Przeglądanie według Temat "local government"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 50

Autonomia samorządu w sferze gospodarki komunalnej a ochrona interesu publicznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Sześciło, Dawid
Samorząd lokalny (gminy, powiaty) odgrywa wiodącą rolę w zapewnieniu obywatelom usług publicznych. Zgodnie z konstytucyjną zasadą samodzielności, samorządom przysługuje szeroka swoboda wyboru metod świadczenia usług publicznych. W szczególności mogą wybierać między zapewnieniem usług poprzez podmioty wewnętrzne oraz kontraktowaniem na zasadach komercyjnych albo na rzecz organizacji pozarządowych. Autor prezentuje pogląd o potrzebie ustawowego zagwarantowania, że decyzje samorządów co do wyboru wariantu zapewnienia usług publicznych (prowadzenia gospodarki komunalnej) będą poparte analizą mającą na celu wybór metod najbardziej efektywnych pod względem ekonomicznym i społecznym. Analiza wykorzystująca dane ilościowe i jakościowe powinna być prowadzona nie tylko przed podjęciem decyzji o wyborze określonej metody prowadzenia gospodarki komunalnej, ale stale, również po zakończeniu świadczenia usług w określony sposób. Ważnym elementem procesu decydowania o wyborze modelu zapewnienia usług publicznych powinny być szerokie gwarancje partycypacji społecznej. Obecnie decyzje władz lokalnych w tej kwestii nie muszą być poprzedzone refleksją nad optymalnymi wariantami zapewnienia usług i mogą być intuicyjne. Nie są też wymagane konsultacje społeczne ani inne formy angażowania interesariuszy w proces decyzyjny. Jako przykład takiego podejścia zaprezentowano brytyjski model Best Value (Najwyższa Wartość) wprowadzony przez rząd T. Blaira.
Budżet obywatelski w powiecie olkuskim przykładem bezpośredniego zaangażowania społeczności w rozwój lokalny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Jachowicz, Agnieszka
Budżet obywatelski (BO) to wciąż w Polsce mechanizm nowy i mało znany, a jednocześnie wymagający zaangażowania. Władze samorządowe wprowadzające BO muszą znaleźć sposób, by o tym budżecie poinformować mieszkańców, podkreślić jego ważność i zachęcić do udziału w tej aktywności. Przedmiotem badań w niniejszym artykule jest rola, jaką zaczyna odgrywać BO w rozwoju lokalnym oraz świadomość mieszkańców o możliwości wpływania i kształtowania sfery społeczno-gospodarczej w najbliższym otoczeniu. Pojawia się jednak pytanie, czy tylko za pomocą nowego narzędzia w postaci BO, można wpływać na podniesienie świadomości o istocie poziomu i rozwoju lokalnego pośród społeczności gminnych, czy może dotychczasowe możliwości nie są w pełni wykorzystywane.
Charytatywna działalność gminnych rad młodzieżowych – analiza zagadnienia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Boratyn, Dominik
Rady młodzieżowe są jednym z podmiotów opiniodawczo-doradczych działających przy jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce. Od ponad 30 lat mają swój udział w życiu lokalnych wspólnot samorządowych oraz podejmują przedsięwzięcia społeczne, m.in. o charakterze charytatywnym. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu ,,Znaczenie i rola Rad Młodzieżowych w funkcjonowaniu lokalnej wspólnoty samorządowej”. Badaniami objęto rady młodzieżowe z 18 miast wojewódzkich, tj. miast, w których znajdują się sejmiki województw oraz urzędy wojewódzkie. Opisane tu wyniki badań, przedstawiają aktywność rad młodzieżowych w zakresie działalności charytatywnej.
