Przeglądanie według Temat "identity"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 34

Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-03) Wichmanowski, Marcin
Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.
Człowiek a władza w filozofii Michela Foucaulta
(Uniwersytet Rzeszowski, 2018-07-16) Pasternak, Izabela
Przedmiotem mojej pracy jest człowiek w różnorakich kontekstach władzy w myśli Michela Foucaulta, a więc zarówno jako pewna koncepcja podmiotu poznającego w humanistyce, jak i przedmiot tychże nauk humanistycznych, ale także jako ciało podlegające historii, władzy i stosunkom społecznym, wreszcie jako panujący nad samym sobą. Człowieka traktuję zatem jak jeden przedmiot namysłu. Celem moim jest przede wszystkim nakreślenie relacji, jakie zachodzą pomiędzy człowiekiem a władzą, a zwłaszcza taktyk władzy oraz sposobów, jakie w zachodniej kulturze posłużyły do uczynienia z człowieka „podmiotu” oraz narzucenia mu tożsamości. I to nie tyle tego, kim jesteśmy lub kim się stajemy w toku procesów takich jak wychowanie, nauka, socjalizacja czy po prostu poprzez bycie członkiem jakiegoś społeczeństwa (w przypadku Foucaulta – społeczeństwa europejskiego, zachodniego) oraz uczestniczenie w życiu społecznym, ale przede wszystkim JAK dochodzi do owego nadawania tożsamości. I właśnie owo „JAK”, centralne pytanie Foucaulta, jest osią tej pracy.
Definiowanie siebie przez dziecko w procesie edukacji tożsamościowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Juszczyk-Rygałło, Joanna
Celem artykułu jest ukazanie złożoności procesu formowania tożsamości człowieka w zmiennym środowisku społecznym. Tożsamość przedstawiono jako strukturę stratyfikacyjnych cech osobowych jednostki. Ostatecznie przybiera ona postać konstrukcji typu onion, w której kolejne warstwy charakteryzują się jednokierunkowym domknięciem – utrudniona jest ingerencja w utworzone wcześniej warstwy wewnętrzne i jednocześnie możliwe jest transponowanie z nich cech tożsamościowych do tworzonej nowej warstwy zewnętrznej. W osi czasowej takiego nadbudowywania tożsamości szczególnie wyróżnione jest dzieciństwo, w czasie którego w procesach poznawania siebie dziecko konstruuje koncepcję własnej tożsamości osobowej. W docelowej strukturze tożsamości jednostki jest to konstrukt zamknięty i stabilny, który jest trudny do późniejszej zmiany. Dlatego też ten okres formowania tożsamości powinien być wspierany poprzez świadome oddziaływanie socjalizacyjne – edukację tożsamościową pobudzającą do autorefleksji i prowadzącą do samostanowienia odnoszącego się do tworzenia własnego wizerunku dziecka. W ten sposób uzyskuje się gwarancję przygotowania młodego człowieka do radzenia sobie w dalszym życiu z wyzwaniami współczesnego świata.
Dekonstrukcja stereotypu a zrozumienie obcości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Pokrywka, Rafał
The article is a review of the book „Deutschland- und Polenbilder in der Literatur nach 1989” edited by Carsten Gansel and Monika Wolting. In the first part four main assumptions of the volume are described: 1. The presentation of historic transformations in literary texts, 2. The provocative potential of literary texts, 3. The construction of identity in narratives, 4. The construction of symbolic spaces in literary texts. According to these categories the papers of the volumes are examined. Their coherence with the main idea of the volume as well as their methodological foundation are the evaluating criteria of the review.
Dowody osobiste w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Łaskawski, Grzegorz
Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia i ewolucji dowodów osobistych w Polsce. Stanowią one dokument stwierdzający tożsamość i poświadczający obywatelstwo polskie. Ich istota wynika także z szeregu innych funkcji, które pełnią. Każdy obywatel polski ma prawo posiadać dowód osobisty, a w przypadkach określonych w ustawie istnieje obowiązek jego posiadania. Dowód osobisty ulega ciągłym zmianom w związku z szybkim rozwojem administracji w celu dostosowania jej do nowych potrzeb.
