Przeglądanie według Temat "leczenie zaburzeń skroniowo-żuchwowych"

Aktualnie wyświetlane 1 - 1 z 1

„Ocena skuteczności zastosowania prądów o częstotliwości radiowej w rehabilitacji pacjentów z zaburzeniami skroniowo-żuchwowymi”
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-06-20) Krasińska-Mazur, Magda
Wprowadzenie. Zaburzenia skroniowo-żuchwowe (ZSŻ) obejmują nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni żucia, stawów skroniowo-żuchwowych i okolicznych struktur. Jest to schorzenie o trudnej i wieloczynnikowej etiologii. W ostatnich latach wzrasta liczba pacjentów, zgłaszających się do leczenia protetycznego z powodu bólowej postaci ZSŻ. Podstawowe leczenie polega na zastosowaniu aparatów nazwanych szynami okluzyjnymi, natomiast celem fizjoterapeutycznego leczenia wspomagającego dysfunkcji jest likwidacja lub złagodzenie bólu mięśni żucia i/lub stawów skroniowo-żuchwowych oraz przywrócenie sprawności czynnościowej układu stomatognatycznego (US). Fale o częstotliwości radiowej obecnie stosowane są w terapii relaksacyjnej i przeciwbólowej mięśni szkieletowych, w bólach stawów oraz w neuralgii nerwu trójdzielnego i mogą stać się ważną, dodatkową metodą stosowaną w rehabilitacji układu mięśniowo-stawowego narządu żucia. Główną zasadą ich działania jest wykorzystanie energii cieplnej, która sprzyja łagodzeniu odczuwanych dolegliwości bólowych i obniżaniu nadmiernych napięć mięśniowych, pobudzeniu układu krążenia krwi i limfatycznego oraz zwiększeniu transportu tlenu i lepszemu metabolizmowi tkankowemu. Sonoforeza to zabieg z użyciem ultradźwięków, czyli drgań mechanicznych przekraczających zakres częstotliwości słyszalnej dźwięków, czyli powyżej 20 kHz. Za pomocą specjalnej głowicy emitującej ultradźwięki do głębokości 30 mm wprowadzane są aktywne składniki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Wskazaniem do zastosowania sonoforezy są bólowe postacie ZSŻ, przebiegające z dolegliwościami bólowymi mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych. W piśmiennictwie odnaleziono jedynie pojedyncze doniesienia o stosowaniu prądów o częstotliwości radiowej w rehabilitacji dysfunkcji narządu żucia, a badania porównawcze skuteczności zabiegów radiofrekwencji i sonoforezy w leczeniu wspomagającym bólowej postaci ZSŻ nie zostały dotychczas przeprowadzone. Założenia i cel pracy. Podstawowym celem pracy było uzyskanie danych, popartych wynikami badań, na temat skuteczności zastosowania nowej, nie stosowanej dotąd we wspomagającym leczeniu fizjoterapeutycznym bólowych postaci ZSŻ metody radiofrekwencji, jako alternatywy w stosunku do jednej z często stosowanych metod leczenia wspomagającego, którą jest sonoforeza z użyciem leków przeciwbólowych. Jednym z głównych kryteriów analizy porównawczej różnych metod wspomagającego leczenia fizjoterapeutycznego była ocena dynamiki zmniejszania się dolegliwości bólowych w obszarze mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych i spadku nadmiernego napięcia mięśniowego, jak również ewaluacja powrotu do sprawności funkcjonalnej stawów skroniowo-żuchwowych. Badania przeprowadzone według niniejszych założeń poszukiwały odpowiedzi na następujące pytania: 1. Czy zastosowanie prądów o częstotliwości radiowej, jako metody wspomagającego leczenia fizjoterapeutycznego w przypadku bólowych postaci ZSŻ, może spowodować możliwie szybkie zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości bólowych i nadmiernego napięcia mięśni żucia oraz poprawę funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych? 2. Która z badanych metod wykaże większą skuteczność w eliminacji bólu spowodowanego nadmiernym napięciem mięśni żwaczowych oraz zaburzeniami w stawach skroniowo-żuchwowych? 