Przeglądanie według Temat "kryzys"

Aktualnie wyświetlane 1 - 14 z 14

Budżety obywatelskie polskich miast na prawach powiatu w obliczu kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie w 2022 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-03) Baciak, Przemysław
W artykule przedstawiono rezultaty przeprowadzonych badań wybranych aspektów funkcjonowania budżetów obywatelskich w miastach na prawach powiatu w dobie kryzysu wywołanego w 2022 roku wojną w sąsiadującej z Polską Ukrainie. Analizie poddano przede wszystkim zakres i okoliczności korzystania w tej sytuacji przez władze samorządowe z możliwości zawieszenia procesów budżetu obywatelskiego a także zmiany jego wysokości. Badania przeprowadzone w oparciu o analizę danych zastanych a także analizę dokumentów i przekazów medialnych, wykazały trwałość budżetów obywatelskich w dobie kryzysu. Pozwoliły też zidentyfikować czynniki rezyliencji tej instytucji demokracji partycypacyjnej.
Filozofia zmierzchu humanizmu czy zmierzch filozofii?
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2014) Zachariasz, Andrzej L.
Философия Нового времени содействовала формированию механистического материализма. Он приобрел форму практичного материализма. Это разрешило отбросить дуалистическое видение человеческого бытия и сопутствующую ему идеалистическую аксиологию. В результате человек, а вместе с ним гуманизм и гуманитарные науки, лишились метафизического обоснования. Человек в своем бытии рассматривается как материальное и эмпирическое естество, как случайное существо в случайном мире. Аксиологическое мышление заменяет мышление «по ходу» и праксизм. Следствием этого процесса является маргинализация философии и идея философии заката гуманизма.
Financialization of Values – An Institutional Anatomy of the Financial Crisis
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pyrkosz, Damian S.
The aim of the paper is to present the idea that values inherently affect economic outcomes, and hence can be considered a powerful economic institution. The change of values consequently imposes a shift in economic institutions. The testing ground for examination of the above thesis is the economic downturn which began in the USA in 2007 and spilled all over the global markets. Commencing with reference to authors defining institution and their role in economy and society, the article goes on to present how values were capable of bringing change to the way markets operated by means of several mechanisms of institutional change, Financialization, understood as removing all norms and constraints on what can be traded, of the world values and consequently economic (market) and political institutions (the State) was the key process that linked all these elements and adversely affected the global community. The cited instances of the decline of values that followed suit were the rise of the role of money (at the cost of values), decline of human relationships (at the expense of transactions), and disregard for cooperation (taken over by competition) as a vital element of the economic institutions.
Instytucje szkolnictwa wyższego jako instrument walki z kryzysem (perspektywa Unii Europejskiej)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Trzaska, Karolina
Celem artykułu jest analiza działań Unii Europejskiej ukierunkowanych na wsparcie szkolnictwa wyższego, które prowadziłoby do wyjścia z kryzysu oraz osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Do realizacji celu wykorzystano metodę opisowo-indukcyjną, analizując komunikaty, rozporządzenia i programy Unii Europejskiej. Kryzysy są zjawiskiem złożonym o co najmniej dualnej naturze skutków (pozytywnej i negatywnej). Kluczowe narzędzia antykryzysowe nie powinny mieć wyłącznie charakteru doraźnego, lecz należałoby stosować je z myślą o zwiększeniu odporności i przyszłym rozwoju. W tym celu UE wspiera kraje członkowskie m.in. poprzez programy, których uogólniony przekrój priorytetów wpisuje się w sfery obejmujące istotę Quintuple Helix. Kluczowa rola instytucji szkolnictwa wyższego jako narzędzia do walki z kryzysem zawarta jest w strategii Europa 2020, z kolei programy tworzone na jej podstawie dla systemu edukacji cechuje dążenie do „otwartości i integracji”. Szkolnictwo wyższe pokrywa się zatem ze wskazanymi właściwościami antykryzysowymi, stanowiąc jednocześnie jeden z głównych obszarów wsparcia UE. Wartością dodaną niniejszego artykułu jest przedstawienie roli inwestycji w wiedzę w kryzysach, wyróżniając także znaczenie szkolnictwa wyższego w strategii UE.
