Przeglądanie według Temat "interpretacja"

Aktualnie wyświetlane 1 - 10 z 10

Czy można zapomnieć o poetyce? W badaniach nad literaturą dawną
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Koehler, Krzysztof
The author of the article discusses the very act of reading and understanding of the classic texts. He points to the inaccurate (and, in his opinion, threatening the integrity and intentionality of messages) strategies of reading the old literature based on methods proposed by the modern methodologies. The author postulates insufficiency of such an approach, referring to the words of Alsdair MacIntyre, who emphasised the historical thought in the field of the history of ideas, and to the words of Quentin Skinner, who suggested contextualising the message by analysing the intentions and motivations behind the literary work. By referring to the researchers, the author promotes poetics as one of the tools which serve to understand the intentionality of speech acts and messages of the former ages. At the same time, the author provides examples showing the application of historical poetics in the process of comprehending old Polish texts.
Filozofia hermeneutycznego rozumu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Błaszczyk, Marek
The paper presents a critical approach to “Krytyka hermeneutycznego rozumu. Preliminaria” by Andrzej Przyłębski (Universitas, Cracow 2016). It aims to: 1) discuss the main theses presented in the book; 2) depict them in a larger context of contemporary hermeneutics and 3) start a discussion over the issues of hermeneutic philosophy, its status and theoretical background. The article emphasizes the manners of defining relations between understanding and explaining (due to their dialectic connections)
Forma i technika dźwiękowa oraz problemy interpretacyjne w wybranych preludiach fortepianowych kompozytorów polskich XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010) Prejsnar, Magdalena
Praca o powyższym tytule pianistki Magdaleny Prejsnar to studium analityczne i rozważania wykonawczo-interpretacyjne dotyczące gatunku preludium fortepianowego wybranego z twórczości siedmiu polskich kompozytorów XX wieku. Treść merytoryczną poprzedza wstęp, w którym autorka uzasadnia kryteria wyboru cyklów preludiów z XX-wiecznej rodzimej twórczości fortepianowej do nagrania płytowego i opracowania publikacji. Praca zawiera cztery rozdziały. Rozdział 1 historyczny, o charakterze wprowadzającym, ukazuje zarys dziejowy gatunku preludium w trzech etapach: 1) XVI-wiecznego archetypu zapoczątkowanego w muzyce organowej i lutniowej oraz postaci preludium w muzyce J. S. Bacha, 2) fortepianowego preludium w muzyce polskiej XIX wieku (Chopin i twórcy II połowy stulecia), 3) zróżnicowanego stylistycznie i technicznie polskiego preludium XX-wiecznego. Kolejne dwa rozdziały stanowią część analityczną. Poświęcone są bliższej charakterystyce preludiów, które zostały rozgraniczone czasowym kryterium stylistycznym: okresu neoklasycznego i późniejszego okresu „spoza kręgu neoklasycznego”. Przyjęty tu podział posiada swe uzasadnienie w znacznej odmienności zastosowanych technik dźwiękowych i problematyki pianistycznej. Bliższej analizie zostały poddane następujące utwory: Rozdział 2: 1. Wojciech Kilar, Trzy preludia na fortepian 2. Zygmunt Mycielski, 6 preludiów na fortepian 3. Henryk Mikołaj Górecki, Cztery preludia op. 1 na fortepian 4. Miłosz Magin, 5 preludiów na fortepian Rozdział 3: 1. Kazimierz Serocki, Suita preludiów na fortepian 2. Krzysztof Knittel, Quatre préludes pour piano 3. Paweł Mykietyn, Cztery preludia na fortepian Analizy powyższych utworów obejmujące zagadnienia formy, faktury i techniki dźwiękowej poprzedzone są notą biograficzną ich twórców. Ilustrowane są przykładami nutowymi. Rozdział 4 zawiera omówienie zagadnień techniki wykonawczej i problematyki interpretacyjnej wybranych cykli preludiów. W zakończeniu autorka dokonuje podsumowania poruszanych aspektów, wskazując na szeroki zakres technik kompozytorskich, związanych z muzyczną tradycją z jednej strony i nowatorskimi technologiami dźwiękowymi z drugiej strony. W konkluzji końcowej wysuwa wniosek, że różnorodność techniczno-stylistyczna prezentowanych tu cyklów preludiów fortepianowych wymaga zastosowania wszystkich elementów techniki pianistycznej oraz wysokiej elastyczności interpretacyjnej.
