Przeglądanie według Temat "sacrum"

Aktualnie wyświetlane 1 - 9 z 9

Biblijne motywacje ekologiczne
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2021) Kasprzak, Krzysztof
Przygotowanie eseju poprzedziło postawienie tezy: Przyroda jest dla człowieka czymś ważnym, wręcz sacrum, na co liczne argumenty znaleźć można także w Biblii. Skompletowano materiał bibliograficzny; w tym przestudiowano Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Po sformułowaniu problemu badawczego, rozważono w nim; motywacje do działań związanych z ochroną Przyrody, biblijne pouczenia np. „Obóz Twoim sacrum” i bogactwo treści teologicznych wokół „ aby nic nie zginęło”.
„Bóg stworzył świat, człowiek zbudował labirynt” – sacrum w twórczości ks. Janusza Stanisława Pasierba
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina Maria
Ks. Janusz Stanisław Pasierb pisał o pięknie, miłości i dobru. Jego życie także było wypełnione tymi wartościami. Natura, sztuka i szeroko pojęta kultura stanowiły dla Pasierba możliwość nawiązywania relacji z sacrum. W swojej twórczości poetyckiej nieustannie zwraca się w stronę sacrum i opiewa piękno otaczającego go istnienia, często nawiązując przy tym do motywów biblijnych. Piękno jest bliskie doświadczaniu, przeżyciu sacrum. Bóg jest również Pięknem i w tym zawężeniu przejawia się zaangażowanie poety. Jest to poezja doświadczania sacrum, poezja, w której możemy spotkać się z drugim-bliźnim. Autor proponuje czytelnikowi refleksję, medytację i afirmację, aby móc w pełni odczytywać sens bytu. Zawierza Bogu oraz jego miłosierdziu. Docenia sztukę, która – choć będąca dziełem rąk ludzkich – jest wynikiem Bożej ingerencji.
Nature as the locus of theological cognition
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016-12) Rogozińska, Renata
The text attempts to answer the question of whether, and to what extent, sacralisation of landscape is justified on Christian grounds, and whether religious and landscape art can be equated in status, as Jerzy Nowosielski proposed. The idea of sacralisation of nature is closer to the Eastern Orthodox Church, with its tendency to divinize man, or even (considering some comments) the whole of created reality. However, the author’s attention is focused on Catholic thought, based on Thomism and Scholasticism. The questions discussed are: to what degree, according to St Thomas Aquinas’ teaching, nature participates in God’s sanctity; what indeed nature’s sacrality is; and, hence, in what sense, from the point of view of the Church, landscape art can claim to transcend the limits of physicality and to visualize the supernatural character of being. Thomas Aquinas’ views on the mutual relation between God and the world, art and nature, are confronted with the Neo-Platonic philosophy, in order to highlight their specificity and uniqueness. Currently, the Church’s teaching on the relation between God and the world in fact conforms to the long tradition of treating the created reality as a sign, indicating its Creator, imbued with the power, good, and beauty of the spiritual world. The Church, while emphasizing a strong connection between God and nature, still accentuates God’s transcendence, being aware of the lasting tension between the sacred and the profane. On the other hand, nowadays, in the teaching of the Church, the long tradition of stressing the aspect of God’s transcendence is counterbalanced by the emphasis on God’s immanence. Opposing cosmic pessimism, which proclaims lack of any general sense to the universe, the Church has begun to underline the sacramental nature of the world. According to certain theologians, we could even speak of an ontological co-dependence of both realities; however, this claim does not contribute to the “Pantheization” or “Neo-Platonization” of Christianity.
Representations of the use of psychoactive substances in the beliefs and rituals of ancient societies: between the sacred and the profane
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Motyka, Marek A.
The use of plants with psychoactive properties by ancient communities has been confirmed in numerous archaeological studies conducted in almost every place on earth. Many tribes used their own characteristic psychoactive potions and, according to researchers, their use fostered the integration of the members of a given community, facilitated their existence in an occupied area and could be of significant importance for its survival. Around the psychoactive plants and toxic secretions of some species of fauna a conglomerate of myths, cults and the properties attributed to them has developed. Permanent traces of their presence remain in both non-material and material culture. The aim of this article is to present the representations of psychoactive substances in the beliefs of ancient communities, their occurrence in myths, rock or sepulchral art, and to discuss the reasons for their use during rituals. The article presents also the main causes of the diffusion of the use of psychoactive plants from the sacred to the profane sphere.
