Przeglądanie według Temat "religious painting"

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Amazonka, malarka, zakonnica. O Celinie Michałowskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kulesza, Monika
The paper focuses on the life story of Celina Michałowska, daughter of the famous painter Piotr Michałowski. In 1868 she entered the Convent of Sisters of Immaculate Conception, whose cofounder, Sister Marcelina Darowska, had chosen Jazłowiec in Podolia as its principal seat. Celina, having adopted the name of Maria Celina of the Holy Trinity, spent half a century in Ukraine, serving the convent with her artistic talent. She developed the painting skills in her pupils, taught aetshetics as well as English, worked on translations and developed her own painting talent. In the convent workshop she painted pictures which later adorned other houses of the convent, chapels, churches and Uniate churches in Podolia. The present paper is aimed to shed a new light on the person of Celina Michałowska with the use of her unpublished correspondence with Blessed Marcelina Darowska.
Biblia ilustrowana polska Leopolda Nowotnego a ikonografia historii Polski w sztuce nazareńskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017-12) Nitka, Maria
W roku 1872 Cyprian Kamil Norwid apelował, by ocalić zbiór rysunkowy autorstwa Leopolda Nowotnego, który nazwał przyszłą „Biblią ilustrowaną polską”. Autorka przedstawia ideę „Biblii ilustrowanej”, jaką w sztuce XIX stulecia ponownie podjęli członkowie Bractwa św. Łukasza, których ideowym spadkobiercą był Leopold Nowotny. Stworzył on kilkanaście rysunków ukazujących sceny biblijne, osadzonych w nazareńskiej estetyce. Przedstawienia te nie różnią się niczym od klasycznych wersji cyklów obrazowych historii ze Starego i Nowego Testamentu. Autorka poszukuje więc odpowiedzi, dlaczego Norwid widział w nich obrazy z „polskiej” Biblii. Analizując to zagadnie, sięgnęła do nazareńskiej koncepcji historii, w której zgodnie ze scholastycznym pojęciem czasu poszczególne wydarzenia stają się powtórzeniem historii zbawienia – najważniejszego w teologii katolickiej przekazu Biblii. Wskazała, iż nazareńska estetyka, zakorzeniona w takim pojęciu czasu, jest ściśle powiązana z semantyką dzieła. Archaiczna antynaturalistyczna forma obrazów Bractwa św. Łukasza to zatem element świadomego historyzowania, warunkujący zrozumienie istoty dzieł tego nurtu. To powiązanie formy i treści w dziełach nazareńczyków Cordula Grewe określiła jako „symbolizm historyczny”, łączy on historię świętą i świecką, przenosi profanum w strefę sacrum. W tym ujęciu polską wersją historii biblijnej byłyby przedstawienia świętych autorstwa Nowotnego. W teologicznym sensie powieleniem historii biblijnej są bowiem dzieje poszczególnych świętych – naśladowców Chrystusa. Powtórzeniem historii zbawienia były dla członków Bractwa św. Łukasza także wydarzenia z dziejów narodu. W polskiej sztuce jedyną pełną realizacją tej koncepcji jest dzieło Edwarda Brzozowskiego "Bolesław Chrobry i Otton III u grobu św. Wojciecha" w Kaplicy Królów Polskich w katedrze poznańskiej. Brak jednak odniesień do historii Polski w sztuce Nowotnego, który poświęcił się wyłącznie malowaniu obrazów religijnych. W nazareńskiej koncepcji dziejów nie musiało to oznaczać braku „polskości” tych dzieł, można je bowiem umieścić w politycznym kontekście jako manifestację katolickiej i konserwatywnej postawy stojącej u podstaw fundacji Kaplicy Królów Polskich czy kaplicy w Turwi, gdzie w ołtarzu umieszczony został obraz Nowotnego "Immaculata". Przywołując idę stworzenia „Biblii ilustrowanej polskiej”, Norwid odniósł się więc nie tylko do zbioru rysunków i grafik Nowotnego, lecz do projektu stworzenia malarstwa narodowo-sakralnego, a sam pomysł zebrania ilustracji do „Biblii ilustrowanej polskiej” może być rozumiany jako kolejna odsłona sakralizacji narodowej historii w sztuce polskiego romantyzmu.
