Przeglądanie według Temat "household"

Aktualnie wyświetlane 1 - 9 z 9

Nadwyżka dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a subiektywna ocena sytuacji materialnej gospodarstw domowych w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Zwiech, Patrycja
Celem artykułu jest ukazanie zależności między nadwyżką dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a oceną własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Dodatkowo zostanie zobrazowane zróżnicowanie poziomu realnych dochodów, realnych wydatków oraz nadwyżki między tymi zmiennymi dla gospodarstw domowych z poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce. Dodatkowo w celu przeprowadzenia analizy subiektywnej oceny sytuacji materialnej gospodarstw domowych skonstruowano indeks subiektywnej oceny sytuacji materialnej. Do badania wykorzystano dane z badania budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonego cyklicznie przez GUS. Okres badawczy obejmował lata 2003–2013. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że istnieje znacząca zależność oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych od poziomu uzyskiwanej nadwyżki dochodów nad wydatkami (współczynnik korelacji wyniósł 0,778 dla 2003 r. i 0,862 dla 2013 r.) oraz silna zależność (współczynnik korelacji 0,925) między zmianami oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych a zmianami uzyskiwanej nadwyżki. Dodatkowo stwierdzono, że najwyższą nadwyżkę dochodów nad wydatkami nie osiągały te gospodarstwa, które odnotowywały najwyższe dochody. W 2003 r. najwyższą nadwyżkę odnotowano dla gospodarstw pracowników na stanowiskach nierobotniczych i robotniczych, a w 2013 r. w gospodarstwach rolników i pracowników na stanowiskach nierobotniczych. Największe zmiany nadwyżki w badanym okresie nastąpiły w grupie gospodarstw rolników. Pomimo tego, że nadwyżka realnych dochodów nad wydatkami wzrastała w całym badanym okresie, to można zauważyć, że od 2010 roku subiektywna ocena własnej sytuacji materialnej spadała w gospodarstwach domowych pracowników (zarówno na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych) i pracujących na własny rachunek.
Ocena społecznego zrównoważenia rozwoju w Polsce według kryterium dynamiki dochodów gospodarstw domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Leszczyńska, Małgorzata
W artykule dokonano oceny sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w ujęciu czasowym (retrospektywa z lat 1990–2010) w świetle mikrostatystyki dochodów w układzie społeczno-zawodowych grup gospodarstw domowych. W analizie i porównaniach, wykorzystując dane z badania budżetów gospodarstw domowych prowadzonych przez GUS, szczególną uwagę skoncentrowano na dynamice dochodów rozporządzalnych na jedną osobę. Jak się okazuje, przekrój społeczno-zawodowy grup gospodarstw domowych istotnie ją różnicuje. Uwzględnienie w badaniach tego wymiaru wskazuje bowiem na istnienie relatywnie dużych realnych odchyleń analizowanych kategorii. Biorąc pod uwagę zróżnicowania społeczne kształtowane przez dynamikę dochodów, okres przekształceń polskiej gospodarki w ostatnim ćwierćwieczu podzielono na kilka okresów, uwarunkowanych zmiennymi czynnikami. Mimo iż tempo zmian ogólnych dochodów w ostatnich latach w Polsce można uznać za umiarkowane, to nie przekładało się ono równomiernie na poprawę sytuacji dochodowej wszystkich gospodarstw domowych. Biorąc pod uwagę nasilenie zróżnicowania dynamiki dochodów można przedstawić następującą kolejność grup społeczno-zawodowych: po gospodarstwach domowych rolników następną grupę stanowią gospodarstwa pracujących na własny rachunek, utrzymujących się z niezarobkowych źródeł, pracownicze, pracowników użytkujących gospodarstwo rolne oraz gospodarstwa emerytów i rencistów. W odniesieniu do gospodarstw powiązanych z rolnictwem i pracujących na własny rachunek skala zmian dynamiki dochodów wynika z ich silnego związania z gospodarką rynkową podlegającą wahaniom koniunktury. Z kolei mniejsza zmienność dochodów emerytów i rencistów jest związana z ustawowymi ograniczeniami wysokości świadczeń emerytalnych.
