Przeglądanie według Temat "human capital"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 65

A new institutional orientation of the development of science, knowledge and human capital in Poland versus integrated development
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Woźniak, Michał Gabriel
The author of the paper demonstrates that in order to overcome contemporary developmental threats, it is necessary to shift towards a new model of the knowledge-based economy. The features of this model are compared with both the American model of the innovation-driven economy and the European model of the knowledge-based economy. Against this specific background, the drawbacks are presented of reforms carried out in the knowledge sector in Poland since 1990. The focus is placed on an analysis of the reforms in science and higher education implemented in Poland since late 2018. Despite the fact that it was based on recommendations of the new public management system, the author considers not only the strengths but also the weaknesses of the approach, and the fact that the latter may prove to be an obstacle in the modernisation of human capital, which is to effectively harmonise development goals in all spheres of human existence and activity. The author calls for the following solutions to limit the drawbacks referred to above: inviting an observer to the University Council in an advisory capacity, launching a path of individual-oriented interdisciplinary research grants, introducing a reliable process for the university and its organisational units to account for the actual implementation of previously declared programmes of scientific development, student teaching and transference of own achievements, mandating and standardisation of student appraisals in teaching programmes, development of a criterion matrix as a reference for promotions related to teaching achievements, enhancing the status of awards for teaching excellence, with obligatory and permanent monitoring of management procedures at universities in order to reduce bureaucracy.
Analiza poziomu płac minimalnych w Polsce w latach 2003–2023 w kontekście utrzymania wartości kapitału ludzkiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-03) Jędrzejczyk, Marcin; Kozioł, Wojciech
Celem artykułu jest ocena stopnia realizacji funkcji płacy minimalnej, polegającej na zapewnieniu odpowiedniego poziomu dochodu gospodarstwa domowego. Z uwagi na przyjętą metodę realizacji celu pracy, jest to kwota pozwalająca na utrzymanie wartości kapitału ludzkiego w rodzinach zarabiających płacę minimalną. W pracy wykorzystano model pomiaru i opłacenia kapitału ludzkiego stworzonego z poszanowaniem podstawowych zasad rachunkowości. Model ten pozwala na obiektywne oraz dokładne obliczenie stawki płacy minimalnej, której wysokość zdeterminowana jest wartością kosztów utrzymania. Realizując cel pracy obliczono poziom zgodności między obowiązującą stawką płacy minimalnej a stawką wynikającą z modelu kapitału ludzkiego. Badaniami objęto wysokość obowiązujących płac minimalnych w Polsce w okresie 2003–2023 oraz przygotowano symulację na rok kolejny. Wyniki wskazują na rosnący poziom zgodności płacy obowiązującej z płacą modelową. Zjawisko to należy ocenić pozytywnie, gdy płaca minimalna w coraz większym stopniu zabezpiecza najuboższe rodziny przed rozpraszaniem ich kapitału ludzkiego. Z kolei wyniki symulacji wskazują, że na 2024 rok przewidziano stawkę nieznacznie przewyższającą wartość modelową, co będzie skutkować nadmiernym obciążeniem pracodawców. Uzyskane wyniki mogą znaleźć zastosowanie w udoskonaleniu procedury corocznej aktualizacji stawek płacy minimalnej. Możliwość dokładnego obliczenia jej kwoty pozwoli na zrównoważenie funkcji kosztowej i dochodowej płacy minimalnej, czyli zabezpieczenie wartości kapitału ludzkiego najuboższych rodzin przy najniższym możliwym koszcie po stronie pracodawcy.
