Przeglądanie według Temat "religia"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30

Artykuł recenzyjny: Brian Leiter, “Why Tolerate Religion?”, Princeton University Press, Princeton 2013, ss. 187
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Maroń, Grzegorz
Wskazać można dwie główne tezy Why Tolerate Religion? Po pierwsze, religijne roszczenia sumienia nie są z moralnego punktu widzenia ważniejsze od niereligijnych roszczeń sumienia. Racje deontologiczne, utylitarne i epistemiczne nie czynią z religii moralnie szczególnej czy wyjątkowej kategorii. Religijne i świeckie sumienie powinno być na gruncie prawa traktowane jednakowo. Po drugie, prawodawca i sądy nie powinny godzić się na zwalnianie osób z powodu ich przekonań sumienia od ogólnie obowiązującego prawa o neutralnych celach. Prawna akomodacja religijnych i niereligijnych roszczeń sumienia jest moralnie dopuszczalna tylko pod warunkiem, że nie doprowadzi to do przeniesienia kosztów na pozostałych obywateli. U podstaw obu wymienionych tez stoi przyjęte pojęcie religii. Leiter wskazuje trzy cechy będące łącznie udziałem tylko religii. Religie formułują kategoryczne nakazy postępowania, które muszą być spełnione bez względu na wszystko inne. Niektóre religijne przekonania są oparte na wierze, tj. nie odpowiadają one zwykłym standardom dowodzenia i racjonalnego uzasadnienia. W końcu religijne przekonania zapewniają egzystencjalne pocieszenie w odniesieniu do istotnych kwestii ludzkiego życia, takich jak cierpienie i śmierć. Definicja religii autorstwa Leitera jest nieprzekonująca, zwłaszcza z góry odrzucenie przez niego racjonalności religii. Nieprawidłowa charakterystyka religii podaje w wątpliwość zawarte w recenzowanej książce wnioski.
Bierdiajewowska filozofia człowieka jako filozofia dialogu
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2015) Domeracki, Piotr
Автор предлагает интерпретацию философии Бердяева как философии человека. Важная роль в ней „humanum” позволяет ему предложить ее моделью философии диалога. Автор считает, что философия диалога Николая Бердяева во многих вопросах совпадает с диалогизмом философии (гетерологии) Эммануэля Левинаса. Автор предлагает признать и изучать, а также популяризировать философию Бердяева как представителя европейской философии диалога, который вносит в нее существенное, хотя и несомненно спорное „novum”.
Co kryje się za słowem "quincunx"? Rzecz o konferencji pt. "Stanisław Orzechowski - pisarz polityczny. W pięćsetlecie urodzin"
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Magryś, Roman
The article presents a report on the scholarly meeting organized in Przemyśl, in October 2013 by Rzeszow University, Jagiellonian University and the Society of Science Lovers in Przemyśl, which was devoted to an eminent Polish Renaissance humanist Stanisław Orzechowski. It contains a brief review of all the papers delivered during the conference as well as a succinct sketch of Orzechowski’s biography, including his most significant literary accomplishments.
Czy filozofia i filozofowie są jeszcze komukolwiek potrzebni?
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2015) Zachariasz, Andrzej L.
Тезис о конце философии актуален. Эта позиция провозглашается в атмосфере прагматизации культуры и усиления убеждения о непригодности философского знания. Кажется, что в мире человека стали преобладать техническое мышление и практическое потребительское, а также религиозное мышление. Исламский религиозный фундаментализм расширяет свое влияние. В прагматизации участвует сама философская мысль. Она же формулирует отказ от метафизики и эпистемологии, отказ от философии первых принципов, ради герменевтики или философии обыденности. Она также предлагает заменить философию поэзией или точными науками (когнитивистикой, науками об общении). Философию вытесняют из образовательных программ не только средних школ, но и ВУЗ-ов. В такой ситуации вопрос о том, нужны ли еще кому-либо философия и философы, выглядит особенно целесообразным.