Decentralizacja władzy publicznej a samorząd terytorialny w III RP. Analiza zagadnienia na wybranych przykładach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skorut, Paweł; Stawarz, Bartłomiej
In 2020, the local government of the Third Polish Republic is celebrating its thirtieth anniversary within the legal framework of the democratic political system. This is a celebration of not only the success of the 1989 Autumn of Nations but of the citizens participating in the co-creation and development of their own local homelands. In contrast, the activities of the central authorities which, frequently governed by the reason of the state, attempt to bind local self-governments more closely, often straining their constitutional value of autonomy.
Demograficzne starzenie się populacji jako wyzwanie dla samorządu gminnego – doświadczenia gmin województwa pomorskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Richert-Kaźmierska, Anita
Population aging is a natural social process. Nevertheless the increase in the population of the elderly (including those of an advanced age – above 85 years old) in the last decade in Poland is unusually high. The rapid increase in the number of older people and their percentage in the total population is associated with specific social and economic consequences. These have to be faced both by the central government as well as local authorities. In the article author concentrated on the question of the knowledge of local authorities about demographic changes and perceptions of their consequences. The aim of the study was to assess the level of knowledge of local government representatives on the ageing of the local community and the interpretation of changes caused by this process. In addition, the author has identified the measures that local governments have declared to undertake to increase awareness of aging and its consequences. In the article the results of a survey conducted in July 2015 in 77 of the 119 non-metropolitan municipalities of Pomeranian province has been used.
Determinanty działania kontroli zarządczej w wybranych jednostkach samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego – wyniki badań empirycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Sołtyk, Piotr
Do administracji samorządowej koncepcja kontroli zarządczej wprowadzona została na podstawie zmiany przepisów prawa finansowego w 2009 r. Ustawodawca podejmując decyzję o implikacji tego nowego modelu zarządzania do jednostek sektora finansów publicznych miał przede wszystkim na celu zwiększenie skuteczności i efektywności, transparentności działania administracji publicznej na wzór rozwiązań powszechnie obowiązujących w organizacjach ładu korporacyjnego. Ważną przesłanką przemawiającą za wprowadzeniem kontroli zarządczej do jednostek sektora publicznego był także głęboki kryzys funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej. Z uwagi na znaczny upływ czasu, od kiedy zaistniała kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym zdecydowano podjąć próbę rozpoznania głównych determinantów mających wpływ na działanie kontroli zarządczej zgodnie z założeniami ustawodawcy. Badanie przeprowadzono w trzydziestu gminach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Dobór próby badawczej był celowy, gdyż badania zostały przeprowadzone w tych jednostkach, które prawnie zwolnione są z obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego. Badania przeprowadzone zostały z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety, a podstawę do sformułowania pytań stanowiły wytyczne standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych ogłoszone komunikatem nr 23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. Autor ma nadzieję, że uzyskane wyniki z badania mogą stanowić głos doradczy w toczącej się dyskusji nad modelem funkcjonowania kontroli zarządczej w samorządzie terytorialnym.
DYSKUSYJNA RÓWNOŚĆ W WYBORACH DO ORGANÓW STANOWIĄCYCH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
(2014-06-20) Janowski, Mieczysław
W niniejszej dyskusji chciałbym zwróci uwagę na jedną z podstawowych zasad konstytucyjnych, tj. zasadę równości, która, według mnie, jest nieprzestrzegana przy wyborach do organów uchwałodawczych jednostek samorządu terytorialnego. Według mnie, wybory do rad gmin będą-cych miastami na prawach powiatu oraz rad powiatów i sejmików województw, ze względu na sposób przeliczania głosów na mandaty, nie spełniają kryterium równości. Ponieważ następuje przeliczenie oddanych głosów na okręgi wyborcze, a nie poszczególne organy samorządu teryto-rialnego. Dążenie do pełnego respektowania konstytucyjnej zasady równości obywateli powinno, w moim przekonaniu, doprowadzić do niezbędnych zmian w ordynacji wyborczej, czyli potrakto-wanie całej jednostki samorządu terytorialnego jako rzeczywiście jednego organu, do którego dokonuje się wyborów, oraz zmiany podziału mandatów pomiędzy uprawnione komitety wyborcze według zasad obowiązujących przy wyborach do Parlamentu Europejskiego. In this discussion I’d like to draw attention to one of the basic constitutional principles, i.e. the principle of equality which, in my opinion, is not observed in elections to legislative bodies of local government unit. As far as I am concerned the elections to district councils being the cities with district (poviat?) rights and district (poviat) councils and regional parliaments due to the method of counting the votes to seats do not meet the criterion of equality because there is the counting of the votes cast to constituencies and not to individual local government authorities. Striving after full respecting of the constitutional principle of citizens’ equality should, in my opinion, lead to necessary changes in the electoral system, that is, treating the whole local govern-ment unit as really one body to which there are elections and the change of distribution of seats between the eligible electoral committees according to the rules binding in the elections to the European Parliament.
