Przeglądanie według Temat "onomastics"

Aktualnie wyświetlane 1 - 10 z 10

Brazylijskie nazwy miejscowe i ich adaptacje w języku Polonii brazylijskiej (na podstawie opublikowanych w 1930 roku numerów „Gazety Polskiej w Brazylii” i „Ludu”)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Raiman, Marcin
The aim of this paper is to present the names of brazilian localities and different types of adaptation used by the members of the Polish community in Brazil in two Polish-language newspapers published in Curitiba: „Gazeta Polska w Brazylii” and „Lud”. The study focuses on the names found in the issues published in 1930 and shows that 87% of the gathered material is used in its original form. The remaining material consists of adapted names that are divided according to various adaptation techniques, among them translation. The author describes the frequency of the analyzed adaptations and provides comments on their use in different types of texts and by different authors.
Etymologie ludowe w toponimach na pograniczu polsko-ruskim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kij, Monika
Toponyms are interesting linguistic material. They contain knowledge about the environment of our existence - its formation, wealth, history, and even about spatial or social relations. The purpose of this article was to obtain and analyse naming material (names and their folk etymologies) from seventeen villages located within three rural communes on both sides of the San River. The analysis was based on comparison of folk and scientific etymologies. This allowed to answer the questions of how current residents of the former ethnic borderland understand foreign names in their localities, what kind of conceptualisation of the world emerges from folk etymologies, and whether the river San as a natural obstacle significantly influenced the linguistic concepts of its right and left-bank residents. The analysis of toponyms indicates that in rural communities of the studied area, proper names were often motivated by historical, settlement and topographic specifics. Therefore, simple motivation dominates here: creators most often referred to physical properties such as shape and appearance. From other aspects, location, function and local residents were often considered. The relatively high percentage of names with foreign phonetic influences, largely incomprehensible to their contemporary users, stems from the turbulent history of this area and the overlapping Ruthenic, Slovak and other influences. No statistically important differences in conceptualisation of the world between the residents of the east and west sides of the river were detected.
Nazwy audycji radiowych z antroponimem odnoszącym się do prezentera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kiszka-Pytel, Beata
Artykuł dotyczy analizy nazw audycji radiowych zogniskowanych wokół antroponimu odnoszącego się do osoby prowadzącej. Szczególna uwaga jest poświęcona strukturze medionimów, ściślej – sposobom umieszczania nazw osobowych w tytułach audycji, a także układowi ról między nadawcą a odbiorcami programu (tj. stopniowi zależności jednostki od audytorium, który ujawnia się za pośrednictwem nazwy medialnej). Podjęto również próbę wyjaśnienia, jaki jest cel wykorzystania antroponimów do tworzenia tytułów audycji radiowych, oraz postawiono pytanie o częstotliwość występowania badanych nazw w ramówkach wybranych rozgłośni.
O nazwach pizzy w polskich lokalach gastronomicznych na tle kategorii glokalności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Tomasik, Piotr
Artykuł poświęcony jest poszukiwaniu miejsca nazw pizzy w systemie onomastycznym. Autor rozważa stopień prioprialności badanych jednostek leksykalnych. Tłem analizy jest kulturowa kategoria glokalności.
Onimiczne kreacje dzieci w wieku przedszkolnym (na przykładzie nazw zabawek)
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-09-04) Kij, Monika
Celem rozprawy było zbadanie poziomu umiejętności nominacyjnych dzieci w wieku od trzech do sześciu lat oraz wyznaczenie na tej podstawie formalno-funkcjonalnej charakterystyki kategorii onimicznej nazw zabawek. Aby zrozumieć, jakie mechanizmy kierują tworzeniem nazw zabawek, prześledziłam etapy rozwoju mowy, kompetencji językowych i komunikacyjnych oraz rolę zabawy i zabawki w życiu dziecka. Analizowałam problem semantyki onimicznej oraz zakres zainteresowań chrematonomastyki, a także nazywania jako zjawiska kognitywnego i neuropsychologicznego. Dokonałam także opisu podstawowych sposobów poszerzania leksyki. Dysertacja zawiera badanie psychologicznych aspektów nominacji i zależności sposobów nazywania od płci, wieku dziecka i rodzaju zabawki. Badałam, jakie typy zabawek były najczęściej nazywane, jakie stosowano strategie nominacyjne i czym były motywowane. Przedstawiłam też z perspektywy formalnej analizę sposobów wzbogacania zasobu nazw zabawek. Prowadziłam porównanie dwóch typów aktów – nominacji ad hoc oraz nazywania własnych zabawek. Badania łączyły elementy językoznawstwa synchronicznego, socjolingwistyki, logopedii oraz psychologii rozwojowej. Metodologicznie rozprawa zakorzeniona jest w lingwistyce kulturowej, wprowadziłam też elementy analizy strukturalnej.
Pamiątkowe nazwy ulic Częstochowy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Tsapuk, Yana
Celem artykułu jest analiza pamiątkowych nazw ulic występujących we współczesnym nazewnictwie Częstochowy oraz motywacji ich nadania z uwzględnieniem tła historycznego i kulturowego miasta. Nazwy pamiątkowe częstochowskich ulic wynikają z chęci utrwalenia w świadomości społecznej najważniejszych wydarzeń lokalnych i państwowych, postaci historycznych, znanych osobistości życia publicznego Polski i świata oraz osób z kręgu religijnego. Nazwy te wyrażają m.in. uznawane wartości, postawy, poglądy i wskazują na dziedzictwo kulturowe regionu lub kraju. Nie zawsze jednak odzwierciedlają sposób postrzegania przez mieszkańców Częstochowy otaczającego ich świata w wymiarze społecznym i mentalnym, o czym świadczą uchwały podjęte przez Radę Miasta, dotyczące nadawania nazw ulic lub ich zmian, bardzo często narzucanych przez miejscowych pracowników instytucji samorządowych z powodu przemian politycznych w kraju.