Europa jako przestrzeń wyobrażona. Studium o świadomości europejskiej w piśmiennictwie polskim doby międzypowstaniowej pod zaborami
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-09-25) Dworak, Anna Marta
Celem rozprawy doktorskiej jest rekonstrukcja świadomości europejskiej polskiego społeczeństwa w okresie międzypowstaniowym pod zaborami. Przeprowadzone analizy różnorodnych tekstów (literackich, publicystycznych, naukowych, dokumentów życia osobistego itd.) pozwoliły na opisanie, w jaki sposób w umysłowości Polaków funkcjonowało wyobrażenie Europy i tego, co europejskie. Praca składa się z sześciu rozdziałów. W pierwszym z nich omówiona została kwestia źródeł, z których polskie społeczeństwo w XIX w. czerpało swoją wiedzę o Europie, a także rola polskiej inteligencji, która pozostawała głównym beneficjentem tej wiedzy. Kolejne rozdziały stanowią próbę odpowiedzi na pytania o to, jak definiowano pojęcie Europy, jak wyobrażano sobie jej granice, skąd wywodzono jej korzenie. Ważnym elementem świadomości europejskiej były również mity opisujące początki Europy oraz metafory, jakimi posługiwano się, pisząc o Europie. W ostatnich dwóch rozdziałach pt. Centra oraz Peryferia, scharakteryzowane zostały miejsca i przestrzenie Europy, które uchodziły wówczas za obszary o kluczowym lub marginalnym znaczeniu. Przeprowadzone analizy pokazują, że ówczesny obraz Europy wyobrażonej składał się z wielu warstw nakładających się na siebie jedna na drugą, wzajemnie przenikających się, tworzących różne odcienie.
Hipermedialne e-podręczniki – nowe medium w edukacji tożsamościowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Juszczyk-Rygałło, Joanna
Upowszechnienie internetu i rozwój publikacji elektronicznych umożliwiły konstruowanie e-podręczników, w których używane są mechanizmy interakcyjności, hipertekstualności i elastyczności strukturalnej. W polskiej rzeczywistości oświatowej podręczniki w formie elektronicznej zostały dopuszczone do użytku szkolnego w 2009 r. U progu dekady ich edukacyjnego wykorzystywania pojawia się potrzeba refleksji teoretyczno-metodologicznej nad tożsamościowymi zadaniami nowoczesnych hipermedialnych e-podręczników. Tej tematyce poświęcony jest prezentowany artykuł.
Konflikty miejsca urodzenia w „Sońce” Ignacego Karpowicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Koprowska, Karolina
The article aims to present and analyse the concept of “birthplace” which combines different components such as topography, landscape and also cultural, symbolic and metaphorical meanings. The human attitude to a birthplace appears problematic and complex, and involves a need to create a more critical perception of own identity. My theoretical investigation is based on an analysis of Ignacy Karpowicz’s novel “Sońka” which deals with strong tensions between individual experience of the civilians and History of wars and violence, difficult relations between collective and individual identity/memory and their specificity regarding village community, ethnic conflicts connected to the Polish-Belarusian borderland and birthplace, as well.
Literatura polska i psychoanaliza wobec problematyki tożsamości po 1989 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Matwiejczuk, Agnieszka; Matwiejczuk, Patrycjusz
Tożsamość to ważne pojęcie kultury ponowoczesnej. W Polsce wraz z przemianami po 1989 roku pojawiło się wiele tekstów, które podejmują tę problematykę. W celu ukazania bogactwa i złożoności ponowoczesnych tekstów literackich i psychoanalitycznych przeprowadzono analizy komparatystyczne polegające na czerpaniu z różnych założeń teoretycznych. W niniejszym artykule w zależności od badanego elementu czerpano z ustaleń psychoanalizy, ale także dekonstrukcji, feminizmu i „Gender Studies”. W publikacji zaprezentowano problematykę złożoności tożsamości. „Guguły” Wioletty Grzegorzewskiej to przykład literatury kobiecej, w której bohaterka odkrywa własną kobiecość. Męską realizację problematyki tożsamościowej omówiono na przykładzie „Poniewczasie” Wita Szostaka. W celu całościowego przedstawienia złożoności tożsamości płciowej nawiązano także do powieści Natalii Osińskiej „Fanfik”, w której bohaterka jest osobą transpłciową. W artykule ukazano także pojemny i bardzo złożony psychoanalityczny punkt widzenia na zagadnienie tożsamości. Artykuł ma charakter interdyscyplinarny, ze szczególnym uwzględnieniem literatury i psychologii, ale także elementów filozoficznych i socjologicznych.