Analiza syntetycznych miar sytuacji zdrowotnej ludności w krajach unijnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kunasz, Marek
Problematyka zdrowia może być rozpatrywana w naukach ekonomicznych przez pryzmat teorii kapitału ludzkiego. W myśl tej teorii wybrane wydatki jednostek (w tym na poprawę stanu własnego zdrowia) należy traktować jako inwestycje w ich kapitał ludzki. Stąd w pracach twórców przywołanej teorii pojawiają się postulaty konieczności pomiaru analizowanej sfery wydatków jednostek w kontekście korzyści i kosztów towarzyszących inwestycjom w kapitał ludzki. Powszechnie akceptowanymi w literaturze przedmiotu wskaźnikami oceny stanu zdrowia społeczeństwa, świadczącymi o stanie zdrowia całej populacji, jakości opieki zdrowotnej czy warunkach życia społeczeństw są: oczekiwana długość życia (LE) i oczekiwana długość życia w zdrowiu (HLY). Miary te mogą być wykorzystane przy szacunku korzyści z inwestycji w kapitał ludzki w obszarze zdrowia. Celem pracy była analiza porównawcza w krajach unijnych wymienionych wyżej miar syntetycznie odzwierciedlających sytuację zdrowotną ludności. Poszczególne miary poddawano analizom w grupach kobiet i mężczyzn, co umożliwiło w konsekwencji podjęcie analiz różnic w oczekiwanej długości życia oraz oczekiwanej długości życia w zdrowiu kobiet i mężczyzn. Źródłem danych empirycznych była baza danych Eurostatu. Zakres czasowy badań obejmuje horyzont lat 2005–2012, przestrzenny zaś – ogół krajów unijnych (grupa krajów EU-27). Analizy prowadzono także w dwóch grupach krajów unijnych wyróżnionych w ramach ogółu: krajów tzw. starej (EU-15) oraz nowej Unii (EU-12).
Analiza zróżnicowania kapitału ludzkiego na przykładzie województwa podkarpackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Kotarski, Hubert; Bździuch, Sławomir
Prezentowany artykuł jest próbą refleksji nad rolą kapitału ludzkiego w procesie funkcjonowania społeczności regionalnej na empirycznym przykładzie województwa podkarpackiego. Celem głównym opracowania jest określenie poziomu zasobów kapitału ludzkiego województwa podkarpackiego oraz możliwości wykorzystania endogenicznego zasobu pod kątem rozwoju regionalnego tej jednostki samorządu terytorialnego. Wyniki analiz pozwoliły wskazać na przykładzie województwa podkarpackiego na istnienie związku między zasobami kapitału ludzkiego a rozwojem regionalnym, co stało się podstawą wnioskowania o istnieniu korelacji między poziomem rozwoju regionalnego i możliwością jego podnoszenia a zasobami i jakością kapitału ludzkiego, na które może on oddziaływać.
Badanie wynagrodzeń minimalnych opartych na modelu kapitału ludzkiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Stańdo-Górowska, Halina
Celem opracowania jest identyfikacja czynników i zbadanie ich wpływu na wysokość wynagrodzeń minimalnych. Podstawą analiz i badań jest teoria pomiaru kapitału ludzkiego pracowników. Z tej teorii wynikają modele wynagrodzeń minimalnych. Zgodnie z teorią pomiaru kapitału ludzkiego przyjęto, że wynagrodzenia minimalne powinny rekompensować rozpraszanie się kapitału ludzkiego pracowników w wyniku wykonywania przez nich pracy. Powinny więc być zgodne z wartością wykonywanej pracy. W oparciu o model kapitału ludzkiego oszacowano wynagrodzenia minimalne w przykładowych krajach, biorąc pod uwagę czas trwania obowiązkowej nauki oraz wysokość kosztów utrzymania w tych krajach. Wybrano kraje, w których obowiązuje urzędowa płaca minimalna. W opracowaniu uwzględniono w szczególności badania nad produktywnością pracy. Produktywność pracy jest bowiem podstawowym czynnikiem, który umożliwia ustalenie wynagrodzeń minimalnych na właściwym poziomie. Ponadto badano zależność płac minimalnych od takich czynników jak wskaźniki inflacji czy wskaźniki bezrobocia obliczając współczynniki korelacji oraz stosując statystyczną metodę regresji liniowej. W wyniku obliczeń otrzymano równanie opisujące miesięczną modelową płacę minimalną. Rezultaty badań wiążą się częściowo z wysokością wynagrodzeń minimalnych ustalonych w aktach prawnych. W opracowaniu dokonano analizy urzędowych wynagrodzeń minimalnych w przykładowych krajach i dokonano ich oceny poprzez porównanie z wynagrodzeniami modelowymi.
