Przeglądanie według Temat "nature"

Aktualnie wyświetlane 1 - 14 z 14

Between Nature and Civilization(s): American Wilderness as a Eurocentric Cultural Construct in Tony Morrison’s "A Mercy"
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Vysotska, Natalia
The paper sets out to explore the ways the traditional Western opposition “nature vs. civilization” is reworked in Toni Morrison’s A Mercy. The first aspect addressed in the paper is the author’s recasting of the original Puritan myth of America as New Eden by demonstrating the historical impossibility of human-nature and human-human harmony on the “new” continent. This is achieved through presenting Jacob Vaark’s New England farm as a metaphor of Eden/enclosed garden transmogrifying from Utopian to Dystopian mode of functioning in the text, with apparent ecofeminist overtones.The second issue dealt with is “wilderness” as one of the basic concepts underlying American Puritan world picture. The paper argues that in the novel “wilderness” as an inherent characteristic of England’s transatlantic territorial expanses, including both their physical and human resources, loses its essentialism and is unmasked as a Eurocentric cultural construct. In addition, the novel extends the notion of “civilization” beyond its Eurocentric boundaries featuring two non-European civilizations – Native American and African – as suggesting alternative (and much more positive) models of “nature-civilization” relationship.
Biblijne motywacje ekologiczne
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2021) Kasprzak, Krzysztof
Przygotowanie eseju poprzedziło postawienie tezy: Przyroda jest dla człowieka czymś ważnym, wręcz sacrum, na co liczne argumenty znaleźć można także w Biblii. Skompletowano materiał bibliograficzny; w tym przestudiowano Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Po sformułowaniu problemu badawczego, rozważono w nim; motywacje do działań związanych z ochroną Przyrody, biblijne pouczenia np. „Obóz Twoim sacrum” i bogactwo treści teologicznych wokół „ aby nic nie zginęło”.
Bizarne opowieści Dominiki Słowik
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Piechota, Dariusz
“Samosiejki” by Dominika Słowik is a collection of short stories which belongs to recent realist prose that willingly uses the fairy-tale convention. The category of bizarreness plays a key role in this collection, as it is closely related to the world of nature. The protagonists become witnesses to weather anomalies and aberrations in nature, which brings to mind pessimistic visions of an impending ecological disaster. The protagonists are not only observers of the changes taking place in the natural environment, but they also notice the anomalies in themselves. In “Samosiejki” the blurring of the boundary between what is real and what is fairy-tale also includes the boundary between species.
Dlaczego ważny jest kontakt człowieka z przyrodą? O zespole deficytu natury u młodego pokolenia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Bobik, Bogumiła
Przyroda ma dobroczynny wpływ na rozwój młodego pokolenia, a szerzej – człowieka. Współcześnie obserwujemy niedobór kontaktu dzieci z naturą. Celem artykułu jest przybliżenie problemu deficytu natury w wychowaniu, wywołanie namysłu u osób odpowiedzialnych za edukację, skłonienie ich do uwzględnienia w procesie kształcenia tematyki przyrodniczej. Problematykę badawczą ujęto w postaci następujących pytań: jaką wartość ma przyroda dla współczesnego człowieka? Jakie są przyczyny i konsekwencje deficytu natury u młodego pokolenia? Wykorzystana została metoda analizy i syntezy literatury oraz badań, które są istotne dla omawianego problemu. Wyniki wskazują na wieloaspektowy wpływ przyrody na (młodego) człowieka. Przyroda pomaga zachować zdrowie psychiczne i fizyczne, dlatego ważny jest proces wychowania uzupełniony o wymiar przyrody.
Immanuel Kant a kultúrny rozmer spoločnosti
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2018) Kyslan, Peter
Статия посвесщает свое внимание философии культуры в восприятии Канта. Исходя из так называемового нового чтения Канта, занимается его малыми произведенями чтобы сравнить его наследие с современными контекстами мышления. Основной целей творчества Канта это культура совершена в всемирно-гражданском единстве. Целей нашего розмышления является определение культурного масштаба общества в философии Канта и в дальнейшем ее конфронтация с современной идеей космополитизма. Универсалистическое стремление кантянской концепции культуры может являтся исходным пунктом современной оцены нашего восприятия культуры.
„Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego jako prefiguracja współczesnej powieści ekologicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Piechota, Dariusz
This article attempts to read Żeromski’s novel as a prefiguration of a contemporary ecological novel. The green reading of the writer’s work redirects readers’ attention towards non-human forms of life, introducing alternative optics for describing reality. The story of Tomasz Judym is tangled with the history of the natural world. While wandering around Paris, Warsaw, Cisy and Zagłębie, the protagonist notices the symptoms which prove the progressive degradation of the natural environment. As one of the few protagonists, he sees the destructive impact of industry on the natural environment. Judym is abandoning the anthropocentric perspective in favour of the biocentric one, making him more sensitive to the suffering of others, understood here as non-human inhabitants of the Earth. Nature is a self-regulating living organism, a powerful element whose contemplation can both delight and frighten. “Ludzie bezdomni” anticipates contemporary ecological thinking, which calls for rational use of earthly goods.
Nihilizm jako literackie pogranicze oraz pole napięć aksjologicznych i estetycznych na przykładzie twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza. Próba rozpoznania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kalandyk, Mariusz
The subject is an attempt to describe the evolution of the term „nihilism” in philosophy (hermeneutics) at the turn of centuries and the description of how this evolution influenced the ways of analyzing literary phenomena. The author wants to present judgements which revalue the approach to this way of thinking deeply rooted in culture. Nihilism in presented approaches appears to be a world view and esthetic phenomenon opening new field of interpretation of poetic and prose texts. The exemplary literary material displaying the possibilities of different interpretations of an artistic text, both an essay and a poem is the output of Jarosław Marek Rymkiewicz.
Problem zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-11-28) Domka, Piotr
Niniejsza praca jest próbą ukazania wybranych aspektów problemu zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza, który stawia pytanie o jego przyczyny, formy i skutki. Odpowiedzi szuka u mistyków i w filozofii. I rozdział pracy poświęcony jest wybranym nazwiskom, które wywarły ogromny wpływ na poglądy pisarza. Są wśród nich są: Swedenborg, Boehme, Blake, Szestow, Bierdiajew, Simone Weil i daleki kuzyna poety - Oskar Miłosz. II rozdział poświęcony został Naturze w eseistycznym dorobku Miłosza. Poeta podgląda Naturę z nieufnością. Za jej pięknem ukrywa się wzajemne pożeranie się. Sceneria walki w przyrodzie przypomina świat ludzki, który oparty jest na nieustannych wojnach i konfliktach. Natura jest piękna i godna ekstatycznego zachwytu, a jednocześnie wzbudza sprzeciw i odrazę. III rozdział dotyczy człowieka i jego kondycji w refleksji filozoficznej polskiego noblisty. Miłosz ukazuje zmagania człowieka z własnym byciem. Świadomość skończoności staje się inspiracją do twórczości. Poeta pokazuje kondycję człowieka po Upadku. IV rozdział dotyczy historiozofii Miłosza, wskazującej na realność obecności zła w przestrzeni politycznej i historycznej: totalitaryzmy, wojny i innych katastrofy historyczne. Te refleksje poety o Historii są zawsze związane z grzechem i nadzieją Zbawienia.
Rozdźwięki i współbrzmienia, czyli o naturze i kulturze w prozie Andrzeja Stasiuka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Setlak, Wiesław
Andrzej Stasiuk as an author of „travel” prose is equally strongly immersed in nature and culture. His narration is dominated by descriptions of nature. Man drawing both from nature and culture is important in his works. Stasiuk, an artist inevitably entangled in culture, sees an opportunity for self-fulfillment in nature understood as a more general notion than just natural environment. However, he does not pursue the „state of nature” – inculturation does not allow him to do it. Thus, he seeks a compromise consisting in „being” in „culture” while staying close to nature. The author’s quest resemble the struggle of a nomad roaming some geographical space for a purpose. The same thing happens when the writer tries to find a place for himself in the megaspace of nature and culture using the power of the mind and imagination. This type of activity is by geopoetics attributed to a socalled nomadological subject. It seems that the main thesis of Stasiuk’s literary anthropology is a conviction that man lives on the border of nature and culture where his existence can be authentic despite certain antagonisms. In other words, consona is possible despite dissonance. It is all about proportion. Andrzej Stasiuk in his prose seems to be close to defining this very state of affairs.