Działania organów państwowych i administracji samorządowej w ocenie właścicieli gospodarstw rolnych województwa podkarpackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Grzybek, Maria; Szopiński, Wiesław
Rozwój terenów wiejskich w odniesieniu do sfery rolnictwa wymaga utworzenia skutecznie funkcjonującego otoczenia instytucjonalnego. Spełnia ono wiele istotnych funkcji, które mają kluczowe znaczenie dla agrobiznesu. Zarówno wspierają przekształcenia w rolnictwie, jak i pomagają wprowadzać unowocześnione rozwiązania dostosowując je do wymogów Unii Europejskiej. Istotna przy tym jest relacja łącząca indywidualne gospodarstwa rolne i poszczególne instytucje, która powinna być właściwie ukierunkowana. Ważne jest, aby instytucje były elastyczne i dostosowywały się do zmian jakie zachodzą w sektorze rolno-żywnościowym. Ze względu na specyficzne cechy polskiego rolnictwa konieczne jest podejmowanie przez rząd oraz samorządy lokalne działań stymulujących rozwój gospodarstw rolnych oraz wspieranie obszarów wiejskich. Polegają one na stosowaniu stabilnej polityki rolnej, a więc dogodnych systemów podatkowych czy dopłat kredytowych. Część zadań związanych z realizacją polityki rolnej podejmuje administracja samorządowa na szczeblu lokalnym. Pozwala to na lepsze dotarcie do gospodarstw rolnych ze względu na fakt, że instytucje te realizują zadania zaspokajające potrzeby lokalnych społeczności. Celem badań ankietowych było zaprezentowanie opinii indywidualnych rolników na temat roli rządu, sejmu oraz jednostek samorządowych w funkcjonowaniu sfery agrobiznesu. Zagadnienie przedstawione zostało według płci, wieku, wykształcenia i wielkości gospodarstw. Wśród badanej zbiorowości przewagę stanowiły opinie negatywne dotyczące oceny działań władz rządu i sejmu na rzecz sektora rolno-spożywczego zwłaszcza wśród młodych rolników w wieku od 18 do 25 lat niezależnie od wykształcenia posiadających gospodarstwa powyżej 5 ha. Funkcjonowanie samorządów lokalnych w większym stopniu docenili rolnicy w wieku 26 do 40 lat, reprezentujący wykształcenie wyższe, będący właścicielami grup obszarowych gospodarstw powyżej 15 ha.
Działania rad młodzieżowych miast wojewódzkich w Polsce w obliczu kryzysu migracyjnego i wojny na Ukrainie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Boratyn, Dominik
Artykuł stanowi część cyklu publikacyjnego dotyczącego funkcjonowania rad młodzieżowych działających przy jednostkach samorządu terytorialnego. W niniejszej publikacji dokonano analizy zaangażowania rad młodzieżowych w pomoc humanitarną dla uchodźców z Ukrainy w związku z inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 r. Dodatkowo, w artykule przedstawiono przyczyny konfliktu pomiędzy obydwoma państwami oraz dokonano charakterystyki poszczególnych przedsięwzięć podejmowanych przez rady młodzieżowe w Polsce.