Czynniki różnicujące kreowanie kapitału ludzkiego na przykładzie osiągnięć edukacyjnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Polcyn, Jan
Jakość edukacji jest bardzo istotnym czynnikiem przekładającym się na jakość kapitału ludzkiego. Światowe doniesienia naukowe wskazują na oddziaływanie poziomu rozwoju społecznego na poziom kapitału ludzkiego społeczeństwa. Dodatkowym problemem występującym przy obserwacji przestrzennego zróżnicowania kapitału ludzkiego społeczeństwa są nierówności społeczne. Zatem poprawianie jakości kapitału ludzkiego powinno uwzględniać dwa powyżej wymienione aspekty: z jednej strony dążenie do poprawy jakości kapitału ludzkiego społeczeństwa, a z drugiej strony – niwelowanie nierówności społecznych. Celem prezentowanych badań była próba znalezienia czynników różnicujących jakość kapitału ludzkiego kształtowanego przez system edukacyjny. Cel ten był weryfikowany poprzez następującą hipotezę: jakość edukacji jest determinowana przez poziom rozwoju społecznego. Powyższa hipoteza została potwierdzona – pomiędzy skrajnymi klasami rozwoju społecznego występują statystycznie istotne różnice w wartościach mierników jakości edukacji. Wyższy poziom rozwoju społecznego występuje w powiatach należących do dużych aglomeracji lub bezpośrednio do nich przylegających. Przeprowadzone badania wskazują jednoznacznie na niższą jakość edukacji na obszarach poza dużymi aglomeracjami. Konieczne jest jednak przeprowadzenie pogłębionych badań mających na celu dogłębne wyjaśnienie stwierdzonych różnic. Wykazane zależności powinny wyznaczać długofalowy kierunek działań prowadzący do poprawy jakości edukacji w powiatach o niższym wskaźniku rozwoju społecznego. Właściwym praktycznym kierunkiem takich działań jest skierowanie dodatkowych środków finansowych na zajęcia wyrównawcze dla młodzieży oraz wypracowanie systemu motywowania młodych ludzi do zdobywania wiedzy.
EDUCATIONAL INEQUALITES IN THE VIEW OF POLISH SOCIOLOGY OF EDUCATION
(Youth in Central and Eastern Europe. Sociological Studies, 2015-01-01) Długosz, Piotr
The paper presents the output of Polish sociology of education. The author shows research projects and thematic fields present in the work of Polish scientists. The conducted research focuses on old educational inequalities (the impact of status on educational achievements and aspirations) as well as the new ones (the impact of status on private lessons and additional classes). In the article the consequences of socioeconomic transformation and their impact on educational inequalities is shown as well. At the end, the theoretical concepts of cultural capital, human capital and credentialism, helpful with the analysis and explanation of social inequalities in Poland are shown as well
Formy kapitału dla sektora kreatywnego gospodarki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kuźniar-Żyłka, Katarzyna
Celem artykułu jest zbadanie wzajemnych relacji między formami kapitału związanymi z rozwojem sektora kreatywnego gospodarki. W pierwszej części opracowania autorka koncentruje się na wzajemnych zależnościach między kapitałem kulturowym a kapitałem ludzkim i społecznym. Przedstawiając koncepcje socjologów lub ekonomistów w zakresie tych poszczególnych kategorii, autorka podkreśla znaczenie wymiaru kulturowego rozwoju kapitału ludzkiego, który przejawia się we wpływie określonych środowisk kulturowych na kształtowanie się atrybutów kapitału ludzkiego w szerokim ujęciu. Kapitał społeczny natomiast jest w artykule analizowany w dwóch odmiennych podejściach. Interpretowany jako kapitał relacyjny, budowany na bazie wzajemnego zaufania, norm i systemów wartości, pozostaje w bezpośredniej współzależności z kapitałem ludzkim. Następnie, wychodząc od charakterystyki kreatywności m.in. w ujęciu ekonomicznym, autorka analizuje kategorię kapitału kreatywnego. Ta forma kapitału, razem z kapitałem ludzkim stanowią potencjał przedstawicieli klasy kreatywnej, których skupiska tworzą się w miastach będących prężnymi ośrodkami akademickimi, legitymujących się bogactwem atrakcji lifestylowych oraz otwartością na nowe idee, na różnorodność. Utworzenie przez daną społeczność, na bazie silnej więzi, zbyt zwartej, a przez to hermetycznej grupy, interpretowane jest przez niektórych badaczy jako istotna bariera przepływu niektórych składników kapitału ludzkiego oraz efektów jego wykorzystania, a zatem także innowacyjności. Artykuł ma charakter systematyzujący i może stanowić punkt wyjścia do pogłębionych analiz badanej problematyki na gruncie empirycznym.