Czy po religii, nauce i filozofii tylko sztuka może nas zbawić? Soteriologia Richarda Rorty’ego
(Autor, 2016) Mordka, Cezary
В статье автор представляет новое решение, предложенное Р. Ротри, проблемы, касающейся признания законными человеческих убеждений о мире вместе с возможностью достижения своеобразного спасения. Спасение предлагала религия, потом философия, а затем наука. Ротри критикует все эти попытки, утверждая, что они опираются на ошибку круга в аргументации. Он предлагает радикально бросить старую перспективу путем «отвержения лестницы», т.е. уровня знаний в пользу попыток самотворения, целью которых является не быть копией чего-то или кого-то другого.
Ekologiczne i etyczno-religijne aspekty konsumpcji mięsa
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2022-12) Mroczek, Karolina; Ptasiuk, Weronika; Mroczek, Janusz R.
Wśród produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego najwięcej kontrowersji budzi mięso. Przez stulecia jedzenie mięsa było oznaką dobrobytu i wysokiego statusu społecznego. Dzięki wysokiej zawartości białka o korzystnym dla organizmu człowieka profilu aminokwasowym, mięso podobnie jak mleko i jaja, odgrywa ważną rolę w gospodarce żywnościowej. Światowy rozwój gospodarczy prowadzi do wzrostu zamożności społeczeństw i zwiększenia popytu na żywność, w tym na mięso. Konieczność zaspokojenia popytu na białko pochodzenia zwierzęcego jest czynnikiem napędzającym intensyfikację produkcji zwierzęcej, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia presji środowiskowej. Niezrównoważona konsumpcja mięsa stwarza także wątpliwości natury etycznej.
Filozofia i naród. O istocie romantyzmu Józefa W. Gołuchowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Wójtowicz, Ryszard
W artykule podjęto próbę rekonstrukcji i analizy filozofii pochodzącego z Galicji preromantyka. J.W. Gołuchowski poprzez negację tradycji racjonalizmu oświecenia propaguje filozofię opartą na uczuciu (miłości) oraz wizję narodu, którego „duch” i oryginalność nie mogą być zniszczone. Państwo polskie zostało wymazane z mapy politycznej świata – zauważa Gołuchowski – ale duch narodu oparty na filozofii „uczucia” żyje i dąży do syntezy z religią.
Kilka uwag o liryce Stanisława Dłuskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Magryś, Roman
Stanisław Dłuski to jeden z wyróżniających się współczesnych poetów związanych z Podkarpaciem. Jego twórczość przeszła w ciągu niemal dwudziestu lat znamienne przeobrażenia. Twórca w pierwszej kolejności w sposób dla siebie charakterystyczny wyrażał więź z kulturą i tradycją podrzeszowskiej wsi. Później pod wpływem traumatycznych przeżyć egzystencjalnych zajął się problemem własnego wyobcowania z wartości i spuścizny świata lat dziecięcych i młodzieńczych. Jego poezja nabrała cech minorowych i destrukcyjnych, weszła w bardziej problematyczną fazę poszukiwania Boga i sensu życia. Nie jest to jednak twórczość jednowymiarowa, ale o wielu perspektywach, mieszczących się w bogatym horyzoncie doświadczeń poety.
Kobieta: między tradycją a współczesnością. Samowychowanie do kobiecości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Grzybek, Grzegorz
Modele tradycyjnej i współczesnej wizji kobiecości są sobie przeciwstawne i ukazują przemiany wrażliwości etycznej i religijnej. Pozytywne aspekty współczesnej wizji kobiecości, takie jak: „świadomość siebie i swoich możliwości” „wielozadaniowość” czy „niezależność”, podkreślają jej podmiotowość i konieczność podejścia dialogowego autorytetów społecznych i religijnych. Głównym zadaniem jednostki jest integracja etosu życiowego uwzględniającego współczesne przemiany i wizję siebie. Przemiany w sferze obyczajowej i społecznej roli płci w etosie życiowym mogą zostać zintegrowane między innymi przy przyjęciu „etycznego erotyzmu” odnoszącego się przede wszystkim do sfery aksjologicznej, nie zaś normatywnej. Pozwala to na zachowanie własnej podmiotowości i świadomego samowychowania.
