Przeglądanie według Temat "socjologia rodziny"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

Doświadczanie choroby Parkinsona. Ujęcie socjologiczne
(TNFS, 2019) Szluz, Beata
Parkinson’s disease is one of the most frequent neurodegenerative disorders typically affecting people over the age of 50. The core symptoms of Parkinson disease are bradykinesia, tremor and plastic rigidity. Social scientific research on experiencing chronic illness focuses directly on pivotal players in health care – people who are sick. Health researchers, practitioners, and policy makers may claim to represent patients’ concerns. However, they seldom obtain systematic “in-depth” views of patients’ experience of health care, much less of what it means to live with continued illness. The research on experiencing chronic illness emphasizes how people come to view themselves as chronically ill, and how illness affects their lives.
Intergenerational Transmission of Values and Attitudes as Perceived by Students in Western Ukraine and Eastern Poland
(UKSW, Warszawa, 2024-09-30) Szluz, Beata; Myshchyshyn, Iryna
The empirical base of the article is the result of surveys conducted among students in the years 2018-2010. The purpose of the analysis is to learn the opinions of students in the cities of Lviv and Rzeszów with respect to the intergenerational transmission of values and attitudes. The formulation of the research problem: how do students in Eastern Poland and Western Ukraine perceive intergenerational transmission of values and attitudes? While conducting the research, both survey method and survey technique were used. Purposive sampling was determined by the following criteria: nationality, age, gender, and field of study. The foremost value which students internalised, and passed on to them by their mothers, is love. Assisting others and caring for loved ones were also apparent. The mothers of Polish students shaped the respondents’ attitudes regarding respect for others, while Ukrainian students internalised the following values passed on to them by their mothers: justice, patriotism, and freedom; in contrast to Polish students, for whom these values and attitudes appeared to be the least important. The fathers of the students shaped: industriousness and a prosperous life. The context of carrying out economic functions was lauded. According to Polish students, fathers passing on values such as respect for others, love, and honesty were also important; similar to what Lviv students thought were important. Ukrainian respondents emphasised that their fathers had shaped their broad intellectual horizons. For these students honesty and justice were equally important. Students who had been educated in Lviv reported religiosity as the least important. This was most often instilled by their mothers (somewhat more often Ukrainian) rather than by their fathers (somewhat more often Polish). The results demonstrated differences in the assessment of the transmission of values and attitudes of Ukrainian and Polish mothers and fathers.
Ks. prof. Aleksander Wóycicki prekursorem i współtwórcą socjologii polskiej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-09-23) Szkoła, Anna
Praca składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów podzielonych na podrozdziały, zakończenia i aneksu. W rozdziale pierwszym - metodologicznym - został określony cel i zakres pracy jak i zostały postawione hipotezy badawcze oraz przedstawiony krótki rys historyczny wybranych metod badawczych. W rozdziale drugim, najobszerniejszym została ukazana dość obszernie opracowana sylwetka Wóycickiego, w tym zwłaszcza jego działalność dydaktyczna, z podziałem na cztery okresy, takie jak: 1) Petersburski, obejmujący lata 1910-1918. 2) etap lubelski obejmujący lata 1918-1924. 3) etap wileński przypadający na lata 1925 39.. 4) etap warszawski działalności dydaktycznonaukowej rozpoczynający się w roku 1939. W rozdziale trzecim został przedstawiony wkład ks. Wóycickiego w rozwój teorii makrostruktur społecznych, a zwłaszcza ukazane zostały jego zainteresowania i badania dotyczące tworzenia się klasy robotniczej, wiążące się z szybkim rozwojem kapitalizmu na ziemiach polskich, a szczególnie w Królestwie Polskim. Rozdział czwarty, ukazuje badania i zainteresowania A. Wóycickiego z zakresu socjologii rodziny, wychowania oraz pracy i przemysłu. Wiele swoich przemyśleń i badań zamieścił w dziele „Robotnik polski w życiu rodzinnem. Monografia społeczna”. Jej podstawą źródłową, oprócz rozproszonych publikacji statystycznych były dane, jakie zgromadził podczas wielu obserwacji i wywiadów, oraz dzięki przestudiowaniu odpowiednich opracowań, doniesień i komunikatów z badań społeczno-ekonomicznych amatorsko i jedynie sporadycznie przeprowadzonych w niektórych środowiskach robotniczych. W rozdziale piątym i za razem ostatnim została przedstawiona sylwetka A. Wóycickiego jako polityka społecznego i parlamentarzysty, który 5 listopada 1922 roku został posłem na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej z okręgu Lublin-Chełm-Lubartów. W tym ostatnim rozdziale poruszona została kwestia pracy i pasji naukowo-badawczej Księdza Profesora oraz wieloletniej i doniosłej działalności publicznej, co uzasadnia szersze omówienie tych ważnych zagadnień.