Godziwa płaca minimalna jako determinanta zintegrowanego rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Oliwkiewicz, Barbara
Celem opracowania jest przedstawienie i próba oszacowania minimalnego wynagrodzenia godziwego na poszczególnych poziomach kształcenia w Polsce jako jednej z determinant zintegrowanego rozwoju. W istocie rozwoju zintegrowanego znacząca jest zarówno indywidualna ekonomiczna sytuacja jednostki jak i otoczenie polityczne, prawno-instytucjonalne, społeczne, kulturalne, w którym żyje. Godziwa płaca minimalna to taka, która chroni kapitał ludzki przed rozproszeniem, rekompensuje jego ubytki spowodowane istotą życia oraz umożliwia odtworzenie kapitału ludzkiego poprzez wychowanie i wykształcenie swoich dzieci. Człowiek gromadzi i zwiększa swój osobisty kapitał w trakcie całego życie od dnia narodzin do momentu podjęcia pierwszej pracy zawodowej. Zasady opłacania kapitału ludzkiego warunkuje natura kapitału. Kapitał ludzki to kapitał ucieleśniony w zasobach ludzkich. Kapitał nie powstaje z niczego i ma swoje źródła, które umożliwiają jego wycenę w jednostkach pieniężnych. Na wartość kapitału ludzkiego składają się skapitalizowane koszty utrzymania i skapitalizowane koszty profesjonalnej edukacji w przypadku osób legitymujących się wyższym wykształceniem. Kapitał ulokowany w człowieku pomniejsza się na skutek choroby, wypadków, bezrobocia, wojen i innych zdarzeń losowych. Kapitał ludzki pracownika ulega rozproszeniu również w efekcie wysiłku związanego z wykonywaną pracą, a także w związku z upływającym czasem. Wynagrodzenie jest rekompensatą tego ubytku. Wielkość wynagrodzenia winna wynikać z zastosowania stałej ekonomicznej potencjalnego wzrostu. Dotychczasowe badania empiryczne potwierdzają, że stała ta kształtuje się na poziomie około 8% w skali roku. W sytuacji, kiedy poziom opłacenia kapitału spadnie poniżej 8-procentowej stałej ekonomicznej wartość kapitału ludzkiego pracowników będzie się zmniejszać. Jest to zjawisko odczuwalne przez osoby zatrudnione, rodzi poczucie krzywdy i niesprawiedliwości, które następnie wywołują napięcia i niezadowolenia społeczne.
Godziwe nierówności dochodowe a opodatkowanie wynagrodzeń
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Renkas, Jurij
Przedmiotem rozważań jest teoretycznie uzasadnione opodatkowanie wynagrodzeń za pracę. Podstawową teorią określającą wielkość wynagrodzeń jest teoria kapitału ludzkiego pracowników. W wyniku badań wykazano, że godziwe wynagrodzenie jest procentem od wartości kapitału ludzkiego pracownika. Ten procent stanowi miarę spontanicznego naturalnego ubytku kapitału ludzkiego i jest powiązany z wielkością stałej p = 0,08 [1/rok]. Godziwość wynagrodzeń jest kategorią ekonomiczną i oznacza, że dwoje pracujących otrzymujących wynagrodzenie godziwe potrafi doprowadzić dwoje swoich potomków do własnego poziomu kapitału ludzkiego. Z tych zależności wynika konkluzja, że godziwe wynagrodzenie nie powinno być pomniejszane podatkiem bezpośrednim, ponieważ nie zostaną zachowane warunki równowagi ekonomicznej. Zatem celem niniejszego opracowania jest przedstawienie propozycji konstrukcji modelu opodatkowania wynagrodzeń.
