Przeglądanie według Temat "political thought"

Aktualnie wyświetlane 1 - 15 z 15

Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-03) Wichmanowski, Marcin
Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.
Koncepcje ustrojowe polskiego obozu narodowego w XXI wieku na przykładzie Ligi Polskich Rodzin i Ruchu Narodowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Koziełło, Tomasz
Artykuł stanowi analizę koncepcji ustrojowych współczesnego polskiego obozu narodowego, reprezentowanego przez Ligę Polskich Rodzin (2001–2011) oraz Ruch Narodowy (od 2012). Obie partie dążyły do stworzenia państwa narodowego, w którym naród polski miałby dominującą pozycję i realizował własne interesy. Zdaniem przywódców obu partii tylko państwo narodowe może realizować politykę wszechstronnego rozwoju wewnętrznego – społecznego, ekonomicznego i militarnego, czyniąc z Polski ważny podmiot polityki międzynarodowej oraz zapewniając jej mieszkańcom bezpieczeństwo i dobrobyt.
Kwestie społeczne w myśli politycznej Donalda Tuska
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Tomal, Łukasz
Donald Tusk to jeden z kreatorów polskiej sceny politycznej. Jego powrót do krajowej polityki zwiększył dynamikę zachodzących w niej procesów. Wobec zbliżającej się kampanii wyborczej roku 2023 ważne jest dokonanie analizy założeń społecznej myśli politycznej Donalda Tuska. Autor poświęcił uwagę temu zagadnieniu ze względu na sytuację społeczno-gospodarczą, nasilające się obawy spowodowane wzrostem cen, inflacją i pogarszającą się sytuacją ekonomiczną społeczeństwa. Były premier na początku kariery politycznej promował społeczną myśl liberalną, odejście od PRL-owskiego centralnego zarządzania, ingerencji państwa we wszystkie aspekty życia społecznego i nierealnych zobowiązań socjalnych. W czasie sprawowania funkcji premiera zweryfikował część koncepcji ze względu na pragmatykę rządzenia w warunkach koalicyjnej rzeczywistości oraz konieczność uwzględniania opinii elektoratu. Nadal pozostawał w opozycji wobec niewydolnego i anachronicznego państwa opiekuńczego, prym przyznając narzędziom stymulującym aktywność obywateli, dążących do poprawy własnej sytuacji.
Między mocarstwowością a peryferyjnością. Międzynarodowa pozycja Polski w XXI wieku w narodowej i konserwatywnej refleksji politycznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sanecka-Tyczyńska, Joanna
Celem poznawczym artykułu jest analiza dwóch nurtów współczesnej polskiej myśli politycznej (narodowego i konserwatywnego) w perspektywie systemowej i problemowej przez pryzmat pożądanej pozycji międzynarodowej Polski w XXI w. Analizie poddano myśl polityczną partii politycznych − Ligi Polskich Rodzin (nurt narodowy) oraz Prawa i Sprawiedliwości (nurt konserwatywny) w dwóch jej wymiarach. Po pierwsze − w wymiarze ideologicznym, obejmującym poglądy polityczne o największym stopniu uogólnienia. Po drugie – w wymiarze programowym, który należy rozumieć jako zestaw konkretnych propozycji politycznych, koncepcji pożądanego ładu międzynarodowego i miejsca w nim Polski. Realizacji celu badawczego służyły odpowiedzi na postawione pytania badawcze: W jaki sposób LPR i PiS definiowały i opisywały ład międzynarodowy? Na jakich podstawach aksjologicznych chciano opierać proces kształtowania pozycji międzynarodowej Polski? Jakie role międzynarodowe przypisywali Polsce politycy obu badanych partii?
Narodowe Odrodzenie Polski. Oblicze ideowe nacjonalistycznej partii politycznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzszowskiego, 2014) Dawidowicz, Aneta
Within the views of the National Rebirth of Poland, critical judgements and the questioning of the existing socio-political order have prevailed. The liberal democratic system has been rejected, to be replaced by a regime in which all social norms are in accordance with Christian values. Both the area of economic and social, as well as political, life are to be shaped according to principles stemming from Christianity and Catholicism. The NOP propounds the view that in the independent Polish state there should be no room for any forces seeking to destroy national sovereignty in terms of internal relations, and the state in terms of external relations.
Odbiór idei szkoły austriackiej w Niemczech i w Austrii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szabaciuk, Wojciech
This article is an attempt to analyze the reception of the Austrian School in Austria and Germany in general. The article aims to present the attitude of German and Austrian scientists and political leaders to the liberal ideas presented by the Austrian School. The author has discussed the birth of the Austrian School, methodenstreit, and the causes of the gradual removal of the heritage of Carl Menger and his successors from Austria.
