Przeglądanie według Temat "polyonymy"

Aktualnie wyświetlane 1 - 2 z 2

Polionimia w tatrzańskiej oronimii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Jurczyńska-Kłosok, Agnieszka
Nazwy wariantywne i paralelne odnoszące się do oronimów nie były do tej pory przedmiotem szczegółowych badań, choć zjawisko polionimii w odniesieniu do innych grup nazw własnych znajduje się w polu zainteresowań językoznawców. W artykule podjęto więc próbę wstępnego opisu nazw górskich denotujących obiekty tworzące przestrzeń Tatr. Punktem wyjścia stała się publikacja Roberta Mrózka (1991) dotycząca zjawiska polionimii w odniesieniu do nazw terenowych. W niniejszej pracy omówiono specyfikę nazewnictwa górskiego (tatrzańskiego), zwracając uwagę na to, że struktury nazewnicze są odzwierciedleniem procesów kognitywnych. Jako polionimy można je natomiast interpretować z uwzględnieniem perspektywy tekstologicznej, traktując je jako preteksty, z których w pewnym momencie wyłoniła się właściwa nazwa (tekst) odnosząca się do konkretnego denotatu. W artykule zarysowano także problem autorstwa charakteryzowanych toponimów i jego wpływu na wytwarzanie wariantów oraz dubletów nazewniczych. W przypadku nazewnictwa tatrzańskiego jest to kwestia istotna, ponieważ teren, z którego pochodzą nazwy, ze względu na swoją specyfikę przyrodniczo-kulturową od lat cieszy się popularnością, a kreatorami onimów są zarówno autochtoni, jak i m.in. autorzy przewodników, taternicy, turyści, redaktorzy „Taternika”, komisje nazewnicze. W artykule dowiedziono więc, że wśród obiektów tworzących przestrzeń Tatr znajdują się takie, do których odnoszą się nazwy: 1. wyłącznie wariantywne, 2. wyłącznie paralelne, 3. z pogranicza nazw wariantywnych i paralelnych („pograniczne”), 4. wariantywne, paralelne i „pograniczne”. Zaznaczono ponadto, że istnieją obiekty, których (najprawdopodobniej) zjawisko polionimii nie dotyczy. Poszczególne grupy onimów omówiono we wskazanej wyżej kolejności.
Typy i podtypy nazewnicze kamienic w miastach Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Magda-Czekaj, Małgorzata
W niniejszym artykule przedstawiono nazwy własne kamienic (57 urbanonimów) z wybranych miast Polski. Opisano je w dwóch zasadniczych typach: jednonominacyjnym i wielonominacyjnym. W obrębie tych typów wyróżniono także podtypy semantyczno-formalne. Wśród wymienionych typów największą frekwencję wskazują nominacje dwuczłonowe, z członem odantroponimicznym (29), według modelu: kamienica (dom lub pałac) + nazwisko (lub imię i nazwisko) posesjonata, np.: Kamienica Klonowica, Dom Kopernika, Pałac Puławskich, Kamienica Jana Starowicza, Dom Jana Matejki. Niektóre urbanonimy motywuje miano lokatora kamienicy, np.: Kamienica Heleny Majdaniec. W gronie tych urbanonimów równie często pojawiają się konstrukcje wyróżniające jakiś element zdobniczy budynku (28). Dominują tu nominacje wieloczłonowe, zawierające przyimek pod, oraz człon odantroponimiczny lub odapelatywny: kamienica + przyimek pod + określenie postaci, np.: Kamienica pod Gutenbergiem, Kamienica pod Murzynami, Kamienica pod Małżeństwem, oraz model: kamienica + przyimek pod + określenie zwierzęcia lub figury geometrycznej, np.: Kamienica pod Baranami, Kamienica pod Gwiazdą. Są także urbanonimy zawierające w swej strukturze nazwę odapelatywną, bez przyimka pod (10): kamienica + nazwa odapelatywna, np.: Kamienica Hetmańska, Kamienica Czarna, Kamienica Mennica. Niezwykle rzadko spotyka się nominacje z członem odtoponimicznym (3): kamienica (dom) + toponim lub choronim: Kamienica Gdańska, Kamienica Włoska, Dom Turecki oraz z członem w funkcji nazwy własnej (1): kamienica + (ideonim) tytuł filmu: Kamienica Vabank. Raz poświadczona jest nazwa obcego pochodzenia: Hansa Haus. Pozostałe, nieliczne przykłady nazw kamienic (5) nie mieszczą się w wymienionych modelach, np.: Kamienice Śledziowe (zespół kamienic) także nominacje bez użycia członu Kamienice: Lwi Zamek, Stary Konwikt, Stara Mennica oraz nominacja jednoczłonowa: Pekin. W nazwach własnych kamienic widoczne są różnorodne idee nazwodawców, które upamiętniają miana właścicieli domów, podkreślają urodę budynku lub upodobania do elementów egzotycznych.