Przeglądanie według Temat "polityka"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 27

Co kryje się za słowem "quincunx"? Rzecz o konferencji pt. "Stanisław Orzechowski - pisarz polityczny. W pięćsetlecie urodzin"
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Magryś, Roman
The article presents a report on the scholarly meeting organized in Przemyśl, in October 2013 by Rzeszow University, Jagiellonian University and the Society of Science Lovers in Przemyśl, which was devoted to an eminent Polish Renaissance humanist Stanisław Orzechowski. It contains a brief review of all the papers delivered during the conference as well as a succinct sketch of Orzechowski’s biography, including his most significant literary accomplishments.
Filozofia polityki Marii Szyszkowskiej
(Autor, 2016) Cwynar, Katarzyna M.
Философия политики Марии Шишковской определяется кантианской идеей человечности как цели самой в себе. Она перенесла эту идею в реальное измерение, сведя ее к перспективе личности как члена политического общества (гражданина). Автор статьи сосредотачивается на вопросах, которые для философии политики являются принципиальными. При этом указывает на основные вопросы, которые определяют характер социально-политических размышлений. Это вопросы свободы, пацифизма, плюрализма, толерантности и моральности. Реализация права, как и политики, согласно концепции Марии Шишковской должна учитывать высшие ценности.
Instytucja stanu nadzwyczajnego w polskiej praktyce politycznej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-08) Piękoś, Karol
Niniejsza rozprawa poświęcona jest instytucji stanu nadzwyczajnego w polskiej praktyce politycznej od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., do czasów tzw. epoki covidowej. W pracy usystematyzowano podstawowe zagadnienia związane z tematem rozprawy, z perspektywy nauk o polityce i administracji. W rozprawie ukazano ewolucję instytucji stanu nadzwyczajnego w polskich rozwiązaniach ustrojowych oraz praktyce politycznej. Podjęto również próbę wyjaśnienia problemu niestosowania instytucji stanu nadzwyczajnego w dziejach III RP, mimo pojawiających się przesłanek ze szczególnym uwzględnieniem światowej pandemii COVID-19. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem teorii racjonalnego wyboru. Praca została podzielona na V rozdziałów (każdy z nich zakończono podsumowaniem), wstęp oraz zakończenie.
International space security of the third decade of the twenty-first century (selected aspects)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Delong, Marek; Dworzecki, Jacek; Szkurłat, Izabela; Żebrowski, Andrzej
The beginning of the 21st century saw many complex phenomena, events and processes with diverse backgrounds shaping the new order related to international security after the breakdown of the bipolar division of the world. Despite the ongoing euphoria, the time of transition has been a string of military and non -military conflicts, whose participants have fought for dominance in the international security environment and for leadership in the global security space. The three main actors: The United States, China and Russia are pursuing their partisan goal, which is dominion in the global security space. The U.S. policy, which is aimed at confrontation, both with Russia and China is noteworthy. This conflict is present in the political, economic, military and scientific-technical spheres, as in the cases of China, which is a leader in access to artificial intelligence. The world is watching the Russia-Ukraine armed conflict. Each side has opponents and supporters. The conflict is affecting international political, economic and military relations. This complex and unpredictable situation is accompanied by a global information war, with participants pointing to their particular political goals. The global security space is evolving, but will politicians be able to make rational decisions so as not to cross the tipping point?
Inwazja Rosji na Ukrainę na łamach tygodnika katolickiego „Niedziela”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Leśniczak, Rafał
Celem podjętej analizy jest próba określenia stanowiska redakcji ogólnopolskiego tygodnika katolickiego „Niedziela” w sprawach dotyczących ogólnej sytuacji geopolitycznej po wybuchu wojny na Ukrainie w 2022 roku. Materiał badawczy stanowiły drukowane wersje periodyku od 27 lutego do 24 kwietnia 2022 roku. Wykorzystano metodę analizy zawartości, uzupełnioną o element hermeneutyczny. Tygodnik katolicki „Niedziela” potwierdził oficjalne komunikaty KEP dotyczące sytuacji politycznej po agresji Rosji na Ukrainę w 2022 roku, legitymizował stanowisko premiera Morawieckiego w zakresie prowadzonej przez rząd Zjednoczonej Prawicy polityki bezpieczeństwa i polityki zagranicznej. Periodyk uwierzytelnił stanowisko Stolicy Apostolskiej i papieża Franciszka w sprawie inwazji Rosji na Ukrainę. „Niedziela” wskazała i wyjaśniła ponadto działania dezinformacyjne i manipulacyjne Rosji. Podjęte badania zwiększają wartość poznawczą w obszarze komunikowania politycznego Konferencji Episkopatu Polski za pośrednictwem prasy katolickiej.