Ontyczny status wartości w myśli politycznej rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego na przykładzie poglądów Mikołaja Bierdiajewa i Iwana Iljina
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2014) Krasucka, Katarzyna
В начале статьи дается краткая характеристика русского религиознофилософского ренессанса. Далее, из взглядов и идей Н.А. Бердяева и И.А. Ильина выделяются аксиологические темы. Автор приходит к убеждению, что метафизический (у Бердяева) и онтический (у Ильина) статус ценностей определяет характерные для Н.А Бердяева – персонализм и „левизну”, а для И.А. Ильина – идеализм и консерватизм.
Polska ludowa – chłopska wizja systemu społeczno-politycznego w myśli politycznej Aleksandra Bogusławskiego – działacza i polityka ruchu ludowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Wichmanowski, Marcin
Koncepcja Polski ludowej powstała w okresie zaborów. Była jednym z instrumentów „walki o duszę” chłopa pańszczyźnianego. Hasło „Polska ludowa” spełniało funkcję propagandową formułowaną jako antyteza Polski szlacheckiej i zawierało w sobie wiele nadziei. Chłopi uwierzyli, że niepodległa Polska będzie dla nich sprawiedliwą ojczyzną. Idea Polski ludowej miała istotny wpływ na myśl polityczną ludowców. Jednym z nich był Aleksander Bogusławski, znany działacz i polityk ludowy, który w idei Polski ludowej widział ucieleśnienie strategicznego celu politycznego i społecznego.
Polskie projekty na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie w myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości oraz Platformy Obywatelskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Paszkowski, Michał
The article presents the concepts proposed in 2006 and in 2014 by the Polish political parties to enhance energy security in Europe (the idea of the European Energy Security Treaty and Energy Union) and determines the role of these proposals for the energy security of the member states of the European Union. Formulated by Polish political parties (Law and Justice, Civic Platform), the concepts for energy cooperation between the EU resulted from the comparable importance of energy in modern international relations. Politicians from both political parties were aware of the dependence of many countries of the European Union on energy supplies from the Russian Federation and the nature of the foreign policy pursued by Russia. Consequently, they indicated the need for close political cooperation, both with the importers and exporters of energy resources. In terms of political science analysis of this issue it is important from both the theoretical and practical point of view, as it relates to the determination of the essence of understanding by policy makers of changes taking place in Europe, as well as the distinction between the measures and actions taken to ensure energy security in the EU. The concepts proposed by the two political party’s resulted from the need to pursue an active foreign and energy policy. Nevertheless, clear assessment of the concept of Law and Justice and Civic Platform is difficult to determine.
Prezydent i rząd w myśli politycznej Narodowej Demokracji (do 1939 roku)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-06) Dawidowicz, Aneta
Ustrój państwa narodowego stanowił jedno z kluczowych zagadnień podejmowanych w myśli politycznej Narodowej Demokracji. Problematyka ustrojowa w myśli politycznej ND była rozpatrywana w ścisłym związku z zagadnieniami o charakterze światopoglądowym. Podkreślano konieczność utworzenia „rządów silnych”, utożsamianych z rządami elity narodowej, złożonej z wartościowych pod względem narodowym, uświadomionych narodowo jednostek. Uważano, że władza prezydencka powinna spoczywać w rękach polityków obdarzonych wysokimi kwalifikacjami zarówno umysłowymi, jak i etycznymi. W myśli politycznej ND obowiązywała koncepcja silnego rządu parlamentarnego wyłonionego przez większość polską. Krytycznie odnoszono się do koncepcji dyktatury. Widziano w niej system nietrwały i przejściowy.
Problematyka samorządu w wybranych konstytucjach państw europejskich w okresie międzywojennym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Radomski, Grzegorz
Celem artykułu jest analiza przepisów konstytucyjnych z okresu międzywojennego odnoszących się do samorządu, a przede wszystkim samorządu terytorialnego. Założono, że samorząd, uzyskując status wartości regulowanej w ustawie zasadniczej, stawał się potrzebnym, a zarazem niezbywalnym elementem władzy. Uwzględnienie instytucji samorządu w konstytucji mogło świadczyć o uznaniu jego doniosłości w budowie państwa. Badaniom poddano konstytucje nowo powstałych państw oraz w mniejszym zakresie ustawy zasadnicze powstałe przed 1914 rokiem. Ukazano także inspiracje ustaw zasadniczych. Dokonano porównania polskich zapisów z rozwiązaniami przyjętymi w konstytucjach innych państw. Istotna była odpowiedź na pytanie, czy tradycje samorządności wpływały na przyjęte uregulowania. Do realizacji celu wykorzystano zarówno analizę instytucjonalno-prawną, jak i komparatystykę. Główna teza artykułu zawiera się w stwierdzeniu, iż rola samorządu w państwie, a także obecność zapisów odnoszących się do samorządu była zgodna ze ścieżką przekształceń ustrojowych. Demokratyzacja zwykle sprzyjała uwzględnieniu samorządu w systemie aksjologicznym określonym w konstytucji, natomiast w państwach autorytarnych ograniczono rolę samorządu. Przedstawioną tezę należy opatrzyć jednym zastrzeżeniem. Regulacje konstytucyjne miały różnorodny charakter i nie zawsze mniejsza ilość przepisów dotyczących samorządu oznaczała deprecjację znaczenia tej instytucji w państwie.
