Przeglądanie według Temat "retoryka"

Aktualnie wyświetlane 1 - 11 z 11

Kilka uwag o "Pieśniach nabożnych" Franciszka Karpińskiego – aspekty językowe i kulturowe
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ożóg, Kazimierz
The paper proves the thesis proposed by literature historians which concerns the linguistic artistry, simplicity and great didacticism of "Pieśni nabożne" [“Pious Songs”], which, though aimed at the lower classes of society, in have been immensely popular for two centuries. It is in them that Karpiński managed to realize the Enlightenment postulates of work on language revival. Some of the songs are treasures of religiousness and Polish culture.
Konflikt z perspektywy erystyki i eutoryki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Korwin-Piotrowska, Dorota
The article analyzes conflict as a phenomenon connected with persuasion – close to disputes or quarrels, yet not identical with them. The background for the considerations encompasses works from various fields: sociology, linguistics, philosophy, and psychology, but rhetoric remains in the very center. The author characterizes its part dealing with absolute winning in disputes, i.e. eristic, and it presents a counterbalance to it and to the agonistic attitude. This complement is eutoric (author’s own term) as a branch of rhetoric which concentrates on positive communication based on mutual listening, empathy and a constructive dialogue, which favors prevention of conflicts, or possibly resolving them. Eutoric has its source in philosophy of dialogue, pragmalinguistics, psychology of persuasion, as well as in the theory and practice connected with mediations and negotiations.
Miejsce elogium w wybranych ukraińskich traktatach retorycznych z końca XVII i z pierwszej połowy XVIII wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Cyganok, Olga
The article gives evidence that elogium existed in the Old Ukrainian literature on the theory level (it has been discussed in at least fourteen handwritten Ukrainian textbooks of rhetoric from the late 17th and of the first half of the 18th centuries). They were mostly a reflection on elogium as a Baroque literary genre, sometimes elogium’s short and witty style (stylus elogiaris) was described. Elogia, historical and panegyric, existed both in the written and oral forms. Two senses of that term are sometimes indicated. Elogium in a broad sense meant praise or encomium, and in the narrow sense it was close to the Jesuit model of the genre. The examples given in textbooks, usually religious elogia, or texts offered to outstanding figures in ancient or modern times, refer (taking into account literary polemic with the Jesuits) to the ancient elogium or they are written following the pattern of the Jesuit elogium.
Mowy pochwalne, czyli: przyjaciele nauk piewcami (nie zawsze takiej samej) wolności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Zając, Grzegorz
The author of the article analyses the texts of selected eulogies delivered by the most eminent members of the Warsaw Society of Friends of Sciences: Jan Albertrandi, Stanisław Kostka Potocki, Julian Ursyn Niemcewicz and Stanisław Staszic. The subject of his interest is the way each of them approached the problem of freedom, giving laudations (usually in honour of particularly distinguished compatriots) at various moments of the Society’s history – from its beginning, through the period of the Duchy of Warsaw, to the years preceding the outbreak of the November Uprising. However, this is not only about freedom considered in connection with the collapse of the Polish state and the threat to the Polish community, but also about personal freedom, regarded as something that can be achieved in other spheres of a person’s life than that primarily related to the political situation of the nation they belong to (e.g. in their involvement in the development of science).
O perswazji w staropolskich poradnikach przeciwdżumowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Walińska, Marzena
The aim of the article is to analyse the anti-plague handbooks from the 16th and 17th centuries as persuasive texts. The exemplification material consists of works diversified in terms of structure, style and volume, written by Piotr Umiastowski, Sebastian Petrycy from Pilzno, Marcin from Klecko and Paweł Lubiecki. The analysis of the texts and elements of the literary and editorial framework shows how the authors defined the audience and adapted the text to it on the level of inventio (argumentation based on ethos, arguments from authority and from example) and dispositio. The methods and means recommended in the anti-pest manuals could not – from the perspective of today’s medical knowledge – be effective in combating the epidemic. Still, the texts undoubtedly allowed to tackle the phenomenon and to give spiritual support to the sick and threatened.
Poetyka i doświadczenie ekstremalne: o retoryce w pisaniu o GUŁagu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Gall, Alfred
This article examines the possibility of using concepts from the scope of poetics and rhetoric for the purpose of description of a literary text which deals with labour camp experience. The book "Day and Night" by Leo Lipski may serve as an example to bring out a similar perspective which has no essentialist presumptions but rather presumes that such concepts as, i.e. laconism and parataxis are useful to describe the properties of a text which, in turn, is a result of a specific mode of reading. Consequently, the process of the text being revealed can be described on the basis of selected concepts from the tradition of poetics and rhetoric. As a result, it appears that concepts from the scope of poetics and rhetoric – at least partly and on the basis of specific terms – do not belong to the past but still can be applied in the analysis of texts as well as in literary communication.
