Przeglądanie według Temat "personalizm"

Aktualnie wyświetlane 1 - 9 z 9

A Realism of Survival: Stefan Wyszyński and the Post-War Political Transformation of Poland (1945–1956)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ficek, Ryszard
The above article analyzes the socio-political thought and pastoral ministry of Stefan Wyszyński in the context of the Polish state’s post-war political transformation. The author’s interpretation of the source materials is intended to present the endeavor of Wyszyński in the complicated process of post-war political changes taking place in Poland at that time. The exploration of the above research will be based on analyzing source texts by the historical method consisting of historical facts and their reinterpretation by the inductive-deductive approach. Therefore, the above article’s fundamental goal is to present the country’s post-war socio-political situation and the Catholic Church’s strategy in Poland, undertaken by Wyszyński. Presenting the significant influence of Stefan Wyszyński, who, on behalf of the Church in Poland, commenced to call on clergy to recognize and respect state authority, to cooperate in the reconstruction of the country, and to support all efforts to strengthen peace and mutual cooperation, will allow for a more comprehensive understanding of the complex relations between the Church and the communist state in the period of the post-war political transformation of Poland.
Aksjologia postmodernizmu w perspektywie personalizmu
(Uniwersytet Rzeszowski, 2020-07-03) Bobro, Magdalena
Próbie czasu podlega każda propozycja chcąca uchodzić za wiarygodną. Usiłowanie kształtowania nowej kultury przyszłości podjął postmodernizm. Wobec postmodernizmu wysuwa się niezliczoną ilość krytycznych uwag, z trudem przychodzi jednak uznanie całego postmodernizmu za dekadentyzm i zwątpienie w sens wszystkiego. Jeśli spojrzeć na postmodernizm jak na personifikację kryzysu, reakcję na rozczarowanie utopiami, które dominowały w epoce modernizmu, wówczas postmodernizm staje się znakiem ostrzegawczym, wizerunkiem zagubienia człowieka, który ucieka od prawdy o sobie, boi się jej i skłonny jest wierzyć, że taka prawda w ogóle nie istnieje. Wedle założeń personalizmu chrześcijańskiego, podstawą etycznego wymiaru ludzkiej aktywności jest zobaczyć siebie w prawdzie. Postrzeganie jednostki ludzkiej jako osoby pozwala dostrzec pełnię człowieka, bogactwo wymiarów duchowych, czego nie gwarantuje tożsamość pojmowana indywidualistycznie, na sposób postmodernistyczny. Monografia stara się potwierdzić istnienie alternatywy dla nietzscheańskiej śmierci Boga, w której kryje się epokowa decentralizacja kultury zachodniej. Podjęte zostają dwa cele badawcze: zlokalizowanie źródła kryzysu wartości w społeczeństwie postmodernistycznym oraz zaprezentowanie personalizmu chrześcijańskiego jako systemu intelektualno-egzystencjalnego, który jest w stanie oprzeć się sofizmatom postmodernizmu.
Bierdiajewowska filozofia człowieka jako filozofia dialogu
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2015) Domeracki, Piotr
Автор предлагает интерпретацию философии Бердяева как философии человека. Важная роль в ней „humanum” позволяет ему предложить ее моделью философии диалога. Автор считает, что философия диалога Николая Бердяева во многих вопросах совпадает с диалогизмом философии (гетерологии) Эммануэля Левинаса. Автор предлагает признать и изучать, а также популяризировать философию Бердяева как представителя европейской философии диалога, который вносит в нее существенное, хотя и несомненно спорное „novum”.
Ekonomia wobec osoby ludzkiej
(Wydawnictwo Bernardinum, 2021) Magdoń, Antoni
Książka Ekonomia wobec osoby ludzkiej, oparta o studia nad dorobkiem czterech autorów, zwłaszcza myśli Jana Pawła II, porusza problem znaczenia chrześcijańskiego przesłania dla właściwego ugruntowania demokratycznego kapitalizmu. Próbuje odpowiedzieć na pytania o relacje między Ewangelią Jezusa Chrystusa, szczególnie zaś katolickiej nauki społecznej, a światem ekonomii. Podkreśla priorytet osoby ludzkiej i jej godności w życiu społeczno-gospodarczym i świecie biznesu.