Sacrum w twórczości Janusza Szubera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina
Janusz Szuber przez niektórych uważany był za poetę lokalnego, jednak obecnie wiadomo, że wpisuje się w kanon pisarzy zaliczanych do wybitnych twórców polskiej literatury współczesnej. Tworzył poezję w taki sposób, że czytelnik mógł nie tylko poznać rzeczywistość, w której przyszło żyć autorowi, ale także był wprowadzany w świat filozofii, głębokiego intelektualizmu czy wirtuozerii języka. Sacrum w twórczości Szubera to przede wszystkim życie, to czas, jaki został mu dany, oraz otoczenie, w którym się znajdował. Autor, dotknięty chorobą, nie żalił się na swój los, wręcz przeciwnie, doceniał to doświadczenie, gdyż dzięki niemu mógł dogłębniej zastanawiać się nad kondycją człowieka w świecie. Jego poezja, pozbawiona moralizatorstwa, jest niezwykła, ponieważ wskazuje, jak należy patrzeć na własne istnienie, aby być szczęśliwym człowiekiem.
Theology, Bible and Liturgy as the Sources of Christian Art
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-12) Nadrowski, Henryk
Ważną, a raczej zasadniczą kwestią jest świadomość, że zarówno w procesie twórczym, jak i percepcyjnym związanym z chrześcijaństwem, niezbędne jest minimum wiedzy z zakresu teologii, Biblii, liturgii, tradycji, obyczaju i szeroko pojętej kultury i sztuki. Sztuka religijna i ta, która skierowana jest do galerii czy muzeum, ma charakter bardzo otwarty i może przybierać nawet znamię eksperymentu. Natomiast, czym innym jest twórczość sakralna, czyli związana z przestrzenią kościelną. Ta musi mieć charakter służebny i przystosowawczy: musi służyć wspólnotowemu i indywidualnemu odkrywaniu bliskości Boga, przede wszystkim podczas liturgii. Czas, przestrzeń i człowiek to swoista triada, która dookreśla sztukę sakralną. Błędem jest budowanie kościołów bez wyraźnego określenia owego hic et nunc. Czasoprzestrzeń, czyli aktualizacja i konkretyzacja, pozwala nie tylko liczyć się z czasem danej epoki, ale tworzyć i oceniać według jego kryteriów. Sama tematyka nie przesądza o sakralnym charakterze i przeznaczeniu dzieła. Niezbędne jest świadome i celowe twórcze działanie, a obiekt kultu powinien być dokładnie zaprojektowany. Nie może to być jednak przekaz przypadkowy, niespójny, chaotyczny. Należy przywrócić ideę programu ikonograficznego obiektu sakralnego, który zakotwiczony będzie na podanych w tytule trzech fundamentach. Te z kolei bronić będą poprawności dogmatycznej i wyraziście objaśniać sens dzieła, który wynika z konsekwentnego przesłania ikonologicznego. Problemem jest należyte przygotowanie twórców, inwestorów, ale i wiernych-odbiorców zarówno do rozumienia zabytków kościelnych, jak i do nowych rozwiązań treściowo-formalnych. Nie wystarczy jednak, by była to przestrzeń poprawna i funkcjonalna pod względem technicznym czy artystycznym. Nie ma tu miejsca na reifikację sztuki. Ważne jest natomiast, by dzieła sztuki sakralnej były przeniknięte pewną głębią metafizyczną, swoistym klimatem medytacyjnym czy charakterem mistycznym. By wręcz pobudzały do spotkania z Bogiem. Istotny jest ów charakter interpersonalny: człowiek-artysta nawiązuje więź z Bogiem w procesie twórczym, zaś człowiek-odbiorca ma odczuć tę osobową więź z Bogiem, która pośrednio jest jednocześnie spotkaniem z samym artystą. Ten z kolei pełni rolę kapłana i proroka, czy też ewangelizatora, który jest pośrednikiem ku Rzeczywistości nadprzyrodzonej. Dodajmy, że dzieło staje się też miejscem spotkania innych ludzi i to nieraz przez całe pokolenia. Nawarstwia się w nim bowiem duch wiary i pobożności, a dzieło zyskuje niejako „nowe życie”, które przerasta nie tylko