Historia polskiej płacy minimalnej na gruncie teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Oliwkiewicz, Barbara
Współcześnie wynagrodzenie to jedna z ważniejszych kwestii społeczno-ekonomicznych. To ludzie i ich kapitał tworzą wartość jednostki gospodarczej oraz są źródłem jej sukcesu. Według teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń, kapitał ludzki to potencjalna zdolność do wykonywania pracy, praca to transfer kapitału do obiektów pracy, a wynagrodzenie to należność za wykonaną pracę zgodnie z jej wartością. Godziwe opłacenie kapitału ludzkiego jest gwarancją jego odtworzenia. Polska płaca minimalna została wprowadzona po raz pierwszy w 1956 roku. Jej rola w systemie płac w ciągu lat uległa licznym zmianom. Jednak zawsze jest i była to kategoria określająca minimalny gwarantowany przez państwo poziom wynagrodzenia za pracę. Minimalne wynagrodzenie jest z jednej strony zabezpieczeniem pracowników przed wyzyskiem ze strony pracodawcy, z drugiej strony natomiast może być przeszkodą w zwalczaniu bezrobocia. Artykuł ma na celu przedstawienie historii płacy minimalnej w Polsce od początku jej istnienia oraz zbadanie jej zgodności z wartością kapitału ludzkiego wyznaczoną na podstawie współczesnej teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń. W pierwszej części opracowania przedstawiona jest historia polskiej płacy minimalnej oraz współczesne poglądy w kwestii kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń. W dalszej części, zgodnie z teorią kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń, obliczono polską minimalną płacę godziwą oraz zbadano jej zgodność z ustawową płacą minimalną. Do realizacji celu wykorzystano metodę analityczno-opisową. Narzędziem empirycznym służącym weryfikacji były studia literatury przedmiotu oraz studia i analiza danych statystycznych.
Identyfikacja czynników ekonomicznych oddziałujących na dynamikę populacji ludzkiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Kozioł, Wojciech
W artykule dokonano identyfikacji najważniejszych determinantów ekonomicznych wpływających na dynamikę kapitału ludzkiego. W pierwszej części przedstawiono alternatywny model pomiaru kapitału ludzkiego, jego strukturę oraz zasady opłacenia. Dalsza część pracy stanowi uszczegółowienie problematyki opłacenia kapitału ludzkiego z punktu widzenia nadrzędnej kwestii jaką stanowi stworzenie warunków do zachowania i zrównoważonego wzrostu kapitału ludzkiego. W trakcie analiz wykazano, że najważniejszymi czynnikami determinującymi dynamikę kapitału ludzkiego jest zapewnienie płacy godziwej drogą odpowiedniej polityki gospodarczej oraz odpowiednich instytucji rynku pracy. Ponadto, ważną kwestią jest konstrukcja odpowiedniego systemu ubezpieczeń społecznych i podatku dochodowego od płac. Badania wykazały, że jest możliwość ustalenia stawek w sposób umożliwiający skuteczne zabezpieczenie społeczne przy jednoczesnym zachowaniu możliwości pełnego odtworzenia wartości kapitału ludzkiego.
Innowacyjność behawioralna jako narzędzie symbiozy człowieka z technologią w czasach transformacji cyfrowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Bal-Woźniak, Teresa; Tkach, Tamara; Radieva, Maryna; Woźniak, Michał Gabriel
Artykuł ma charakter koncepcyjny. Jego cel określony jest w tezowo sformułowanym tytule. Ukazuje możliwości zastosowania modelu innowacyjności behawioralnej do wyjaśnienia mechanizmu symbiozy człowieka z technologią, przy jednoczesnym redukowaniu wielorakich zagrożeń dla dobrostanu. Powiązana z celem teza wskazuje, że akceleratorem procesu podążania do pozytywnej symbiozy człowieka z technologią jest kształtowanie i upowszechnianie uniwersalnej kompetencji, w postaci behawioralnej innowacyjności. Dowodzenie oparto na założeniu o konieczności zmiany paradygmatu myślenia o innowacyjności i wzbogaceniu jej wymiaru przedmiotowego wymiarem podmiotowym. W oparciu o studia literatury przedmiotu oraz ukazanie międzynarodowych zróżnicowań poziomu i dynamiki transformacji cyfrowej na podstawie wskaźników użytkowanych w światowych raportach cyfryzacji, autorzy wnioskują, że postulowana zmiana paradygmatu myślenia o innowacyjności może pełnić pozytywną dla dobrostanu rolę. Warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym redukowania wzrostu ryzyka symbiozy człowieka z technologiami cyfrowymi dla dobrostanu, jest orientacja innowacyjności behawioralnej na zrównoważony rozwój. Przy aktualnej skali przewartościowań i tempie oddziaływania transformacji cyfrowej na wszystkie wymiary ludzkiej egzystencji, celowe jest dlatego przechodzenie do strategii rozwoju zintegrowanego w formule postulowanej w artykule. Dla zapewnienia spójności innowacyjności behawioralnej z rozwojem zintegrowanym konieczne jest systemowe kształtowanie kompetencji innowacyjnych, w tym przez instytucje edukacji sformalizowanej, politykę rządów, instrumenty ekonomiczne, co wymaga dalszych badań.
