Przeglądanie według Temat "reportaż"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

Genologia wobec rewolucji cyfrowej. Przypadek reportażu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Pietrzak, Przemysław
I compare the concept of today intermedial reportage to that before the Internet era. Several features of this genre, usually considered as purely contemporary ones, can be found in the works of 20th century Polish writers including interwar period. Multi-, trans- and intermedial reportages, multiplication of their editorial channels and some forms of participation can be discovered before the time of World Wide Web, on condition that we take into consideration newspaper editions, not only those in the books. Digital revolution then looks merely like a change of carrier rather than a huge turn in the history of some literary genres. Moreover, what it offers (internet channels, social media), is of much less durability than traditional paper texts, and readers’ participation here is frequently limited to commentaries or some cues for authors. Many of them vanish shortly afterwards, what makes a ‘participatory culture’ a cultural illusion.
Maski historii, strzępy współczesności. Studium o biografii i twórczości Władysława Lecha Terleckiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Jamrozek-Sowa, Anna
Książka prezentuje biografię twórczą oraz całościowy dorobek literacki i publicystyczny Władysława Lecha Terleckiego (1933-1999), pisarza, którego czas życia przypadł w głównej mierze na lata istnienia PRL-u, ostatnia zaś dekada przebiegała w realiach przemian ustrojowych po upadku komunizmu w Polsce. Jego twórczość rozpięta jest pomiędzy różnymi rodzajami i gatunkami literackimi. Pisał powieści, opowiadania, wiersze, dramaty, scenariusze radiowe, filmowe i telewizyjne, dokonywał teatralnych i filmowych adaptacji prozy. Szczególne uznanie zyskał jako pisarz podejmujący temat historyczny, ale połowa jego publikacji to utwory, których akcja rozgrywa się w rzeczywistości jemu współczesnej. Pracował jako dziennikarz radiowy, redaktor czasopism, reporter, publicysta. Wchodził w skład jury konkursów literackich i teatralnych. Udzielił sporej liczby wywiadów. Zdarzało mu się nawet rysować ilustracje dla czasopism. Pomimo tego zróżnicowania, jego twórczość powstającą na przestrzeni ponad 40 lat należy traktować jako jeden, wieloczłonowy, konsekwentnie rozwijający się tekst. Twórczość Terleckiego była czytana i komentowana, kolejne książki wywoływały reakcje krytyki, ukazywało się wiele recenzji. Jego książki tłumaczono na różne języki, odczytując ich warstwę psychologiczną lub zwracając uwagę na oryginalne i mistrzowskie podejmowanie konwencji np. powieści kryminalnej czy powiastki filozoficznej. Książka podzielona jest na dwie zasadnicze części, z których pierwsza nosi wyraźny charakter biograficzny, druga zaś poświęcona jest analizie i interpretacji poszczególnych utworów fikcjonalnych pisarza. I część w dużej mierze stanowi owoc kwerend bibliotecznych i poszukiwań archiwalnych, rozmów z żyjącymi świadkami życia pisarza oraz lektury wywiadów z pisarzem i opracowań historycznoliterackich, książek z dziedziny historii, filozofii, politologii i psychologii. Terlecki ukazany został w sieci wielorakich powiązań i uwikłań. Fakty, dane, informacje z przestrzeni jego życia prywatnego i przede wszystkim zawodowego przeplatają się partiami narracji rejestrującymi zachodzące wówczas w Polsce przemiany polityczne, społeczne, obyczajowe. Z narracji wyłania się obraz Terleckiego jako intelektualisty, literata zaangażowanego w działania na rzecz rozwoju polskiej kultury. Świadczy o tym m.in. jego przynależność do grupy literackiej „Współczesność”, wieloletnia praca w redakcjach ważnych polskich czasopism, w tym w ważnym, pokoleniowym dwutygodniku „Współczesność” oraz Polskim Radio, opieka na młodymi pisarzami, obecność we władzach Związku Literatów Polskich i od 1989 rok – SPP, wreszcie, rozpoczęta w 1976 roku tajna współpraca z RWE. Cezury wyznaczające kolejne podrozdziały I części książki wynikają z następowania po sobie etapów w rozwoju kariery zawodowej i literackiej Terleckiego. W części II przedstawiono kolejne dzieła Terleckiego w porządku chronologicznym, według dat publikacji. Zamieszczono krótkie streszczenia fabuł, przedstawiono problematykę oraz recepcję. Ukazane w ten sposób utwory Terleckiego są świadectwem poszukiwania sensu dziania się historii. Przeżywaniu przez pisarza własnej teraźniejszości, jako czasu kryzysu, towarzyszyły próby zrozumienia poprzez medium literatury niestabilnej rzeczywistości zrodzonej przez dramatyczne wydarzenia XIX i XX stulecia. W