Przeglądanie według Temat "mit"

Aktualnie wyświetlane 1 - 7 z 7

Kobiety i inne potworności. Mityzacja i female queer gothic w Empuzjonie Olgi Tokarczuk
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Głos, Mikołaj
Przedmiotem rozważań w artykule jest sposób, w jaki Olga Tokarczuk wykorzystuje elementy mityczne w swojej najnowszej powieści – Empuzjonie. Poprzez analizę wykorzystania postaci mitologicznych, takich jak Empuzy i Tuntschi, autorka kreuje przestrzeń do eksploracji granic tożsamości, płciowości i patriarchalnego społeczeństwa. W utworze pojawia się wyraźna teza, według której mizoginia jest przyczyną nie tyle społecznego wykluczenia kobiet, ale także kreowania ich jako – dosłowne – potwory i monstra. Obrana przez Tokarczuk strategia potwornienia służy nie tylko ukazaniu dualistycznej natury świata, ale także jako asumpt do krytycznej refleksji nad społeczeństwem i ludzką naturą.
Melancholia i mitologia. „Noce i dnie” a pokusy słabości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Chyła, Karolina
The author analyzes tropes and techniques used in Maria Dąbrowska’s „Noce i dnie” both to describe and to simultaneously reject peculiarities of the melancholic identity. She also claims that, despite of abhorrence which such extreme ontological fragility seems to provoke in Dąbrowska’s world, novel as a whole manages to open itself discretely and sensitively to the several aspects of variously understood liquidity, weak subjectiviti and incomplete presence.
Mit Lwowa w polskiej literaturze XX wieku
(2015-07-02) Wolańczyk, Marta
Celem niniejszej pracy doktorskiej jest ukazanie jak literatura polska XX wieku kształtowała mity Lwowa. Szczególną uwagę zwrócono na przełomowe wydarzenia w historii miasta: jego obronę w latach 1918-1920, w której zasłynęli sami lwowianie, i utratę miasta przez Polskę decyzją konferencji w Jałcie, co stanowi do dziś tragedię dla jego polskich mieszkańców. Pracę podzielono na cztery rozdziały. Dwa pierwsze to baza teoretyczna dla dalszych rozważań. W pierwszym przedstawiono Teorie mitu, drugi poświęcono Przestrzeni, miejscu i miastu. Rozdział trzeci Legenda obrony Lwowa w literaturze międzywojennej zajmuje się obroną miasta przed ukraińskim zamachem stanu i armią bolszewicką. Z tego okresu pochodzi bogata literatura, często tworzona jeszcze w momencie walk. W rozdziale zajęto się też powstaniem i rozwojem legendy obrony Lwowa wyrażonym w literaturze. W rozdziale czwartym Mit Lwowa w literaturze po Jałcie przedstawiono prace pisarzy piszących o Lwowie już po jego utracie: Mariana Hemara, Józefa Wittlina, Zbigniewa Herberta (którzy mieszkali w międzywojennym Lwowie) i Adama Zagajewskiego (który znał go tylko z opowiadań rodzinnych). Prace tych autorów charakteryzuje nostalgia za utraconym miastem, jego idealizacja i poczucie krzywdy. Temat rozprawy jest nadzwyczaj bogaty. Wiele zagadnień czeka jeszcze na omówienie i trzeba będzie do nich powrócić.
Mitologia nierówności. Próba dekonstrukcji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Przybylska-Czajkowska, Barbara
Mitologia nierówności jest częścią mitologii kapitalizmu. Mitologia ta stworzyła oczywistość, która stała się treścią świadomości potocznej w Polsce po 1989 r. i nie została poddana krytycznej refleksji w debacie publicznej. Pełni ona funkcje ideologiczne wobec systemu: objaśnia go odwołując się do tzw. normalności i naturalności, a także usprawiedliwia jego negatywne społeczne skutki. Mitologia ta utrudnia lub wręcz uniemożliwia krytykę systemu i działanie na rzecz jego zmiany. Konstrukcja zmitologizowanej oczywistości jest pełna sprzeczności, ignoruje osiągnięcia myśli filozoficznej i społecznej, a także doświadczenie rzeczywistości. Znaczącą rolę w powstaniu tak zmitologizowanej oczywistości, odegrały elity intelektualne, które przyjęły bezkrytycznie mitologię kapitalizmu, mimo iż wiele faktów historycznych (doświadczenie pierwszej wojny światowej, Wielkiego kryzysu lat 30. i późniejszych kryzysów kapitalistycznego świata) wskazywało na konieczność ostrożnego jej potraktowania. Niebezpieczeństwo mitologii kapitalizmu i w szczególności mitu nierówności polega na tym, że stoi za nim taka wizja człowieka i rzeczywistości społecznej, która wyklucza wolność i godność człowieka. Mit nierówności i ta całość, którą tworzy – mitologia kapitalizmu – wykorzystuje zwulgaryzowaną wersję pojęcia homo oeconomicus i przedstawia ją jako uniwersalny obraz człowieka. Gdyby poważnie i konsekwentnie potraktować te wątki, które są zawarte w micie nierówności i mitologii kapitalizmu, to można w oparciu o nie zbudować społeczeństwo i państwo niedemokratyczne. Obowiązkiem intelektualistów jest krytyczna analiza świadomości społecznej i tworzących ją mitów, co oznacza próbę wskazania ich źródeł, związku z doświadczeniem, kontekstu filozoficznego, uwikłań i skutków społecznych.