Innowacyjność i kapitał ludzki w rozwoju regionu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Tuziak, Arkadiusz
W artykule skupiono się na zagadnieniach innowacyjności i kapitału ludzkiego jako endogenicznych czynnikach rozwoju regionalnego. Ukazano znaczenie regionalnej innowacyjności i zasobów kapitału ludzkiego dla podnoszenia regionalnej konkurencyjności i zwiększania szans rozwojowych w sytuacji zaostrzającej się współcześnie rywalizacji układów społeczno-terytorialnych, w szczególności regionów. W pierwszej części artykułu przedstawiono skrótowo próby definicyjnego ujęcia rozwoju regionalnego, zwracając uwagę na wieloaspektowość tego procesu oraz znaczenie wewnętrznych, jakościowych czynników i zasobów rozwojowych. W drugiej części opracowania scharakteryzowano innowacyjność rozwoju regionu rozumianą jako zdolność wprowadzania reform, zmian i ulepszeń w sferze życia społeczno-gospodarczego, których celem jest podnoszenie efektywności mechanizmów wspierających rozwój regionalny. Prorozwojowe oddziaływanie innowacyjności w wymiarze terytorialnym ukazano w toku analizy struktury i funkcjonowania regionalnych sieci innowacyjnych, środowiska innowacyjnego oraz regionalnych strategii innowacji. W części trzeciej artykułu scharakteryzowano kapitał ludzki jako ważny czynnik warunkujący rozwój regionu. Znaczenie tego endogenicznego zasobu rozwojowego ukazano w kontekście teorii regionalnych systemów innowacji, koncepcji regionu uczącego się oraz koncepcji klasy kreatywnej. Zawarte w artykule analizy i charakterystyki prorozwojowego oddziaływania innowacyjności i kapitału ludzkiego w wymiarze regionalnym wskazują na znaczenie zjawisk społecznych i kulturowych jako miękkich, pozaekonomicznych czynników wzrostu i rozwoju gospodarczego.
Integracja wiedzy i edukacji i jej znaczenie dla zarządzania rozwojem społeczno-gospodarczym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piontek, Barbara; Buczek, Paulina
Tempo zachodzących przemian gospodarczych i społecznych, a także zjawiska występujące w zmieniającym się otoczeniu, implikują potrzebę zrozumienia istoty i znaczenia wiedzy i edukacji. W niniejszym artykule podjęto próbę zintegrowania kategorii wiedza i edukacja. Kategorie te są z sobą logicznie powiązane i tylko kompleksowe podejście, poprawne zdefiniowanie pozwala zrozumieć zachodzące pomiędzy nimi relacje, które mają kluczowe znaczenie dla zarządzania rozwojem społeczno-gospodarczym. Podmiotem integrującym poszczególne kategorie jest człowiek, który czynnie uczestniczy na każdym etapie tworzenia zasobu wiedzy, użytkowania, jak i procesu edukacji. Proces integracji wiedzy i edukacji dokonuje się przez człowieka i dla człowieka. Można stwierdzić, że przedmiotem jest wiedza, procesem edukacja, a podmiotem człowiek. Człowiek ma fundamentalne znaczenie w kształtowaniu zarówno wiedzy, jak i edukacji. A jego funkcja jest sprzężona zwrotnie, z jednej strony jest dawcą, z drugiej biorcą zarówno zasobu, jakim jest wiedza, jak i procesu, jakim jest edukacja. Oderwanie zasobu wiedzy od procesu edukacji skutkuje dysfunkcjami zarówno w sferze funkcjonowania człowieka, jak i gospodarki. Znaczenie wiedzy i edukacji w procesach kształtowania i zarządzania rozwojem jest oczywiste, niemniej jednak bardzo często można spotkać się z poglądem, w którym wiedza jest produktem końcowym. Tymczasem należy pamiętać, że wiedza zdobywana w procesie edukacji jest fundamentem i stanowi podstawę dla wszelkich działań oraz, że kategorie te mają wymiar realny, a umiejętne zarządzanie nimi w procesach rozwoju społeczno-gospodarczego daje możliwość ich weryfikacji.