książce przedstawiono Terleckiego jako człowieka zafascynowanego historią, starającego się zrozumieć mechanizmy determinujących losy jednostek i całych zbiorowości. Poszukiwanie sensów wydarzeń dziejowych dawało mu również okazję do zgłębienia psychologii wybitnych postaci z przeszłości. Szczególnie zajmowały go postaci z kart podręczników historii Polski, wokół których wyrosła „czarna” legenda, w których czystość intencji i niektórych czynów powątpiewali współcześni im rodacy. Z życia tych ludzi wybierał momenty kluczowe, acz nieopisane, okryte tajemnicą. Oskarżani byli oni przez współplemieńców o tchórzostwo, apostazję, współpracę z tajną policją carską. Terlecki cenił wiedzę pochodzącą z oryginalnych źródeł historycznych, język dokumentów epoki. Sięgał do autentycznych zapisów z przeszłości i wykorzystywał je w narracji. Przyjmując, że zrozumieniem sensu przekazu książek Terleckiego zależne jest od odczytania kontekstów i odniesień, autorka podjęła trud deszyfracji postaci, miejsc i zdarzeń obecnych w narracji. Dokonując analizy i interpretacji dzieła Terleckiego monografistka porusza się w trzech perspektywach temporalnych. Jest to czas przedstawiany w książkach – najczęściej druga połowa XIX wieku i pierwsza ćwierć XX; następnie – biograficzny czas pisarza, jego życia, powstawania jego książek, ich ówczesnego odbioru w recenzjach i innych wypowiedziach z jego współczesności. Trzeci zaś – to czas powstawiania monografii, druga dekada XXI wieku. Monografia zawiera ponadto obszerną dokumentację historycznoliteracką: bibliografię tekstów literackich i publicystycznych Terleckiego oraz opracowań krytycznych jego twórczości. Znalazły się w niej również informacje o różnych formach działalności Terleckiego na rzecz kultury polskiej, o przyznawanych mu nagrodach, jego udziale w gremiach jurorskich. W bibliografii przedmiotowej zebrano polski i obcojęzyczne publikacje dotyczące twórczości Terleckiego: książki, rozdziały książek, artykuły, recenzje i noty, także – audycje radiowe telewizyjne, filmy i materiały ikonograficzne. Całości dopełnia zbiór fotografii rodzinnych pisarza.
Matki dzieci z niepełnosprawnościami wychodzą z cienia w reportażowych prowokacjach Jacka Hołuba
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Strzępek-Leśniak, Beata
Artykuł dotyczy rozważań na temat analizy wybranych reportaży Jacka Hołuba ze zbiorów Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci oraz Niegrzeczne. Historie dzieci z ADHD, autyzmem i zespołem Aspergera. Autorka koncentruje się na charakterystyce narracyjnego dyskursu macierzyńskiego realizowanego przez kobiety wychowujące niepełnosprawne dzieci. Jacek Hołub, oddając głos matkom, daje możliwość upublicznienia ich perspektywy przeżywania macierzyństwa. W tekście podkreśla się szczególną rolę reportażysty, który konstruuje wiarygodny opis kulturowy poprzez „matrifokalność”, wyrażoną za pomocą upodmiotowienia matki w procesie narracji. Wnioski dowodzą, że prowadzona opowieść stwarza szansę odzyskiwania własnej tożsamości przez poszczególne bohaterki reportaży, a także rozwija empatię czytelnika oraz walczy ze stereotypami społecznymi.
Pisarstwo reportażowe Anny Strońskiej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2018-06-20) Spyra, Paweł Józef
Rozprawa poświęcona jest pisarstwu reportażowemu Anny Strońskiej – przemyślanki nazwanej przez krytyków „pierwszą damą polskiego reportażu”. Uprawiała ona ponadto dramat, prozę i lirykę. Autora interesują reportaże wydane w formie książkowej w latach 1964-1998. Sięga po osiągnięcia intertekstualności, studiów postzależnościowych, postkolonializmu, feminizmu i geopoetyki, a także wyniki badań teoretyków reportażu. Utwory Strońskiej traktują o polskiej prowincji, ziemiach kresowych z Podhalem, „obcych” (np. wykluczonych ze społeczeństwa), sztuce artystów-amatorów zmagających się z chorobą psychiczną, Rosji i innych republikach radzieckich, Ukrainie po 1990 roku i Europie Zachodniej. Jej twórczość cechuje upodobanie do problematyki społecznej, a także autentyzm i subiektywizm. Nierzadko przedstawia trudne, wymagające interwencji, sprawy. Praca zawodowa jest dla niej szczególną misją. Rzetelność dziennikarskiego przekazu łączy z empatią do ludzi, z którymi się spotyka. Kunsztu reportażom dodaje swoisty styl piszącej, dla której najważniejszym miejscem na świecie pozostał rodzinny Przemyśl. Zauważalna najpierw binarna opozycja reportaż literacki – reportaż problemowy ustępuje później miejsca polifoniczności utworów, co świadczy o braku ostrości genologicznej tego typu pisarstwa. Autor podaje w wątpliwość diagnozę Strońskiej o kryzysie reportażu we współczesnym świecie.