Obraz współczesnej rodziny. Teoria i badania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szluz, Beata
W ponowoczesnym świecie rodzina nabiera odmiennego charakteru, zaczyna ewoluować. Jest w życiu jednostki aktualizowana, stała się społecznym obiektem, który może zostać wybrany. Postępuje indywidualizacja życia i funkcjonowania rodziny (małżeństwa) oraz liberalizacja norm społecznych. Nasuwa się pytanie - co te procesy oznaczają dla jednostek? Pojawia się także refleksja i pytanie - jaka jest przyszłość oraz pozycja małżeństwa i rodziny w sferze aksjologicznej? Autorzy, zaproszeni do przedstawienia własnych przemyśleń, podjęli próbę poszukiwania odpowiedzi na te pytania. Wzrost zainteresowania problemami rodziny, refleksja nad jej przyszłością jest ważnym zadaniem dla badaczy. Zebrane w książce teksty pozwoliły na nakreślenie obrazu współczesnej rodziny. Anna Kwak w artykule "Rodzina! Wbrew pesymistom i krytykom" postawiła pytanie - czy obecnie rodzina jest krytykowana? Zwróciła uwagę, iż ścierają się dwa stanowiska - jedno widzi zmierzch/zanik rodziny, drugie z kolei dokonujący się rozwój, wynikający z konieczności dostosowania się do zachodzących zmian społecznych. Podjęła próbę odpowiedzi na pytanie - jak uzasadnić, że rodzina w naszych czasach podlega przemianom, a nie chyli się ku upadkowi, czyli że nie jest w kryzysie? Aldona Żurek w artykule pt. "Rodzina wartością - pomiędzy deklaratywnością a praktykowaniem życia rodzinnego" zaakcentowała znaczenia rodziny, w kontekście pozostawania przez nią szczególnie cenioną wartością. Iwona Taranowicz w tekście pt. "Co dzisiaj konstytuuje rodzinę? Pojęcie displaying family jako narzędzie analizy współczesnej rodziny" zwróciła uwagę na nietrwałość rodziny, wielość jej form, skłaniającą socjologów do stawiania pytania o istotę rodziny, a także jej cechy konstytutywne. Zdaniem autorki obserwowana różnorodność wzorów życia rodzinnego zaciera wyraźną do niedawna granicę między rodziną a innymi formami wspólnotowego życia. Niezbędne stają się nowe pojęcia, koncepcje i narzędzia bardziej adekwatne do opisu niestabilnej rzeczywistości. W artykule "Single - uwarunkowania życia w pojedynkę" Beata Szluz podkreśliła, że w wyniku procesu indywidualizacji następuje oscylacja między różnymi formami życia, w efekcie coraz więcej ludzi postawionych wobec wyboru rodzina albo nie-rodzina, wybiera inną drogę „pluralistyczną nieciągłą trajektorię biografii” (życie w rodzinie, życie samotne, inne formy współżycia przeplatają się). W opartym na badaniach artykule Marioli Bieńko pt. "Romantyczna miłość we współczesnej kulturze przelotnych znajomości", autorka zdefiniowała i opisała społeczny konstrukt romantycznej miłości z punktu widzenia późnej nowoczesności. Podjęła próbę prezentacji różnych koncepcji i teorii na temat racjonalizacji oraz komercjalizacji miłości, obecnych w publicznej i akademickiej debacie. W części badawczej przedstawiła jakościowy opis materiału analitycznego dotyczącego znaczeń przypisywanych „aktywności seksualnej”. Artykuł Iwony Przybył "JA i TY zamiast MY. Uwarunkowania procesu redefiniowania wierności seksualnej w małżeństwie" jest głosem w dyskusji na temat przemian współczesnej rodziny i próbą wyjaśnienia powodów upowszechniania się łamania zasady wierności seksualnej w małżeństwie. Przedmiotem rozważań autorka uczyniła wskazanie uwarunkowań przemian „reguł gry” w małżeństwie. Paweł Maciąg przygotował tekst pt. "Spojrzenie na polską rodzinę na początku XXI wieku", w którym podjął próbę wypowiedzi na temat przemian współczesnej rodziny, jej kondycji oraz nakreślenia jej obrazu. W ślad za tym kolejni autorzy Elżbieta Cygnar, Marek Mierzyński, Beata Rejman, Krzysztof Rejman nakreślili "Filozoficzne i socjologiczne determinanty zmian we współczesnej rodzinie". Dubis Małgorzata