Język i polityka. Inteligencja galicyjska w sporze o kształt języka ukraińskiego w XIX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Moklak, Jarosław
Artykuł przedstawia wybrane etapy formowania się literackiego języka ukraińskiego w Galicji na tle relacji polsko-ukraińskich oraz rosyjsko-galicyjskich. Punktem wyjścia debaty językowej było odniesienie do alfabetu łacińskiego i języka cerkiewnosłowiańskiego. Alfabet łaciński Ukraińcy szybko odrzucili z obawy przed polonizacją, ale w przypadku cyrylicy problemem był wybór między historycznym alfabetem cerkiewnym a grażdanką (pismo cywilne) używaną w Rosji. Elity polskie poparły alfabet cerkiewny w przekonaniu, że będzie stanowił zaporę przed wpływem języka rosyjskiego na tożsamość narodową Rusinów (Ukraińców).
Kościół katolicki w Polsce wobec nowych zagrożeń bezpieczeństwa narodowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Zapart, Robert
Postępująca współcześnie w liberalnych demokracjach sekularyzacja stanowi poważne wyzwanie dla religii oraz stojących za nią instytucji. Jest wśród nich Kościół katolicki, który w coraz większym stopniu jest testowany przez państwo w kontekście woli współpracy w pożądanych przez nie przestrzeniach publicznych. Autor w przedstawianych rozważaniach naukowych próbuje, korzystając z metodologii nauk społecznych, dowodzić o konieczności wykorzystywania przez system bezpieczeństwa narodowego jego zewnętrznego i wewnętrznego potencjału. Konstatuje jednocześnie, iż w obliczu występujących w Polsce zagrożeń oraz niedoborów alternatywnych podmiotów spełniających kryteria pożądanej dla systemu bezpieczeństwa narodowego użyteczności, nie powinien być on w przyszłości nadmiernie izolowany w przestrzeni publicznej, aczkolwiek można się spodziewać, w zależności od bieżących potrzeb politycznych, korekty jego relacji z państwem.
Modernizacyjny charakter filozofii politycznej Augusta Cieszkowskiego
(Autor, 2017) Binek, Mateusz
В статье предпринята попытка показать, что политическая философия Августа Цешковского носит характер существенно современный. Цешковский двигается в пределах современной умственной парадигмы на уровне глубокой структуры современности, и в более подробных пространствах своей теории. Как пример можно здесь указать сравнение стиля мышления польского мессианиста и создателя теории модернизации из двадцатого века. В более широком контексте, цель статьи – обратить внимания на то, что отношение к польскому мессианизму, как реликту времён до модерна, является необоснованным.
Możliwości recepcji emigracyjnych wzorców edukacji wojskowej i wychowania obywatelskiego we współczesnych organizacjach proobronnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Zapart, Robert
W artykule podjęto próbę analizy możliwości wdrożenia emigracyjnych wzorców edukacji wojskowej i wychowania obywatelskiego we współcześnie działających organizacjach pozarządowych o proobronnym profilu. W świetle stawianej w nim tezy zbudowanie międzypokoleniowego pomostu, w ramach którego następuje przekazanie tym ostatnim wiedzy i doświadczeń przymusowego wychodźstwa, może, poprzez odwoływanie się do niekomunistycznych wzorców i tradycji II Rzeczpospolitej, zwiększyć w poszukującym nowych bodźców młodym pokoleniu poziom partycypacji publicznej ze szczególnym uwzględnienie jego aktywnego uczestnictwa w systemie narodowego bezpieczeństwa i stanowić ważny fundament dla budowania etosu służby dla Ojczyzny. Powyższy proces mogą wspierać przedstawione przez autora rekomendacje, oparte na dorobku jednego z emigracyjnych kół wojskowych, Brygadowego Koła Młodych „Pogoń”, oraz zbliżonego profilem jego późniejszego krajowego odpowiednika, Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego. Doświadczenia przymusowego wychodźstwa mogą być również w jakiejś mierze użyteczne dla innych podmiotów realizujących podobne zadania poza granicami własnego kraju.
