Przeglądanie według Temat "szkolnictwo ludowe w Galicji"

Aktualnie wyświetlane 1 - 1 z 1

Wychowanie narodowe i patriotyczne w polskich szkołach ludowych w Galicji w latach 1772–1918
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Pelczar, Roman; Ryś, Jan
W pracy podjęto próbę ukazania kwestii wychowania narodowego i patriotycznego w polskich szkołach ludowych w okresie galicyjskim. Rozważaniami objęto całe szkolnictwo ludowe: państwowe, wyznaniowe i samorządowe funkcjonujące od 1772 do 1918 r. Zaprezentowano je w aspekcie oddziaływań edukacyjno-wychowawczych w duchu narodowo-patriotycznym, na tle przełomowych wydarzeń społecznych, politycznych i oświatowych, w tym zmagań o zachowanie tożsamości narodowej Polaków w obliczu działań germanizacyjnych austriackiego zaborcy. Całość publikacji składa się z siedmiu rozdziałów. Koncepcje wychowania narodowego i patriotycznego zrodzone w czasach galicyjskich zajmują ważne miejsce w dziejach polskiej myśli pedagogicznej. Dlatego w pierwszym rozdziale monografii dokonano m.in. analizy teoretycznych poglądów dydaktyczno-wychowawczych, sformułowanych przez polskich pedagogów, uczonych i polityków żyjących w omawianych czasach. W drugim ukazano organizację szkolnictwa ludowego w Galicji w latach 1772-1918 z podziałem na dwa okresy: 1772-1869 i 1869-1918. Rozdział trzeci analizuje rolę przedmiotów szkolnych w procesie wychowania narodowego i patriotycznego. Ukazano w nim programy nauczania obowiązujące w szkołach ludowych, nauczanie języka niemieckiego i jego wpływ na postawy młodzieży polskiej oraz rolę języka polskiego w procesie kształcenia i stosowane w nim polskie podręczniki. Podkreślono także znaczenie pozostałych przedmiotów oddziałujących na wychowanie narodowe i patriotyczne, takich jak: historia, śpiew, geografia, przyroda, gimnastyka i religia. W czwartym ukazano rolę nauczyciela w procesie wychowania narodowo-patriotycznego uczniów. Zawarto w nim uwarunkowania prawno-organizacyjne zawodu nauczycielskiego oraz zaprezentowano postawy etyczno-moralne i polityczno-społeczne nauczycieli. W rozdziale piątym scharakteryzowano patriotyczne znaczenie uroczystości szkolnych, najpierw przez pryzmat prawodawstwa oświatowego, a następnie dokonano charakterystyki różnych rodzajów tych uroczystości. Omówiono także obchody rocznic narodowych i obchody ku czci wybitnych Polaków. Z kolei w rozdziale szóstym omówiono znaczenie literatury polskiej i bibliotek szkolnych gromadzących książki w języku polskim oraz autorstwa wybitnych polskich pisarzy. Rozdział siódmy traktuje o jeszcze innych formy oddziaływań patriotycznych, a mianowicie o wycieczkach szkolnych, organizacjach uczniowskich (skauting i harcerstwo), teatrze uczniowskim i o zaangażowaniu młodzieży szkolnej w działania patriotyczne w trakcie I wojny światowej. Publikacja zawiera również wstęp, zakończenie, bibliografię oraz indeks nazwisk oraz miejscowości. Podstawowym materiałem źródłowym, który został wykorzystany w opracowaniu są kroniki szkolne zgromadzone w archiwach państwowych i szkolnych. Ponadto sięgnięto po dokumenty drukowane i literaturę pamiętnikarską. W kontekście literatury przedmiotu niniejsza praca stanowi kontynuację i istotne poszerzenie części aspektów problematyki wychowawczej galicyjskiego szkolnictwa ludowego.