Integrated development and modernisation of human capital are needed
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Woźniak, Michał Gabriel
The author of the article discusses the need to search for effective mechanisms, institutions, tools and management procedures for a harmonised increase of the quality of valuable life across all spheres of human existence and activity. To that end, he proposes abandoning the orientation of economics, economic policy and economic systems towards GDP growth and departing from the bureaucratic model of economically, ecologically and socially sustainable development promoted in the EU in favour of reflection regarding the consequences of the feedbacks arising from alternative resource allocations to various spheres of human existence. This reflection is to rely on the eight-sphere integrated development matrix presented by the author. In order to maximise the synergy effects of the inter-spherical feedbacks and minimise the negative external effects, he postulates: popularisation of integrated thinking about development in respect of the whole development area, entrepreneurial activities of the state oriented towards holistic reflective modernisation of human capital, especially modernisation of human capital quality and structure, reduction of frustrating inequalities, which bring about passive adaptation, and elimination of systemic institutional inconsistencies that prevent inclusive development.
Jeszcze raz o potrzebie modernizacji kapitału ludzkiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Woźniak, Michał Gabriel
Autor dowodzi, że w realizowanej polityce kseromodernizacji systemowej w Polsce w latach dziewięćdziesiątych nie uwzględniono paradoksów rozwoju kapitału ludzkiego i właściwości instytucji nieformalnych. Skutkowało to rozwojem zależnym, enklawowym, który uniemożliwiał skracanie luki technologicznej i konwergencję w jakości życia. Problemu tego nie rozwiązała akcesja do UE i realizowanie europocentrycznego modelu rozwoju. Nie jest on również eksponowany w reformach podjętych po 2015 r. i realizowanej strategii niezależnego rozwoju ograniczającej nierówności dochodowe. Inkluzywna modernizacja państwa i budowanie gospodarki opartej na wiedzy i innowacyjności wymaga koncentracji działań przedsiębiorczych państwa na budowaniu nowej jakości kapitału ludzkiego. W artykule wskazano na czym ta nowa jakość kapitału ludzkiego ma polegać oraz jakie działania przedsiębiorcze powinno podejmować państwo dla jej realizacji.
Kapitał ludzki – szanse i wyzwania w kontekście rozwoju koncepcji Industrie 4.0
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Stolarczyk, Anna
W artykule przedstawiono problem zasobów ludzkich w kontekście szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą rozwój koncepcji Przemysł 4.0 (niem. Industrie 4.0). Tłem dla analizy tego zagadnienia stały się: idea kapitału ludzkiego jako części kapitału intelektualnego, ogólna charakterystyka koncepcji czwartej rewolucji przemysłowej, jak również współczynnik gotowości państw członkowskich UE do implementacji jej zasad w gospodarkach krajowych (Industrie 4.0 – Readiness Index). Przytoczono również poglądy, inicjatywy i działania Komisji Europejskiej w zakresie kształtowania kapitału ludzkiego w dokumentach unijnych. W tym kontekście wskazano także problemy na krajowym rynku, poparte wynikami badań i analizami środowisk naukowych. W dobie cyfrowej transformacji Europy nieuniknione są zmiany w programach nauczania, na rynku pracy, w organizacji i administracji przemysłu. Przedstawiono także najważniejsze wyzwania stojące przed kapitałem ludzkim. Zwrócono uwagę na czynniki, które mogą determinować wdrożenie koncepcji Przemysł 4.0, takie jak: niski poziom umiejętności cyfrowych społeczeństwa, deficyt specjalistów branży IT, niski poziom finansowania badań naukowych, a także komercjalizacji innowacyjnych projektów. Z jednej strony cyfryzacja gospodarki i przemysłu niesie ze sobą zagrożenia w postaci wykluczenia z rynku pracy osób o niewyspecjalizowanych umiejętnościach czy braku kompetencji cyfrowych. Z drugiej stworzy też wiele możliwości dalszego kształcenia (kształcenie ustawiczne, szkolenia) oraz wygeneruje kolejne miejsca pracy, dzięki technologiom takim jak np. działanie w chmurze obliczeniowej.