Kunst der lyrischen Dichtung. Zur Zeitlosigkeit des Goethe-Gedichts Wandrers Nachtlied II
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Trzaskowski, Zbigniew
Oryginalny styl liryczny Goethego do dziś pozostaje wzorem i punktem odniesienia. Pieśń nocna wędrowca II (Über allen Gipfeln ist Ruh) to jeden z najczęściej analizowanych, interpretowanych i naśladowanych tekstów poetyckich. Esej zawiera ogląd literaturoznawczy wiersza z perspektyw: biograficznej, psychoanalitycznej, socjologicznej, ontologicznej i poetologicznej.
Nieoswojone strategie interpretacyjne biografii i twórczości Brunona Schulza
(Uniwersytet Rzeszowski, 2020-10-02) Smusz, Aleksandra
U podstaw pracy znajduje się teza, zgodnie z którą dotychczas zarówno biografia, jak i twórczość literacka autora „Sklepów cynamonowych” najczęściej prezentowane były przy pomocy strategii interpretacyjnych, jakie można określić mianem „oswojonych”, tj. znanych, ugruntowanych w schulzologii, niejednokrotnie też gromadzących licznych kontynuatorów. Diagnoza ta stała się punktem wyjścia do podjęcia próby ukazania strategii nieoswojonych – funkcjonujących w dostępnym piśmiennictwie w zalążku, niewyzyskanych pod względem tkwiącego w nich potencjału interpretacyjnego, a jednocześnie istotnych dla złożonego procesu odkrywania życia artysty i jego spuścizny. Rozdział pierwszy, pt. „Reprezentatywne paradygmaty interpretacyjne twórczości”, przedstawia główne kierunki odczytań dzieła autora „Wiosny”. Kolejny rozdział, „Strategia demitologizacji biograficznej”, dotyczy skomplikowanego zagadnienia, jakim jest biografia Schulza, obrosła w gros mitów. Rozdział trzeci, pt. „Strategia epistolograficzna”, poświęcono korespondencji pisarza. Ze względu na to, że dotąd namysł nad nią umykał zainteresowaniom schulzologów, rozpoznano tu podstawowe problemy związane z jej badaniem. Ostatni rozdział, „Strategia antropologiczna”, dotyczy twórczości literackiej artysty. Eksponuje występowanie w opowiadaniach Schulza powiązanego wzajemnie zespołu tematów, jakimi są: kalectwo, starość i śmierć.
Poetyka jako instruktaż interpretacyjny. Perspektywy wykorzystania aparatury pojęciowej nowożytnej wiedzy o literaturze w badaniach historycznoliterackich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Pieczyński, Maciej
The purpose of the article is to discuss the methodological legitimacy of applying the terminology used by the modern poetry studies as a tool assisting in interpretation of the contemporary literary works. The rejection of extreme pragmatism allows the author to conclude that the accurate interpretation of the literary work – understood as a certain being which is independent of its intentional perspectives – requires a reconstruction of certain literary and rhetorical conventions. In the modern age, the majority of these conventions have been codified in treatises on rhetoric and poetics. In the literary studies of the former ages one needs to take into consideration the state of knowledge of poetry in those times, as this would minimise the interpretative distortions, the most obvious examples of which are extreme and contradictory opinions on the literature of the Saxon times.