Procesy rozwojowe w Polsce w świetle przemian dochodów w instytucjonalnym sektorze gospodarstw domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Leszczyńska, Małgorzata
Proces transformacji i otwarcie się na gospodarkę europejską znacznie poszerzyło wachlarz potrzeb gospodarstw domowych w Polsce, lecz stworzyło możliwości ich urzeczywistnienia tylko przez niektóre z nich. Wzmocnił się także system ich odniesień porównawczych, a każde większe dysproporcje postrzegane są jako objaw niesprawiedliwości społecznej. Na wstępie odniesiono się do poglądów na temat nierówności dochodów i ich przyczyn w ujęciu globalnym i w odniesieniu do specyfiki tego zjawiska w krajach transformujących gospodarkę. W artykule dokonano oceny sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w ujęciu czasowym (retrospektywa z lat 1990–2010) w świetle makrostatyki dochodów w układzie podsektorów instytucjonalnych. Poddano analizie długookresowe trendy w zakresie zmian dynamiki i struktury dochodów. W analizie i porównaniach wykorzystano dane dotyczące gospodarstw domowych gromadzone przez GUS w ramach rachunków narodowych, w których podstawową kategorią dochodową jest dochód do dyspozycji brutto. Jak się okazuje, poszczególne podsektory gospodarstw domowych w Polsce charakteryzują się dość zróżnicowaną dynamiką zmian dochodów, co wpływa na ogólną strukturę dochodów do dyspozycji brutto. Według makrostatyki kształtowanie się dynamiki i struktury dochodów układa gospodarstwa domowe w dwubiegunową strukturę hierarchiczną: relatywnie niższe pozycje zajmują gospodarstwa utrzymujących się z niezarobkowych źródeł, związane z rolnictwem oraz emerytów i rencistów, natomiast pozycje uprzywilejowane – gospodarstwa pracujących najemnie, a także pracujących na własny rachunek.
Regional differentiation of households in the context of a subjective assessment of the level of income
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Grzywińska-Rąpca, Małgorzata
One of the factors affecting the stratification and diversity of living conditions of the population is the level of income of the population. Income levels indicate inequalities that are inevitable and even necessary to some extent. They are part of the incentive mechanisms in consumer behaviour. The aim of the article was to show, by grouping voivodships, the differences in the assessment of the subjective level of household income. Households participating in the Household Budget Survey conducted by the Polish Central Statistical Office reported the amount of income (in PLN) allowing (in their assessment) to recognize the given income as: very weak, insufficient, barely sufficient, good and very good. The specified values of the centroids made it possible to organize voivodships in Poland due to the level of analysed features and identification of groups in which there are households with similar expectations and a subjective assessment of the economic situation. Based on the analysis, it can be concluded that in terms of subjective assessments of the level of income obtained by households there are stratifications in the individual groups of voivodships. The analysis of the diversity of income level assessments was conducted in a spatial section (diversification of the phenomenon by voivodships). The SOM-Kohonen method was used for the analysis.
Uwarunkowania wydatków na łączność w wiejskich gospodarstwach domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Piekut, Marlena; Gutkowska, Krystyna
Celem opracowania było przedstawienie poziomu, struktury i determinantów wydatków na łączność w polskich gospodarstwach domowych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na gospodarstwa wiejskie. Celem było także ukazanie zmian w zakresie dostępu do Internetu i wykorzystania jego funkcji w gospodarstwach domowych w latach 2005–2014. Materiał badawczy stanowiły dane GUS: indywidualne dane z badania budżetów gospodarstw domowych oraz dane z opracowań nt. „Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych” za lata 2005–2014. Dane z badań budżetów gospodarstw domowych poddano analizie korelacji kanonicznej. Stwierdzono m.in., że w miastach odnotowuje się większe wydatki na łączność w porównaniu do wsi. W strukturze wydatków na łączność zdecydowanie przeważają opłaty za usługi telekomunikacyjne. Najważniejszymi determinantami wydatków na usługi telekomunikacyjne w wiejskich gospodarstwach domowych są wielkość gospodarstwa domowego oraz dochody rozporządzalne na osobę. W gospodarstwach domowych z dziećmi na utrzymaniu można się spodziewać większych wydatków na usługi telekomunikacyjne niż w gospodarstwach domowych osób starszych. Najsilniejszym czynnikiem mającymi związek z wydatkami na usługi pocztowe w wiejskich gospodarstwach domowych okazał się wyższy poziom wykształcenia głowy rodziny. Dostęp i wykorzystanie Internetu w gospodarstwach domowych staje się coraz bardziej powszechne, a udział wiejskich gospodarstw domowych wyposażonych w dostęp do Internetu wzrasta w szybszym tempie niż w gospodarstwach miejskich. Zainteresowanie e-zakupami z roku na rok też wzrasta w szybszym tempie w wiejskich gospodarstwach niż w miejskich.