Ikonografia martyrologiczna i doświadczenie mistyczne w malarstwie krakowskim drugiej połowy XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015-12) Boruta, Tadeusz
Ikonografia mesjanistyczno-martyrologiczna stanowiła istotny element w konstytuowaniu się polskiej tożsamości narodowej, szczególnie w okresach braku niepodległości. Tak było w czasie zaborów, jak i w okresie wojny polsko-bolszewickiej czy drugiej wojny światowej. Nabudowana na fundamencie tradycyjnej religijności Polaków i filozofii mesjanistycznej ówczesnych elit literacko-intelektualnych ikonografia martyrologiczna obrazowała teologiczno-historiozoficzny sens cierpienia, rolę Polski wśród narodów świata i eschatologiczną perspektywę dziejową. Także w latach 80. XX wieku, w ramach ruchu kultury niezależnej, sięganie przez twórców do tego sprawdzonego repertuaru środków symboliczno-znaczeniowych było nader częste, a zważywszy na kontekst społeczno-polityczny – jak najbardziej naturalne. Odmienną drogą podążali artyści w Krakowie, choć i oni byli mocno zaangażowani w antykomunistyczny ruch niezależny i często szukali inspiracji w myśli i tradycji Kościoła. W krakowskim środowisku malarzy ikonografia mesjanistyczno-martyrologiczna stanowiła zaledwie marginalną formę wypowiedzi. Odrębność ta miała niewątpliwie źródła w doświadczeniach intelektualnych i kulturowych dawnej stolicy. Po roku 1945 można mówić tu o wielorakości i zaskakującej ciągłości zjawisk artystycznych wyrosłych z refleksji teologiczno-metafizycznej, których continuum znajdziemy także dzisiaj. Na obraz tej sytuacji niewątpliwy wpływ miały: konserwatyzm elit intelektualnych, zachowana ciągłość kulturowa sięgająca XIX wieku, klerykalizacja miasta (w Krakowie funkcjonują do dziś liczne zgromadzenia zakonne, kilka seminariów duchownych oraz Uniwersytet Papieski Jana Pawła II – w latach 80. jeszcze jako Papieska Akademia Teologiczna), istnienie „Tygodnika Powszechnego” i wydawnictwa Znak. Akademicki charakter Krakowa, zbudowany na wielości uczelni i bardzo dużym środowisku artystyczno-humanistycznym, sprzyjał polaryzacji postaw od konserwatywnych po awangardowe. Niemniej obecność mocnego intelektualnie miejscowego Kościoła – dialogującego, otwartego na posoborowe zmiany, a przy tym bogatego w wybitne osobowości – nie mogła pozostać bez echa w twórczości najwybitniejszych artystów.
Istota przedsiębiorczości i jej funkcje. Ujęcie personalistyczne w świetle holizmu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Siuta-Tokarska, Barbara
W publikacji podjęto tematykę przedsiębiorczości w wymiarze teoretycznym. Artykuł opracowano na podstawie metody szeroko zakrojonej analizy i krytyki piśmiennictwa, a jako cel pracy wskazano na próbę uchwycenia istoty przedsiębiorczości oraz spojrzenia na nią przez pryzmat jej funkcji. Sformułowane zostały dwa pytania badawcze, na które poszukiwano odpowiedzi. Wartością dodaną tej pracy jest ukazanie perspektywy holistycznego podejścia do przedsiębiorczości, opartej na zachowaniu spójności ontologiczno-ontycznej, odnoszącej się do zagadnień antropologii filozoficznej, dla której – w tym ujęciu fundamentem – jest personalizm. Przyjęcie perspektywy holistycznej, opartej na fundamencie personalistycznym, podyktowane było podstawowymi założeniami tego nurtu współczesnej filozofii, gdzie centrum zainteresowań stanowi całokształt zagadnień związanych z miejscem i rolą osoby w otaczającym świecie, a także stosunku człowieka do jego wytworów, dzieł, które mogą stanowić efekt działań przedsiębiorczych. Tak przyjęta perspektywa badawcza – zdaniem autorki – pozwala na zapewnienie rozwoju trzech bazowych kategorii wartości, których znaczenie dla realizacji przedsiębiorczości jest niepodważalne. Są to wartości: − związane z rozwojem osobistym jednostki – przedsiębiorczego człowieka, − mające swe odzwierciedlenie w relacjach społecznych i gospodarczych, a także − o charakterze mieszanym. Podjęte rozważania teoretyczne pozwoliły na opracowanie modelowego ujęcia holistycznego podejścia do przedsiębiorczości, który stanowi autorski, twórczy wyraz refleksji naukowej, ze wskazaniem na nowe odkrycie funkcji przedsiębiorczości w duchu personalizmu, jako: funkcji personalistycznej, przedsiębiorcy-personalisty, czynności menedżerskich w wymiarze personalistyczno-fenomenologicznym oraz jako funkcji rynku, opartej na personalizmie ekonomicznym.