Simpel oder anspruchsvoll? Konkrete Poesie und Elfchen im DaF-Unterricht
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Bilut-Homplewicz, Zofia ; Hanus, Anna
W artykule chcemy zwrócić uwagę na językowe, kulturowe i historyczne aspekty dwóch rodzajów wierszy: poezji konkretnej i tzw. Elfchen, ich różnych postaci, jak również na ich użyteczność w nauczaniu języka obcego (tu: niemieckiego). Poezja konkretna ma swe źródło w literaturze, i choć nie była z założenia przeznaczona do zastosowania w nauczaniu języka obcego, dobrze się w nim sprawdza. Wymaga od uczących się kreatywnej interpretacji tylko pozornie prostych tekstów, co łączy się każdorazowo z refleksją nad zazębianiem się konstytutywnej dla wiersza strony graficznej z jego całościowym przesłaniem. Elfchen, określane także Elf-Worte-Gedicht, to forma wywodząca się z pedagogiki wczesnoszkolnej jako metoda stosowana w krajach niemieckojęzycznych od końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, pomyślnie przetransponowana do dydaktyki języka obcego. Jej głównym celem jest motywowanie do kreatywnego pisania i interpretowania krótkich utworów lirycznych. Przytoczone przykłady pokazują, że te różniące się od siebie formy liryczne mogą wzbogacać treści nauczania na różnych poziomach zaawansowania językowego.
Spór o rozumienie pojęcia dziejów efektywnych w filozofii hermeneutycznej i postmodernizmie
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2018) Sznajder, Paweł
Статья является результатом исследования отношений между герменевтической философией Ханса-Георга Гадамера и постмодернизмом, представленным Джанним Ваттимо и Ричардом Рорти. В тексте анализируется понятие истории (Geschichte), особое внимание уделяется ее эффективному влиянию на автора, текст, интерпретатора и традицию, происходящее в герменевтическом диалоге (слияние горизонтов). Постмодернистской, конструктивистской интерпретации этого процесса, в которой опущена истина текста, противопоставляется универсалистская концепция, в которой интерпретация понимается как процесс поиска логоса в диалоге.
Wciałowzięy. Szkice o poezji Janusza Szubera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Jakubowska-Ożóg, Alicja
„Wciałowzięty”. Szkice o poezji Janusza Szubera Szkice zamieszczone w tej książce stanowią dopowiedzenia podjętych już przeze mnie wcześniej badań, ale odnoszą się i omawiają także zagadnienia do tej pory nieobecne w analitycznej lekturze. Praca skomponowana jest z pięciu zasadniczych rozdziałów i każdy z nich poświęcony został ważnym, w mojej opinii, zagadnieniom, zakresy te wzajemnie się oświetlają i uzupełniają. Rozdział I zatytułowany „Tasując układam z nich nieaktualnego pasjansa…”, czyli o gestach poświęcony jest sposobom ukazywania postaci i określeniu, jaką rolę poeta wyznacza gestom. W portretowaniu postaci (jest ich naprawdę wiele w tej poezji) gest stanowi konstytutywny element przedstawienia. Trzeba podkreślić, że postacie Szubera są niezwykle plastyczne, a ukazywanie ich zachowań, relacje z Drugim takie wrażenia potwierdzają. Relacja między gestem jako zachowaniem niewerbalnym a wypowiedzianym słowem wnosi wiele na temat wypowiadającego się bohatera, poświadcza jego stosunek wobec postaci, które przedstawia, czy przywołuje często spoza poetyckiego świata. W wierszach autora Mojości znaczące miejsce zajmują kobiety – poświęcony jest temu zagadnieniu rozdział II zatytułowany „Problem posiadania kogoś, czegoś czy samego siebie” – wiersze o kobietach. Są one bohaterkami zapomnianych, często