Ruchy społeczne i myśl polityczna – co, jak i po co badać?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Malendowicz, Paweł
The article is a form of reflection upon the research subject, the research methods and the aim of research on social movements and political thought. The author of the article suggests that in the research being carried out one should use methods characteristic of other scientific disciplines and the terms used in other sciences, for example in medicine, cognitive science or sociology. Replying to the question of the aim of research, the author explains that science is to serve the cognition and understanding of the world. Science is not supposed to be an art cultivated by a small circle of scholars in order not to contribute to the degeneration of the social system.
Sprawiedliwość i jej historyczny rozwój
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Łuszczyński, Artur
Celem artykułu jest analiza ewolucji pojęcia sprawiedliwości – od starożytności do czasów współczesnych. Autor wyraża pogląd, że współcześnie termin „sprawiedliwość” bardziej koresponduje ze sferą polityczną niż prawną, gdyż ta druga co do zasady nie rodzi zasadniczych sporów. Pierwotne fundamenty sprawiedliwości dla prawnika pozostają stabilne. Problem pojawia się z chwilą, gdy przenosimy akcenty na sferę społeczną. Wówczas okazuje się, że nie mamy bezdyskusyjnych, powszechnie aprobowanych podstaw.
Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Wichmanowski, Marcin
Poglądy stronnictw ludowych PSL Piast i PSL Wyzwolenie dotyczące władzy państwowej, w tym głowy państwa, kształtowały się jeszcze w okresie zaborów. Galicyjscy przywódcy PSL „Piast” mieli bogate i raczej korzystne doświadczenia ze współpracy z monarchią konstytucyjną. Jednak koncepcje monarchiczne były sprzeczne z „duchem czasów” i nastrojami polskiego społeczeństwa. Od 1918 roku stronnictwa ludowe wypowiadały się wyraźnie za demokratyczno-republikańską formą rządów. Partie chłopskie wchodzące do Sejmu Ustawodawczego nie miały ściśle sprecyzowanych zasad konstytucyjnych i na temat władzy w państwie wypowiadały się w kategoriach ogólnych. W poglądach zarówno polityków z PSL „Piast”, jak i PSL „Wyzwolenie” niewiele miejsca zajmowała w tamtym czasie analiza prerogatyw głowy państwa. Znalazły one miejsce dopiero w okresie prac dotyczących konstytucji. Poglądy na władzę polityczną stronnictwa przedstawiły wyraźnie dopiero we własnych projektach konstytucji. PSL „Wyzwolenie”, w Podstawie Ładu Rzeczypospolitej Polskiej, dla głowy państwa proponowało nazwę (tytuł) Rzecznik Rzeczypospolitej. Ostatecznie zdecydowało się na nazwę Naczelnik Państwa; nawiązywano do Naczelnika Kościuszki, chcąc równocześnie usatysfakcjonować Józefa Piłsudskiego. Naczelnik miał być wybierany przez cały naród. W projekcie PSL „Piast” głowa państwa – prezydent miał być wybierany również w wyborach powszechnych, postulat był zawarty także w programie Stronnictwa uchwalonym 29 czerwca 1919 roku. Celem artykułu jest ukazanie i porównanie poglądów polityków ludowych z PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” dotyczących instytucji głowy państwa. W artykule została przedstawiona ewolucja ich poglądów, a także dylematy związane z wyborem pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
The president, the superior, the leader: the head of the state in the political thought of the popular movement 1918–1939
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Podgajna, Ewelina
The problem of the position and role of the head of state was raised in the political thought of the people's movement. It was believed that the position of the head of state should be held with the utmost dignity and respect. The head of state, in the opinion of the ideologues of the people's movement, was an important organ of power. For the head of state, PSL "Wyzwolenie" proposed the name "the superior of the Polish Republic", PLS "Lewica" - "chief - president", PSL "Piast" - president. The subject of interest of the politicians of the people's movement was the political institution of the president, its constitutional location, procedure of appointment, powers, responsibility and relations with other organs of state authority. The assessment of the political reality included the characteristics of the persons holding the highest office in the state, their personalities and character traits, as well as their substantive qualifications. Despite concerns that the highest position in the state could be taken by an unwanted individual, the need to strengthen the head of state was constantly emphasized. Acceptance of strong executive bodies did not mean, however, absolute support for the concept of a strong presidency. To a large extent, such a position resulted from the conditions of the current political tactics. The peasants leaned towards a presidential system functioning in its classic form in the United States of America. In the mid-1920s, they were inclined to endow him with the right of legislative veto. The president was to act as a super-arbitrator in state affairs and be a factor of balance between the parliament and the government.