Efekt Laffera w kontekście podatku od nieruchomości na przykładzie gminy Wiązownica
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Pasternak-Malicka, Monika
Krzywa Laffera to koncepcja teoretyczna, za pomocą której ilustruje się zależność między stawką opodatkowania a dochodami budżetowymi państwa z tytułu podatków. Opracowana została w latach siedemdziesiątych XX wieku przez amerykańskiego ekonomistę Arthura Laffera, wówczas wykładowcę na Uniwersytecie w Chicago, obecnie jednego z najbardziej znanych przedstawicieli ekonomii strony podażowej. W artykule zaprezentowana została charakterystyka modelu teoretycznego A. Laffera, przedstawiono przykłady praktyczne wskazujące na słuszność modelu. W dalszej części opisano podatek od nieruchomości oraz dochody podatkowe gminy Wiązownica w latach 2004–2013 ze szczególnym uwzględnieniem podatku od nieruchomości. Celem publikacji jest zbadanie, czy wysokość stawki podatkowej wykazuje zależność statystyczną z poziomem dochodów podatkowych na przykładzie gminy Wiązownica w latach 2004–2014. W artykule posłużono się metodą regresji liniowej, aby ocenić wpływ stawki podatku od nieruchomości na wydajność fiskalną tej daniny. Przeprowadzona analiza nie wykazała związku pomiędzy stawką podatku a wysokością dochodów podatkowych z tego tytułu, co udowadniałoby w sposób matematyczny prawdziwość twierdzenia A. Laffera.
Efektywność wydatków powiatów wschodniego regionu Polski w latach 2008–2012
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ludwiczak, Bogdan
Praca dotyczy analizy efektywności powiatów we wschodnim regionie Polski. Analizowano wydatki i dochody powiatów w okresie 2008–2012. W analizie wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego. Podstawą oceny efektywności było pięć rodzajów wydatków i dwa rodzaje dochodów. W analizie wykorzystano metodę DEA, w wersji zmodyfikowanej dla potrzeb oceny efektywności instytucji non profit. Rezultaty analizy wskazują, że efektywność wydatków publicznych we wschodnim regionie Polski jest zróżnicowana i niższa niż w całym kraju. Wydaje się, że głównych czynników mających wpływ na efektywność należy upatrywać w wielkości i lokalizacji badanych jednostek. Wyższą efektywnością charakteryzują się większe powiaty, położone w pobliżu ośrodków miejskich.
Gospodarka finansowa jednostek terytorialnych Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego wobec nowych wyzwań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Harańczyk, Anna
Przedmiotem rozważań jest ocena kondycji finansowej jednostek terytorialnych wchodzących w skład Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz określenie możliwości wynikających z per¬spektywy finansowej 2014–2020. Krakowski Obszar Funkcjonalny został zidentyfikowany w Mało¬polskim Regionalnym Programie Operacyjnym (2014–2020) jako delimitacja interwencji w formu¬le Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Podejście to ma na celu wykorzystanie specyficznych potencjałów terytorialnych i likwidację barier w rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Krakowa. Opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę KrOF. Druga część rozwiązuje tytułowy problem opracowania. To tu przeanalizowano dochody budżetowe 15 gmin tworzących KrOF, dochody ze źródeł zagranicznych oraz oceniono kondycję finansową wszystkich jednostek terytorialnych wchodzących do badanego obszaru za lata 2007– 2014. Następnie przedstawiono Indykatywny Plan Finansowy dla woj. małopolskiego – wydatki kwalifikowalne na lata 2014–2020, w którym uwzględniono wydatki na ZIT w województwie.