Krytyczne spojrzenie na promowanie demokracji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-03) Waśko-Owsiejczuk, Ewelina
Za jedno z najbardziej znaczących przemian w polityce światowej w XX wieku uznaje się globalne rozprzestrzenianie się demokracji. Ze względu na (jak się wydawało) silne zależności pomiędzy ustrojem demokratycznym i wolnym rynkiem promowanie demokracji zaczęło być coraz częstszym zjawiskiem, realizowanym przez coraz większą liczbę międzynarodowych aktorów. Celem niniejszego artykułu jest krytyczne spojrzenie na promowanie demokracji. Ważne jest przy tym pokazanie, jakie podmioty promują demokrację, jak również przedstawienie głównych celów im przyświecających i narzędzi wykorzystywanych, aby finalnie skupić się na krytycznej analizie zjawiska promowania demokracji, z przytoczeniem najważniejszych argumentów pojawiających się na ten temat zarówno w dyskursie naukowym, jak i politycznym. W artykule wyodrębniono kluczowe czynniki wpływające na osłabienie promowania demokracji za granicą, wskazując na: ograniczoną zdolność wpływania podmiotów międzynarodowych na proces demokratyzacji poszczególnych państw, który uzależniony jest od wielu czynników wewnętrznych; spadek wiarygodności, zaufania do promotorów demokracji (zwłaszcza do USA) oraz konflikt celów i interesów pomiędzy nadawcami i odbiorcami.
Makroekonomiczne aspekty kryzysu w Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Żyżyński, Jerzy
Kryzys finansów publicznych to największy problem krajów Unii Europejskiej. Uważa się go za główną przyczynę kryzysu gospodarczego i tzw. Pakt Fiskalny, którego celem jest wymuszenie dyscypliny fiskalnej, ma zdaniem wielu polityków i publicystów wyprowadzić Europę z kryzysu. Ale pogląd ten jest błędny, gdyż kryzys jest określony przez stany nierównowagi podstawowych sald makroekonomicznych, a saldo budżetu sektora publicznego jest tylko jednym z elementów. Nierównowagi te wynikają natomiast z wielu czynników, często niezależnych od danego kraju. Podstawowy wniosek, jaki z tego wypływa głosi, że deficyty budżetowe nie są przyczyną kryzysu, lecz ich skutkiem. A zrozumienie dynamiki kryzysu wymaga uwzględnienia wielu różnych budżetów – autor niniejszej pracy nazywa to „konglomeratem budżetów”. Jedną z takich przyczyn jest podział krajów na trwałych eksporterów netto i importerów netto – podział ten rzutuje na układ konglomeratu budżetów. Postulat równowagi fiskalnej nie może być zatem tak łatwo i wprost zrealizowany. Jak autor dowodzi, po to, żeby wyjść z kryzysu, trzeba zniwelować przyczyny, które powodują nierównowagę sald makroekonomicznych.
Nierówności odpornościowe państw Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Król, Paulina
Celem artykułu jest identyfikacja grup państw Unii Europejskiej cechujących się zbliżonym poziomem rezyliencji ekonomicznej w okresie występowania sytuacji kryzysowych oraz zależności pomiędzy poziomem rezyliencji ekonomicznej a poziomem rozwoju gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Hipoteza zakłada, że Polska cechuje się słabą odpornością ekonomiczną, a poziom rezyliencji ekonomicznej członków Unii Europejskiej jest skorelowany z poziomem rozwoju gospodarki. Zakres przedmiotowy badania tyczy się poziomu odporności ekonomicznej oraz poziomu rozwoju gospodarki. Zakres podmiotowy badania objął państwa Unii Europejskiej z wyłączeniem Luksemburga i Malty, natomiast czasowy – rok 2021. W artykule zastosowano analizę literatury oraz statystyczną metodę badawczą. Dokonano przeglądu literatury światowej odnoszącej się do sytuacji kryzysowych oraz zagadnienia odporności podmiotów gospodarczych. W empirycznej części artykułu przedstawiono wyniki grupowania krajów Unii Europejskiej ze względu na ich rezyliencję ekonomiczną oraz wyniki analizy współczynnika korelacji pomiędzy odpornością ekonomiczną a poziomem rozwoju gospodarek. Każde państwo Unii Europejskiej cechuje się innym poziomem rezyliencji ekonomicznej. Najwyższy jej poziom cechuje kraje nordyckie i Holandię. Polska, wraz z państwami bałkańskimi, należy do grupy członków UE o najniższym poziomie odporności, jednak dla Polski jest on nieco wyższy w przypadku aspektów związanych z odpornością edukacyjną oraz odpornością finansową. Krajom mniej odpornym, takim jak Polska, może więc być trudniej dostosować się do rezyliencji jako kierunku polityki Komisji Europejskiej. Poziom rozwoju gospodarczego państw jest silnie dodatnio skorelowany z poziomem ich odporności ekonomicznej (po wyłączeniu obserwacji odstającej – Irlandii – współczynnik korelacji Pearsona pomiędzy indeksem odporności ekonomicznej a PKB per capita według PPP za 2021 r. wyniósł 0,883).