w artykule na temat "Rodzina jako wartość i płaszczyzna transformacji wartości", podjęła poszukiwania relacji pomiędzy wartościami z jakim przez wiele lat jednostka styka się w rodzinie, które stanowią dla niej ważny wzorzec i trwały punkt odniesienia, a preferowanymi wartościami przez współczesną młodzież. Anna Badora przedstawiła opracowanie stanowiące próbę zobrazowania sposobów modyfikowania funkcji rodziny, przez udział w kulturze instant. Celem artykułu uczyniła ukazanie w jaki sposób kultura instant oddziałuje na rodzinę oraz jakie są tego konsekwencje. Z kolei Karol Pastor i Jozef Matulník w artykule pt. "Współczesne przemiany wzorców zachowań w życiu rodzinnym a przemiany religijności na Słowacji" podjęli próbę pokazania, na przykładzie słowackiej populacji, uwarunkowań zmian we wzorcach zachowania w życiu rodzinnym i strukturze rodziny oraz ich wpływu na zmiany w religijności. Autorzy wykorzystali dane statystyczne pochodzące z ostatnich trzech powszechnych spisów ludności przeprowadzonych na Słowacji oraz dane pochodzące z licznych ogólnosłowackich reprezentatywnych własnych badań socjologicznych, dotyczących problematyki wzorców zachowań w życiu rodzinnym oraz wzorców demograficznych a religijności na Słowacji. Zmiany obyczajowe sprawiają, że w miejsce tradycyjnie rozumianej rodziny powstają nowe formy funkcjonowania społecznego, określane niekiedy jako alternatywne formy życia małżeńsko–rodzinnego. Kolejne artykuły autorzy poświęcili tej tematyce, są to rozważania: Bogdana Więckiewicza na temat "Małżeństwo czy alternatywne formy życia w planach studentek uczelni o charakterze katolickim oraz świeckim", Doroty Pstrąg "Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego jako wynik przemian obyczajowych" i Magdy Urbańskiej "Niezamężna kohabitacja - współczesna alternatywa dla małżeństwa?". Dorota Dolata w artykule na temat "Czy rodziny tęczowe powinny mieć prawo do wychowywania dzieci? - ilustracja empiryczna" przedstawiła wyniki badań dotyczące postrzegania przez studentów z Polski oraz Hiszpanii możliwości wychowywania dzieci przez pary jednopłciowe. Wskazała różnice w stopniu aprobaty dwóch grup respondentów, ze względu na kraj ich pochodzenia i specyfikę obranego kierunku studiów. Problematyka ról rodzicielskich - macierzyńskich i ojcowskich oraz roli dziecka znalazła się w centrum zainteresowania kolejnych autorów. Anna Śniegulska podjęła temat "Wokół problematyki ról rodzicielskich", Hana Šlechtová ukazała "Repertuar rodzicielski roli dziecka oczami rodziców rodziny trójdzietnej". Z kolei Jarosław Koral podjął temat "Przyczyn zmian pozycji ról życiowych i zawodowych kobiet w Polsce". Marta Luty-Michalak przedłożyła artykuł pt. „Sandwich generation” - pokolenie kobiet podwójnie obciążonych obowiązkami opiekuńczymi". Autorka dokonała analizy obciążenia obowiązkami opiekuńczymi kobiet, zaliczanych do pokolenia sandwich generation na poziomie płaszczyzny kulturowej oraz podjęła próbę udzielenie odpowiedzi na pytanie - w jaki sposób system wartości Polaków wpływa na rozłożenie wyżej wymienionych obowiązków pomiędzy kobiety i mężczyzn? Z kolei Ludmyła Marczuk rozważania, dotyczące werbalizacji miejsca kobiety we współczesnej przestrzeni ukraińskiej, przygotowała w oparciu o ukraińską prozę. Autorka podkreśliła, że przynależność człowieka do pewnej płci odgrywa ważną rolę w procesie kształtowania osobowości, co jest uwarunkowane wieloma czynnikami, wśród których duże znaczenie ma język. Wzrastające zainteresowanie problematyką rodziny skłania badaczy do polemiki, jest także wyrazem niepokoju i troski o tę ważną strukturę życia społecznego. Piszący tę książkę autorzy podjęli próbę nakreślenia obrazu współczesnej rodziny, mając na celu wniesienie wkładu do dyskusji na temat rodziny i wyzwań przed nią stojących.