Gwarancje praw człowieka w polskim samorządzie terytorialnym: analiza aspektów ustrojowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Mamiński, Marcin
W dzisiejszych czasach coraz większy nacisk kładzie się na poszanowanie praw człowieka i ochronę wolności jednostki. W tym kontekście rola jednostek samorządu gminnego w zapewnieniu tych praw nabiera szczególnego znaczenia. Wykonywanie zadań publicznych przez samorząd terytorialny wpływa bezpośrednio na jakość życia mieszkańców danej gminy, a jednocześnie może mieć wpływ na poszanowanie ich praw człowieka. Państwo realizuje swoje zadania publiczne m.in. poprzez administrację, która posiada określone struktury na szczeblu centralnym i terytorialnym. Do administracji terytorialnej należą jednostki bezpośrednio wypełniające polecenia i wytyczne władz centralnych bądź podmioty, które wykonują powierzone zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Drugi rodzaj realizacji zadań państwa w terenie nazywany jest samorządem terytorialnym. Podział administracji państwa na administrację centralną oraz samorząd terytorialny jest charakterystyczny dla większości państw demokratycznych. Obecny model samorządu terytorialnego w Polsce kształtuje się od 1989 roku. Jest jednym z wielu efektów zmiany ustrojowej państwa, jaka wówczas nastąpiła. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kluczowe aspekty wykonywania zadań publicznych przez jednostki samorządu gminnego w kontekście ochrony praw człowieka.
Iné formy účasti obyvateľov na samospráve obce
(Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018-09) Volochová, Jana
Okrem klasických foriem uskutočňovania obecnej samosprávy inštitútmi priamej demokracie (miestne referendum, zhromaždenie obyvateľov obce) a zastupiteľskej demokracie, disponujú obyvatelia obce aj komplexom ďalších právne relevantných nástrojov, využitie ktorých im zabezpečuje účasť na riešení vlastných záležitostí. Predkladaný príspevok pojednáva o iných formách účasti obyvateľov na samospráve obce, ktoré vyplývajú obyvateľom obce zo zákonnej úpravy.
Innowacyjność sektora samorządowego na przykładzie wybranych polskich miast
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czupich, Mariusz
Innowacje w sposób naturalny są kojarzone z działalnością gospodarczą. Zazwyczaj wiążą się z wprowadzaniem nowego produktu, usługi, procesu, znajdowaniem nowych rynków zbytu lub modyfikacjami, którym poddawane są poszczególne elementy działalności. Należy podkreślić, że w ostatnich latach zwiększa się rola innowacji i innowacyjności również w sektorze publicznym, zwłaszcza w sferze samorządowej. Związane to jest ze wzrostem stopnia zatłoczenia miast oraz w konsekwencji koniecznością sprawnej i efektywnej realizacji usług publicznych. Jedną z możliwości w tym zakresie jest wdrażanie różnego rodzaju nowych rozwiązań m.in. w dziedzinie administracji, obsługi interesariuszy, transportu czy gospodarki odpadami. Rozwiązania te umożliwiają generowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i dobrobytu społecznego, a w efekcie sprzyjają poprawie jakości życia mieszkańców. Dodatkowym motywem wprowadzania usprawnień jest możliwość ograniczania bieżących wydatków budżetowych na utrzymanie mienia komunalnego oraz redukcja negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Spośród wszystkich szczebli samorządowych największymi możliwościami we wdrażaniu innowacji charakteryzują się miasta na prawach powiatu, które funkcjonują na bazie dwóch budżetów – gminy i powiatu grodzkiego. Poza tym są odpowiedzialne za realizację zadań własnych i zleconych z zakresu transportu, gospodarki odpadami, wodociągów czy przestrzeni użytkowych, w których istnieje wiele możliwości wdrażania koncepcji miasta inteligentnego, przyjaznego mieszkańcom. Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji miasta inteligentnego oraz korzyści, jakie wiążą się z jej zastosowaniem w praktyce. Ponadto podjęto próbę zidentyfikowania elementów tej koncepcji w wybranych polskich miastach m.in. w obszarze transportu, gospodarki energetycznej i jakości życia mieszkańców.