„Nie chciałabym być inna”. O autobiografii Kiry Banasińskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Paliwoda, Agata
Artykuł stanowi analizę tematyczno-formalną wydanej w 2018 roku autobiografii Kiry Banasińskiej (1899-2002) – artystki, ale też, m.in., działaczki PCK oraz Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie na rzecz polskich uchodźców w Indiach. Wyłania obraz biografii z wielką historią i polityką w tle, udatnie łączącej życie prywatne i publiczne. Rysuje sposoby syntezy minionych doświadczeń, akcentuje – konstytutywną dla charakteru tej wspomnieniowej narracji – afirmatywną wobec życia postawę autorki.
Parlamentarzyści z województwa podkarpackiego w latach 1999-2015
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022) Barnat, Natalia
Polityka to wszelkie działania zmierzające do udziału we władzy i wywierania wpływu na jej podział. Grupą, która niewątpliwie ma taki wpływ są parlamentarzyści. W pracy podjęto próbę zbadania, w jaki sposób parlamentarzyści z województwa podkarpackiego z lat 1999 2015 korzystali z narzędzi, w które zostali wyposażeni, jaka była ich aktywność i jakie działania na rzecz swoich regionów podejmowali. W związku z tym w pierwszej części dysertacji odwołano się do lat wcześniejszych, krótko opisano wydarzenia i skutki Okrągłego Stołu oraz to, jak kształtowało się życie polityczne w Polsce południowo wschodniej w latach 90. XX w., a następnie przez pierwsze 15 lat XXI w. Starano się również przybliżyć genezę powstani a województwa podkarpackiego oraz poziom rozwoju społeczno gospodarczego. Kolejna część pracy odnosi się do jej głównej tematyki. W rozdziale trzecim przedstawiono sylwetki posłów i senatorów sprawujących kadencje w latach 1999 2015. Kolejny rozdział opar ty został o analizę stenogramów Sejmu i Senatu pod kątem wystąpień stenogramów Sejmu i Senatu pod kątem wystąpień bohaterów niniejszej dysertacji. W rozdziale piątym bohaterów niniejszej dysertacji. W rozdziale piątym zbadano, jakie wysiłki podejmowali oni w ramach prac w zbadano, jakie wysiłki podejmowali oni w ramach prac w komisjach parlamentarnych oraz które sprawy komisjach parlamentarnych oraz które sprawy zajmowały ich najbardziej w kontekściezajmowały ich najbardziej w kontekście składanych składanych przez nich interpelacji i zapytań. Końcowa część pracy przez nich interpelacji i zapytań. Końcowa część pracy opisuje aktywność polityków, którym udało się opisuje aktywność polityków, którym udało się zajmować stanowiska wśród organów władzy zajmować stanowiska wśród organów władzy wykonawczej.wykonawczej.
Polska powieść polityczna u progu XXI wieku. O prozie Bronisława Wildsteina
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kania, Kamila
The demand that the public sphere, including culture, should be depoliticized after the transformations which took place in 1989 has proved to be baseless. Polish writers were challenged with the task of describing the events from Polish history and the political, social, cultural and economic changes that were taking place. Literature made an attempt to review the previous system and this issue seemed to be interesting for writers with both conservative and leftist views. One of the authors who delve into this kind of political novel is Bronisław Wildstein, whose artistic work has been imbued with political disputes in which he speaks out forcefully. It is not a cliché to call the novels of this writer and columnist fictionalized political manifestos. Wildstein unwaveringly raises the issues of history and politics as the things which determine our lives. Simultaneously, he refers to the tradition of prose analyzing the responsibility for public events. The writer tries to critically review the Polish People’s Republic (PRL) and its myths (including the Solidarity myth). Moreover, among the subjects frequently discussed one may find media policy and the world of politics from the inside.