Melancholia i mitologia. „Noce i dnie” a pokusy słabości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Chyła, Karolina
The author analyzes tropes and techniques used in Maria Dąbrowska’s „Noce i dnie” both to describe and to simultaneously reject peculiarities of the melancholic identity. She also claims that, despite of abhorrence which such extreme ontological fragility seems to provoke in Dąbrowska’s world, novel as a whole manages to open itself discretely and sensitively to the several aspects of variously understood liquidity, weak subjectiviti and incomplete presence.
Młodzież a wirtualna osobowość naszych czasów – nowy wymiar „stawania się” czy destrukcja tożsamości? Refleksja na kanwie wybranych źródeł
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wysocka, Ewa
W artykule przedstawiono główne problemy związane z kształtowaniem się tożsamości/osobowości młodzieży. Autorka stawia tezę o ścisłym powiązaniu osobowości online i offline, wskazując jednocześnie, że nowe media stanowią samoistne źródło zagrożenia dla rozwoju młodego pokolenia. Wskazuje, że wynika to zarówno z mrocznej strony osobowości wirtualnej, jak i jej dominacji w procesie stawania się osoby. Przywołuje wybrane badania (E. Aboujaoude, M. Spitzer, G. Small, G. Vorgan) argumentujące tezę o różnym znaczeniu (pozytywnym lub negatywnym) Internetu/nowych mediów dla rozwoju osobowości. Stawia tezę o konieczności refleksyjnego kontrolowania ich wpływu na rozwój osobowości młodych ludzi.
Pamięć przeszłości a tożsamość narracyjna byłych mieszkańców nieistniejących miejscowości w województwie podkarpackim oraz ich potomków
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-21) Kisała-Bednarz, Marta
Na terenie województwa podkarpackiego odnaleźć można miejsca, gdzie przed wybuchem II wojny światowej istniały miejscowości, zamieszkane przez wielokulturowe społeczeństwo. Za przyczyną działań okołowojennych przestały one istnieć, a ich mieszkańcy zmuszeni byli do migracji. Zmieniły się również relacje międzyludzkie. Ważne są wspomnienia byłych mieszkańców tych miejscowości, oraz ich potomków. Podejmowanie badań dotyczących pamięci przeszłości mieszkańców Polski jest bardzo istotne dla zrozumienia różnych procesów, które zachodzą współcześnie. Głównym celem prowadzonych badań, oraz niniejszej pracy, jest poznanie, na ile, i w jaki sposób wspomnieniowa narracja byłych mieszkańców nieistniejących wsi oraz ich potomków wywiera wpływ na ich poczucie tożsamości i odwrotnie: na ile ich poczucie tożsamości oddziałuje na pamięć o przeszłości. Przedmiotem badań jest pamięć byłych mieszkańców (oraz ich potomków) wsi, które nie istnieją w chwili obecnej w województwie podkarpackim. Zbadano pamięć przez pryzmat biografii trzech pokoleń. Aspekt pokoleniowy jest ważny, nie tylko ze względu na to, co zostało zapamiętane, i co zostało zapominane, ale także, dlaczego tak się dzieje, że jedne fakty utrwalają się we wspomnieniach, a inne zupełnie znikają z pamięci lub zostają wyparte.