Instytucjonalizacja opozycji politycznej we władzach gminy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kotarba, Bogusław
The phenomenon of opposition is the easiest to notice and most frequently analysed at the national, parliamentary-government level. However, it is also to be met at lower levels of power, for example in local, regional authorities. Among those we can distinguish communes, not least because of the monocratic executive body, elected in a direct way. The article analyzes the current institutional and legal solutions as well as the actual ones, which have a significant impact on the development and institutionalization of the opposition at the lowest level of regional authorities. The analysis confirmed the accepted thesis, according to which the existing constitutional arrangements for the municipalities in Poland are not conducive to the formation of the opposition in local authorities and their adverse impact is reinforced by the specific conditions of local governments.
Jednostka samorządu terytorialnego jako partner regionalnego systemu innowacji w modelach potrójnej i poczwórnej helisy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Łącka, Irena
W XXI w. rozwój gospodarczy Polski i jej regionów zależy od zdolności do podnoszenia innowacyjności podmiotów gospodarczych. Poprawa innowacyjności na poziomie regionu wymaga współpracy regionalnych partnerów sektora nauki, przedsiębiorstw i sektora publicznego. Taką kooperację, opartą na relacjach i powiązaniach w procesie tworzenia wiedzy i innowacji między światem nauki, gospodarki a władzami publicznymi, opisuje model potrójnej helisy (Triple Helix). W ostatniej dekadzie model ten rozwinięto o sferę mediów i społeczeństwa obywatelskiego, tworząc koncepcję poczwórnej helisy (Quadruple Helix). Podstawę tego modelu stanowi przekonanie o znaczącej roli społeczeństwa i użytkowników dóbr w procesach innowacyjnych. Ewolucja modeli helisy uświadamia potrzebę przeanalizowania roli i sposobów aktywności jednostek władzy w regionie w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach współczesnych procesów innowacyjnych. Celem artykułu jest przedstawienie modeli potrójnej i poczwórnej helisy, a także roli i miejsca jednostek samorządu w regionalnych systemach innowacji w tych koncepcjach współpracy. Poza teoretycznym omówieniem tych zagadnień zaprezentowano w opracowaniu przykładowe działanie jednostki samorządu terytorialnego za granicą, wpisujące się w jej proinnowacyjną aktywność w modelu poczwórnej helisy. Podczas badań korzystano z krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, wyników badań innych autorów. Na potrzeby opracowania wykorzystano studium literatury i syntezę.
Jednostki samorządu terytorialnego – podmioty wewnętrzne czy zewnętrzne polityk publicznych?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Jęczarek, Mateusz
This article presents, on the basis of the classification of actors of public policy presented by Suwaj and Wenclik, local government entities involved in the implementation of public policies. Through examples of the functioning in practice, the image of the participants in local government is shown as “those that directly affect the shape of the (national) public policy, are directly involved in its creation”, a fact which results from belonging to the category of public administration. In turn, the remainder of the image is presented as local government entities “who are not directly involved in making decisions about the shape of public policy, although their opinions may be important in its shaping”. Such a view leads to the perception of municipalities, counties and provinces as entities “suspended” between the central authorities and the specific interests determined by local communities and the broadly understood local government sector.