"Pembroke": scenariusz dekadencji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Wilczynski, Marek
The article is an interpretation of Mary E. Wilkins Freeman’s novel Pembroke (1994). Even though it is set in the third decade of the 19th century, the year of publication suggests that it just as well refers to the condition of New England after the Civil War. Hit by a complex crisis, concerning demography, economy, and mores, after 1865 the region entered a stage of decadence. Wilkins Freeman diagnosed its symptoms, such as the collapse of interpersonal communication and the hypertrophy of individual will, showing that the portents of the decline of Puritan heritage had its roots in the first half of the century. With time, the symbolic system of New England culture collapsed and gave way to a new social order.
Prawa człowieka. Pomiędzy ideologią a polityką
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Sitek, Magdalena
Prawa człowieka zostały uznane za wartość obowiązującą w całym świecie dopiero po drugiej wojnie światowej. Odtąd zaczęły one wyznaczać kierunek dalszej ewolucji systemów politycznych i prawa międzynarodowego. Są dyscypliną ulokowaną gdzieś między filozofią, w szczególności etyką, różnymi gałęziami prawa a naukami politycznymi. Prawa człowieka, jako jedno ze stosunkowo młodych pojęć w słowniku polityki i społeczeństw, są niepowtarzalną wartością społeczną i polityczną, a także kryterium oceny działalności władz, konstytucji i innych przepisów prawa. W ostatnim czasie stały się również istotnym elementem polityki międzynarodowej i programowym dążeniem rządów. Celem niniejszego opracowania jest analiza kwestii praw człowieka w kontekście ich głębokiego i wielowymiarowego kryzysu, ich naruszeń, upolitycznienia i ideologizacji, gdyż pomimo zebranych, zapisanych i zaakceptowanych przez niemal wszystkie kraje praw ludzkich nadal mają miejsce rażące ich naruszenia, co w bieżącym stuleciu stanowi zaprzeczenie tego, co miało być gwarantem pokoju na świecie, a przede wszystkim staje się zanegowaniem samej Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
Sektorowe uwarunkowania reakcji na impulsy kryzysowe w krajach Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Cyrek, Magdalena
W opracowaniu zaprezentowane zostały wyniki badań dotyczących zróżnicowania reakcji na impulsy kryzysowe w dwóch grupach krajów Unii Europejskiej: państwach będących członkami strefy euro oraz państwach posługujących się walutami narodowymi. Przedmiotem analiz były strukturalne uwarunkowania tych odmienności, związane ze skalą absorpcji siły roboczej w sektorach rolnictwa – przemysłu – usług, a także w sektorach o zróżnicowanym poziomie zaawansowania technologicznego, które zostały określone jako: przemysły wysokich i średnio-wysokich technologii, przemysły niskich i średnio-niskich technologii, usługi intensywnie wykorzystujące wiedzę oraz usługi o niskim poziomie intensywności wykorzystania wiedzy. Badania zmiany skali zatrudnienia prowadzone były w perspektywie krótkookresowej i średniookresowej. Krótkookresowa analiza bazowała na porównaniu sytuacji w 2008 r., w którym zaczęły ujawniać się zjawiska kryzysowe z 2009 r., natomiast w ramach analizy średniookresowej zestawione zostały statystyki dla 2008 r. i 2013 r. Wyniki badań pozwalają wskazać na istotne zróżnicowanie w skali zaangażowania siły roboczej w usługach i przemyśle, a także w przemysłach niskich i średnio-niskich technologii między grupą państw strefy euro oraz pozostających poza nią. Zmiany skali zatrudnienia zarówno w krótkim, jak i średnim okresie okazały się być odmienne pomiędzy analizowanymi sektorami, przy czym największe redukcje zatrudnienia obserwowano w przemyśle. Reakcje zatrudnienia w poszczególnych sektorach w dwóch grupach państw były natomiast zróżnicowane jedynie w krótkim okresie w odniesieniu do przemysłów niskich i średnio-niskich, jak i wysokich i średnio-wysokich technologii. Można więc wnioskować, że o odmienności reakcji na kryzys między państwami strefy euro oraz krajami spoza eurolandu w wymiarze strukturalnym przesądzało zatrudnieniowe znaczenie branży niskich i średnio-niskich technologii. Angażowały one wyższy odsetek zatrudnionych w krajach posługujących się walutami narodowymi i jednocześnie okazały się w większym stopniu wrażliwe na zjawiska kryzysowe.
