut, Joanna
Człowiek w obliczu wielkości i doskonałości Boga jest ciągle istotą niedoskonałą, a zrozumienie Bożego słowa wiąże się niejako z z góry założoną porażką. To sprawia, że Pismo Święte staje się wyzwaniem dla wielu badaczy, a dowodzenie prawdziwości treści w nim zawartych wywołuje niemałe kwestie sporne między jego interpretatorami. I choć wielu wybitnych teologów, począwszy od Ojców Kościoła, aż po uznane autorytety współczesne, próbuje tę niezgłębioną tajemnicę Słowa Bożego poznać – doszukując się w tym niezwykłym przekazie coraz to nowych aspektów – to potrzeba dzisiejszych czasów przemawia za tym, aby raz jeszcze przyjrzeć się zarówno tym interpretacjom, jak i ich interpretatorom. Obecnie coraz częściej to kobiety stają się podmiotem przeżycia własnego doświadczenia wiary, z refleksją i formułowaniem go, a więc teologizowaniem. Boże słowo zawarte w Piśmie Świętym jest poddawane coraz to nowym analizom, uwzględniając przy tym kobiece doświadczenie i sposób opisywania przez nie świata. Wyłania się nowy sposób teologicznego myślenia z punktu widzenia kobiet. Ustosunkowanie się do głosów współczesnych feministek, a w szczególności do kierunku myślenia nazwanego przez Jana Pawła II „nowym feminizmem” wydaje się potrzebne.
Social action in Suroan tradition in Javanese Society
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Fadlan, Muhammad; Sudjarwo; Sinaga, Risma Margaretha
Suroan is known as a tradition which resulting from acculturation between the Saka and Islamic calendar. This tradition is performed to beg blessings and protections from misery and disasters. The implementation of Suroan became a custom in society, involving some trusted agents through social actions. However, most of Suroan performed in society is not in accordance with its true meaning. Regarding this problem, the purpose of this research is to obtain the action in the Suroan tradition. The method used is descriptive qualitative, while the kind of research is ethnography using Miles and Huberman’s interactive model. The data was collected through interview and observation in Bangunharjo, Taman Sari village. The result shows that social actions performed by Bangunharjo society are: a) traditional action through Suroan implementation is performed; b) affective action in a form of burial of the goat’s head, group prayers and puppet shows; c) instrument rational action in a form of physic, material, and emotional involving; d) rational action of value in a form of ubarampe. Thus, it can be concluded that Bangunharjo society still conserves the Suroan tradition.
Spór o rozumienie pojęcia dziejów efektywnych w filozofii hermeneutycznej i postmodernizmie
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2018) Sznajder, Paweł
Статья является результатом исследования отношений между герменевтической философией Ханса-Георга Гадамера и постмодернизмом, представленным Джанним Ваттимо и Ричардом Рорти. В тексте анализируется понятие истории (Geschichte), особое внимание уделяется ее эффективному влиянию на автора, текст, интерпретатора и традицию, происходящее в герменевтическом диалоге (слияние горизонтов). Постмодернистской, конструктивистской интерпретации этого процесса, в которой опущена истина текста, противопоставляется универсалистская концепция, в которой интерпретация понимается как процесс поиска логоса в диалоге.
Sumienie jako kategoria transcendentnego wychowania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Garbarz, Andrzej
W prezentowanym tekście skoncentrowano się na fenomenie sumienia, jego interpretacji i kształtowaniu się. Podjęto kwestię znaczenia relacji osobowych w rozwoju sumienia. Zwrócono uwagę na związki sumienia z prawem i tradycją.