Poetyka jako chwyt
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Ślósarska, Joanna
The article refers to the discussion on the status of poetics, initiated by Dorota Korwin-Piotrowska in her book titled "Poetyka. Przewodnik po świecie tekstów" (2011) ("Poetics. A Guidebook to the World of Texts"). It goes without saying that Poetics is currently an interdisciplinary field combining such areas as cultural anthropology, philosophy, gender studies, the history of ideas, sociology, linguistics, rhetoric, psychology, cognitive studies and semiotics. The author emphasises the problem of “dispute”, as well as “transversality” between - perceiving texts as subjects or objects; - the notion of a masterpiece and the notion of text (which implies suspending the category of aestethics); - literary and colloquial language; imagination and empiricism; - knowledge and experience; - knowledge about culture and knowledge in culture; - science and literature. Referring to the formalist notion of “device”, the author points to the contemporary attempts to combine various conceptual apparatuses and procedures as conceptual analytical and interpretative figures.
Poetyka jako instruktaż interpretacyjny. Perspektywy wykorzystania aparatury pojęciowej nowożytnej wiedzy o literaturze w badaniach historycznoliterackich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Pieczyński, Maciej
The purpose of the article is to discuss the methodological legitimacy of applying the terminology used by the modern poetry studies as a tool assisting in interpretation of the contemporary literary works. The rejection of extreme pragmatism allows the author to conclude that the accurate interpretation of the literary work – understood as a certain being which is independent of its intentional perspectives – requires a reconstruction of certain literary and rhetorical conventions. In the modern age, the majority of these conventions have been codified in treatises on rhetoric and poetics. In the literary studies of the former ages one needs to take into consideration the state of knowledge of poetry in those times, as this would minimise the interpretative distortions, the most obvious examples of which are extreme and contradictory opinions on the literature of the Saxon times.
Przeszłość i przyszłość „prefacjologii” literackiej. Przegląd zagadnień, perspektywy badawcze
(Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010) Stanisz, Marek
Przedmiotem artykułu jest prezentacja projektu badań przedmów do dzieł literackich. Autor prezentuje możliwości analizowania wypowiedzi wprowadzających z różnych perspektyw i pozycji badawczych: nie tylko jako dokumentów i świadectw pozaliterackich, ale przede wszystkim jako tekstów rządzących się własnymi prawami, posiadających specyficzny sposób istnienia oraz właściwe sobie reguły kompozycyjne i retoryczne.
The Art of Rhetoric in the American Presidential Campaigns in 2008, 2012, 2016
(Uniwersytet Rzeszowski, 2020-12-03) Pieniążek-Niemczuk, Elżbieta
Różne formy systemów politycznych - od arystokratycznych po demokratyczne - polegają na słowie mówionym by przekonywać obywateli do wspierania swoich przywódców i ich stanowisk politycznych. Wraz z rozwojem społeczeństw demokratycznych wzrosła również zależność od perswazji, a przemówienia, jako instrument realizacji dyskursu politycznego, stały się głównym środkiem komunikacji z obywatelami. Niniejsza praca bada różnorodność figur retorycznych opartych na powtórzeniu w amerykańskim dyskursie kampanii prezydenckiej – stosunek pomiędzy ich liczbą w przemówieniach rywalizujących kandydatów w kampanii prezydenckiej a wynikiem wyborów. W oparciu o 30 przemówień należących do dwóch gatunków kampanii prezydenckiej, mianowicie przemówień kandydatów na konwencjach partyjnych, w czasie których oficjalnie przyjmowali oni nominację na prezydenta USA, oraz ujednoliconych pod względem treści i przekazu przemówienia szablonowych (ang. stump speeches) w czasie kampanii prezydenckich w latach 2008-2016, badanie miało na celu znalezienie dowodów na poparcie tezy, iż kandydaci na prezydenta, którzy włączyli więcej rodzajów retorycznych opartych na powtórzeniu do swoich przemówień i używali ich częściej niż ich oponenci, wygrali w głosowaniu powszechnym.
Topika skromności w autorskich przedmowach do zbiorów lirycznych z pierwszej połowy XIX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015) Stanisz, Marek
Artykuł poświęcony jest charakterystyce różnorodnych form wykorzystywania topiki skromności w przedmowach autorskich do zbiorów lirycznych I połowy XIX wieku. Odwołując się do dziejów retoryki, autor skoncentrował się na ukazaniu tradycyjnych oraz innowacyjnych metod posługiwania się w tym czasie wspomnianą topiką. Wśród metod tradycyjnych wyróżniają się: odwołania do kompetencji lub pobłażania odbiorców, deklaracje autorskiej nieumiejętności i małej wartości dzieła, uwagi o poetyckiej pracy dla dobra powszechnego, o dorywczości, braku celu oraz braku oryginalności prezentowanych przez autorów prac poetyckich, a także motyw przewrotnej gry z konwencjonalną topiką skromności. Formuły autorskiej autodeprecjacji w przedmowach do zbiorów lirycznych z I połowy XIX wieku przybierały także bardziej oryginalne kształty. Tak więc, ich autorzy odwoływali się do przywileju młodości, powoływali się na prawdę i autentyzm własnych przeżyć, apelowali o empatyczną lekturę, kontrastowali wielkość uczuć z małością efektu artystycznego, a także rozbudowywali skromnościowe wyznania w formę autobiograficznej relacji z całego życia. Używane przez pisarzy I połowy XIX wieku toposy skromności były w tym sensie ilustracją ważnego etapu dziejów retoryki.