Postępowania sprawdzające w świetle ustawy o ochronie informacji niejawnych jako zagrożenie dla niezależności Najwyższej Izby Kontroli oraz bezpieczeństwa politycznego państwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Zapart, Robert
W artykule podjęto problematykę niezależności od władzy wykonawczej organów kontrolujących jej publiczne działania. Jedną z instytucji, dzięki której obywatele oraz ich przedstawiciele we władzy ustawodawczej mogą uzyskać wiedzę o stanie państwa, jest Najwyższa Izba Kontroli. Wiodącym problemem badawczym, z którym się zmierzono, była próba uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim stopniu NIK może pozostawać w swoich działaniach bezstronna z uwagi na konieczność przestrzegania ustawy o ochronie informacji niejawnych. Szczególna uwaga ogniskowała się wokół powiązanych z nim spraw zagrożeń ograniczenia niezależności pracowników Izby z powodu konieczności poddania się postępowaniu sprawdzającemu realizowanemu przez podległą władzy wykonawczej Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Ta ostatnia podlega zwrotnie przeprowadzanym przez NIK działaniom kontrolnym. Autor udowadnia w artykule, że wskazane kontrowersje z tym związane są następstwem wygodnych dla sprawujących władzę braków legislacyjnych pozwalających w sposób praktycznie niedostrzegalny dla społeczeństwa ograniczać mu dostęp do obiektywnych informacji o ich działaniach w sferze bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, wpływając tym samym na podejmowane przez niego cyklicznie podczas wyborów decyzje zarządcze. W konkluzji zaproponowano, że aby uniknąć wskazanych zagrożeń dla demokratycznego państwa prawa w zakresie chronionych ustawą o informacji niejawnej przestrzeniach, należałoby rozważyć wprowadzenie stosownych zmian legislacyjnych. Jedną z nich byłaby możliwość przeprowadzania przez NIK wewnętrznych postępowań sprawdzających i kontrolnych postępowań sprawdzających w przypadku dostępu do informacji o najwyższych klauzulach, „tajne” i „ściśle tajne”, z wyłączeniem jej kierownictwa, które mogłoby w tym względzie podlegać decyzjom Prezydium Sejmu. Dłuższe utrzymywanie obecnych rozwiązań może mieć w przyszłości niekorzystne konsekwencje dla bezpieczeństwa państwa i jego porządku publicznego.
Powiedziane i przemilczane. Rzecz o katolicyzmie Ignacego Krasickiego na podstawie jego twórczości literackiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Magryś, Roman
The article presents Ignacy Krasicki’s religiousness in the light of anthropology, which assumes that the man can, at the same time, show different attitudes concerning his outlook, resulting from being affected by simultaneous contradictory cultural paradigms. The author reveals the symptoms of secular thinking on the foundations of human morality in literary texts by the Bishop of Warmia, accompanied by religious traditionalism in the same or different literary works. The goal of the article is to provoke discussion on the personality of people in the Age of Enlightenment, which may not be explicit, but can be composed of heterogenous cultural elements.
Poziomy rekonstrukcji refleksji aksjologicznej a Weberowska koncepcja społecznej modernizacji
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2014) Godek, Lidia B.
Автор предпринимает попытку представить уровни реконструкции аксиологической и материальной политики в понимании Макса Вебера. Первый обусловлен ценностями, другой – интересами. Модернизация привела к их полному разрыву. Для их рационализации необходимо их восприятие в процессе взаимного пересечения (взаимосвязи) и дифференциации. Такое решение автор находит в баденской философии ценности – в методе Г. Риккерта «отношение к ценности» (Wertbeziehung) – и в идее науки свободной от оценивания Макса Вебера.
Relacje władz Jordanii z muzułmańskim ruchem fundamentalistycznym za panowania Abd Allaha II. Z badań nad stabilnością monarchii arabskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Wróblewski, Bartosz
Dynastia Haszymidów objęła władzę nad ziemiami obecnej Jordanii ponad 100 lat temu w 1921 roku. Po 1950 roku monarchia jordańska zmagała się z wieloma zagrożeniami, zwłaszcza ze strony lewicy panarabskiej. Haszymidzi przez wiele dziesięcioleci traktowali umiarkowanych fundamentalistów muzułmańskich jako de facto sprzymierzeńców. Główna organizacja sunnickiego fundamentalizmu, Bractwo Muzułmańskie, była i jest do dziś w pełni legalna i prowadzi w królestwie działalność religijną, społeczną i polityczną. Po 1989 roku Bractwo Muzułmańskie stało się główną siłą polityczną Jordanii. Za panowania Abd Allaha II dwór jordański stara się ograniczyć siłę polityczną fundamentalistów. Umiarkowany islamizm pozostaje jednocześnie w pełni równoprawną częścią społeczeństwa. Równocześnie Jordania zdecydowanie zwalcza wszelkie nurty radykalnego islamizmu (dżihadyzmu). Król Abd Allah II zdecydowanie sprzeciwia się też wzrostowi wpływów Iranu w regionie.