Korelacja nauczania religii z innymi przedmiotami szkolnymi na łamach „Miesięcznika Katechetycznego i Wychowawczego”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Jaworski, Piotr
Ukazujący się od 1911 r. „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy” był czasopismem poświęconym sprawom nauczania i wychowania religijnego. Początkowo poruszano w nim głównie zagadnienia dotyczące katechezy szkolnej, a także wychowania, historii filozofii, teologii, apologetyki, archeologii, literatury współczesnej czy problematyki narodowo-patriotycznej. Od 1921 r. nadrzędne miejsce zajęły kwestie związane z katechizacją, pedagogiką, psychologią, dydaktyką religijną i duszpasterstwem szkolnym. W bogactwo prezentowanej przez czasopismo tematyki wpisuje się również niezwykle ważny postulat prowadzenia nauczania religii w korelacji z innymi przedmiotami. Zadaniem niniejszego opracowania był nie tylko wybór i krótka analiza poszczególnych artykułów, jakie zostały opublikowane na łamach „Miesięcznika Katechetyczno-Wychowawczego”, ale także zwrócenie uwagi na ten jakże ważny postulat i również pewnego rodzaju zachęta do jego nieustannej realizacji.
Kościół katolicki w Polsce wobec nowych zagrożeń bezpieczeństwa narodowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Zapart, Robert
Postępująca współcześnie w liberalnych demokracjach sekularyzacja stanowi poważne wyzwanie dla religii oraz stojących za nią instytucji. Jest wśród nich Kościół katolicki, który w coraz większym stopniu jest testowany przez państwo w kontekście woli współpracy w pożądanych przez nie przestrzeniach publicznych. Autor w przedstawianych rozważaniach naukowych próbuje, korzystając z metodologii nauk społecznych, dowodzić o konieczności wykorzystywania przez system bezpieczeństwa narodowego jego zewnętrznego i wewnętrznego potencjału. Konstatuje jednocześnie, iż w obliczu występujących w Polsce zagrożeń oraz niedoborów alternatywnych podmiotów spełniających kryteria pożądanej dla systemu bezpieczeństwa narodowego użyteczności, nie powinien być on w przyszłości nadmiernie izolowany w przestrzeni publicznej, aczkolwiek można się spodziewać, w zależności od bieżących potrzeb politycznych, korekty jego relacji z państwem.
Ludwika Gumplowicza społeczno-filozoficzne myślenie o religii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kojkoł, Jerzy
W artykule dokonano interpretacji twórczości Ludwika Gumplowicza, udokumentowano, że słusznie jest on uznawany za jednego z klasyków teorii konfliktu. W swoich pracach podkreślał autonomię społecznej warstwy bytu. Uznawał, że zjawiska tego typu posiadają cechy swoiste i mogą być zrozumiałe tylko w kontekście przyczyn społecznych. Autor artykułu zauważa, że poglądy L. Gumplowicza były proweniencji naturalistycznej, choć socjolog określał je mianem monistycznych. W tym kontekście analizie zostały poddane poglądy L. Gumplowicza na religię. Autor artykułu formułuje tezę, że religia jest dla galicyjskiego socjologa następstwem myśli ludzkiej, czyli koniecznym wytworem jego konstrukcji psychofizycznej i społecznej. Sądził, że człowiek posiada zdolność do wierzenia. W niektórych swych poglądach był radykalny, w innych wątpiący i umiarkowany. Kategorie, którymi się posługiwał w interpretacji rozwoju bytu społecznego – raczej nieświadomie – sakralizował.
Między Atenami a Jerozolimą – cywilizacyjny termostat
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2014) Breczko, Jacek
Фундамент европейской цивилизации зиждется на трех составляющих: греческая философия и наука, иудео-христианская религия и римское право. В данной работе автор сосредотачиваюсь на двух первых; поскольку занимаюсь прежде всего духовным измерением цивилизации. Эти составляющие создают своего рода «цивилизационный термостат», который предотвращает стагнацию и позволяет гибко реагировать на изменение исторической ситуации. С одной стороны мы имеем теоцентрический Иерусалим, сосредоточенный на духовной безопасности, единстве, авторитете, вере и прошлом, а с другой стороны – антропоцентрические Афины, сосредоточены на свободе, множестве, любознательности, скептицизме, разуме и будущем.