Tradycja kółek uczniowskich gimnazjów autonomicznej Galicji w Okręgu Szkolnym Krakowskim i Lwowskim II Rzeczypospolitej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Juśko, Edmund; Niedojadło, Andrzej
Kółka uczniowskie naukowe, jak i zainteresowań w gimnazjach autonomicznej Galicji, oprócz ważnego znaczenia dydaktycznego odgrywały również istotną rolę wychowawczą. Uczyły szacunku do narodowej tradycji i historii kształtując w ten sposób postawy patriotyczne. Funkcjonowały praktycznie we wszystkich gimnazjach. Liczba ich w poszczególnych szkołach była różna. Cieszyły się one zainteresowaniem ze strony uczniów, o czym świadczy znaczna ich frekwencja na zajęciach. Po odzyskaniu niepodległości szkoły Okręgu Szkolnego Krakowskiego kontynuowały formy pracy pozwalające wzbogacać zakresy wiedzy naukowej uczniów oraz poszerzać o nowe treści programy obowiązkowych przedmiotów nauczania będące nawiązaniem do tradycji galicyjskiej. Niezależnie od modelu wychowania: narodowego czy państwowego kształtowały u uczniów postawy patriotyczne, obywatelskie. Budowały u nich szacunek dla wartości narodowych i bogatego dziedzictwa kultury. Zarówno kółka naukowe, jak i zainteresowań w autonomicznej Galicji, a potem w II Rzeczypospolitej funkcjonowały praktycznie we wszystkich gimnazjach. Były to kółka tematycznie związane z programowymi przedmiotami: historyczne, teologiczne, przyrodnicze, matematyczne, fizyczne, germanistów, polonistyczne, filozoficzne, a także wynikające z określonych zainteresowań uczniów, np.: abstynenckie, miłośników teatru, samokształceniowe, estetyczne, turystyczne, ekonomiczne, fotograficzne, krajoznawcze, muzyczno-śpiewacze, sportowe, miłośników książek, introligatorskie, literackie, etyczne, higieniczne, zabaw ruchowych, artystyczne, dramatyczne, literackie i inne. Należała do nich przeważająca część uczniów. W części szkół kółka uczniowskie organizacyjnie tworzone były w ramach działalności czytelni. Opiekunami z reguły byli nauczyciele przedmiotów bądź uczący wykazujący zainteresowania tematem działania danego kółka. Galicyjskie kółka uczniowskie miały wsparcie dyrektorów szkół. Według nich powinny kółka zachować naukowy charakter, ich tworzenie winni wspierać nauczyciele, a decyzję o ich organizowaniu należy pozostawić samorządom młodzieżowym. Kółka uczniowskie w gimnazjach autonomicznej Galicji jako forma pracy dydaktycznej i wychowawczej były istotnym wkładem w rozwój tego typu działalności uczniowskiej w polskiej szkole średniej lat międzywojennych, tym samym wkładem oświaty galicyjskiej do tworzącego polskiego systemu szkolnego lat 1918–1939. Oprócz kółek uczniowie swoje zainteresowania mogli rozwijać w ramach działalności czytelni, gmin klasowych, SKO, Sodalicji Marjańskiej, klubów sportowych, hufca szkolnego P.W., harcerstwa czy świetlicy.
W obronie języka ojczystego – o pragnieniu zachowania narodowości w "Wieczorach pielgrzyma" Stefana Witwickiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Stocka, Joanna
Celem artykułu jest przedstawienie stosunku Stefana Witwickiego do narodowości w jego Wieczorach pelgrzyma. W tym dziele autor wyraża zaniepokojenie językiem francuskim, którym Polacy coraz częściej posługują się także w swoich domach. Witwicki traktuje to jako zagrożenie dla polskiej kultury, którą jego zdaniem trzeba chronić, zwłaszcza w okresie niewoli. Pisarz postrzega język polski jako ważny element tożsamości narodowej, dbanie o język ojczysty uważa za szczególny wyraz wolności i niezależności wobec braku wolności politycznej. Witwicki próbuje przekonać rodaków, jak ważne jest kultywowanie polskich tradycji, niestety zauważa, że jego zalecenia nie są realizowane.
Zbożni rycerze Wacława Potockiego i ich pierwowzory (wybrane przykłady)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Krawiec-Złotkowska, Krystyna
The article is concerned with "Judyta", "Pojedynek..." and "Enchiridion militis Christiani…" – Potocki’s pieces, and works which inspired the poet to write them. The author focuses on two kinds of fight: spiritual and virtual, and on the characters who engage in the fight. Two kinds of pious knights are distinguished: the allegorical character, created in "Pojedynek…" and "Enchiridion…", based on the Erasmian topos militis Christiani, and the knight of God – disclosed in "Judyta", who has nothing in common with that topos. It is pointed out that anti-Turkish elements occur in "Enchiridion…". There are also analogies between the protagonists in these works and the knight of Christ from Piotr Skarga’s "Żołnierskie nabożeństwo" ["Soldiers' Devotions"]. It is stated that Potocki is Erasmian only to the extent that he refers to Arian ideology, and pious knights show existential dilemmas – especially their care for the country regarding various threats, including the Turks.