Kapitał ludzki w organizacji a rozwój nowoczesnych technologii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Gitling, Maciej
W artykule podjęto aktualną obecnie – zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w praktyce przedsiębiorstw – problematykę zarządzania kapitałem ludzkim z uwzględnieniem rozwoju wiedzy w kontekście nowoczesnych technologii. Współcześnie kapitał ludzki traktowany jest w organizacji jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Ważne zatem stają się na płaszczyźnie organizacyjnej inwestycje w kapitał ludzki m.in.: poprzez rozwój wiedzy, rozszerzania i zdobywania nowych kompetencji zawodowych oraz monitorowanie zmian, jakie następują pod wpływem nowoczesnych technologii, w tym sztucznej inteligencji. Celem artykułu jest identyfikacja działań umożliwiających kształtowanie i zarządzanie organizacją, która działa elastycznie w dynamicznym otoczeniu, w której członkowie mają zdolność myślenia strategicznego. Autor, odwołując się do koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi w kontekście rozwoju kapitału ludzkiego, formułuje tezę, że rozwój wiedzy jest istotnym narzędziem przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw. Urzeczywistnienie wskazanych przesłanek autor warunkuje doskonaleniem kompetencji pracowniczych.
Kapitał ludzki w rozwoju społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Miczyńska-Kowalska, Maria
Na przestrzeni ostatnich lat zaszły duże zmiany w gospodarce (GOW). Kapitał ludzki ujmowany jest jako czynnik rozwoju i wzrostu gospodarczego. Stanowi czynnik dodany do klasycznych teorii wzrostu opartych na kapitale i pracy. Celem artykułu jest wskazanie, że wyzwania stawiane rozwojowi społeczeństwa i gospodarce opartej na wiedzy zaowocowały zwróceniem uwagi na kapitał ludzki, nowe sposoby zarządzania nim, rolę edukacji, wykształcenia i kompetencji pracowników. W warunkach wzrastającej konkurencji wiedza stała się tym czynnikiem, który tworzy przewagę konkurencyjną. We współczesnej gospodarce biznes nie może dobrze funkcjonować bez wiedzy i wykorzystania badań naukowych. Transfer wiedzy z obszaru nauki do sektora gospodarki stanowi podstawę innowacyjności i wzrostu ekonomicznego. Podejmując zagadnienie roli kapitału ludzkiego w rozwoju społeczno-gospodarczym w artykule wyjaśniono pojęcia rozwój społeczny, rozwój gospodarczy, wzrost gospodarczy, kapitał ludzki oraz kapitał intelektualny. Skoncentrowano się na wpływie kapitału ludzkiego i wiedzy na rozwój gospodarczy. Zaprezentowane koncepcje rozwoju społecznego i gospodarczego są pomocne w zrozumieniu kierunku zmian zachodzących w rozwoju. Prowadzą one bowiem do wzrostu roli wiedzy w społeczeństwie i w gospodarce. Analizując to zagadnienie, w artykule zwrócono uwagę na możliwości i ograniczenia rozwoju kapitału ludzkiego w społeczeństwie wiedzy. Podkreślono, że społeczeństwo oparte na wiedzy, gospodarka oparta na wiedzy, implikuje wzrost zapotrzebowania na pracowników wiedzy, na kapitał intelektualny, jak również zarządzanie wiedzą. W artykule wskazano na demograficzne uwarunkowania rozwoju gospodarczego; zasygnalizowano problemy związane z migracjami i bezrobociem; podkreślono rolę edukacji, wykształcenia oraz kompetencji pracowników.