Społeczne i ekonomiczne skutki wojny w Ukrainie. Casus Ukrainy i Federacji Rosyjskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Walkowski, Maciej
Wojna w Ukrainie stanowi przedmiot wielu analiz i komentarzy, najczęściej skupiających się na jej militarnym i geopolitycznym wymiarze. W mniejszym stopniu uwagę przykuwa jej kontekst ekonomiczny, społeczny i finansowy. Prezentowany artykuł stanowi część rozważań autorskich poświęconych przyczynom i skutkom wojny w odniesieniu do ww. aspektów i wymiaru regionalnego, a konkretnie państw bezpośrednio w niej uczestniczących: Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. Uzasadnienie wyboru ww. państw wydaje się logiczne i wynika z potrzeby skupienia się na głównych „aktorach” działań wojennych, w których konkretna rzeczywistość ekonomiczna spowodowana wojną może wymuszać zmiany społeczne i polityczne, skutkujące przerwaniem lub nasileniem działań na froncie. Takie ujęcie problemu wnosi w opinii autora wartość dodaną dla podjętej problematyki. Celem badawczym prezentowanej analizy jest wskazanie konkretnych skutków makroekonomicznych i społecznych wojny w wymienionych gospodarkach i społeczeństwach, z próbą udzielenia odpowiedzi na kluczowe pytania: która z analizowanych gospodarek i dlaczego ucierpiała w wyniku wojny i jej konsekwencji najbardziej? oraz jakie są przejawy kryzysu wywołanego wojną i dalsze perspektywy rozwoju sytuacji społecznej i ekonomicznej w analizowanych państwach? W trakcie prowadzonych badań posłużono się metodą analizy przyczynowo-skutkowej oraz instytucjonalno-prawnej. Wykorzystano też elementy metody decyzyjnej, komparatystycznej oraz badań statystycznych. Przy tworzeniu konkluzji i rekomendacji zawartych w zakończeniu korzystano z metody eksploracyjnej, łączącej w sobie wnioskowanie prognostyczne z badaniami teraźniejszości.
Sytuacja demograficzna Polski implikacją dla zintegrowanego rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Tkach, Anatoliy; Pliszka, Tadeusz
Celem badawczym artykułu jest ukazanie sytuacji demograficznej na tle kondycji gospodarki polskiej. Okazuje się, że Polska w świetle przytoczonych danych, które zawarto w wielu tabelach, znajduje się w silnym kryzysie gospodarczym i demograficznym. Wydajność pracy plasuje się znacznie poniżej przeciętnej UE. Kolejny czynnik niekorzystny dla gospodarki to wysokie bezrobocie, jedno z najwyższych w Unii Europejskiej. Bezrobocie utrzymuje się już ponad 10 lat i nie widać oznak dla jego znaczącego ograniczenia. Dalszy niekorzystny czynnik to wysoki poziom emigracji czasowej, ale też emigracji na pobyt stały – zwłaszcza młodzieży. Niska kultura rolna, niekorzystnie rysująca się struktura wiekowa ludności, wydłużenie wieku przejścia na emeryturę do pełnych 67 lat dla kobiet i mężczyzn, przy jednocześnie chronicznym braku miejsc pracy i to dla ludzi młodych (absolwentów szkół średnich i wyższych). Wysokie ujemne saldo funduszu emerytalnego stwarzające zagrożenie dla wypłaty emerytur. Ogólnie bardzo niskie przeciętne płace i niekorzystna z punktu widzenia przyszłości struktura wiekowa ludności. Ponad 8 lat krótsze przeciętnie życie Polaka od przeciętnie najdłużej żyjących w Andorze – to elementy, na podstawie których wnioskuje się o kondycji i potencjale społeczno-gospodarczym naszego państwa. Dotychczasowe działania naszego państwa w zasadzie ograniczają się do zabiegów biurokratycznych i marketingowych. W Polsce nie zauważa się produkcji czy usług, które można by uznać za naszą specjalność. Analizując wartość dodaną brutto dla poszczególnych sektorów gospodarki zauważa się wysoki udział usług – ok. 64,3%, przemysłu – 23,7% i budownictwa – 8,2%, co jest zgodne z trendami światowymi, natomiast czy jest to dobre dla naszego poziomu rozwoju, to pozostaje pytaniem otwartym. Wniosek końcowy: Polska będąc w kryzysie musi podjąć działania zmierzające do wyeliminowania negatywnych zjawisk, które winny równomiernie obciążyć mieszkańców i stworzyć zachęty wśród młodzieży do pozostawania w kraju.