Problemy i zagrożenia współczesnej rodziny. Teoria i badania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szluz, Beata
Rodzina jest dziś przestrzenią przejawiania się sprzeczności i zjawisk, co stawia ją przed wieloma wyzwaniami, zmuszając i mobilizując ją do poszukiwania nowych sposobów radzenia sobie z nimi. Polimorficzność problemów doświadczanych przez rodzinę i małżeństwo ma często charakter konsolidacyjny, związany z wielością uwarunkowań. Nie jest możliwe, aby w jednej publikacji przedstawić wszystkie problemy, z jakimi przychodzi borykać się współczesnej rodzinie. Teksty zebrane w niniejszym tomie prezentują autorskie spojrzenia, pozwalające na ukazanie wybranych problemów rodziny: doświadczającej konsekwencji procesu migracji, kryzysu wczesnej dorosłości, niepełnosprawności, a także choroby i śmierci. Pojawiły się głosy dotyczące pomocy i wsparcia rodziny, a także propozycji działań instytucji i organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych. Rozważania rozpoczyna artykuł przygotowany przez Adama Kulczyckiego noszący tytuł "Kryzys instytucji rodziny i jej przemiana w XX wieku", w którym autor w oparciu o literaturę zobrazował przemiany oraz podjął próbę dyskusji i poszukiwań w zakresie zaakcentowanego w tytule kryzysu rodziny. Joanna Wróblewska-Skrzek skupiała swoją uwagę na kryzysie wczesnej dorosłości w sferze życia rodzinnego. W świetle danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz Eurostatu odniosła się do obserwowanych w krajach europejskich i w Polsce tendencji w zakresie zamieszkiwania młodych dorosłych z rodzicami, opóźniania decyzji dotyczących zawarcia związku małżeńskiego i urodzenia dziecka oraz sytuacji ma rynku pracy. Badacze zaprezentowali problematykę procesu migracji i jego znaczenia w kontekście funkcjonowanie rodziny. Izabela Kiełtyk-Zaborowska przygotowała artykuł pt. "Funkcjonowanie rodziny w obliczu zjawiska eurosieroctwa". Natalia Varga i Victoria Ruehl w tekście noszącym tytuł "Wpływ transgranicznej migracji zarobkowej rodziców na socjalizację dzieci", na przykładzie rodzin migracyjnych z Ukrainy wskazały na negatywne aspekty wyjazdu rodziców za granicę oraz problemy w realizacji funkcji rodziny. Znalazło to także odzwierciedlenie w trudnościach socjalizacyjnych dzieci. Z kolei Katarzyna Tarka w artykule "Rodzina migracyjna w obszarze działań pracownika socjalnego" odniosła się do rodzin migracyjnych i trudności, których one doświadczają w codziennej egzystencji oraz roli pracownika socjalnego w obszarze wsparcia rodziny migracyjnej. Na podstawie wyników własnych badań autorka wskazała na najczęstsze problemy, z którymi borykają się członkowie rodzin migracyjnych oraz sposoby pomocy oferowane przez pracowników socjalnych. Monika Struck-Peregończyk podjęła problematykę aktywności zawodowej młodych osób z niepełnosprawnością. W świetle wyników własnych badań autorka dokonała analizy wpływu rodziny osoby z niepełnosprawnością na poziom jej aktywności na rynku pracy. Tematykę dotyczącą osób niepełnosprawnych kontynuują w swoich rozważaniach: Paulina Dubiel-Zielińska "Kreatywna obecność osób niepełnosprawnych w rodzinie i jej wymiar etyczny", Barbara Skawina "Społeczne problemy rodzin dzieci niepełnosprawnych i z zaburzeniami rozwoju", a także Margita Schmidtová, Grétka Osvaldová "Dzieci z wadą słuchu w rodzinach wielokulturowych". Elżbieta Cygnar, Marek Mierzyński, Beata Rejman i Krzysztof Rejman skoncentrowali się na działaniach pomocowych skierowanych do rodzin dzieci z niepełnosprawnością, podejmowanych przez Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób Upośledzonych Umysłowo Koło w Jarosławiu. Autorzy zwrócili uwagę na bogactwo i zróżnicowanie form pomocy, uwzględniających potrzeby lokalnego środowiska osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Zdaniem autorów działania te nie tylko przyczyniają się do pogłębienia