Świnia niejedno ma imię – ewolucja motywacji nazewniczych w kontekście przemian kulturowych i społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Zawadzka, Dominika
Przedmiotem artykułu są nazwy własne świń w ujęciu diachronicznym. Bazując na badaniach Stefana Warchoła przedstawionych w „Kwestionariuszu do badań zoonimii ludowej w Polsce (na tle słowiańskim) i Słowniku etymologiczno-motywacyjnym słowiańskiej zoonimii ludowej” oraz na badaniach własnych, obejmujących imiona świń przebywających w azylach, analizowano motywację nazewniczą zwierząt. Skupiono się głównie na kategoryzacji oraz frekwencji imion na przestrzeni lat. Ważnym aspektem uczyniono rozważania na temat podmiotowości świń w kontekście nadawanych im imion.
Synchroniczna analiza plateonimów – propozycja metody
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Duda, Julia
Niniejszy artykuł podejmuje temat nowej metody badań onomastycznych, która swoje założenia opiera na trychotomii: język – kultura – poznanie. Propozycja ta wpisuje się w nurt badań językoznawstwa synchronicznego i dzieli plateonimy na nazwy synchronicznie martwe oraz synchronicznie żywe. Analiza dokonywana jest z punktu widzenia interpretatora, nie kreatora, a jej wynikiem ma być ilościowe przedstawienie przynależności onimów do czasów minionych lub współczesnych. Głównym celem pracy jest przedstawienie założeń metody, natomiast pośrednim – prezentacja przykładowych wyników badań przeprowadzonych na materiale składającym się z nazw krakowskich ulic. Artykuł ma charakter teoretyczno-materiałowy.
Syntetická sústava slovanskej onomastickej terminológie (variantná podoba)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Odaloš, Pavol
Myšlienka syntetickej sústavy slovanskej onomastickej terminológie je založená na existencii sústavy slovanskej onomastickej terminológie od roku 1973, na rešpektovaní času ako faktora determinujúceho vývoj spoločnosti aj vedy a na akceptovaní prínosu onomastikov k rozvoju terminológie za ostatných 49 rokov. Na základe uvedených determinantov môžeme vývoj onomastickej terminológie realizovať na základe syntetizovania onomastického vývoja v jednotlivých druhových skupinách onomastickej terminológie prostredníctvom čistého/ bezprostredného syntetizovania onomastického vývoja a prostredníctvom preberania ucelených častí klasifikácie onomastickej terminológie, ktorej autormi sú konkrétni slovanskí onomastici. Sústavu slovanskej onomastickej terminológie v nami predstavenej variantnej podobe bude potrebné podrobne rozanalyzovať a dopracovať sa k výhodám a nevýhodám jednotlivých klasifikácií bioným, geoným a chrématoným a na základe týchto analýz bude potrebné vybrať jeden variant z každej skupiny. Na základe uvedeného syntetizujúceho postupu potom vznikne syntetická sústava slovanskej onomastickej terminológie.
Urbanonimia Jastrzębia-Zdroju. Studium językowo-kulturowe
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-15) Żołądź, Artur
Celem rozprawy jest zebranie, analiza i prezentacja jastrzębskiego nazewnictwa z perspektywy diachronicznej przy wykorzystani klasyfikacji semantyczno-motywacyjnej, osadzonej w językoznawstwie kulturowym, jak również stworzenie słownika urbanonimów Jastrzębia-Zdroju – młodego, bo liczącego zaledwie 60 lat, śląskiego miasta górniczego. Istotnym założeniem pracy jest przedstawienie specyfiki lokalnej i regionalnej tego śląskiego miasta z naciskiem na dychotomię, występującą między dwoma rodzajami działalności, determinującymi historię Jastrzębia-Zdroju – uzdrowiskiem i przemysłem wydobywczym. Ważne są także odpowiedzi na pytania: czy w przypadku tak młodego miasta, jak Jastrzębie-Zdrój, można mówić o wykształceniu się swoistej, zupełnie nowej warstwy nazewniczej, czy jednak korzystano z utrwalonych wzorców nominacyjnych, znanych z onimicznej przestrzeni innych miast? W jaki sposób najpierw sanatoryjna, a następnie górnicza rzeczywistość wpłynęła na urbanonimię jastrzębia-Zdroju? Jaką rolę pełniła ideologia w trakcie formowania się tego modelowego miasta socjalistycznego? Jak nazewnictwo Jastrzębia-Zdroju odzwierciedla charakter regionu i jak wpłynęło na nie pojawienie się przybyszów z różnych części Polski? W pierwszym rozdziale pracy dokonano wprowadzenia metodologicznego do omawianej tematyki. Druga część pracy dotyczy podstawowych informacji na temat miasta. W kolejnym rozdziale zaprezentowano wyniki analizy semantyczno-motywacyjnej zebranych urbanonimów. Czwarta część obejmuje wnioski z badań lingwistyczno-kulturowych. W ostatnim rozdziale zaprezentowano słownik nazw miejskich Jastrzębia-Zdroju.