skandalizujących, zdarzeń. Ich losy projektuje poeta z „materiałów niepełnych” – pamięci własnej, dokumentów i rodzinnych pamiątek czy też zasłyszanych fragmentarycznych opowieści. Pojawiają się jako postacie osobistych doznań, są wśród nich także obrazy kobiet bliżej nieznanych, oglądanych ukradkiem, z oddalenia, a także postacie wykreowane w medialnym świecie i do tego świata przynależące, skryte za ekranem telewizora czy okładką kolorowego pisma. Sposób, w jaki poeta przedstawia bohaterki, zależy przede wszystkim od tego, czy szuka w nich potwierdzenia siebie, własnej tożsamości, czy pozostają one jedynie pięknym wspomnieniem przeszłości, uwodzą ciałem z bezpiecznej odległości filmowego kadru i kolorowego plakatu, czy też poświadczają, że to, czego doświadczył, było naprawdę udziałem bohatera. Wspomnienia pozwalają na rekonstrukcję przeszłości własnej, a w niej, co łatwo zauważyć, postacie kobiet mają znaczenie szczególne. Samotność, pragnienie miłości, tęsknota za spełnieniem stanowią w tej poezji podstawę lirycznej narracji budowanej w kolejnych odsłonach poetyckiego przekazu. Z tymi rozważaniami wiążą się kwestie dotyczące ciała i sposobów jego przedstawiania – to tematyka rozdziału III, który nosi tytuł „Ty, on, ja, my, wszyscy, oni. Wciałowzięci w niespełnieniu”. Ciało w poezji Janusza Szubera. Człowiek i jego zewnętrzna powłoka poddawane są w tych wierszach szczególnej uwadze. Cielesność postrzegana jest najczęściej poprzez swe piękno (przede wszystkim w obrazach kobiet), charakterystyczny wygląd podkreślany ubiorem. Poeta mówi o możliwościach poznawczych człowieka ujawniających się poprzez zmysły, stanowią one bowiem podstawowy element jego tożsamości. Ciało w tych wierszach staje się kategorią pozwalającą na zdiagnozowanie zarówno świata, jak i siebie samego. Obserwowany i ukazywany w tych wierszach świat staje się przedmiotem refleksji, a nie przedmiotem przeżycia. Przedstawiony w analitycznym opisie sposób realizowania problematyki cielesności w wierszach Janusza Szubera, czy raczej niektórych jej aspektów, wskazuje na charakterystyczną strategię autora. W jego poezji dominującym modelem wiersza jest liryka pośrednia często przybierająca formę narracji lirycznej. Co istotne, narracyjny charakter wierszy pozwala na formułowanie myśli, uogólnień, a jednocześnie każda z tych refleksji odsyła do prawdziwych zdarzeń, osadzona jest w doświadczonym konkrecie – w ten sposób poeta minimalizuje zniekształcenia powodowane ewentualnymi zakusami poetyckiej wyobraźni. Wydawałoby się, że tematyka tej poezji skupiona jest raczej na jednostkowych historiach, że brak w niej perspektywy szerszej – to mylne wrażenie. Szuber ma świadomość, że przedstawieni ludzie istnieją naprawdę tylko wtedy, gdy zostaną ukazani w szerszej perspektywie. To tło wprowadza poeta często nie wprost, skupiając uwagę czytelnika na zewnętrzności powołanego do życia bohatera, w banalnych z pozoru sytuacjach, ale obok tych, zdawałoby się dominujących w jego poezji, motywów wprowadzone zostają ważne historyczne wydarzenia. Szuber wraca do minionych zdarzeń nie tylko dla siebie, ale wydaje się, że stoi za tymi powrotami przekonanie o pewnego rodzaju zobowiązaniu wobec nieobecnych i temu poświęcony jest rozdział IV zatytułowany Wobec historii. Poeta przekonuje, że odzyskiwanie przeszłości nie musi się odbywać poprzez naukowe zestawienie faktów i fachowe metody ich analizy, ale także za przyczyną indywidualnej wyobraźni. Obraz w ten sposób stworzony przemawia równie sugestywnie, jak dzieło sztuki, które