Muzułmańskie organizacje w Stanach Zjednoczonych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Pietrasik, Kamil
Celem niniejszego artykułu jest krótka charakterystyka działalności muzułmańskich organizacji w Stanach Zjednoczonych w przeszłości i współcześnie. Ukazano tym samym zarówno pozytywne aspekty ich funkcjonowania, a także problemy, z jakimi przyszło im się mierzyć w poszczególnych dekadach. Jak zauważono w tekście, mimo momentami trudnych okresów w funkcjonowaniu owych organizacji, wiele z nich działa po dziś dzień. Wiele organizacji muzułmańskich w USA dotknęły mniejsze lub większe rozłamy w obrębie swojej społeczności religijnej. W tym kontekście ujęto także sylwetki ważnych dla amerykańskich muzułmanów postaci, jak: Malcolm X, Elijah czy Fard, którzy byli inicjatorami różnych rozłamów w swoich środowiskach religijnych. Lecz mimo rozbijania jedności w swoich grupach stali się oni, jak się później okazało, przywódcami religijnymi, których z wielu powodów obdarzono autorytetem i szacunkiem.
Myśl etyczna w Galicji w drugiej połowie XIX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Tyburski, Włodzimierz
Artykuł omawia etyczne idee Stefana Pawlickiego, Mariana Morawskiego i Aleksandra Skórskiego. Dwaj pierwsi są reprezentantami myśli katolickiej analizującymi związki religii z katolicyzmem. Trzeci opowiada się za ideą naukowej metafizyki jako podstawy moralnej edukacji społeczeństwa.
New Perspectives on Europe from 1914 to 1945
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Carls, Alice-Catherine; Carls, Stephen D.
“Europe from War to War, 1914–1945” started as an attempt to document topics left blank in most textbooks dealing with twentieth century Europe. It ended up being a thoroughly researched, comprehensive study of the first half of the century. Its original structure features parallel chapters within each chronological section (1914–1919, 1929–1939, 1939–1945). Each section contains two chapters that deal with international and domestic matters. Chapters are organized topically. In the chapters focusing on international affairs, military and diplomatic issues are considered in their complementarity, and the technological and global dimensions of each conflict are highlighted. In chapters dealing with domestic matters, economic, political, demographic, and social developments are dealt with a systematic fashion. As a result of the consistent coverage of topics, the continuum of history reverberates throughout the book. “Europe from War to War, 1914–1945” highlights topics that are seldom handled in comprehensive studies of the time period, such as: the contributions of the colonies to European powers in both world wars; interwar projects for European unification; the role of Scandinavian, Iberian, and Balkan countries; the role of religion; transnational feminism; the demographics of minorities, emigration and refugees; the impact of both world wars on initiatives such as relief efforts, international labor regulation, and public health. Modernization, a key theme throughout the chapters dealing with domestic developments, is examined through five criteria: political change (democracy, human rights, political participation and liberal measures), demographic change (refugees, resettlements, migrations, and growth), economic progress (industrial modernization, agricultural reforms and labor legislation), social policies (welfare, professional mobility, public health, and women’s advancement), and urban development (urban planning, transportation). A separate chapter deals with cultural developments from 1914 to 1945; it provides an integrating perspective on the period’s momentous changes.
Opowieść o „życiopisaniu”. Portret Emily Dickinson w filmie „Cicha namiętność” Terence’a Daviesa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bobowski, Sławomir
Emily Dickinson was not married nor had children, she did not establish a family, but she had a life filled to the brim with love, friendship, suffering, death, searching for God and, of course, writing poems about all these fundamental phenomena of human existence. Her poetry reveals a picture of a woman who is unusually spiritually rich, beautiful and…unhappy, living for the bigger part of her mature existence like a hermit, oftentimes being a witness of deaths of those to whom she was closest. Additionally, perhaps because of her Sapphic inclination, she could experience suffering being forced to suppress it and feeling social isolation or exclusion. On the other hand, any reader of poems by “the nun of Amherst” can sense a great blast of happiness and some ecstatic delight over the existence itself and… the possibility of expressing this delight in poems. Just life itself and poetry were the greatest passions of Dickinson among many others which profusely filled her psyche. Indeed, it is difficult to assess which of these two infatuations was stronger. That is why I used in the title of my essay a neologism: “life-writing” (“życiopisanie”), which was some time ago first employed by the Polish poet Edward Stachura in reference to his own life and poetry. Terence Davies’s movie about Emily Dickinson and her life is a real masterpiece in which the weave of the two main passions Dickinson had, their interpenetration, their ardent intimacy or simply indissolubility and unity have been shown in a deliciously suggestive way. The essay is a modest attempt at using such a way of describing things.
