Przeglądanie według Temat "pozytywizm"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

Benedykta Dybowskiego program odrodzenia ludzkości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Słoniowska, Anna
Benedykt Dybowski, badacz Bajkału i Kamczatki, mniej znany jest z działalności pedagogicznej i filozoficznej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest okres lwowski jego twórczości, trwający od 1884 r. aż do śmierci. Na uwagę zasługują m.in. jego progresywne poglądy na temat roli kobiet w społeczeństwie, nowatorskie postulaty wprowadzenia zunifikowanego, międzynarodowego języka oraz ujednolicenia religii, a także propozycje oparcia nauk nieempirycznych na wynikach badań przyrodniczych. Był jednym z prekursorów ewolucjonizmu na ziemiach polskich. Konsolidacja myśli biologicznej i filozoficznej zaowocowała stworzonym przez Dybowskiego utopijnym programem odrodzenia ludzkości.
Charakterystyka filozofii czeskiej przełomu XIX i XX wieku
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2015) Taboł, Sebastian
Чешская философия XIX–XX веков была разнообразной. Кроме позитивизма, который в то время занимал лидирующие позиции, также культивируется идеализм, который представляли: Л. Клима, Ф. Марес, Е. Радл. Также важное место занимал структурализм, который в Чешской Республике сформулировали и укоренили Я. Мукаровский и Й.Л. Фишер. Особенное место занимала феноменология (Я. Козак, Я. Паточка), протестантская философия (Е. Радл, Я. Громадка), католическая философия (Я. Кратохвил). В этот же период возникает также неосхоластика. Чешские философы внесли огромный вклад в развитие мировой философии.
Interpretacja projekcyjna. Prusowska lektura "Zdań i uwag" Adama Mickiewicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ławski, Jarosław
The article focuses on the interpretation of selected aphorisms of the Romantic poet Adam Mickiewicz (1798–1855) made by Bolesław Prus (1847–1912), a prose writer and representative of realism in Polish post-Romantic literature. Prus interpreted religious, sometimes almost mystical, aphorisms as commendation of hard work, activism, and as a manifesto of practical ethics. Inspired by the mystical thoughts of Angelus Silesius, Jacob Boehme and Saint-Martin, Mickiewicz’s aphorisms are perceived as exceptionally ambiguous. Prus, however, projected his own literary and philosophical mindset onto the micro-texts of the Romantic poet, and as a consequence oversimplified their meaning. What he did is here called a projecting interpretation.
Sienkiewicza przygody z literaturą „trzecią”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Szargot, Barbara
The article is a review of the book by Agnieszka Kuniczuk-Trzcinowicz, "Sienkiewicza talent i intuicja. Studia i szkice" ["Talent and Intuition of Sienkiewicz. Studies and Sketches"], published in Opole in 2014. The publication is an interesting example of analysis of relations between popular literary conventions and the works by Sienkiewicz. According to the reviewer, the essential merit of the book is the ambitious comparative idea – conventions of popular literature are observed not only in the novels by Henryk Sienkiewicz, but also in other 19th century works that belong to the canon of high literature.
„Tmou za láskou”. Renarracja „Quo vadis” w słowackim musicalu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Szargot, Barbara
The paper is a description of the Slovak musical based on Henryk Sienkiewicz’s novel “Quo Vadis”. The analysis has been made on the basis of the categories of intertextual research proposed by George Genette. Transferring Sienkiewicz’s story into the world of pop culture in case of this musical is done by changing its main subject: now it is love in all its meanings. Looking at this, we can see which elements of the author’s creation seem appealing for the contemporary culture: the word (the widely quoted hipotext), the plot in a broad outline and the emotion it carries.
Źródła myśli filozoficzno-ewolucyjnej Tadeusza Garbowskiego w czasach monarchii austro-węgierskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Fiut, Ignacy S.
W artykule rekonstruujemy pierwszy i mało znany okres tworzenia własnej filozofii pozytywistycznej przez Tadeusza Garbowskiego, przypadający na lata 1891–1910, kiedy studiował i pracował w Wiedniu. Inspirowany empiriokrytycyzmem, głównie w wersji Adolpha Stöhra, stworzył własny system filozoficzny składający się z empiriokrytyczno-ewolucyjnej teorii poznania, ontologiczno-metafizycznego psychomonizmu, nazwanego ostatecznie homogenizmem, ale i podstaw nowej nauki, jaką stała się zoopsychologia. Poglądy te przedstawił w następujących pracach: „Biologie im Lichte phänomenalistischer Metaphysik” (Wien 1894), „Einige Bemerkung über biologische und philosophische Probleme. Nach einem Vortrage bearbeitet” (Wien und Leipzig 1906), „Die Organismen und das anorganisches Weltbild. Erkenntniskritische Materialien zur wissenschaftlichen Philosophie” (Leipzig 1910) i „La Philosophie de lʼHomogénisme” (Kraków 1915). Sądzimy, że to właśnie Garbowski jest prekursorem ewolucyjnej teorii poznania, ontologiczno-metafizycznego psychomonizmu, antropologii i socjologii ewolucyjnej w naukowym środowisku wiedeńskim, o czym się bardzo rzadko wspomina.