swoją epokę, ale także zamysł twórczy artysty. Artysta zawsze w jakiś sposób wyraża siebie. Zarazem jednak twórca sakralny nie mówi w oderwaniu od określonego środowiska i uwarunkowań. Nie tworzy też dla siebie, ale z myślą o wiernych. Sama koncepcja dzieła, jak i efekt artystyczny, mają zapraszać, wręcz skłaniać wiernych, by nawiedzali daną przestrzeń kościelną, która ma być przedsmakiem Niebieskiego Jeruzalem oraz nowej ziemi i nowego nieba. Ten aspekt eschatologiczny wpisany jest niejako w przestrzeń kościelną. Sztuce i jej wytworom potrzebne jest właściwe miejsce, nie tylko w przestrzeni kościelnej, w katechezie, w homiletyce, w duszpasterstwie, ale także w myśli teologicznej, w interpretacji chrześcijańskiego Credo czy Dekalogu. Określa się wręcz sztukę sakralną jako „miejsce teologiczne”. Niezbędne jest pogłębienie teologii estetyki i sztuki. Istotnym zadaniem jest współpraca wszystkich współodpowiedzialnych zarówno za oblicze i godność dziedzictwa przeszłości, jak i nowe rozwiązania architekturoplastyki kościelnej.
Wędrowanie wśród wierszy – o poezji michalitki s. Dawidy Ryll
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina Maria
Tekst pod tytułem Wędrowanie wśród wierszy – o poezji michalitki s. Dawidy Ryll podejmuje próbę analizy i interpretacji niektórych wierszy michalitki, siostry Dawidy Ryll. Poetka, siostra zakonna, w swoich wierszach odwołuje się do sacrum. Pisze o rzeczywistości, która nas otacza, o cierpieniu czy wątpliwościach, ale zawsze w jej poezji najważniejszy jest Bóg. Poezja jest zatem także świadectwem wiary michalitki.
Zdzisław Beksiński i ponowoczesna melancholia. Zarys interpretacyjny („Na końcu ogrodu”, „Centrala snów”, „Informator”)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Szczyrek, Paweł
The artistic output of Zdzisław Beksiński finds recognition all over the world. Not so long ago, his visual heritage was enriched by new, literary accomplishments – the collection of short stories written by the artist between 1963 and 1965. The present paper is an analysis of three most expressive pieces in terms of studied esthetics: “Na końcu ogrodu”, “Centrala snow” oraz “Informator”. Beksiński’s short stories are here placed in the context of postmodern melancholy characterized by affirmation of experienced emptiness the source of which was sought for in Beksinski’s generational experiences. On these grounds, a thesis is proposed where the holistic creative concept which merges visual and literary accomplishments is expressed by three figures: decay, repetition and ontological uncertainty. Not only is the object of the analysisa theoretical aspect of a worldview present in the literary works but it also functions as a specific fictional-structural solution.
Роль sacrum (духовності) в житті особи з набутою неповноцінністю
(Uniwersytet Rzeszowski, 2016) Dubiel-Zielińska, Paulina
Стаття виявляє суть неповноцінності відповідно до юридичних та звичаєвих норм. Характеризує суспільну пропозицію вирішення проблеми життєвої активності особи, якої торкнулася неповноцінність: роль хворого, роль пацієнта. Описує специфіку явища неповносправності, а також аспекти функціонування, що зазнають обмежень через хворобу. Пояснює чим є sacrum порівняно з profanum. Описує теїстичне і атеїстичне, предметне та суб'єктне трактування святості. Зрештою, показує роль sacrum в житті особи з обмеженою працездатністю. Показує, як ця особа сприймає свою ситуацію і чому звертається до sacrum. У результаті посилається на „теорію доповнень” та її основні цінності, які мають найбільше значення в житті особи з набутою обмеженою працездатністю: свободу, мудрість і радість.