Przeglądanie według Temat "natura"

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Between Nature and Civilization(s): American Wilderness as a Eurocentric Cultural Construct in Tony Morrison’s "A Mercy"
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Vysotska, Natalia
The paper sets out to explore the ways the traditional Western opposition “nature vs. civilization” is reworked in Toni Morrison’s A Mercy. The first aspect addressed in the paper is the author’s recasting of the original Puritan myth of America as New Eden by demonstrating the historical impossibility of human-nature and human-human harmony on the “new” continent. This is achieved through presenting Jacob Vaark’s New England farm as a metaphor of Eden/enclosed garden transmogrifying from Utopian to Dystopian mode of functioning in the text, with apparent ecofeminist overtones.The second issue dealt with is “wilderness” as one of the basic concepts underlying American Puritan world picture. The paper argues that in the novel “wilderness” as an inherent characteristic of England’s transatlantic territorial expanses, including both their physical and human resources, loses its essentialism and is unmasked as a Eurocentric cultural construct. In addition, the novel extends the notion of “civilization” beyond its Eurocentric boundaries featuring two non-European civilizations – Native American and African – as suggesting alternative (and much more positive) models of “nature-civilization” relationship.
Bizarne opowieści Dominiki Słowik
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Piechota, Dariusz
“Samosiejki” by Dominika Słowik is a collection of short stories which belongs to recent realist prose that willingly uses the fairy-tale convention. The category of bizarreness plays a key role in this collection, as it is closely related to the world of nature. The protagonists become witnesses to weather anomalies and aberrations in nature, which brings to mind pessimistic visions of an impending ecological disaster. The protagonists are not only observers of the changes taking place in the natural environment, but they also notice the anomalies in themselves. In “Samosiejki” the blurring of the boundary between what is real and what is fairy-tale also includes the boundary between species.
„Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego jako prefiguracja współczesnej powieści ekologicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Piechota, Dariusz
This article attempts to read Żeromski’s novel as a prefiguration of a contemporary ecological novel. The green reading of the writer’s work redirects readers’ attention towards non-human forms of life, introducing alternative optics for describing reality. The story of Tomasz Judym is tangled with the history of the natural world. While wandering around Paris, Warsaw, Cisy and Zagłębie, the protagonist notices the symptoms which prove the progressive degradation of the natural environment. As one of the few protagonists, he sees the destructive impact of industry on the natural environment. Judym is abandoning the anthropocentric perspective in favour of the biocentric one, making him more sensitive to the suffering of others, understood here as non-human inhabitants of the Earth. Nature is a self-regulating living organism, a powerful element whose contemplation can both delight and frighten. “Ludzie bezdomni” anticipates contemporary ecological thinking, which calls for rational use of earthly goods.
Nature as the locus of theological cognition
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016-12) Rogozińska, Renata
The text attempts to answer the question of whether, and to what extent, sacralisation of landscape is justified on Christian grounds, and whether religious and landscape art can be equated in status, as Jerzy Nowosielski proposed. The idea of sacralisation of nature is closer to the Eastern Orthodox Church, with its tendency to divinize man, or even (considering some comments) the whole of created reality. However, the author’s attention is focused on Catholic thought, based on Thomism and Scholasticism. The questions discussed are: to what degree, according to St Thomas Aquinas’ teaching, nature participates in God’s sanctity; what indeed nature’s sacrality is; and, hence, in what sense, from the point of view of the Church, landscape art can claim to transcend the limits of physicality and to visualize the supernatural character of being. Thomas Aquinas’ views on the mutual relation between God and the world, art and nature, are confronted with the Neo-Platonic philosophy, in order to highlight their specificity and uniqueness. Currently, the Church’s teaching on the relation between God and the world in fact conforms to the long tradition of treating the created reality as a sign, indicating its Creator, imbued with the power, good, and beauty of the spiritual world. The Church, while emphasizing a strong connection between God and nature, still accentuates God’s transcendence, being aware of the lasting tension between the sacred and the profane. On the other hand, nowadays, in the teaching of the Church, the long tradition of stressing the aspect of God’s transcendence is counterbalanced by the emphasis on God’s immanence. Opposing cosmic pessimism, which proclaims lack of any general sense to the universe, the Church has begun to underline the sacramental nature of the world. According to certain theologians, we could even speak of an ontological co-dependence of both realities; however, this claim does not contribute to the “Pantheization” or “Neo-Platonization” of Christianity.
