Przeglądanie według Temat "modernizm"

Aktualnie wyświetlane 1 - 7 z 7

Galician neomessianism
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Gawor, Leszek
The article presents the idea of neomessianism, created in the circles of Polish intelligentsia at the end of the 19th century in Galicia – a part of the Polish territory that was subsequently annexed by the Austro-Hungarian Empire. Galician neomessianism referred to the messianic philosophy of Polish Romantics: A. Mickiewicz, J. Słowacki, J.M. Hoene-Wroński and A. Cieszkowski, simultaneously transforming the themes of Romantic messianism, adapting them to the sociopolitical realities of Poland enslaved until 1918 and rebuilt in the interwar period. The article discusses the views of S. Buszczyński, S. Szczepanowski, W. Dzieduszycki, K. Odrzywolski, A. Boleski, A. Gorski, A. Chołoniewski, W. Lutosławski and J. Braun. It also includes reflections on the specificity of Galician neomessianism and its difference in comparison with Romantic messianism.
Nowy Europejski Bauhaus na opamiętanie – modernizm przeciw pandemii COVID-19, czy tylko?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Cesarski, Maciej
W artykule naszkicowano – przy zastosowaniu metody analizy literatury przedmiotu – społeczno-mieszkaniowo-osadnicze odniesienia myśli i praktyki historycznego Bauhausu prowadzące do rysującego się przesłania Nowego Europejskiego Bauhausu (NEB). NEB wprowadza – jak dzieło Waltera Gropiusa – klimat nadziei. Podjęte tu rozważania na ten temat wskazują, iż bez rzeczywistego śmielszego odchodzenia od kapitalistycznego paradygmatu rynkowego wzrostu ekonomicznego NEB pozostanie – jak historyczny Bauhaus – ambitną, w dobrym tego słowa znaczeniu, utopijną propozycją holistycznej, humanistycznej cywilizacji opartej na społecznym gospodarowaniu. Aby temu spróbować zapobiec, w NEB nie można wyzbyć się prób naprawiania całej sfery osadnictwa i przestrzeni zamieszkiwania, tj. naprawiania świata. Należy zatem promować w NEB sprawdzone także w międzywojennej Polsce kulturowe i technologiczne wartości architektury i urbanistyki rozszerzone o koncepcje mieszkalnictwa, osadnictwa i zamieszkiwania wykraczające poza miasta i obszary zurbanizowane nie tylko na obszarze UE i Europy. Tylko wtedy pojawią się szanse na urzeczywistnianie holistycznej, długookresowej naprawy codziennego zamieszkiwania inkluzywnych społeczności i społeczeństw. O NEB jeszcze niewiele w sumie wiemy, co dodatkowo upoważnia do zarysowania jego korzeni, związanych z nim oczekiwań, szans i zagrożeń.
Obecność mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Halwa, Adrianna
Adrianna Halwa presents a review of the book by Artur Żywiołek “Tristitia moderna – pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce” [Tristitia moderna – the passion of the Tristan myth in modern literature, philosophy and music]. Artur Żywiołek in his monograph shows the presence and changes of the Tristan myth in European culture. The author analyzes the turning point of the Modernist era, when there were revolutionary changes in literature, music and philosophy. Żywiołek examines this phenomenon in relation to the Tristan myth, its new interpretations, as well as symbols and cultural codes that it has developed since the Middle Ages.
Philosophy of action and creativity in Wilhelm Feldman’s historical syntheses
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Bohun, Michał
Wilhelm Feldman – a writer, publicist, literary critic, activist and political thinker, legendary editor of “Krytyka” in Kraków – was also an initiator and participant in many Young Poland discussions. The article is an attempt to reconstruct the basic ideas and intuitions present in Feldman’s major historical works and minor sketches. The author argues that they are philosophical in nature and form a coherent position. His philosophy combines romantic inspirations with the positivist programme of organic work and with elements of independence socialism, constituting an important element in the philosophical thought of Polish modernism in Galicia.
Powiedziane i przemilczane. Rzecz o katolicyzmie Ignacego Krasickiego na podstawie jego twórczości literackiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Magryś, Roman
The article presents Ignacy Krasicki’s religiousness in the light of anthropology, which assumes that the man can, at the same time, show different attitudes concerning his outlook, resulting from being affected by simultaneous contradictory cultural paradigms. The author reveals the symptoms of secular thinking on the foundations of human morality in literary texts by the Bishop of Warmia, accompanied by religious traditionalism in the same or different literary works. The goal of the article is to provoke discussion on the personality of people in the Age of Enlightenment, which may not be explicit, but can be composed of heterogenous cultural elements.
The Way of the Cross by Mikuláš Medek
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Makówka, Leszek
In Czechoslovakia, hardly any new churches were built during the communist regime. The exceptions include the modernist church of St. Joseph in Senetářov in Moravia, for which the modern cycle of "The Way of the Cross" was created in 1970. Its author is Mikuláš Medek (1926–1974), an outstanding Czech painter inspired by surrealism and the Informel formula. The composition in Senetářov belongs to the mature period of the artist’s work, in which he used unique metaphors. The author of the paper outlines the historical context of the founding of the church and interprets Medek’s "The Way of the Cross" against the background of post-war European art and contemporary solutions of the Passion cycle.
Upiór polskości. Galicja w życiu i myśli Stanisława Brzozowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bohun, Michał
Artykuł przedstawia idee Stanisława Brzozowskiego (1878–1911) dotyczące problemu Galicji w jego filozofii dziejów i myśli społecznej ze szczególnym uwzględnieniem problemu polskiej tożsamości narodowej. Pod pewnymi względami uwagi Brzozowskiego dotyczące historycznej i współczesnej Galicji stanowią negatyw jego „idei polskiej”, tzn. wizji misji narodu polskiego w dziejach powszechnych. Artykuł ukazuje galicyjski epizod w życiu myśliciela (1905–1911), jego głębokie związki z galicyjską kulturą i życiem politycznym, a także – co ważne – krąg jego galicyjskich znajomych i przyjaciół. Autor artykułu twierdzi, że był to najważniejszy okres w krótkim życiu pisarza zarówno pod względem ideowym, jak i losów prywatnych. W drugiej części ukazane są niektóre idee i koncepcje Brzozowskiego: (1) koncepcja Galicji jako kraju pozorów; (2) krytyka galicyjskiej filozofii, instytucji akademickich i życia kulturalnego; (3) ironiczna wizja Galicji jako krainy śmierci i centrum pogrzebowego dla Polski i Europy.