Poszukiwanie własnej tożsamości – wyzwanie i zadanie. „Fuga” Wita Szostaka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Matwiejczuk, Agnieszka
„Fugę” Wita Szostaka buduje osiem historii o losach Bartłomieja Chochoła. Każda z odsłon losów postaci ukazana jest w odrębnym rozdziale, czasami dwóch. Rozdziały numerowane są cyframi rzymskimi, niekiedy także literami (a, b). W utworze tym podjęta zostaje problematyka tożsamościowa – poznajemy różne oblicza Bartłomieja Chochoła: ostatniego króla Polski („Fuga I”), towarzysza zabaw („Fuga II”), obserwatora i kronikarza („Fuga IIIa” i „Fuga IIIb”), melancholika („Fuga IV”), rencisty („Fuga Va” i „Fuga Vb”), człowieka sukcesu („Fuga VI”), samotnika i starca („Fuga VII” i „Fuga VIII – niedokończona”). Na podstawie rodzajów tożsamości wyszczególnionych przez Katarzynę Waszyńską (tożsamość jednostkowa, narodowa, społeczna, grupowa, kulturowa) zostaje omówiona postać bohatera-narratora.
Prawda człowieka we współczesnej myśli literaturoznawczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Strzelecki, Ryszard
The article focuses on the truth of a man attested and expressed by a work. It appeals to the theory which announces this objectivist reference of the work to human reality. At the same time, it makes reservations about these theories, which depend on the sense of the work solely on the intentions and interpretative perspective of the researcher. The truth of man in objective theories acquires the fullest interpretation in personalism of contemporary or classical provenance. The first of these – relational and liberalistic – brings the essence of a person to its communion with others, with „you” and with the community. The second – sees this essence in a permanent and irremovable substitutional foundation. It turns out that only the second personalism, based on the metaphysical truth, can stop today’s „inflation” of man. This inflation manifests itself in its supra-personal (in non-human) approach or in the sub-human (sub-human) approach. The first finds support in the negative (apophatic) and non-personal vision of God, which justifies the metaphysical indefiniteness of man. The second one brings the essence of man to his biological background in philosophy and performative theory, and thus questions his personal condition. The opposition between metaphysical personalism and postmodernism defined here confronts man’s truth and its adulteration. The dilemma of humanities depicted here is a manifestation of a wider and fundamental anthropological conflict that permeates contemporary thought and cultural practice. The stake of this conflict is the survival of man – the preservation of his spiritual status and personal dignity.
Problem naturalizmu w filozofii Charlesa Taylora
(Uniwersytet Rzeszowski, 2020-07-10) Nowicki, Paweł
W niniejszej pracy starałem się pracy przedstawić koncepcję naturalizmu zawartą w poglądach Ch. Taylora wraz krytyką, jakiej autor poddaje owo stanowisko. Wskazałem czym jest naturalizm, jak Taylor rozumie owo stanowisko oraz zarzuty jakie formułuje pod jego adresem. Stwierdziłem, że autor dąży do wykazania niedostatków naturalizmu, zarówno jako koncepcji metodologicznej, jak i w zakresie szeroko rozumianej refleksji nad fenomenem bytu ludzkiego. Oczywiście byłoby bowiem nieporozumieniem, by w rozważaniach nad naturą ludzką całkowicie pominąć aspekt ilościowy, utylitarny, czy oczywiste biologiczne determinacje wynikające z przyrodniczej konstytucji gatunku homo sapiens. We wszystkich aspektach, jakie ukazałem w kolejnych rozdziałach, naturalistyczna interpretacja najlepiej wyrażająca się w formule: „człowiek nie jest niczym więcej, niż”, przedstawia się jako błędna o tyle, o ile pretenduje do wyłączności – do roli wiodącego i wyczerpującego sposobu wyjaśniania sensów kultury, historii, sztuki i wszystkich przejawów ludzkiej aktywności znaczącej. Dyrektywa metodologiczna nakazująca objaśnianie wytworów ludzkiej kultury tak, jak gdyby przynależały one do przedmiotu badań nauk przyrodniczych jest, w świetle argumentów Taylora, całkowicie nie do przyjęcia. Wskazałem na obecny w myśli Taylora istotny