Художній репортаж в українських друкованих та онлайн-ЗМІ (особливості розвитку жанру)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Шутяк, Лілія
W artykule rozpatrywane jest pojęcie reportażu literackiego oraz specyfika jego funkcjonowania w ukraińskich mediach drukowanych i elektronicznych, ze szczególnym uwzględnieniem różnic między reportażem tradycyjnym oraz literackim. Podstawą reportażu literackiego jest informatywność (fakt). Tak jak i podczas przygotowywania reportażu tradycyjnego, dziennikarz zbiera fakty, przesłuchuje świadków, pracuje z dokumentami i archiwami, bada sytuację oraz bohaterów przyszłego tekstu. Analityczność przejawia się tu w rozumieniu otrzymanych informacji, sposobach opisu problemu i poszukiwania jego rozwiązań, prowadzeniu obserwacji zarówno „od wewnątrz”, jak i „od zewnątrz”. W celu zachowania maksymalnej wierności z jednej strony oraz wprowadzenia zabarwienia emocjonalnego – z drugiej reportażyści korzystają ze środków literackich; to właśnie cechy leksykalne i stylistyczne nadają reportażowi oryginalność. Wzmiankowane elementy występują tak w reportażu literackim, jak i w tradycyjnym, są one jednak w pierwszej odmianie bardziej uwypuklone, a w drugiej – utrzymane w granicach właściwych dla dziennikarstwa informacyjnego. Reportaż literacki jest więc gatunkiem, który istnieje na pograniczu dziennikarstwa i literatury, akumulując przy tym cechy obu wymienionych. Jednocześnie konieczne pozostaje rozgraniczenie pojęcia literatury pięknej od reportażu literackiego. We współczesnych ukraińskich mediach gatunek reportażu literackiego dopiero zaczyna się rozwijać; w procesie tym ważną rolę odgrywa Internet oraz blogosfera, gdzie najczęściej dają się zaobserwować jego wzorcowe realizacje. Sporo reportaży literackich odnaleźć można między innymi na stronach internetowych Gazeta.ua, INSIDER oraz Reporters. W mediach drukowanych reportaż literacki pojawia się stosunkowo rzadko, do wyjątków należą historie wycieczkowe napisane w formie reportażu (czasopisma „MANDRY”, „Tydzień Ukraiński”, „Kraina”) lub reportaże literackie spotykane w „Gazecie po Ukraińsku”. Niewielki udział tego gatunku w medialnej przestrzeni ukraińskiej ma kilka przyczyn. Długość tekstów w przypadku reportażu literackiego bywa zróżnicowana, w większości są one jednak obszerne, przez co nie zawsze wpisują się w tradycyjne formaty środków masowego przekazu. Oprócz tego przygotowanie oraz napisanie tego rodzaju materiałów wymaga więcej czasu i – gdy wiadomość szybko traci na aktualności – nierzadko okazuje się, że nie warto już jej publikować. Internet znacząco zwiększył tempo pracy dziennikarskiej, przenosząc ją zarazem na inny poziom jakościowy. Reportaż literacki nie jest zwykłym środkiem masowego przekazu, to dziennikarstwo o elementach literackich i jako takie wymusza specyficzny rodzaj czytania. Wymaga czasu, którym przeciętny użytkownik Internetu, wystawiony na pokusy odwracające jego uwagę (reklama, spam, komunikatory społecznościowe), często nie dysponuje. Wszystko to powoduje intensywne przenoszenie reportażu z przestrzeni medialnej do książkowej, gdzie audytorium jest bardziej ukształtowane i lepiej przygotowane do akceptacji tego rodzaju eksperymentów dziennikarskich i literackich. I tak na Ukrainie od 2017 roku istnieje wydawnictwo literatury reportażowej oraz dokumentalnej „Czowen” (Lwów). Dotychczas publikowało ono ponad 10 książek z reportażystyki literackiej zarówno pióra autorów ukraińskich, jak i obcych. Na szczególną uwagę zasługują książki wydawnictwa „Tempora”, które od 2012 roku do dziś organizuje konkurs reportażu literackiego oraz prezentuje najlepsze wzorce tego gatunku w antologiach oraz w formie publikacji indywidualnych.