Uczestnictwo ludności Polski w kulturze w czasie kryzysu związanego z pandemią COVID-19
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Mazurkiewicz, Anna
Pandemia COVID-19 wpłynęła na sytuację na całym świecie, doprowadzając do kryzysu w wielu obszarach działalności, w tym w kulturze. Kultura ma pozytywny wpływ na gospodarkę, jest także istotna dla rozwoju osobowości jednostki. Stąd tak ważne jest uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych. Jednak w czasie kryzysu ta możliwość zostaje ograniczona. Celem opracowania jest identyfikacja wpływu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 na uczestnictwo ludności w Polsce w wydarzeniach kulturalnych organizowanych stacjonarnie, z uwzględnieniem poszczególnych form aktywności kulturalnej. Aby zrealizować cel, zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa. Skorzystano z literatury przedmiotu, raportów i opracowań krajowych oraz międzynarodowych instytucji podejmujących problematykę kultury, aktów prawnych. Przeprowadzono okresu 2019–2022. Z przeprowadzonych badań wynika, że pandemia spowodowała niespotykany wcześniej kryzys w kulturze w Polsce. Mimo korzystnych zmian w 2022 r. liczba wydarzeń organizowanych przez instytucje kultury była mniejsza niż przed ogłoszeniem pandemii, jednocześnie w wydarzeniach tych uczestniczyło mniej osób. Brak lub ograniczenie uczestnictwa w kulturze osłabia lub doprowadza do zanikania relacji interpersonalnych, ogranicza możliwości oddziaływania na inne jednostki, tym samym podmiotowość. Dla instytucji kultury pozyskanie odbiorców wymaga wspierania twórczości, kreatywności, otwartości na nowości. Służyć temu może zaproponowanie nowych kanałów kontaktu z odbiorcą, nowych form prezentacji oferty kulturalnej, jednocześnie dotarcie z informacją do osób potencjalnie zainteresowanych, a także rozwój kwalifikacji zatrudnionych osób.
„W trybie zdalnym …” – nauka – wychowanie – opieka nad uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w czasie pandemii. Refleksje i rozterki pedagoga
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Górnicka, Beata
Artykuł został poświęcony aktualnym ważnym zagadnieniom związanym z ogłoszoną 11 marca 2020 roku przez WHO pandemią COVID-19. Na całym niemal świecie, w tym również w naszym kraju, trwa walka z nową, nieznaną dotychczas chorobą, a wszelkie działania zmierzają przede wszystkim do zatrzymania szybko postępującej transmisji zakażeń. Jednym z podejmowanych środków zaradczych jest ogłaszany w wielu krajach lockdown, obejmujący między innymi zamknięcie szkół i uczelni, w których nauka odbywa się w trybie zdalnym. Szkoły, nauczyciele i uczniowie oraz ich rodzice stanęli w obliczu wielu problemów i trudności organizacyjnych, technicznych, adaptacyjnych związanych z edukacją zdalną. Nieustannie pojawia się wiele pytań, a wśród nich między innymi takie, jak: Jak przezwyciężać problemy techniczne związane z edukacją w trybie zdalnym? Na co kłaść największy nacisk: na realizację programu nauczania czy na troskę o stan emocjonalny ucznia? Jak pracować z uczniem, zwłaszcza młodszym lub uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Autorka, w swoich rozważaniach dokonuje próby ukazania aktualnej sytuacji w zakresie zdalnej realizacji działalności edukacyjno-opiekuńczo-wychowawczej szkół, omawiając ją na podstawie literatury oraz wyników badań sondażowych realizowanych wśród nauczycieli. Badani nauczyciele w swoich opiniach określają zagrożenia i trudności powodowane koniecznością edukacji w trybie zdalnym, oceniają możliwości realizacji zadań wobec uczniów, a szczególnie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.