Przeglądanie według Temat "pogranicze"

Aktualnie wyświetlane 1 - 15 z 15

Berlin – soczewka współczesnej Europy. Uwagi na marginesie książki Ewy Wanat „Deutsche nasz. Reportaże berlińskie”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Sukiennik, Magdalena
Berlin and the city’s inhabitants are the characters of Wanat’s reportage. The book is a collection of talks and evidence record of meetings with particular people. Every Berliner has their own story. While presenting the stories, the author spotlights the complexity of the city. The capital city, like any other metropolis, is a medley of various cultures and behaviours. The city reflects the borderline of the features which both unite and divide the society and endanger their peaceful coexistence. The border areas are particularly exposed to conflicts. For onlookers, Berlin seems to be a coherent mosaic. However, it is drastically divided. This incoherence is shown in varied characters of the districts, it is reflected in language, too. Resentments, stereotypes and generalisations add to this discrepancy. A peaceful coexistence in such a cosmopolitan hybrid city requires building an agora and bridges. They create the background to begin a dialogue. Liberal democracy helps to introduce socio-cultural structures, as well as mental patterns of perception. This prevents antagonisms in society. A lesson of tolerance averts hostility and others are not treated as if they were strangers. Learning an appropriate attitude towards the dissimilar takes a long time, and the challenge must be repeatedly undertaken if society is to remain united. Analysing such a big city as Berlin, Ewa Wanat illustrates complex problems of contemporary Europe.
Die Mauer steht noch, oder: Begegnungen an der Grenze. Menschen, Geschichten und Konflikte in „Unterleuten“ (2016) von Juli Zeh
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jurzysta, Aneta
The article is devoted to Juli Zeh’s novel „Unterleuten”, which explores what happens in a small village outside of Berlin, when an energy company arrives with plans to develop a wind farm. Brutality surfaces in many forms, from harassment and deliberate cruelty to perverse acts of revenge. Two old men, a successful agribusiness man and a displaced comrade from the former GDR farming collective, reengage in past conflicts, and their twenty-year-long feud grows into a prime source of vicious ill feeling. The structure of the novel is like a literary kaleidoscope: „Unterleuten” is a place between past and present, east and west, city and province, civilisation and tradition, reality and fiction, true and false, winners and losers.
Konflikty miejsca urodzenia w „Sońce” Ignacego Karpowicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Koprowska, Karolina
The article aims to present and analyse the concept of “birthplace” which combines different components such as topography, landscape and also cultural, symbolic and metaphorical meanings. The human attitude to a birthplace appears problematic and complex, and involves a need to create a more critical perception of own identity. My theoretical investigation is based on an analysis of Ignacy Karpowicz’s novel “Sońka” which deals with strong tensions between individual experience of the civilians and History of wars and violence, difficult relations between collective and individual identity/memory and their specificity regarding village community, ethnic conflicts connected to the Polish-Belarusian borderland and birthplace, as well.
Kreso-pograniczny świat prozy Marii Schoferowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Suchomłynow, Lech Aleksy
In his stories of the homeland Polish writer Maria Schofer created a specific and unique model of multi-ethnic borderland interwar period. A cursory analysis of the works of this author can state that the image of the Other, is inextricably linked to the texts of writer.
O potrzebie badań lokalnych pogranicza na przykładzie Babimojszczyzny w XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Zielińska, Katarzyna
Celem opracowania jest próba odniesienia się do historiografii niewielkiego mikroregionu na styku dzisiejszych województw: lubuskiego i wielkopolskiego, który określany jest jako „Babimojszczyzna”. Perspektywa czasowa odnosząca się do wydarzeń I wojny światowej, sporów polsko-niemieckich, a także zmian w Polsce i Niemczech po 1989 r. wymaga poszukiwania nowego podejścia do narracji historycznych. Dotychczasowa historiografia tego złożonego pod względem stosunków polsko-niemieckich w I poł. XX w. mikroregionu nie wypracowała nowych ujęć. Problemem jest także brak realnych efektów w obrębie modeli badawczych wobec narracji polskich i niemieckich ostatnich trzydziestu lat. Omawiany region może stanowić zarazem ciekawy przykład dla innych podobnych obszarów historycznych.