The Problem of Preservation of Personal Space in the Global Infromation Society
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Galant, Daria; Kovalev, Eugene
The article deals with the problem of awareness and preservation of one’s own human space in the global information world. The authors suggest various ways of improving personal space, deliberating problems in the field of its protection as self-identification of an individual.
Twórczość Marii Bartusówny. Zarys monografii
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-03-21) Karasińska, Bożena
Niniejsza rozprawa ma za zadanie udowodnić, że Bartusówna zasługuje na baczniejszą uwagę i trwałą pamięć potomnych. Rozdział pierwszy dysertacji prezentuje dość obszerną biografię poetki, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń z jej życia uczuciowego. Drugi rozdział jest próbą zapisu recepcji twórczości Marii Bartusówny. Dokonywała się ona po części w trakcie ukazywania drukiem rozdziale przedstawiono głęboki i szczery patriotyzm, którego echa pobrzmiewają w wielu przywołanych tekstach Marii Bartusówny. Bogate życie duchowe i głęboka szczera wiara oparta na indywidualnej poetyckiej modlitwie jest tematem rozważań rozdziału czwartego niniejszej rozprawy. Piąty rozdział traktuje o umiłowaniu ojczystej przyrody, której niezwykłość i niepowtarzalność podkreśla artystka w wielu zaprezentowanych utworach. Swoim własnym rozmyślaniom o filozofii życia poświęciła Bartusówna sporo wierszy lirycznych, których interpretacja jest przedmiotem prezentacji rozdziału szóstego. Ostatni, siódmy rozdział dotyczy jedynego zachowanego fragmentu (akt V) dramatu pod tytułem Wanda, w którym ujawnia się nieznana wcześniej, a bardzo wysoko oceniona przez współczesnych dziedzina dramatycznego talentu dotychczasowej poetki i pisarki.
Władza nad martwą naturą. Cézanne Herberta
(Wydział Sztuki UR, 2018-12) Adamowska, Joanna
This article is an interpretation of Zbigniew Herbert’s poem Still Life, taking into account a lot of contexts, e. g. the references to Cézanne’s life, work and its reception present in the poem, Herbert’s other opinions on the artist’s work, as well as the earlier interpretations of the poem (by Roman Bobryk and Magdalena Sniedziewska). The author of the article shows how in the poem on Cézanne Herbert presents one of the major problems of his own work, i. e. the relations between art and transcendence, between the divine and the human.
Wspólnotowe i prywatne przestrzenie wolności w kaukaskiej literaturze zesłańczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Gadamska-Serafin, Renata
Kaukaska literatura emigracyjna XIX wieku kumuluje zapisy różnych sposobów doświadczania wolności pomimo fizycznego zniewolenia. Obiektywną, zewnętrzną formą manifestowania wolności, często przybierającą charakter wspólnotowy, było prowadzenie politycznej misji „apostolskiej” polegającej na głoszeniu idei wolności; prowadzenie badań i pracy naukowej, utrzymywanie więzi z literaturą narodową, czytanie indywidualne lub głośne w grupie zesłańców. Nie mniej ważne było jednak „dotykanie” wolności w indywidualnym, subiektywnym wnętrzu: poprzez uwolnienie nieograniczonych przestrzeni wyobraźni i uruchomienie procesów twórczych twórczego „ja”; dzięki marzeniom i pamięci; w miłości, wreszcie w kontakcie z naturą, która była dla romantyków bramą do transcendencji. Istotą tych poetyckich wizji „wyzwolenia” jest w istocie projekcja powrotu do Raju.
Zatrzymując spojrzenie, pejzażowa konieczność
(Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019-12) Balicki, Jacek
Landscapes belong to the system of symbolic forms. The structure of perceiving and expressing nature through art is manifested first as metahistorical and eternal, second, as a place of human existence, thus historical, solar time. Et in Arcadia ego is close to the reflections of Simone Weil cited by Janusz Krupiński. Beauty is harmony, therefore opposites must coexist; whereas necessity means suffering because in the Pythagorean aesthetics, harmony entails tension suffering is connected with. The world imagined by me, disregarding a concrete object, becomes a kind of painter’s longing, metaphorical and impressionistic, and through contemplation and reflection it is meant to encourage the viewer to explore truth in nature and the truth about man. As Janusz Karpiński observes, the category of a painting is a central category of human world, and landscape is a border case of transformation in which nature enters human world.