Rebeliantka. Inanna jako bohaterka polskich retellingów mitów sumeryjskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Głos, Mikołaj
Celem artykułu jest interpretacja dwóch polskich retellingów mitów o sumeryjskiej bogini Inannie – Inanny (1986) Julity Mikulskiej oraz Anny In w grobowcach świata (2006) Olgi Tokarczuk. Obie powieści łączy potrzeba uwspółcześnienia tych historii, wpisania ich w futurystyczny – a wręcz postapokaliptyczny – wymiar rzeczywistości. Każda z nich stanowi próbę skomentowania współczesności, gdzie rola kobiety, choć wyemancypowana, podlega nieustannej presji patriarchatu. Mit o sumeryjskiej bogini wykorzystany przez pisarki spełnia dwa różne cele. W prozie Mikulskiej jest to walka kobiety o własną podmiotowość, u Tokarczuk zaś Inanna staje się mesjaszką poświęcającą się w imię lepszego świata, w którym dla każdego, dotąd wykluczonego i poniżanego, znajdzie się miejsce.
Spojrzeć w twarz Meduzie: Jerzy Grotowski wobec romantyzmu i mitu Fausta cz. 1. „Farsa-misterium”: „Faust” według J.W. Goethego, Teatr Polski, Poznań, 1960
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kallaus, Agnieszka
The subject of this paper is the first of the two re-interpretations of the myth of Faust by Jerzy Grotowski – the performance of “Faust” by J.W. Goethe in the Polish Theatre in Poznań (1960), in which Grotowski enters into polemics with Goethe’s romantic and metaphysical vision. The spectacle shows Grotowski’s early aesthetics called as “farce-mystery”, displaying his fascination with ritual as a performative secular alternative to religious experience. The myth of Faust shows his creative confrontation with the archetype, which aims to liberate the spiritual energy beyond religion and myth to renew the community’s sense of the sacred. The author sets out to prove that the story of Faust is of crucial significance to Grotowski as an incarnation of myth that helps him to cope with the trauma of death and transgress the limits of human condition, which reveals his romantic sensibility.
Topika stepu w literaturze polskiej
(2015-09-07) Lubas, Magdalena
Najważniejszym celem pracy jest ukazanie roli, jaką pełni step w naszej literaturze. Zwracam też uwagę na zainteresowanie kresowością i tematyką. W rozdziale pierwszym pt. Stanice, fortyfikacje i oazy stepowe przedstawiam wizję stepu w okresie staropolskim i epoce oświecenia. Drugi rozdział mojej pracy - Kanon ikonosfery stepowej poświęcam wizji stepu, jaką stworzyli romantycy. Za sprawą przedstawicieli szkoły ukraińskiej rozpoczyna się poetycka waloryzacja stepu. W trzecim rozdziale - Pod znakiem Sienkiewicza przybliżam wielką realizację stepowego tematu w literaturze XIX wieku. W tym celu sięgam po twórczość Henryka Sienkiewicz oraz Franciszka Rawity-Gawrońskiego. Rozdział czwarty - W kontekście dwudziestowiecznych waloryzacji figury stepu ukazuje rolę stepu w XX wieku. W wieku XX nie było zbyt wiele momentów na zachwycanie się pięknem stepu. Twórczość poetów i pisarzy przedstawiona w tym rozdziale pokazuje, że ziemia-matka potrafi zgotować jej mieszkańcom prawdziwe piekło. Twórcy XX-wieczni przeważnie ukazują step jako miejsce wrogie człowiekowi. Wydarzenia, które się tam rozgrywają podobne są do wydarzeń hajdamaczyzny. Są terenem zagłady i unicestwienia. Doświadczenia autorów uwiecznione zostały na kartach ich utworów.