trafia do wrażliwości emocjonalnej i estetycznej odbiorcy. Badanie przeszłości nie jest przywilejem jedynie historyków, przeszłość pozostaje według Szubera miejscem, do którego zbliżamy się poprzez pragnienie i lęk. Boimy się obrazu ludzkich dramatów, przerażającego opisu zdarzeń, ale każde z tych doświadczeń musi zostać „przerobione”, przekształcone i przekroczone, jeśli w przyszłości mają nabrać znaczenia i wzbudzić w człowieku/ w potomnych nadzieję na lepszy świat. V rozdział dotyczy gatunkowych zapożyczeń (tytuł: O gatunkowych zapożyczeniach w poezji Janusza Szubera). Twórczość poetycka autora Mojości stanowi ciekawy przykład wykorzystywania tego rodzaju nawiązań. Z bogactwa takich odniesień interesują mnie przede wszystkim teksty, w tytułach których znajdujemy sygnały wskazujące na nawiązania do gatunków nieliterackich. Sposób budowania wierszy, relacje z utrwalonym gatunkowym rytem, przekształcenia, modyfikacje, przeobrażenia stylistyczne utartych form poświadczają nie tylko możliwości warsztatowe poety i jego „osadzenie” w kulturze, ale wprowadzają także nowe możliwości interpretacyjne. Łączenie często odległych systemów powoduje, że poszczególne formy wzajemnie się oświetlają i reinterpretują. Wprowadzenie do tekstu literackiego odniesień gatunkowych spoza tego kontekstu zmienia i wzbogaca zakresy języka wyrazu autora. Takie rozwiązania artystyczne jednocześnie stawiają przed odbiorcą dodatkowe wyzwania, bowiem rozumienie tekstu hybrydalnego, nie polega na wyborze zastosowanych przez autora konwencji, ale wielość sensów odsłania się poprzez umieszczenie tekstu we właściwej perspektywie gatunkowej. Omówioną w rozdziałach problematykę zamykają uwagi dotyczące obecności w poezji Szubera motywów autotematycznych zatytułowane O sobie samym. Zakończenie. Interesujące wydają się zarówno sygnały autobiograficzne obecne w tej poezji, sposoby ich wprowadzania w materię poetyckiego języka, jak i rola, jaką nadaje im sam autor. W książce została zamieszczona bibliografia twórczości poety za lata 2008-2017. Poprzednia część, gromadząca dane od debiutu autora Gorzkich prowincji, do roku 2008, została zamieszczona w książce Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera .
„Wiedzowa siatka wzajemnych zależności” – koszmar nauczycieli czy uczniów?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Salawa, Zuzanna
Artykuł ukazuje obecność integracji wewnątrzprzedmiotowej na języku polskim, zgodnie z teorią prof. Henryka Kurczaba, konkretnie w pisaniu wypracowań maturalnych. Udowodniono w nim, że aby pogłębić interpretację danego tekstu, konieczne jest zastosowanie kontekstów interpretacyjnych. Jako przykład przedstawiony został szkic interpretacji porównawczej wierszy: Wspomnienie Juliana Tuwima i Józefa Barana, o takim samym tytule. Napisany został on zgodnie z wymaganiami maturalnymi, obowiązującymi od 2015 r. (tzw. stara formuła). Wykorzystano w nim konteksty literackie, kulturowe, filozoficzne oraz wiedzę przyrodniczą, co wiąże się z powstaniem „wiedzowej siatki wzajemnych zależności”. W ten sposób wyjaśniono zjawisko integracji tekstówi kontekstów występujące w interpretacji tekstu poetyckiego, a także w interpretacji porównawczej. Dodatkowo, przeprowadzone zostały badania, wśród absolwentów szkół średnich piszących maturę w „starej formule”. Zbadano między innymi, czy interpretacja była wybierana przez nich chętnie i co wpłynęło na ich decyzję. Zapytani zostali także o to, czy interpretacja tekstów na użytek własny jest dla nich interesująca.