Przeglądanie według Temat "religiosity"

Aktualnie wyświetlane 1 - 10 z 10

„A najprzód Najwyższemu Stwórcy za wszystkie dobrodziejstwa składam dzięki...” Duchowieństwo eparchii przemyskiej wobec Boga i religii w świetle testamentów 1817–1827
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Lecyk, William
Artykuł odnosi się do religijności duchowieństwa greckokatolickiego z terenu eparchii przemyskiej. Analizę oparto na testamentach duchownych z lat 1817–1827 z zasobu Archiwum Państwowego w Przemyślu. Elementy religijne występują najczęściej w formie inwokacji dewocyjnej, krótkiej refleksji, będącej pozostałością staropolskiej arengi, w dyspozycjach pogrzebowych oraz w postaci motywu „sądu boskiego” i błogosławieństwa. Analiza wykazała, że wspomniane elementy nie są powszechne w badanych testamentach, a treść z reguły ograniczona. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jakie są powody tego zjawiska oraz co analizowane testamenty przekazują na temat religijności tej grupy społecznej.
Activities of the Association of the Ladies of Charity of St. Vincent de Paul in Kraków during World War I
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Włodyka, Aleksandra
Associations of the Ladies of Charity of St Vincent de Paul were established in the Polish lands in the 1850s. One of the first association was founded in Kraków. The aim of this article is to present the activities of the Ladies of Charity and the Steward Maids [Panny Ekonomki] in the years before and during World War I. The members of the association provided the sick poor with emergency care such as making bandages or providing food and other daily necessities. In addition to material assistance, great emphasis was also placed on the religious aspect of the wards’ lives. From the beginning of the 20th century, the Steward Maids concentrated on their work in the infirmary and, during the war, on organising nursing courses.
Kościół, religia i religijność a polskie życie polityczne w Galicji doby autonomii. Stan badań i postulaty badawcze
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Szymczak, Damian
Rola Kościoła katolickiego w dziejach państwa i społeczeństwa polskiego jest ogromna. Dodatkowego znaczenia Kościół nabrał w okresie narodowej niewoli. Księża niejednokrotnie angażowali się w działalność patriotyczną, świeccy szukali oparcia w religii. Wraz z rozwojem nacjonalizmu dochodziło do coraz większej symbiozy narodu z katolicyzmem. Angażowanie się księży w działania polityczne przynosiło również napięcia polityczne, szczególnie w autonomicznej Galicji. Dotychczas brak jest syntezy poświęconej analizie miejsca duchowieństwa katolickiego i religii w galicyjskiej kulturze politycznej. Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia dotychczasowego dorobku naukowego w tej materii oraz postawienia kilku postulatów badawczych.
Kulty pątnicze na terenie łacioskiej i unickiej diecezji chełmskiej w XVI-XVIII w. w świetle ksiąg cudów
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-10) Wilk, Szymon Maksymilian
W okresie potrydenckim (XVI-XVIII w.) na terenie Rzeczypospolitej istniało wiele sanktuariów maryjnych. Terytorialny zasięg rozprawy obejmuje łacioską i unicką diecezję chełmską. Zaprezentowano osiem sanktuariów zlokalizowanych w Chełmie, Krasnobrodzie, Krystynopolu, Sokalu, Tartakowie, Tomaszowie, Werchracie i Zamościu. Jako źródła historyczne do przedstawienia tematu posłużyły księgi cudów – zbiory relacji o nadzwyczajnych łaskach doznawanych przez pielgrzymów. Pierwszy rozdział rozprawy dotyczy legendy etiologicznej i rozwoju sanktuariów. Na powstanie ksiąg cudów miały wpływ komisje biskupie powołane do aprobowania kultu. W drugim rozdziale przedstawiono dane statystyczne dotyczące pielgrzymek – zakres czasowy, oddziaływanie przestrzenne sanktuariów oraz strukturę społeczną. Tematem trzeciego rozdziału jest typologia nieszczęśd i cudów opisanych w księgach. Pielgrzymi informowali o wskrzeszeniach, uzdrowieniach i rozwiązaniach problemów związanych m.in. z wypadkami, niebezpieczeostwami wojennymi, pożarami, kradzieżami i chorobami zwierząt. Czwarty rozdział dotyczy postaw pątników – reakcji wobec choroby, praktyk kultowych, pielgrzymek do sanktuarium, składania świadectw, składania wotów. Rozdział piąty ukazuje zaś obraz sacrum. Najświętsza Maryja Panna przedstawiona na cudownych obrazach była określana licznymi tytułami odnotowanymi w księgach cudów. Wierni przypisywali Maryi sprawstwo cudów, poddając jej wizerunki głębokiej sakralizacji, a niekiedy antropomorfizacji.