Rola władzy ustawodawczej i sądowniczej Unii Europejskiej w kształtowaniu polityki praw podstawowych. Studium na przykładzie polityki równości płci
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-03) Burgoński, Piotr
Niniejszy artykuł ma na celu określenie, jaką rolę w procesie kształtowania polityki równościowej UE odgrywa władza ustawodawcza (Komisja, Rada, Parlament Europejski) oraz władza sądownicza (Trybunał Srawiedliwości) UE, a także ustalenie, jakie czynniki kierują zachowaniami tych aktorów politycznych. Badanie przeprowadzono na przykładzie procesu formułowania polityki równości płci UE w latach 1975-2022 w oparciu o akty ustawodawcze i orzecznictwo sądowe UE. Jako podejście teoretyczno-metodologiczne przyjęto instytucjonalizm racjonalnego wyboru, historyczny i socjologiczny, a ponadto wykorzystano metodę śledzenia procesu. Badanie wykazało, że każda z władz UE posiada swoją specyficzną funkcję w procesie kształtowania polityki równości płci. Główną rolę w procesie kształtowania polityki równościowej odgrywa legislatywa. Trybunał Sprawiedliwości UE zasadniczo podąża za kierunkiem wyznaczonym przez władzę ustawodawczą, niekiedy go ogranicza czy powstrzymuje. Duże znaczenie posiadają również interakcje pomiędzy wspomnianymi władzami. Zachowania władzy ustawodawczej i sądowniczej można wyjaśnić przy pomocy czynników o charakterze racjonalnym, instytucjonalnym oraz ideacyjnym.
SPRAWOZDANIE Z I OGÓLNOPOLSKIEGO SEMINARIUM NAUKOWEGO NT. ROZWAŻANIA NAD ISTOTĄ POLITYKI I POLITYCZNOŚCI (RZESZÓW, 22 KWIETNIA 2013 R.)
(2014-06-20) Pięta-Szawara, Anna
W dniu 22 kwietnia 2013 roku odbyło się w siedzibie Katedry Politologii Uniwersytetu Rzeszowskiego I Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, obradujące pod hasłem „Rozważania nad istotą polityki i polityczności”. Zostało zorganizowane przez Zakład Teorii Państwa, Prawa i Poli-tyki. Zgromadziło reprezentantów pięciu krajowych ośrodków naukowych: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Uniwersytetu Rzeszowskiego.W czasie obrad, które odbyły się w sali Czytelni Katedry Politologii, zgromadzeni wysłuchali dziesięciu referatów. Uczestnicy obradowali w trzech sekcjach. On 22 April 2013 was held at the headquarters of the Department of Political Science of the University of Rzeszów-here I National Scientific Seminar, which met under the slogan „Consider-ing on the nature of policy and politics.” It was organized by the Department of Theory of State, Law and Policy. It brought together representatives of five national research centers: Uni-versity of the Jagiellonian University. Adam Mickiewicz University in Poznan, Lodz University of Maria Curie-Sklodowska University in Lublin and Rzeszow State. During the meeting, which took place in the hall of the Department of Political Science Reading Room, gathered heard ten papers. Partic-ipants debated in three sections.
„Stamtąd czekaj szczęśliwości, gdzie twych przodków leżą kości…”, czyli rzecz o archeologicznym podłożu tożsamości współczesnych narodów
(Koło Naukowe Studentów Muzeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kolebuk, Ewelina
Niniejszy artykuł stanowi próbę przybliżenia problemu wkładu archeologii w kreowanie narodowej tożsamości. Autorka postanowiła nie poświęcać zbyt dużej uwagi z reguły dobrze poznanym kwestiom kształtowania nacjonalizmów XIX i początku XX w., orientując tym samym swoje rozważania na przykłady bardziej współczesne. Taki dobór materiału badawczego pozwolił na uchwycenie dynamiki opisywanych procesów z uwzględnieniem oporów i trudności hamujących, a często blokujących tworzenie mitów narodowotwórczych. Przegląd wielu przypadków z różnych części świata prowadzi do stwierdzenia, że przeszłość i spuścizna materialna odgrywają ważną rolę w kształtowaniu samoświadomości obywateli. Jest to czynnik na tyle istotny, że bardzo często podlega manipulacjom czy wręcz fałszerstwom celem stworzenia fundamentu pod rodzące się odrębne byty państwowe.
Stanisław Wojciechowski – patriota, mąż stanu, propagator idei kooperatyzmu
(Autor, 2016) Cwynar, Katarzyna M.
В тексте автор представляет личность, деятельность и взгляды Станислава Войцеховского (1869–1953). Войцеховский – теоретик общественного и национального движения, один из создателей Польской Социалистической Партии (PPS), активный борец за независимость, организатор кооперативов, выдающийся политик и государственный деятель, президент Польши. Его деятельность отличали принципы борьбы, а потом и сохранения независимости, принцип социальной справедливости и гражданской свободы, а также сохранение демократического государства. Наблюдение за жизнью, его политическая и общественная деятельность убеждали его, что для достижения такого общества необходимы экономические и моральные изменения общества. Возможность возрождения польского народа он видел в кооператизме.