wpływ filozofii hermeneutycznej Heideggera i Gadamera traktowanej jako daleka kontynuacja kantowskiego transcendentalizmu. Przy pewnej interpretacji to transcendentalizm a nie spirytualizm jest istotnym przeciwieństwem naturalizmu. Dynamika narracji, dialogu, kształtowania się tożsamości, następują według schematu koła hermeneutycznego, gdzie dana treść nigdy nie jest dana z góry jak bita moneta, lecz ustanawia się procesie własnego stawania się. Przy okazji analizy fragmentów Źródeł podmiotowości wskazałem augustiański zwrot ku wnętrzu, który w myśli Kartezjusza zaowocował poszukiwaniem pewności na drodze subiektywnej analizy cogito. Paradoksalnie, droga do uzyskania pewności o tym, co zewnętrzne prowadziła przez wnętrze i w ten sposób ukształtował się dwuczłonowy model podmiotu i przedmiotu. Tak narodził się fundamentalny dla naturalizmu model niezaangażowanego obserwatora – ja, które dążąc do własnej wiarygodności, musi oczyścić się z wszelkich subiektywnych wtrętów, zarazem odnosząc się do przedmiotu, uczynić z niego „sterylny preparat” wyodrębniony z kontekstu odziaływań nieistotnych z punktu widzenia organizacji eksperymentu. Tak ja zyskiwało pewność w sobie samym, a wiarygodność przedmiotu w założeniu możliwej idealizacji – czystości warunków eksperymentu. W rozdziale poświęconym filozofii Locke’a pokazałem genezę pojęcia podmiotu punktowego (punctual self), który sam dla siebie może być przedmiotem poznania na równi z innymi przedmiotami. Posiada uprzywilejowany dostęp do samego siebie, jednak nie zmienia to zasadniczo pozycji „obserwatora i obserwowanego”. Self niczym król w sali audiencyjnej przyjmuje idee powstające drogą pobudzeń zmysłowych. W ten sposób rodzi się koncepcja umysłu jako zbioru informacji. W rozdziale poświęconym perspektywom neuronauki analizowałem konsekwencje naturalistycznego pojęcia jaźni w kontekście najnowszych wytworów informatyki i robotyki oraz prób sztucznego wygenerowania świadomości. Zdaniem antynaturalistów sztucznej umysłu nie ma i być nie może, natomiast tzw. sztuczna inteligencja manifestuje się już na poziomie kieszonkowego kalkulatora i nie inspiruje do poważniejszych filozoficznych dociekań. Obiekt wyposażony w ową sztuczną inteligencję może niekiedy wykazywać wysoką sprawność (np. lepiej od człowieka grać w szachy), mimo to nigdy nie zasłuży na miano istoty obdarzonej świadomością. Jak zostało powiedziane w powyższych rozdziałach mojej rozprawy, człowiek jest istotą autonarracyjną, samointerpretującą się, ustalającą swoją tożsamość w samoopisie rozgrywającym się w sieciach rozmowy ze znaczącymi innymi (significant others). Te cechy mają dla człowieka charakter konstytutywny, nie zaś sprawność rachowania, segregowania czy imitowania, które są osiągalne dla coraz doskonalszych maszyn. Starałem się również opisać rolę, jaką w kształtowaniu się świadomości nowoczesnej odegrał, zdaniem Taylora, protestantyzm. Odczarowanie świata, jakim w ostateczności zaowocowały późnośredniowieczny nominalizm i woluntaryzm teologiczny miało istotny wpływ na upowszechnienie się mechanistycznego modelu fizycznego uniwersum. Było to jedną z przesłanek protestanckiej pochwały życia zwyczajnego. Rozdział poświęcony dyskusji z ekonomicznym redukcjonizmem dotyczył przede wszystkim podkreśleniu wzajemnego charakteru odziaływań między kulturą a warunkami ekonomicznymi, w jakich się ona rozwija. Naturalizm polega na absolutyzowaniu czynnika ekonomicznego – na przyjmowaniu tezy ekonomicznego redukcjonizmu. Taylor przeciwstawia się jednokierunkowemu ujmowaniu relacji między tym, co „duchowe” i tym, co „materialne” i przypisywaniu wyłącznej roli czynnikom o charakterze ekonomicznym. Rozdział, w którym skupiam uwagę na koncepcji osoby miał ukazać antynaturalistyczne ujęcie zagadnienia ludzkiego bytu osobowego. Zdaniem Taylora, bycie osobą nie polega wyłącznie na zdolności działania w przestrzeni fizycznej, lecz przede wszystkim na rozumieniu i interpretacji sensów oraz dokonywaniu ocen i wyborów moralnych. W perspektywie rozważań Taylora, osobowość to przede wszystkim zdolność samointerpretacji, rozpoznawania wartości i autonarracyjne uczestnictwo