Contemporary artist and the sacrum. Metaphysical themes in the work of Tadeusz Boruta, Stanisław Białogłowicz and Tadeusz Wiktor
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2011-12) Ryba, Grażyna
W lutym 2009 roku, w związku z inauguracją rzeszowskiego Centrum Dokumentacji Współczesnej Sztuki Sakralnej, zorganizowano niewielką ekspozycję „Wyrazić Niewyrażalne”, której celem było skrótowe i syntetyczne przedstawienie sposobu wyrażenia doznań i refleksji o charakterze metafizycznym, dominujących w sztuce współczesnej wyrosłej z tradycji kultury judeochrześcijańskiej. Zaprezentowano prace trzech artystów związanych z miejscowym uniwersytetem, a reprezentujących odmienne nurty malarstwa współczesnego: Tadeusz Wiktor (ur. 1946), abstrakcjonista, pokazał kompozycję Ikona dla Stanisława. Modlitwa za Ojca (1993), Stanisław Białogłowicz (ur. 1947), inspirujący się sztuką ikony, przedstawił Zapis ukryty według ikony Święty Łukasz malujący Hodegetrię (2006), a Tadeusz Boruta (ur. 1957), łączony z nurtem figuracji, wystawił obraz Niewierny Tomasz (1999). Tadeusz Boruta zdaje się odrzucać w swojej pracy doświadczenie zbiorowe w poszukiwaniach Boga, podkreślając ich indywidualny i subiektywny charakter. Jego obraz ukazuje zarazem jakby pierwszy etap procesu twórczego, polegający na poznaniu, doświadczeniu i zrozumieniu. Stanisław Białogłowicz ujął kolejny etap – proces kreacji, natomiast Tadeusz Wiktor zaakcentował w swoim dziele aspekt komunikacji – doświadczenia Absolutu w relacji do drugiego człowieka, który jako odbiorca wizji artysty został dokładnie określony. Natomiast żaden z artystów nie podjął się samego ukazania Niewyrażalnego. Jest to przejaw zjawiska symptomatycznego dla sztuki współczesnej.. Należy je wiązać z narastającym na przestrzeni ostatnich dwu wieków indywidualizmem i subiektywizmem, przejawiającym się też w postawach twórców i ich stosunku do otaczającej rzeczywistości.
Obrazy religijne o funkcji kultowej w twórczości Henryka Siemiradzkiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Nitka, Maria
XIX wiek to czas, kiedy – jak zauważył Michael Thimann – nastąpiło przeniesienie obrazów ze strefy kultu w przestrzeń sztuki. Rozejście się dróg sztuki i sacrum dotykało również tak ważnego dla połączenia tych sfer gatunku, jak obraz ołtarzowy. Przedmiotem artykułu są realizacje obrazów ołtarzowych pędzla Henryka Siemiradzkiego, które stanowią próbę zmierzenia się tego wybitego malarza akademickiego z obrazem kultowym, przeznaczonym do świątyni. Siemiradzki wykonał kilka obrazów ołtarzowych: począwszy od kopii "Ukrzyżowania" Johanna Kölera (1867), następnie własną wersję tego tematu do kaplicy Matki Boskiej Różańcowej w rodzinnym Charkowie (1871), później "Zmartwychwstanie" (1878) dla kościoła Wszystkich Świętych na Grzybowie w Warszawie, a przede wszystkim duże realizacje ołtarzowe – "Chrystus uciszający burzę" (1882) dla świątyni ewangelickiej w Krakowie oraz "Wniebowstąpienie" (1891) dla kościoła Zmartwychwstańców w Rzymie przy via San Sebastianello. Artykuł jest próbą ukazania relacji formy, treści i funkcji sakralnej tych obrazów. W rozważaniach uwzględniono przede wszystkim dzieła "Chrystus uciszający burzę" i "Wniebowstąpienie", w których artysta w najpełniejszy sposób zmierzył się z kanonem gatunku obrazu ołtarzowego. Analizie podano ikonografię tych dzieł, ich związki z wielowiekową tradycją wizualną chrześcijaństwa, a w końcu semantykę kompozycji, poszukując w tych odniesieniach teologicznego rozumienia namalowanego przedstawienia. Wykazano, iż omówione realizacje wpisują się formatem i funkcją w gatunek obrazu ołtarzowego, jednocześnie są owocem głębokiego namysłu Siemiradzkiego nad rolą obrazu sakralnego w liturgii, we wnętrzu, a przede wszystkim w teologicznym dyskursie, który oddziaływać miał na serca, umysły i dusze wiernych. Podkreślono, iż w podejmowanych zleceniach artysta potrafił odpowiedzieć na wymagania różnych konfesji, malując obrazy, które odpowiadały posłannictwu i oczekiwaniom czy to katolickiej parafii, czy zgromadzenia zakonnego, czy wspólnoty protestanckiej. Dzieła Siemiradzkiego zostały zatem ukazane jako przykład namysłu artysty akademickiego nad znaczeniem obrazów ołtarzowych w wielowymiarowej przestrzeni sakralnej, wpisując się w wielowiekowy dialog sacrum i sztuki w obrębie tego gatunku.