3. Jak przedstawia się skuteczność obu badanych metod w eliminacji bólu mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych w zależności od płci? 4. Czy w związku z powyższym radiofrekwencja, jako nowa, niestosowana dotąd w stomatologii metoda wspomagającego leczenia fizjoterapeutycznego bólowej postaci ZSŻ może stanowić skuteczna alternatywę dla dotychczas stosowanych metod terapeutycznych? Materiał i metodyka badań. Badanie obejmowało 100 pacjentów obojga płci w wieku 20 – 42 lat, którzy zgłosili się do protetycznego leczenia z powodu bólowej postaci ZSŻ do Poradni Protetyki Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w okresie od maja 2019 roku do grudnia 2020 roku. Część niniejszego projektu badawczego realizowana była w okresie pandemii COVID-19. Kwalifikacja pacjentów do projektu dokonywana była w oparciu o wyniki badań podmiotowego oraz wstępnego klinicznego, uwzględniających kryteria diagnostyczne DC/TMD, poprzedzonych podmiotowym badaniem ankietowym oraz analizę wyników badań dodatkowych. Pacjenci podzieleni byli na 2 grupy, po 50 chorych. Przydział pacjentów do obu grup odbywał się naprzemiennie, zgodnie z kolejnością zgłaszania się do leczenia i zgodnie z wykluczeniem przeciwwskazań do obu zabiegów. Kryterium włączenia do badań stanowiły: postać bólowa ZSŻ, przebiegająca z patologicznym wzrostem napięcia mięśni żucia i/lub objawami ze strony stawów skroniowo-żuchwowych w odpowiednim przedziale wiekowym, dobry ogólny stan zdrowia, wykluczenie przeciwwskazań do zastosowania zabiegów radiofrekwencji i sonoforezy, zgoda pacjentów na udział w realizacji projektu badawczego. Kryterium wyłączenia z badań to: wola rezygnacji z kontynuacji badań, progresja ZSŻ w postać bardziej zaawansowaną, wystąpienie ciąży, konieczność wprowadzenia w obrębie ciała metalowych implantów, wystąpienie schorzeń ogólnych, uniemożliwiających kontynuację udziału w badaniach. W grupie I, badanej, przeprowadzono 10 zabiegów z zastosowaniem prądów o częstotliwości radiowej z użyciem głowicy bipolarnej o częstotliwości 3-5 MHz i mocy 3W/cm² na obszarze mięśni żucia (mięśnie żwacze i przednia część mięśni skroniowych) oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Grupa II, porównawcza, obejmowała 50 pacjentów, u których przeprowadzono 10 zabiegów sonoforezy na tym samym obszarze za pomocą głowicy o częstotliwości 1 MHz i mocy 1,25 W/cm2 z użyciem substancji aktywnej Diclofenac w postaci 2,5% żelu (Voltaren). Dominujące objawy dysfunkcji narządu żucia zgłaszane przez pacjentów zakwalifikowanych do obu grup to: ból mięśni lub/i stawów skroniowo-żuchwowych, zaburzenia zakresu i symetrii ruchów żuchwy, objawy akustyczne w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, trudności w żuciu pokarmów, którym towarzyszył długotrwały, nadmierny poziom napięcia mięśni żucia. U wszystkich badanych przeprowadzono badanie: podmiotowe, podstawowe badanie stomatologiczne, specjalistyczne badanie czynnościowe narządu żucia oraz badania dodatkowe (ocena natężenia bólu mięśni lub/i stawów skroniowo-żuchwowych oraz badania ultrasonograficzne stawów). Pacjenci oceniali stopień nasilenia bólu mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych z użyciem skal VAS+ VNRS, gdzie 0 oznacza brak bólu, a 10 – ból nie do wytrzymania. Powyższe badania kliniczne przeprowadzono dwukrotnie (z wyjątkiem badania ultrasonograficznego), tj. w chwili rozpoczęcia leczenia oraz tydzień po wykonaniu ostatniego zabiegu fizjoterapeutycznego, a ocenę natężenia bólu – po każdym zabiegu. Zabiegi radiofrekwencji i sonoforezy były wykonywane w obu grupach codziennie lub co drugi dzień, z wyjątkiem dni wolnych, w okresie wykonawstwa aparatów okluzyjnych. Ocena wyników badań przeprowadzana została w oparciu o analizę wyników badań: podmiotowego, czynnościowego narządu żucia – oceniającego sprawność funkcjonalną poszczególnych elementów układu stomatognatycznego oraz ocenę spadku natężenia dolegliwości bólowych mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu pakietu statystycznego R. Wyniki badań. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że zarówno metoda radiofrekwencji, jak i sonoforezy, zastosowane w grupie pacjentów z bólową postacią ZSŻ, pozwala na osiągnięcie pozytywnych wyników leczenia poprzez poprawę parametrów klinicznych, zniesienie dolegliwości bólowych mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych oraz nadmiernych napięć mięśniowych, a także odciążenie i dzięki temu powrót do sprawności funkcjonalnej stawów skroniowo-żuchwowych. Jednocześnie metoda radiofrekwencji dała nieco lepszy efekt leczniczy w przypadku bólu z okolic stawów skroniowo-żuchwowych oraz nieprawidłowego zakresu ruchów bocznych żuchwy, a sonoforeza okazała się nieznacznie bardziej skuteczna w redukcji bólu pochodzącego z obszaru mięśni żucia, jak również ustąpienia objawów świadczących o występowaniu parafunkcji. Zastosowanie obu metod powołało na statystycznie istotną redukcję stanów bólowych w każdym punkcie pomiarowym po rozpoczęciu leczenia. Dla obu metod charakterystyczną cechą był bardziej wyraźnie większy poziom redukcji stanów bólowych przy większej punktacji początkowej w skali VAS+VNRS. Jednakże w przypadku kobiet większą skutecznością w obniżaniu poziomu bólu mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych wykazała się metoda radiofrekwencji. Jednocześnie szybkość redukcji bólu w po zastosowaniu radiofrekwencji okazały się większe w porównaniu do sonoforezy, zarówno dla całej grupy, jak i dla obu podgrup płciowych. Oznacza to, że użycie fal radiowych jest godne polecenia w bólowej postaci ZSŻ. Wnioski. 1. Zastosowanie prądów o częstotliwości radiowej, jako metody wspomagającego leczenia fizjoterapeutycznego w przypadku bólowych postaci ZSŻ, powoduje zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości bólowych mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych, redukcję nadmiernego napięcia mięśni żwaczowych oraz poprawę funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych, co daje podstawy do pozytywnej oceny tej metody leczenia wspomagającego. 2. Porównanie dwóch metod zastosowanych w celu złagodzenia dolegliwości bólowych związanych z ZSŻ wykazało, że metoda radiofrekwencji dała lepszy efekt leczniczy w przypadku bólu lokalizującego się w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, a sonoforeza okazała się bardziej skuteczna w eliminacji bólu pochodzącego z obszaru mięśni żucia. 3. Analiza wyników badań natężenia dolegliwości bólowych mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych wykazały, że w przypadku kobiet większą skutecznością w obniżaniu poziomu bólu wykazała się metoda radiofrekwencji. Jednocześnie szybkość redukcji bólu po zastosowaniu fal radiowych okazały się większe w porównaniu do sonoforezy, zarówno dla całej grupy, jak i dla obu podgrup płciowych. 4. W związku z powyższym można stwierdzić, że radiofrekwencja, jako nowa, niestosowana dotąd w stomatologii metoda wspomagającego leczenia fizjoterapeutycznego bólowej postaci ZSŻ, może stanowić skuteczną alternatywę dla dotychczas stosowanych metod fizjoterapeutycznych.