Przemiany religijności ludności katolickiej Galicji w świetle wybranych testamentów z lat 1772–1918
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Kozak, Szczepan
Artykuł zajmuje się analizą testamentów z lat 1772–1918 w kontekście zawartych w nich informacji na temat religijności społeczeństwa galicyjskiego (chłopów, mieszczan, szlachty). Aspekty religijne przedstawiono na podstawie charakterystycznych elementów narracji źródła, informacji o donacjach na cele religijne i dobroczynne, opisów pochówku czy odniesień do świata wartości. W rezultacie wyodrębniono dwa modele religijności charakterystyczne dla I i II połowy XIX w., pierwszy – kładący nacisk na przeżywanie religijności, drugi – na jej manifestowanie.
Religious issues in Galicia in the light of the correspondence of the founders of the Resurrectionists
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Kuzicki, Jerzy
The article examines the correspondence of Bogdan Jański, Hieronim Kajsiewicz, and Piotr Semenenko. The views of these early resurrectionists were related to the settlement plans in Galicia. They were appalled by the misconduct of the clergy and the rigid ecclesiastical etiquette that stemmed from the spirit of Josephinism. Through individual actions, preaching, religious retreats, and spiritual exercises, they aimed to overcome negative tendencies among the Galician clergy and the faithful. An important issue in the analyzed correspondence was the religious problems between the Latin and Uniate communities, as well as folk religiosity. The resurrectionists, through their influence on Greek Catholic hierarchs and their connections with the papal court, initiated a rapprochement between the two rites.
Religiousness of Galician female landowners as illustrated by the Skrzyński family
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Lorens, Beata
The religiosity characteristic of Galician female landowners was manifested through their attachment to the Catholic Church, personal devotion, commitment to participating in the sacramental life of family members, and supporting initiatives related to caring for the sick and children. The religiousness of two representatives of the Jabłonowski and Skrzyński families, Emilia Skrzyńska nee Jabłonowska and Wanda Ostrowska nee Skrzyńska, was analyzed by means of diaries, letters, and personal notes. Information was collected regarding their external forms of religiousness as well as their spiritual lives. The image that emerges depicts a female religiosity shaped by Jesuit spirituality.
The practice of faith in everyday life based on the metrical books of various denominations in the period of Galician autonomy (as illustrated by Rzeszów)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Rejman, Sabina
This article aims to highlight aspects of religious life based on metrical records. The research focuses on religious communities in Rzeszów: the Roman Catholic parish of Farna, the Jewish metrical district, and the Greek Catholic parish in Zalesie. In all of these communities, the choice of wedding dates was in accordance with the liturgical calendar, including holidays and fasting periods. Illegitimate births indicated that relationships typical of marriage were also established before the formal wedding ceremony. Illegitimate births were more common among Jews due to marriages concluded only according to their own ritual. Illegitimate births were also more prevalent in the urban-like Farna parish compared to the rural Greek Catholic parish, where their percentage was the lowest. Records of administering sacraments to the dying were also indicative of religiousness.
Twórczość Marii Bartusówny. Zarys monografii
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-03-21) Karasińska, Bożena
Niniejsza rozprawa ma za zadanie udowodnić, że Bartusówna zasługuje na baczniejszą uwagę i trwałą pamięć potomnych. Rozdział pierwszy dysertacji prezentuje dość obszerną biografię poetki, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń z jej życia uczuciowego. Drugi rozdział jest próbą zapisu recepcji twórczości Marii Bartusówny. Dokonywała się ona po części w trakcie ukazywania drukiem rozdziale przedstawiono głęboki i szczery patriotyzm, którego echa pobrzmiewają w wielu przywołanych tekstach Marii Bartusówny. Bogate życie duchowe i głęboka szczera wiara oparta na indywidualnej poetyckiej modlitwie jest tematem rozważań rozdziału czwartego niniejszej rozprawy. Piąty rozdział traktuje o umiłowaniu ojczystej przyrody, której niezwykłość i niepowtarzalność podkreśla artystka w wielu zaprezentowanych utworach. Swoim własnym rozmyślaniom o filozofii życia poświęciła Bartusówna sporo wierszy lirycznych, których interpretacja jest przedmiotem prezentacji rozdziału szóstego. Ostatni, siódmy rozdział dotyczy jedynego zachowanego fragmentu (akt V) dramatu pod tytułem Wanda, w którym ujawnia się nieznana wcześniej, a bardzo wysoko oceniona przez współczesnych dziedzina dramatycznego talentu dotychczasowej poetki i pisarki.
Wayside shrines as forms of religiosity as illustrated by the parish of Szczepanów in the 19th century
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Kargol, Tomasz
The article discusses the role of wayside chapels, statues, and crosses in the religious life of the parish in Szczepanów. By utilizing manuscript sources from the parish archives, cartographic sources, and detached structures, the author was able to determine the number, distribution, and functions of small sacral architecture. In the 19th century, dozens of structures were recorded, funded by the local residents and communities as expressions of gratitude for graces received and as memorials to places associated with the cult of St. Stanislaus. Among the prevalent religious motifs were the Passion of Christ, the Virgin Mary, and various saints, including the patron saints of the benefactors and St. Stanislaus of Szczepanów, portrayed as a bishop performing the miracle of resurrecting the deceased knight Peter (Piotrowin).