Pogranicza jako przestrzenie… konfliktów: zło konieczne?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Stanisz, Marek; Uliasz, Stanisław
Presented article is an introduction to the discussion devoted to literary representations of borderland conflicts. Borderland understood as an imagined sphere of confrontation between various interests and social groups is presented in literature not only as space of peaceful coexistence of diverse communities and varieties but also as the domain of conflict and confrontation of social groups and individuals. It seems that so far the images of borderland conflicts have not been sufficiently reflected in literature studies. This article is an attempt to systematize detailed issues connected with these problems.
Pogranicze i prowincja kontra prowincjonalizm. Lekcja Krzysztofa Czyżewskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Korwin-Piotrowska, Dorota
The paper concerns a book by Krzysztof Czyżewski entitled “A Small Center of the World” and the issues presented in it, namely those of borderland and province, of the merging of various cultures, nationalities, traditions, and religious beliefs within one space. Czyżewski is the initiator, founder, and for almost three decades an employee of the Borderland Foundation and Center in Sejny, as well as of the nearby International Center for Dialogue in Krasnogruda (both localities are situated close to the Polish-Lithuanian border). As a “practitioner of ideas”, as he tends to call himself, Czyżewski casts a new light on the issue of province by pointing out that thanks to caring for one’s own roots and for the local, it may become possible to prevent the provincialism of thinking, and that the possibilities of overcoming inter-human division accumulate in the „small centers of the world”. The paper does not only discuss the issues which are focused on in the book in question, but also refers to other works dedicated to borderlands and to the current cultural situation in Poland.
Polska i Ukraina w dobie transformacji
(PRO CARPATIA, 2014-12-31) Ewa Draus i Paweł Trefler (red.)
Próba mitologii romantycznej i politycznej. Kilka uwag na temat „Gryfa” Olgi Daukszty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Zając, Michał
The presented article focuses on Olga Daukszta’s epic poem “Griffin”. Written at the turn of the 1930s and 1940s, the poem constructs specific Polish and Christian identity on the lands of former Polish Livonia and contemporary Latvia. Daukszta, who considered herself Polish as well as German, Tatar or Samogitian, lived in the region where various nationalities met, co-existed and fought over centuries. In the time when Polish identity in Latvia was suppressed, she was pointing out the Polish components and aspects of Latvian history. In order to justify specific national and political rights, in her poem she constructed romantic mythology that re-interpreted certain symbols and allegories (like griffin, lion, but also St. George, etc.) and put them in the context of European and Christian culture in general. The poem was never published, nevertheless, it became an interesting attempt to create a local but somehow diverse identity in a rather typical romantic way.
Problem Innego w dwóch tetralogiach – huculskiej Stanisława Vincenza i galicyjskiej Juliana Stryjkowskiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-07-01) Czarnik, Mirosław
Dysertacja podejmuje problem Innego w dwóch tetralogiach – huculskiej Stanisława Vincenza i galicyjskiej Juliana Stryjkowskiego. Składa się ona z czterech rozdziałów, z których jeden ma charakter metodologiczny, prezentujący semantyczne przekształcanie pojęcia „Kresy” o charakterze granicznym, we współczesne rozumienie przestrzeni międzyetnicznych jako pograniczy. Pozostałe rozdziały podejmują problematykę określoną w tytułach: II – Inność fantazmatyczna w tetralogiach Stanisława Vincenza i Juliana Stryjkowskiego, III – Problematyczne dziedzictwo Kresów. Recepcja Inności w ujęciu kolonialnym i IV – Postlektura tetralogii Stanisława Vincenza i Juliana Stryjkowskiego – uniwersalistyczny potencjał tekstów. Autor określa w nich sposoby funkcjonowania poszczególnych kresowych społeczeństw w relacjach z Innością z uwzględnieniem podmiotowości każdej ze społeczności (od Inności jako swojskości, aż po obcość czy wręcz wrogość) oraz różnicującej funkcji przyrody i przestrzeni. Dostrzega także elementy kolonializmu, widoczne przede wszystkim w charakterystyce polskich instytucji kresowego życia społecznego, takich jak: dwór szlachecki, świątynie, karczmy oraz w relacjach panujących w działalności gospodarczej. Ostatni rozdział stanowi zaś próbę znalezienia możliwości szerszego powrotu pisarskiego dorobku Vincenza i Stryjkowskiego do świadomości zarówno badawczej, jak i czytelniczej.