dialogicznej zbiorowości, w sieciach rozmowy z tzw. znaczącymi innymi. Proponowana przez Taylora teoria znaczenia, zaprezentowana w kolejnym rozdziale zakłada pierwotny charakter inwokacji w przeciwieństwie do powszechnie, przyjmowanej koncepcji reprezentacji. Według tej ostatniej nazwanie jest rodzajem etykietowania. Jednak Taylor wskazuje na prymarny charakter inwokacji. Aby kogoś nazwać, trzeba go najpierw rozpoznać, zauważyć. Z kolei rozpoznanie zakłada dostrzeżenie wartości. Bycie niezauważonym oznacza brak uznania. Zawołanie po imieniu może być jak wywołanie z niebytu. Przywoływanie jest zawsze wstępną akceptacją obecności kogoś lub czegoś. Można w tym zauważyć podobieństwo z Heideggerowskim aletetycznym pojęciem prawdziwości, które poniekąd jest konstatacją obecności, jaka wyprzedza pytanie o pewność. Aby nadać znaczenie, nazwać po imieniu, musimy już wstępnie akceptować obecność tego, co nazywane. Musi zatem już uprzednio istnieć wspólny horyzont, w obrębie którego znajdują się ten, kto nazywa i to, co jest nazwane. Ważne dla Taylora antynaturalistycznej koncepcji człowieka są jego refleksje dotyczące sztuki. W końcowych rozdziałach starałem się pokazać, znaczenie jakie zdaniem autora posiadało zapoczątkowane przez romantyków postrzeganie artysty jako wzorcowego nosiciela i twórcy najwyższych wartości kultury. Obok deizmu i naturalizmu Taylor wskazuje na ekspresywizm jako na trzecią najważniejszą formację duchową nowoczesności manifestującą się w sztuce. Artysta stał się wzorem człowieka autentycznego. Artysta wyłania z siebie nieznany projekt rzeczywistości i posługuje się przy tym subtelniejszym językiem, niejako dana mu jest moc nazywania rzeczy na nowo i kreacji nowych światów. Jest jak będzie powiedziane, bijącym źródłem sensu, w opozycji do odbiorców gotowych znaczeń.
Reaktywacje dziewiętnastowieczności w najnowszej literaturze popularnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Piechota, Dariusz
The paper characterizes recent works belonging to popular literature from the viewpoint of 20th century literature. It turns out that realism as the cultural paradigm is still present in postmodern prose. 19th century literature provides us with a number of narrative structures and motifs which are constantly altered by contemporary writers. In this paper we focus on texts which directly refer to 'Lalka' written by Bolesław Prus (such as 'Alkaloid' by A. Głowacki and 'Córka Wokulskiego' by R. Praszyński) as well as works which indirectly refer to the Victorian era. The dilemmas of burghers living in the second half of the 19th century are still present in the literature of the 21st century. Characters existing in a period of constant change search for their own identity and – frequently – misfits 'come out' and talk about their lives from the viewpoint of an excluded person. It is fitting to add that empathy with neighbors seems to be a very important feature of both 19th century and contemporary narrations.
Rysowanie
(Wydział Sztuki UR, 2017-12) Dobosz-Bruchnalska, Agnieszka
I was drawing several or dozen or so frames at one go, like sequences made of specific frames of film animation. Did not have to hurry since spread cardboards could lie and wait for the next step. They comprised sort of personal notebook for me. There “wrote down” any tiny action repeated every day ad nauseam which each time looked different in the drawing. All down-to-earth issues, those more embarrassing, private, fascinating and mundane. registered changes around me and the world in continuous, yet hardly observable, motion. There were some doors and windows opening and closing, as well as pieces of furniture, lamps and trash. Something was changing its place, something has spilt, somebody was waiting, somebody else left and cuddled. Everything was passing. Compositions resembled picture writing in which each letter says something. was looking for the gesture of my own hand in an attempt to express most directly emotions and thoughts concerning the instability of life and inevitability of certain phenomena. wanted to shape them and used them to struggle with everyday routine.
