Przeglądanie według Temat "onomastyka"

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Historyczne nazwiska odimienne w antroponimii Żydów piotrkowskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Klimas, Agnieszka
Nazwiska odimienne należące do piotrkowskich Żydów są zróżnicowane genetycznie. Podstawę derywacyjną stanowią głównie imiona starotestamentowe, w różnej wariantywnej (językowej) postaci, ale także ukształtowane w jidysz. Do najczęstszych należały: Jacob, Mojżesz, Izaak. Antroponimy Żydów na ziemi piotrkowskiej tworzone były sufiksami o różnej genezie, głównie słowiańskimi i o rodowodzie niemieckim. Żydowskie nazwiska odimienne reprezentują kognitywne kategorie: osoba i pokrewieństwo. Prototypowym modelem nazwisk utworzonych od imion męskich jest: imię biblijne + sufiks -owicz/-ewicz, a powstałych od imion kobiet: imię jidyjskie + sufiks -ski.
Nazwy audycji radiowych z antroponimem odnoszącym się do prezentera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kiszka-Pytel, Beata
Artykuł dotyczy analizy nazw audycji radiowych zogniskowanych wokół antroponimu odnoszącego się do osoby prowadzącej. Szczególna uwaga jest poświęcona strukturze medionimów, ściślej – sposobom umieszczania nazw osobowych w tytułach audycji, a także układowi ról między nadawcą a odbiorcami programu (tj. stopniowi zależności jednostki od audytorium, który ujawnia się za pośrednictwem nazwy medialnej). Podjęto również próbę wyjaśnienia, jaki jest cel wykorzystania antroponimów do tworzenia tytułów audycji radiowych, oraz postawiono pytanie o częstotliwość występowania badanych nazw w ramówkach wybranych rozgłośni.
O nazwach pizzy w polskich lokalach gastronomicznych na tle kategorii glokalności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Tomasik, Piotr
Artykuł poświęcony jest poszukiwaniu miejsca nazw pizzy w systemie onomastycznym. Autor rozważa stopień prioprialności badanych jednostek leksykalnych. Tłem analizy jest kulturowa kategoria glokalności.
Onimiczne kreacje dzieci w wieku przedszkolnym (na przykładzie nazw zabawek)
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-09-04) Kij, Monika
Celem rozprawy było zbadanie poziomu umiejętności nominacyjnych dzieci w wieku od trzech do sześciu lat oraz wyznaczenie na tej podstawie formalno-funkcjonalnej charakterystyki kategorii onimicznej nazw zabawek. Aby zrozumieć, jakie mechanizmy kierują tworzeniem nazw zabawek, prześledziłam etapy rozwoju mowy, kompetencji językowych i komunikacyjnych oraz rolę zabawy i zabawki w życiu dziecka. Analizowałam problem semantyki onimicznej oraz zakres zainteresowań chrematonomastyki, a także nazywania jako zjawiska kognitywnego i neuropsychologicznego. Dokonałam także opisu podstawowych sposobów poszerzania leksyki. Dysertacja zawiera badanie psychologicznych aspektów nominacji i zależności sposobów nazywania od płci, wieku dziecka i rodzaju zabawki. Badałam, jakie typy zabawek były najczęściej nazywane, jakie stosowano strategie nominacyjne i czym były motywowane. Przedstawiłam też z perspektywy formalnej analizę sposobów wzbogacania zasobu nazw zabawek. Prowadziłam porównanie dwóch typów aktów – nominacji ad hoc oraz nazywania własnych zabawek. Badania łączyły elementy językoznawstwa synchronicznego, socjolingwistyki, logopedii oraz psychologii rozwojowej. Metodologicznie rozprawa zakorzeniona jest w lingwistyce kulturowej, wprowadziłam też elementy analizy strukturalnej.
Pamiątkowe nazwy ulic Częstochowy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Tsapuk, Yana
Celem artykułu jest analiza pamiątkowych nazw ulic występujących we współczesnym nazewnictwie Częstochowy oraz motywacji ich nadania z uwzględnieniem tła historycznego i kulturowego miasta. Nazwy pamiątkowe częstochowskich ulic wynikają z chęci utrwalenia w świadomości społecznej najważniejszych wydarzeń lokalnych i państwowych, postaci historycznych, znanych osobistości życia publicznego Polski i świata oraz osób z kręgu religijnego. Nazwy te wyrażają m.in. uznawane wartości, postawy, poglądy i wskazują na dziedzictwo kulturowe regionu lub kraju. Nie zawsze jednak odzwierciedlają sposób postrzegania przez mieszkańców Częstochowy otaczającego ich świata w wymiarze społecznym i mentalnym, o czym świadczą uchwały podjęte przez Radę Miasta, dotyczące nadawania nazw ulic lub ich zmian, bardzo często narzucanych przez miejscowych pracowników instytucji samorządowych z powodu przemian politycznych w kraju.