Kształtowanie cywilizacji osoby jako warunek bezpieczeństwa człowieka na początku XXI wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bochenek, Krzysztof
Celem artykułu jest zaprezentowanie filozoficznego kontekstu bezpieczeństwa i jego współczesnych zagrożeń, zwłaszcza z punktu widzenia personalizmu. Jednym z wyzwań, jakie stoi przed państwami w ponowoczesnym świecie pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa ich obywatelom. Zwykle uwidacznia się tu koncentracja na zagrożeniach o charakterze ogólnie rzecz biorąc militarnym, co skutkuje poszukiwaniem remedium na nie w zwiększeniu potencjału zbrojeniowego. Tymczasem sama kondycja człowieka jako bytu osobowego prowadzić musi do wniosku, iż jedynie kształtowanie cywilizacji ten fakt uwzględniającej daje realną perspektywą nie tylko trwania ludzkości, ale jej rozwoju. Nie sposób myśleć o przyszłości człowieka, jeśli nie wyeliminuje się, a przynajmniej nie zminimalizuje czynników, które jego istnieniu zagrażają. Pozostają dziś nimi: redukcyjna wizja człowieka i związana z nią deprecjacja wartości jego życia, kryzys więzi społecznych, kryzys religijny i wreszcie kryzys moralny uwidaczniający się poprzez relatywizm i konsumpcjonizm. Za niezbyt optymistyczną konstatacją, co do bezpieczeństwa człowieka w świecie stoi przeświadczenie, iż zmiana w tym obszarze wymaga nowego spojrzenia, nie tylko na zagrożenia stojące przed człowiekiem i parametry bezpieczeństwa, ale przede wszystkim na samego człowieka. Zapewnienie w świecie bezpieczeństwa człowiekowi domaga się nie tylko działań o charakterze technicznym, ale i odwołania się do refleksji filozoficznej, w myśl której warunkiem budowania cywilizacji ludzkiej opartej na osobowym ujęciu człowieka i życia społecznego. Dopiero przyznając wszystkim bez wyjątku ludziom status bytu osobowego, będziemy zdolni kształtować braterską cywilizację osób, świadomych swojego statusu, możliwości i aspiracji, zdolnych do dialogu i kooperacji, a nie walki i eksterminacji.
Podmiotowość w wychowaniu – perspektywa personalistyczna
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Brózda, Łukasz
Pomimo tego, iż uwzględnienie podmiotowości jednostki zdaje się być dziś zasadą wychowania, to zarazem sam termin „podmiotowość” różnie jest rozumiany, co funduje sprzeczne ze sobą modele wychowania. Tak jest w sytuacji wpływowych a przeciwstawnych względem siebie modeli podmiotowości prezentowanych przez szeroko rozumianą antypedagogikę i personalizm katolicki, przypisujących jej równie silną konotację. Podjętą w tym artykule analizę tego problemu wyznaczy refleksja wokół rozumienia podmiotowości oraz charakterystyki ponowoczesności, a zwłaszcza personalizmu w tym kontekście. Celem artykułu jest wykazanie, iż personalizm nie tylko chroni podmiotowość wychowanka, ale i nie rezygnuje z wychowania, jak to się dzieje w przypadku antypedagogiki. Rolą wychowania personalistycznego nie jest przy tym w żadnym wypadku unicestwienie podmiotowości młodych ludzi, lecz wsparcie procesu preferencji oraz afirmacji przez nich właściwej hierarchii wartości, bez którego nie urzeczywistni się ich pełnia człowieczeństwa.