Religious themes in the paintings of the Pruszkowiaks, or artists from the circle of Tadeusz Pruszkowski. Tradition and modernity
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Szarek, Michał
In the stylistically diverse Polish painting of the interwar period, classicism was a significant trend. Professor Tadeusz Pruszkowski held a central position in the Warsaw art milieu, with the emerging group of young artists gravitating towards him known as the Pruszkowiaks. They produced art inspired by old masters, with religious themes being particularly prominent. Among Pruszkowski's alumni, both strictly ecclesiastical cult paintings and decorative works using sacred motifs can be found today. This division positions the artists’ activity within the broader debate on religious art that occurred between the two World Wars. Their works are also an essential aspect of cultural and national identity, promoted by state mechanisms during the Second Republic. The paintings produced by Tadeusz Pruszkowski’s students blend tradition and modernity. The young artists frequently modified centuries-old patterns and invented new iconography, resulting in striking combinations of the past and present. Despite being relatively unexplored, the artistic activity of the Pruszkowiaks is the focus of this article, which features the key artists brought together in various associations founded by Tadeusz Pruszkowski, as well as their works. The piece attempts a comprehensive description of the largest number of religiously themed works known today and the relationship between tradition and modernity in them. It also highlights the significant position held by the compositions of the Pruszkowiaks in Polish religious art, which, until now, has been either marginalised or under-analysed.
Stylistics of Lviv religious monumental painting in the late 19th and early 20th century
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Biriulow, Jurij
This article is an attempt to analyse the stylistic changes in Lviv's religious monumental painting between 1890 and 1914. The best religious buildings of the capital of the Kingdom of Galicia and Lodomeria are characterised by an intense interaction of spatial arts. Lviv painters demonstrated their ability to solve a complex artistic problem - the creation of an architectural-painting ensemble. Their decorative works were characterised by an organic connection with the tectonics and function of the buildings. Decorating the interiors of large sacred buildings with the means of mural painting concretised their purpose. Lviv’s monumental painting, often associated with sacred architecture, was caught up in the patterns of academism of the time. In competition with Academism and Historicism, Art Nouveau in the works of Stanislaw Debicki, Kazimierz Sichulski, Marian Olszewski, Modest Sosenko and other artists, along with the Neo-Byzantine school of Mykhailo Boychuk, soon began to assume the function of the avant-garde.
The religious painting of Pia Górska
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013-12) Sieradzka, Anna
Malarstwo religijne Pii Górskiej, artystki tworzącej głównie w latach 20. i 30. XX wieku, jest nielicznie zachowane i mało znane. Do najwybitniejszych jej dzieł o tej tematyce należą obrazy z lat 1938–1939: Matka Boska Loretańska (Matka Boska Patronka Lotników) z kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu na warszawskim Okęciu i Św. Juda Tadeusz z kościoła Świętego Krzyża w Warszawie. Dzieła te odznaczają się oryginalnym ujęciem ikonograficznym łączącym tradycję z typowym dla Górskiej lirycznym realizmem.
Włodzimierz Borowski – desymbolizacja obrazu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016-12) Lachowski, Marcin
Artykuł podejmuje temat wczesnej twórczości Włodzimierza Borowskiego z okresu działalności grupy „Zamek”. Analizowane obrazy, posługujące się „odwilżową” poetyką informelu, zostały zaprezentowane na tle spuścizny sztuki religijnej, przywołanej poprzez twórczość Antoniego Michalaka, wówczas nauczyciela rysunku studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Reminiscencje religijne w obrazach Borowskiego zostały przez niego wykorzystane na przekór zasadzie sublimacji i wzniosłości. Praktykowane przez tego artystę „malarstwo materii”, akcentując rozpad, rozproszenie formy, zostało zinterpretowane według kategorii heterologii Yvea’a-Alaina Bois. Badacz ten, odwołując się do „słownika” Georgesa Bataille’a, ukazał dialektyczny proces prowadzący do zatarcia ukształtowanej formy w obszarze malarstwa informel. Przywołane w tytułach obrazów Borowskiego sceny religijne jawią się jako wyraz radykalnego przekształcenia symbolistycznej koncepcji obrazu w stronę bezforemnej materii. Interpretacja tych tematów była próbą zadania gwałtu na płaszczyźnie twardą materią i dekompozycją obrazu, zaanektowaniem wyobrażonego dramatu do rozpadającej się składni wizerunku, zastępującej wzniosłość dawnych scen religijnych. Towarzyszące twórczości Borowskiego oswobodzenie formy, sięgnięcie do charakterystycznej dla okresu „odwilży” poetyki informelu można postrzegać nie tylko jako radykalne wyjście z socrealistycznego gorsetu, ale pomyślany szerzej rogram polemiki z „prawdą obrazu”.