Parafia Kamień koło Rudnika nad Sanem w latach 1907- 1939 na tle jej wieloetnicznego i religijno-kulturowego środowiska
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-03-12) Story, Marek
Celem niniejszej pracy doktorskiej, jest ukazanie jak powstała i funkcjonowała parafia Kamień koło Rudnika nad Sanem w latach 1907-1939 na tle jej wieloetnicznego i religijno-kulturowego środowiska. Analizowana praca została podzielona na sześć rozdziałów. W pierwszym zostały ukazane dzieje wsi przynależnych po roku 1907 do parafii Kamień. Drugi rozdział poświęcony został kwestii powstania i rozwoju parafii w Kamieniu, jej przynależności w latach 1907- 1939 do administracji państwowej i kościelnej, a także kwestii podstaw materialnych funkcjonowania parafii i praw patronackich. W trzecim rozdziale skupiono się na miejscach kultu Bożego na terenie parafii kamieńskiej: kościoła parafii rzymskokatolickiej i kościoła ewangelickiego. Omówione zostały zagadnienia związane z cmentarzami – katolickim i ewangelickim, jak również kapliczek, figur i krzyży przydrożnych. W kolejnym rozdziale nakreślone zostały sylwetki duszpasterzy i ich współpracowników. Istotna problematyka życia religijno-moralnego wiernych została przedstawiona w rozdziale piątym. Opisano rozmaite formy pobożności parafian, a także kultywowanych zwyczajów religijnych. Osobne zagadnienia stanowił stan moralny wiernych i powołania do służby Bożej. Ukazano również tradycje religijne i kulturowe ludności protestanckiej i żydowskiej, a także wzajemne przenikanie się kultur i pielęgnowanie tożsamości kulturowej i religijnej. Ostatni rozdział stanowił prezentację różnych organizacji i zespołów religijnych działających w parafii Kamień w latach 1907- 1939.
Perspectives of transformational shifts in Ukraine and Poland through the prism of values survey
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Zhurauliou, Aliaksei; Gerasymenko, Sergiy
The article is devoted to the Values Survey in Ukraine and Poland. The assessment of economic transformation should be comprehensive and the prism of values might give a deeper insight on country’s development. The values are important as in both countries it’s the people who vote and select the leaders who decide what way to rule the country We have selected some of the polls that we think are determining the institutional environment in Ukraine and for definition of the trajectory of the transformation of the national economy. It should be noted that the results are presented for Ukraine back in 2011, which, in our opinion, makes it possible to fundamentally assess historical events in Ukraine starting in 2013. For Poland the data comes from 2012. The research is divided into thematic sections – family, politics, children, upbringing, religion, etc., and respondents are differentiated by sex and age. In all tables the total number of respondents is 1500 for Ukraine and 966 for Poland. Thus, the prospects for the development of the national economy of Ukraine and Poland are evaluated through the prism of the study of values. The transition from extractive institutions to inclusive ones is complicated by the low level of public confidence in official institutions, the low involvement of the population in the activities of the authorities, political parties, etc. The low level of financial convergence, together with low confidence in banks, makes it impossible to develop the country’s financial system, poses a threat to national economic security, and so on. At the level of official statistics, in our opinion, it is advisable to implement the concept of institutional statistics – the official statistics sector, which explores the “rules of the game”.
Powiedziane i przemilczane. Rzecz o katolicyzmie Ignacego Krasickiego na podstawie jego twórczości literackiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Magryś, Roman
The article presents Ignacy Krasicki’s religiousness in the light of anthropology, which assumes that the man can, at the same time, show different attitudes concerning his outlook, resulting from being affected by simultaneous contradictory cultural paradigms. The author reveals the symptoms of secular thinking on the foundations of human morality in literary texts by the Bishop of Warmia, accompanied by religious traditionalism in the same or different literary works. The goal of the article is to provoke discussion on the personality of people in the Age of Enlightenment, which may not be explicit, but can be composed of heterogenous cultural elements.