wiedzy rodziców i umiejętności niezbędnych do opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością, pozwalają także zapobiegać zjawisku wypalenia rodzicielskiego i niejednokrotnie rozpadowi rodziny. Kinga Turek podjęła problematykę pomocy świadczonej osobom z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzinom przez organizacje pozarządowe. Na przykładzie działalności Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Myślenicach, prowadzącego Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy, Oddział Wczesnego Wspomagania Rozwoju oraz Oddział Wsparcia dla Dorosłych, autorka zaprezentowała różne formy pomocy prowadzone w środowisku lokalnym w zakresie wsparcia kierowanego do osób z tym rodzajem niepełnosprawności oraz ich rodzin. Na problem przeciwdziałania izolacji i osamotnieniu rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością zwróciła uwagę Mária Dávideková. Autorka podkreśliła konieczność podejmowania w ramach pomocy społecznej różnorodnych działań, których celem jest pomaganie w rozwiązywaniu codziennych problemów, przy równoczesnej dostępności rodzin do tego typu wsparcia oraz dostosowaniu do indywidualnych potrzeb. Z kolei Agnieszka Karpińska napisała artykuł na temat "Ojciec w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym". Anna Chmielewska podjęła próbę odpowiedzi na pytanie "Czy młodzież ma prawo czuć się samotna we współczesnym świecie? Wieloznaczność poczucia osamotnienia współczesnej młodzieży i właściwa diagnoza tego problemu jako punkt wyjścia w jego rozwiązaniu". Problematyka depresji stała się centrum zainteresowania kolejnych autorów. Adam Raczkowski przedstawił artykuł pt. "Zjawisko depresji dziecka i nastolatka w rodzinie", a Maryana Mykolaychuk "Depresja a stosunki rodzinne: wzajemne oddziaływanie i metody terapii". Tematyka śmierci została podjęta przez Dominikę Cyzio w artykule na temat "Dziecko, lęk przed śmiercią i dobrostanem osoby umierającej. Aspekty etyczne i psychologiczne". Sabina Lucyna Zalewska w swoim artykule postawiła pytanie dotyczące potrzeby rozmowy z dzieckiem o śmierci. Wskazała na aspekt pedagogiczny takiej rozmowy poprzez ukazanie śmierci jako elementu ludzkiego życia. Autorka zaprezentowała wyniki własnych badań. Pomocy i wsparciu osób z zaburzeniami psychicznymi poświęcony jest artykuł Iryny Drozd. Analizując dane GUS oraz ustawę o pomocy społecznej z 2004 r., autorka skoncentrowała się na rozwiązaniach stosowanych w pracy socjalnej z wyróżnioną grupą klientów, równocześnie wskazując na trudności pojawiające się w wielu obszarach oraz potrzebę współpracy pomiędzy służbą zdrowia a instytucjami pomocy społecznej. Wzrastające zainteresowanie problemami rodziny nakłania badaczy do debaty. Stanowi również wyraz troski o tę "wspólnotę życia i miłości". Piszący tę książkę autorzy podjęli próbę ukazania zagrożeń i trudności, na które napotyka współczesna rodzina, mając na celu poszukiwanie propozycji wspierania jej, a także wniesienie wkładu do toczącej się dyskusji.
"USIDLENIE W DZIECIŃSTWIE” ‒ DOŚWIADCZANIE NIEZASPOKOJENIA EMOCJONALNEGO W RODZINIE. UJĘCIE SOCJOLOGICZNE
(TNFS, 2020) Szluz, Beata
Parents who are emotionally unavailable are often immature and psychologically affected themselves. As difficult as it is to believe, emotionally distant parents face their own emotional problems that might go back as far as to their own childhood and be rooted in the attitude of their own parents often unable to meet the emotional and psychological needs of their child. Typical symptoms characteristic of adults who are emotionally immature and detached include, but are not limited to: rigidity, low stress tolerance, emotional instability with aggression, unstable relationships and attention-seeking. The paper aims to present difficulties encountered by people experiencing emotional dissatisfaction in the family (in sociological terms).