Nihilizm jako literackie pogranicze oraz pole napięć aksjologicznych i estetycznych na przykładzie twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza. Próba rozpoznania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kalandyk, Mariusz
The subject is an attempt to describe the evolution of the term „nihilism” in philosophy (hermeneutics) at the turn of centuries and the description of how this evolution influenced the ways of analyzing literary phenomena. The author wants to present judgements which revalue the approach to this way of thinking deeply rooted in culture. Nihilism in presented approaches appears to be a world view and esthetic phenomenon opening new field of interpretation of poetic and prose texts. The exemplary literary material displaying the possibilities of different interpretations of an artistic text, both an essay and a poem is the output of Jarosław Marek Rymkiewicz.
Problem zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-11-28) Domka, Piotr
Niniejsza praca jest próbą ukazania wybranych aspektów problemu zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza, który stawia pytanie o jego przyczyny, formy i skutki. Odpowiedzi szuka u mistyków i w filozofii. I rozdział pracy poświęcony jest wybranym nazwiskom, które wywarły ogromny wpływ na poglądy pisarza. Są wśród nich są: Swedenborg, Boehme, Blake, Szestow, Bierdiajew, Simone Weil i daleki kuzyna poety - Oskar Miłosz. II rozdział poświęcony został Naturze w eseistycznym dorobku Miłosza. Poeta podgląda Naturę z nieufnością. Za jej pięknem ukrywa się wzajemne pożeranie się. Sceneria walki w przyrodzie przypomina świat ludzki, który oparty jest na nieustannych wojnach i konfliktach. Natura jest piękna i godna ekstatycznego zachwytu, a jednocześnie wzbudza sprzeciw i odrazę. III rozdział dotyczy człowieka i jego kondycji w refleksji filozoficznej polskiego noblisty. Miłosz ukazuje zmagania człowieka z własnym byciem. Świadomość skończoności staje się inspiracją do twórczości. Poeta pokazuje kondycję człowieka po Upadku. IV rozdział dotyczy historiozofii Miłosza, wskazującej na realność obecności zła w przestrzeni politycznej i historycznej: totalitaryzmy, wojny i innych katastrofy historyczne. Te refleksje poety o Historii są zawsze związane z grzechem i nadzieją Zbawienia.
Wspólnotowe i prywatne przestrzenie wolności w kaukaskiej literaturze zesłańczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Gadamska-Serafin, Renata
Kaukaska literatura emigracyjna XIX wieku kumuluje zapisy różnych sposobów doświadczania wolności pomimo fizycznego zniewolenia. Obiektywną, zewnętrzną formą manifestowania wolności, często przybierającą charakter wspólnotowy, było prowadzenie politycznej misji „apostolskiej” polegającej na głoszeniu idei wolności; prowadzenie badań i pracy naukowej, utrzymywanie więzi z literaturą narodową, czytanie indywidualne lub głośne w grupie zesłańców. Nie mniej ważne było jednak „dotykanie” wolności w indywidualnym, subiektywnym wnętrzu: poprzez uwolnienie nieograniczonych przestrzeni wyobraźni i uruchomienie procesów twórczych twórczego „ja”; dzięki marzeniom i pamięci; w miłości, wreszcie w kontakcie z naturą, która była dla romantyków bramą do transcendencji. Istotą tych poetyckich wizji „wyzwolenia” jest w istocie projekcja powrotu do Raju.
Zatrzymując spojrzenie, pejzażowa konieczność
(Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019-12) Balicki, Jacek
Landscapes belong to the system of symbolic forms. The structure of perceiving and expressing nature through art is manifested first as metahistorical and eternal, second, as a place of human existence, thus historical, solar time. Et in Arcadia ego is close to the reflections of Simone Weil cited by Janusz Krupiński. Beauty is harmony, therefore opposites must coexist; whereas necessity means suffering because in the Pythagorean aesthetics, harmony entails tension suffering is connected with. The world imagined by me, disregarding a concrete object, becomes a kind of painter’s longing, metaphorical and impressionistic, and through contemplation and reflection it is meant to encourage the viewer to explore truth in nature and the truth about man. As Janusz Karpiński observes, the category of a painting is a central category of human world, and landscape is a border case of transformation in which nature enters human world.