JST a organizacje pozarządowe – modele współpracy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Inglot-Brzęk, Elżbieta
Relacje pomiędzy JST a organizacjami pozarządowymi wynikają z regulacji prawnych, a współpraca uznawana jest za podstawową i naczelną zasadę łączącą sektory samorządowy i pozarządowy. W pierwszej, teoretycznej części artykułu, przedstawiony został przewidziany przepisami prawa katalog form współdziałania, na którego podstawie zbudowano teoretyczny model współpracy JST z organizacjami pozarządowymi. Model ten uwidacznia, że to samorządy posiadają szczególne prerogatywy w określaniu płaszczyzn, form i zakresu współpracy. Wyniki badań empirycznych wykazały, że fakultatywny i otwarty charakter katalogu form współdziałania prowadzi do powstania asymetrycznej relacji, w której organizacje pozarządowe pełnią pozycję służebną. Sytuację tę petryfikuje finansowe uzależnienie NGO od dotacji płynących z JST. Wniosek ten potwierdzają wyniki monitoringu form współpracy. W drugiej części artykułu zaprezentowane zostały wyniki badań własnych. Empiria skoncentrowana została na zagadnieniu funkcjonowania pozafinansowych instrumentów współdziałania. Zebrany materiał posłużył do prezentacji trzech zagadnień badawczych. Po pierwsze podjęto próbę uchwycenia modeli wsparcia stosowanych przez JST. Ze względu na swoisty charakter stosowanych form współpracy, założenie to okazało się niemożliwe do zrealizowania. Drugie zagadnienie zakładało, że typ gminy jest cechą różnicującą formę i liczność stosowanych przez JST instrumentów, co zostało potwierdzone w przeprowadzonych analizach. Po trzecie przyjęto, że stosowane formy wsparcia różnicują kondycję organizacji pozarządowych na terenie badanych gmin. W celu weryfikacji założenia dane empiryczne zostały uzupełnione statystykami z GUS. Przeprowadzone analizy umożliwiły prezentację katalogu tych form wsparcia, które towarzyszą dobrej kondycji trzeciego sektora i dynamice jego rozwoju.
Kapitał społeczny – od modelu teoretycznego do rozwiązań pragmatycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Inglot-Brzęk, Elżbieta
Kapitał społeczny postrzegany jest – w ujęciu mikro- jako fundament współdziałania między ludźmi, w ujęciu makro – jako czynnik rozwoju lokalnego i regionalnego. Literatura opisuje jego wpływ na różne sfery życia społecznego, tj. ekonomiczną, społeczną, kulturową. Różnice występujące w definicjach pojęcia (Putnam, Bourdieu, Coleman) pociągają za sobą komplikacje zarówno natury teoretycznej (czy istnieje jedna, czy wiele form kapitału społecznego?; jakie są jego źródła?; jakie funkcje pełni?; czy jest wielkością, którą można kształtować?), jak i metodologicznej (problemy z operacjonalizacją pojęcia). Niezależnie jednak od różnych ujęć teoretycznych, czy wymiarów kapitału społecznego, wśród charakterystycznych dla niego elementów składowych, wyróżnia się: więzi społeczne (sieci powiązań), normy społeczne oraz zaufanie. Elementem uzupełniającym w opisach empirycznych jest zaangażowanie i partycypacja obywatelska. Wyniki badań wskazują, że społeczeństwo polskie charakteryzuje się niskim poziomem kapitału społecznego, przy czym jego poziom jest silnie uwarunkowany lokalnie. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja propozycji działań, jakie mogą podjąć władze samorządowe, aby budować kapitał społeczny wśród członków społeczności lokalnych. W stosunku do władz centralnych postuluje się prowadzenie stosownej polityki społecznej. Szczególną rolę w kształtowaniu kapitału społecznego na poziomie lokalnym przypisuje się działaniom władz samorządowych, które mogą wspierać instytucje społeczne, które są nośnikami kapitału społecznego (w szczególności organizacje trzeciego sektora), przez odpowiednie profilowanie wydatków budżetowych, czy wytworzenie sfery publicznej komunikacji i kształtowanie partycypacji obywatelskiej. Mogą również, jak wskazują ekonomiści, w umiejętny sposób sprawować władzę. Działania te powinny być nakierowane na wzmocnienie kapitału typu bridging i jednoczesne eliminowanie słabych stron kapitału typu bonding.