Topografia baśniowego pogranicza jako reprezentacja doświadczania zła (na podstawie zbiorów baśni pisarzy polskich)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Ślósarska, Joanna
While reconstructing the subject of fairy-like borderland I consecutively discuss the problems of literary topography as a spatial figure of experiencing evil, next releasing the conflict and creation of domesticated seats and internalization and projection of fairy-like evil. In the conclusion I emphasize the tension between internal and social maturation of the hero and the semantics of the threshold and transgression as a special way of lexical organization of the fairytale form referring these problems onto theoretical and analytical contexts of postmodern culture. Because while being on the borderland fairytale characters experience evil of mainly situational character I accept in my analysis the basic assumptions of the phenomenological- existential philosophy of Gabriel Marcel dealing with the situation in which evil is encountered and experienced by specific subjects.
Transgraniczność w perspektywie socjologicznej Pogranicza i centra współczesnej Europy. Różnorodność praktyk i teorii
(Lubuskie Towarzystwo Naukowe, 2015-12) Szaban, Dorota; Nyćkowiak, Justyna; Kołodziej, Tomasz; Szaban, Dorota
Wokół kategorii metaxú. Doświadczanie i wytwarzanie międzyludzkiego pogranicza za pomocą języka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Korwin-Piotrowska, Dorota
The subject of the paper consists in the reflections dedicated to the creation of the inter-human “borderland”. The metaxú category (Greek: μεταξύ, in-between) serves this purpose. Derived from antiquity, it was interpreted by Simone Weil in her book La Pésanteur et la Grâce (Gravity and Grace). The study develops Weil’s concept, and at the same time it expands it towards linguistics. A list of five notions is proposed. They present different aspects of metaxú, such as relationality, borderlandness, pragmatism, ambivalence, and transversality, which point to the anthropological and social role of the “in-between”. These notions are discussed in the paper at length, and then referred to the linguistic communication, which is treated exactly as a metaxú sphere.
Wyczytane z rozkładu jazdy. Transgraniczne połączenia kolejowe Polski – portret ilościowy i wstępne tropy interpretacyjne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Dębicki, Marcin
Artykuł podejmuje tematykę prawie nieobecną w rodzimych naukach społecznych, w szczególności w socjologii – kolejowych pasażerskich połączeń transgranicznych. Analizie poddano połączenia pomiędzy Polską a jej siedmioma sąsiadami, koncentrując się na liczbie kursów, ich kategorii i dostępności dla podróżnych, a więc na czynnikach, które – gdy chodzi o „rzeczywistość kolejową” – mają największy wpływ na społeczny rozwój pogranicza. Badanie przeprowadzono na podstawie kolejowych rozkładów jazdy pociągów obowiązujących w połowie 2019 r., traktowanych jako rodzaj dokumentu urzędowego. Sięgając do szerszych uwarunkowań społeczno-politycznych, a także do doświadczeń własnych autora, w tekście zaproponowano również pewne kierunki interpretacyjne dla obrazu wyłaniającego się z analizy. Prezentowane rozważania przynależą do obszaru zainteresowań socjologii pogranicza jako subdyscypliny socjologii zorientowanej m.in. na zjawiska społeczne zachodzące w przestrzeniach przy granicach państw.
ПОПЕРЕДНІ РЕЗУЛЬТАТИ АРХЕОЛОГІЧНИХ ДОСЛІДЖЕНЬ (РОЗКОПОК) У БАСЕЙНІ РІЧКИ ВИШНЯ В 2014–2015 РОКАХ
(ISSN 2078–6093. Археологічні дослідження Львівського університету. 2015. Випуск 19. С. 118–141 Lviv University Archaeology Studies. 2015. Issue 19. P. 118–141, 2015) ВОЙЦЕЩУК, Наталія; ОСАУЛЬЧУК, Олег; ПАВЛІВ, Дмитро; ЧОПЕК, Сильвестр; ТРИБАЛА-ЗАВІСЛЯК, Катажина; БОБАК, Даріуш