Theology, Bible and Liturgy as the Sources of Christian Art
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-12) Nadrowski, Henryk
Ważną, a raczej zasadniczą kwestią jest świadomość, że zarówno w procesie twórczym, jak i percepcyjnym związanym z chrześcijaństwem, niezbędne jest minimum wiedzy z zakresu teologii, Biblii, liturgii, tradycji, obyczaju i szeroko pojętej kultury i sztuki. Sztuka religijna i ta, która skierowana jest do galerii czy muzeum, ma charakter bardzo otwarty i może przybierać nawet znamię eksperymentu. Natomiast, czym innym jest twórczość sakralna, czyli związana z przestrzenią kościelną. Ta musi mieć charakter służebny i przystosowawczy: musi służyć wspólnotowemu i indywidualnemu odkrywaniu bliskości Boga, przede wszystkim podczas liturgii. Czas, przestrzeń i człowiek to swoista triada, która dookreśla sztukę sakralną. Błędem jest budowanie kościołów bez wyraźnego określenia owego hic et nunc. Czasoprzestrzeń, czyli aktualizacja i konkretyzacja, pozwala nie tylko liczyć się z czasem danej epoki, ale tworzyć i oceniać według jego kryteriów. Sama tematyka nie przesądza o sakralnym charakterze i przeznaczeniu dzieła. Niezbędne jest świadome i celowe twórcze działanie, a obiekt kultu powinien być dokładnie zaprojektowany. Nie może to być jednak przekaz przypadkowy, niespójny, chaotyczny. Należy przywrócić ideę programu ikonograficznego obiektu sakralnego, który zakotwiczony będzie na podanych w tytule trzech fundamentach. Te z kolei bronić będą poprawności dogmatycznej i wyraziście objaśniać sens dzieła, który wynika z konsekwentnego przesłania ikonologicznego. Problemem jest należyte przygotowanie twórców, inwestorów, ale i wiernych-odbiorców zarówno do rozumienia zabytków kościelnych, jak i do nowych rozwiązań treściowo-formalnych. Nie wystarczy jednak, by była to przestrzeń poprawna i funkcjonalna pod względem technicznym czy artystycznym. Nie ma tu miejsca na reifikację sztuki. Ważne jest natomiast, by dzieła sztuki sakralnej były przeniknięte pewną głębią metafizyczną, swoistym klimatem medytacyjnym czy charakterem mistycznym. By wręcz pobudzały do spotkania z Bogiem. Istotny jest ów charakter interpersonalny: człowiek-artysta nawiązuje więź z Bogiem w procesie twórczym, zaś człowiek-odbiorca ma odczuć tę osobową więź z Bogiem, która pośrednio jest jednocześnie spotkaniem z samym artystą. Ten z kolei pełni rolę kapłana i proroka, czy też ewangelizatora, który jest pośrednikiem ku Rzeczywistości nadprzyrodzonej. Dodajmy, że dzieło staje się też miejscem spotkania innych ludzi i to nieraz przez całe pokolenia. Nawarstwia się w nim bowiem duch wiary i pobożności, a dzieło zyskuje niejako „nowe życie”, które przerasta nie tylko swoją epokę, ale także zamysł twórczy artysty. Artysta zawsze w jakiś sposób wyraża siebie. Zarazem jednak twórca sakralny nie mówi w oderwaniu od określonego środowiska i uwarunkowań. Nie tworzy też dla siebie, ale z myślą o wiernych. Sama koncepcja dzieła, jak i efekt artystyczny, mają zapraszać, wręcz skłaniać wiernych, by nawiedzali daną przestrzeń kościelną, która ma być przedsmakiem Niebieskiego Jeruzalem oraz nowej ziemi i nowego nieba. Ten aspekt eschatologiczny wpisany jest niejako w przestrzeń kościelną. Sztuce i jej wytworom potrzebne jest właściwe miejsce, nie tylko w przestrzeni kościelnej, w katechezie, w homiletyce, w duszpasterstwie, ale także w myśli teologicznej, w interpretacji chrześcijańskiego Credo czy Dekalogu. Określa się wręcz sztukę sakralną jako „miejsce teologiczne”. Niezbędne jest pogłębienie teologii estetyki i sztuki. Istotnym zadaniem jest współpraca wszystkich współodpowiedzialnych zarówno za oblicze i godność dziedzictwa przeszłości, jak i nowe rozwiązania architekturoplastyki kościelnej.