Przeglądanie według Temat "rzymskie prawo karne"

Aktualnie wyświetlane 1 - 4 z 4

Historyczne znaczenie zasady in poenalibus causis benignius interpretandum est
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Zalewski, Bartosz
Poszukując historycznych korzeni zasady humanitaryzmu, która w pewien sposób determinuje instytucjonalne ukształtowanie norm prawa karnego i zasad ich wykładni, zwykło się wskazywać na okres oświecenia. Trzeba jednak zauważyć, że dyrektywy wykładni nakazujące stosować interpretację możliwie najkorzystniejszą dla sprawców czynu przestępnego znało już prawo rzymskie. Jedną z nich była niewątpliwie zasada in poenalibus causis benignius interpretandum est. Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule są dzieje tytułowej paremii, począwszy od jej sformułowania przez rzymskiego jurystę Paulusa, aż po prawo kanoniczne XX w.
Początki przedawnienia ścigania przestępstw w rzymskim prawie karnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Zabłocka, Maria
Pierwszy raz w prawie karnym wprowadzono instytucję przedawnienia ścigania przestępstw w ustawie uchwalonej za Augusta – lex Iulia de adulteriis coërcendis, która nakazywała w procesie karnym karać zdrady małżeńskie (adulterium) i zrównane z nimi czyny zwane stuprum, czyli stosunki z pannami i wdowami. Karany był też mężczyzna dokonujący tych czynów. Jednocześnie mąż, który nie rozwiódł się z niewierną i nie ukarał jej, oraz stręczyciele popełniali przestępstwo lenocinium. W ustawie tej po raz pierwszy wprowadzono instytucję przedawnienia karanych przez nią czynów. Oskarżenie nie mogło być wniesione po upływie 5 lat od popełnienia zakazanego czynu. Jednak prawodawstwo z okresu Tyberiusza starało się znieść przedawnienie oraz wprowadziło karalność prostytutek (dotychczas niepodlegających przepisom ustawy), natomiast cesarz Kaligula zamiast karania lenocinium wprowadził podatek od prostytutek i stręczycieli. Nadal jednak zgodnie z ustawodawstwem Augusta karano osoby dokonujące adulerium, stosując wobec adulterów instytucję przedawnienia wniesienia oskarżenia wynoszącą 5 lat.
W poszukiwaniu rzymskich korzeni dowodu poszlakowego. Wstępne kwestie źródłowe
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Amielańczyk, Krzysztof
Najbardziej typowym podziałem dowodów w polskiej procedurze karnej jest podział na dowody bezpośrednie i pośrednie. Rzymianie nie stworzyli ani teorii dowodów, ani nawet teorii procesu karnego. Jednakże pomimo braku odpowiednich konstrukcji dla dowodu poszlakowego w rzymskim prawie karnym nie ulega wątpliwości, że prawo rzymskie pozwalało prezentować dowody poszlakowe zarówno przed trybunałem quaestio perpetua, jak i w postępowaniu cognitio extra ordinem. Rzymscy oskarżyciele i adwokaci z upodobaniem używali dowodu z poszlak w prowadzonych procesach, aby przekonać sędziów. Analiza najważniejszych źródeł prawniczych: D. 48,19,5 pr. (konstytucje cesarza Trajana) i C. 9,47,16 (konstytucja cesarza Konstantyna Wielkiego) bez wątpienia pokazuje, że proces poszlakowy był w Rzymie w pełni dopuszczalny. Kwintylian rozróżniał dowody bezpośrednie i pośrednie. Nazywał je odpowiednio probationes inartificiales i probationes artificiales (signa, argumenta, exempla). Najbliższe współczesnym poszlakom były signa.
Zabójstwo w rzymskim oraz polskim prawie karnym. Uwagi na tle zachodzących zmian w ujęciu tego przestępstwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Trybus, Małgorzata
Zabójstwo człowieka jest jedną z najpoważniejszych zbrodni, stanowi bowiem zamach na życie ludzkie, które w katalogu wartości chronionych przez prawo zajmuje czołowe miejsce. Prawnokarnej ochronie życia na gruncie polskiego prawa karnego służą zawarte w k.k. przepisy rozdz. XIX. Również w starożytnym Rzymie we wszystkich okresach historycznych zabójstwo człowieka uznawano za jedną z najcięższych zbrodni. W ramach opracowania przedstawiono uwagi dotyczące ujęcia tego przestępstwa w rzymskim oraz polskim prawie karnym. W pierwszej kolejności wskazano zmiany, jakie następowały w grupie czynów godzących w życie człowieka w starożytnym Rzymie. Zwrócono m.in. uwagę na odróżnianie zabójstwa krewnego (parricidium) oraz osoby obcej (homicidium). Dalsze rozważania dotyczą omówienia rozwarstwienia przestępstwa zabójstwa, jakie stopniowo następowało w polskich kodyfikacjach karnych XX w. Prowadzonym wywodom towarzyszą uwagi o zasadności oraz znaczeniu wprowadzanych zmian.