Społeczne aspekty marki miejsca
(2015-03-17) Kawalec, Hubert
Rozprawa doktorska podejmuje problematykę powstawania marki miejsca i jej funkcjonowania w świadomości społecznej. W pracy został opisany proces konwersji fragmentu przestrzeni do statusu miejsca, jaki zachodzi w świadomości jednostki, oraz wpływ tego procesu na budowę marki. Został przedstawiony także proces funkcjonowania marki w sferze publicznej, gdzie zachodzi proces budowania marki oraz jej konsumpcji przez postrzegające ją jednostki. Przedstawione zostało także zjawisko budowy neowspólnot skupionych wokół marek. W celu weryfikacji postawionych tez zostały przeprowadzone badania empiryczne na próbach reprezentatywnych sześciu polskich miast. Rezultatem powyższego procesu badawczego jest stworzenie i opis schematu funkcjonowania marki miejsca w świadomości społecznej. Wykazano, że jednostka budując swoją tożsamość, konsumuje marki miejsc, z którymi ma styczność. Konsumpcja polega na wykorzystaniu faktu wejścia jednostki w interakcję z marką do budowy wizerunku owej jednostki w jej otoczeniu społecznym. W rezultacie, wokół marek powstają neowspólnoty, złożone z jednostek, dla których owe marki są przydatne w budowaniu tożsamości. Im zatem marka jest częściej konsumowana, tym częściej pojawia się w sferze publicznej, przez co jej oddziaływanie na świadomość jednostek rośnie.
Struktura postaci „Polowania na karaluchy” Janusza Głowackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Zawistowska, Monika
Artykuł jest analizą postaci „Polowania na karaluchy” Janusza Głowackiego. Główny problem koncentruje się wokół relacji Anki i Janka, głównych bohaterów dramatu. Nieprzystosowani do życia w Nowym Jorku, cierpią na bezsenność. Ukryte pretensje, zaniedbania i rozczarowania stanowią podstawę codziennej konwersacji. Rozgrywki małżeńskie prowadzą do prawdy dość powszechnej – pragnienia bycia razem i jednocześnie wynikających z tego uprzedzeń i rozczarowań. Bohaterowie mają świadomość egzystencjalnej pułapki i tę świadomość próbują w sobie zagłuszyć. Do frustracji osobistych i zawodowych bohaterów dochodzi istotna kwesta – tożsamości emigranta. Ważnym aspektem jest problem jednostkowej tożsamości, ukształtowanej i zdeterminowanej uczestnictwem w określonym układzie ról społecznych.
Światy realne – światy magiczne. Twórczość Wita Szostaka
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-06-17) Matwiejczuk, Agnieszka
Dorobek Wita Szostaka przedstawia się imponująco, składają się na niego zarówno powieści (12), opowiadania (24) oraz utwór, który trudno jednoznacznie przyporządkować gatunkowo – Przypisy końcowe. Przedmiotem analitycznej uwagi w rozprawie doktorskiej stały się następujące teksty: Trylogia krakowska (Chochoły, Dumanowski, Fuga) i Oberki do końca świata. Ze względu na powtarzające się motywy w prozie Szostaka, podejmowanie podobnych wątków czy strategii narracyjnych, zasadnym okazały się odwołania także do innych powieści (oraz opowiadania List). Praca doktorska składa się z czterech rozdziałów. Rozdział 1. zatytułowany O tytułach powieści Wita Szostaka ukazuje bogactwo nawiązań do tekstów pisarza oraz innych, ważnych utworów polskich i z literatury światowej. Rozdział 2. zatytułowany Bohaterowie w poszukiwaniu tożsamości omawia ten problem w oparciu o Trylogię krakowską (z pominięciem Oberków do końca świata). Mit i mitologia w „Trylogii krakowskiej”, trzeci rozdział pracy, ukazuje to zagadnienie w oparciu o tryptyk, jedynie w niektórych partiach pracy niezbędne okazały się odwołania do innych utworów pisarza: Zagrody zębów, Poniewczasie, Wróżenia z wnętrzności. Rozdział 4. Czas i przestrzeń w utworach autora dotyczy Trylogii krakowskiej oraz Oberków do końca świata. Ukazano różne oblicza czasoprzestrzeni w wymiarze miejskim i wiejskim.