Synchroniczna analiza plateonimów – propozycja metody
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Duda, Julia
Niniejszy artykuł podejmuje temat nowej metody badań onomastycznych, która swoje założenia opiera na trychotomii: język – kultura – poznanie. Propozycja ta wpisuje się w nurt badań językoznawstwa synchronicznego i dzieli plateonimy na nazwy synchronicznie martwe oraz synchronicznie żywe. Analiza dokonywana jest z punktu widzenia interpretatora, nie kreatora, a jej wynikiem ma być ilościowe przedstawienie przynależności onimów do czasów minionych lub współczesnych. Głównym celem pracy jest przedstawienie założeń metody, natomiast pośrednim – prezentacja przykładowych wyników badań przeprowadzonych na materiale składającym się z nazw krakowskich ulic. Artykuł ma charakter teoretyczno-materiałowy.
Tłumacz i tłumaczenie. Kilka nienaukowych uwag o osobie i sposobie pracy tłumacza literackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2012) Makarczyk-Schuster, Ewa; Schuster, Karlheinz
The authors of this article translate 21 plays by Stanisław Ignacy Witkiewicz into German in years 2006-2012. In the essay "Translator and translation. A few non-scientific remarks on the figure and work of a literary translator" their personal experiences and thoughts are described as well as adventures connected with the work of a translator of belle-lettres. The starting point being the personal situation of the translator, his/her goals and personality, through the problem of joined transaltion work, the authors on specific examples discuss the issue of translating aptronyms in Witkacy’s theatre. Moreover, the authors confront the reader with the problem of certain sequences of the original as being impossible to translate and at the same time they indicate the limits of translation. Having done this they do not reveal all the secrets of their joined work but they invite to read the plays translated by them, which have been published in four volumes in two languages.
Urbanonimia Jastrzębia-Zdroju. Studium językowo-kulturowe
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-15) Żołądź, Artur
Celem rozprawy jest zebranie, analiza i prezentacja jastrzębskiego nazewnictwa z perspektywy diachronicznej przy wykorzystani klasyfikacji semantyczno-motywacyjnej, osadzonej w językoznawstwie kulturowym, jak również stworzenie słownika urbanonimów Jastrzębia-Zdroju – młodego, bo liczącego zaledwie 60 lat, śląskiego miasta górniczego. Istotnym założeniem pracy jest przedstawienie specyfiki lokalnej i regionalnej tego śląskiego miasta z naciskiem na dychotomię, występującą między dwoma rodzajami działalności, determinującymi historię Jastrzębia-Zdroju – uzdrowiskiem i przemysłem wydobywczym. Ważne są także odpowiedzi na pytania: czy w przypadku tak młodego miasta, jak Jastrzębie-Zdrój, można mówić o wykształceniu się swoistej, zupełnie nowej warstwy nazewniczej, czy jednak korzystano z utrwalonych wzorców nominacyjnych, znanych z onimicznej przestrzeni innych miast? W jaki sposób najpierw sanatoryjna, a następnie górnicza rzeczywistość wpłynęła na urbanonimię jastrzębia-Zdroju? Jaką rolę pełniła ideologia w trakcie formowania się tego modelowego miasta socjalistycznego? Jak nazewnictwo Jastrzębia-Zdroju odzwierciedla charakter regionu i jak wpłynęło na nie pojawienie się przybyszów z różnych części Polski? W pierwszym rozdziale pracy dokonano wprowadzenia metodologicznego do omawianej tematyki. Druga część pracy dotyczy podstawowych informacji na temat miasta. W kolejnym rozdziale zaprezentowano wyniki analizy semantyczno-motywacyjnej zebranych urbanonimów. Czwarta część obejmuje wnioski z badań lingwistyczno-kulturowych. W ostatnim rozdziale zaprezentowano słownik nazw miejskich Jastrzębia-Zdroju.