Wpływ inwestycji JST na subiektywną i obiektywną jakość życia gospodarstw domowych na przykładzie gminy miejskiej Biała Podlaska
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Siedlecka, Agnieszka; Arseniuk, Beata
Kondycja gospodarki narodowej jest czynnikiem kształtującym w sposób pośredni jakość życia społeczeństwa, a także poszczególnych gospodarstw domowych. Jednym z elementów wpływających na jej kreowanie są działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego. Jednostką najbliższą gospodarstwom domowym jest gmina realizująca wiele zadań własnych i zleconych. Inwestycje realizowane przez gminy mogą i niejednokrotnie są finansowane ze środków uzyskiwanych z funduszy UE. Celem artykułu była próba odpowiedzi na pytanie, czy inwestycje finansowane w ramach środków z UE realizowane przez JST wpływają na subiektywną i obiektywną jakość życia gospodarstw domowych. Dla realizacji celu badań przeprowadzone zostały badania ankietowe. Dobór próby do badań miał charakter doboru wygodnego. Założeniem uczestnictwa w badaniu było miejsce zamieszkania – gmina miejska Biała Podlaska. Badania przeprowadzone zostały w 2015 r. na grupie 176 kierowników gospodarstw domowych. Dla określenia obiektywnego poziomu życia wykorzystano dane statystyczne pochodzące z badań realizowanych przez Główny Urząd Statystyczny i przeznaczane do publicznej wiadomości na stronie www.stat.gov.pl – Bank Danych Lokalnych. Dodatkowym źródłem były dane pochodzące z Urzędu Gminy miejskiej Biała Podlaska. Uzyskane wyniki badań wskazały, że badani kierownicy gospodarstw domowych posiadali dużą wiedzę na temat realizowanych przez samorząd terytorialny inwestycji, a także wysoko ocenili zasadność realizowanych projektów uwzględnionych w badaniach. Jednakże jakość życia w opinii respondentów nie poprawiła się. Można przypuszczać, iż inwestycje te nie podnoszą w opinii badanych jakości życia, gdyż nie pociągały za sobą nowych miejsc pracy.
Wpływ wykształcenia na bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstw domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Piotrowska, Maria
Celem artykułu jest zbadanie, czy i w jaki sposób różnice między kohortami wyjaśniają zróżnicowanie wpływu wykształcenia na bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstw domowych w Polsce. Kohorty są wyodrębnione na podstawie wspólnych doświadczeń edukacyjnych i zawodowych, jakie doświadczały jednostki w swoim życiu. Jako kryteria przyjęto historyczne okresy zdobywania etapów wykształcenia (istotne daty: 1990, 2004), warunki wejścia na rynek pracy, okresy poszerzania kwalifikacji zawodowych, etap kariery w okresie kryzysu 2008–2010. W badaniu uwzględniono trzy kohorty: kohorta 1 – respondenci w wieku 25–34 lat w roku 2013 – nazwana „Dzieci transformacji”; kohorta 2 – respondenci w wieku 35–44 lat w 2013 r., nazwana „Młodzież transformacji”; kohorta 3 – respondenci w wieku 45–64 lat w 2013 r. – nazwana „Dorośli transformacji”. Bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstwa domowego jest definiowane jako możliwość zaspokojenia potrzeb gospodarstwa i tworzenia rezerw finansowych będących do dyspozycji w sytuacji niekorzystnych zdarzeń. Miara bezpieczeństwa ekonomicznego jest obliczona na podstawie estymacji modelu równań strukturalnych (SEM). Źródłem danych jest badanie ankietowe przeprowadzone w 2013 roku na próbie losowej 800 respondentów w wieku 25–64 lat. Wyniki wskazują, że pozytywny wpływ wykształcenia na decyzje ekonomiczne jest najsilniejszy w kohorcie najmłodszej, w której odsetek osób z wyższym wykształceniem jest najwyższy. Wyższa jakość kapitału ludzkiego pozwala kohorcie młodszej na osiągnięcie takiego samego poziomu bezpieczeństwa, jak kohorcie o kilkanaście lat starszej. Wyższy poziom wykształcenia wyraźnie zmniejsza liczbę gospodarstw wykazujących brak bezpieczeństwa ekonomicznego. Średnie wykształcenie w kohorcie najmłodszej nie generuje możliwości zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego rodzinie.
Zmiany wydatków konsumpcyjnych rolniczych gospodarstw domowych w latach 1993–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Grzywińska-Rąpca, Małgorzata; Grzybowska-Brzezińska, Mariola
W gospodarstwach rolników dostarczających środki dla domowników, realizowany jest dochód w ramach różnych czynności produkcyjnych gospodarstw domowych, których głównym źródłem utrzymania jest praca w gospodarstwie rolnym. Źródłem utrzymania mogą być również środki finansowe z innych źródeł, takich jak podejmowanie zatrudnienia poza własnym gospodarstwem. Niezależnie od typu gospodarstwa domowego kwota dochodu uzyskanego przez gospodarstwo domowe jest głównym czynnikiem wpływającym, na jakość życia oraz stopień zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych swoich członków. Gospodarstwa domowe, których głównym źródłem utrzymania jest praca w rolnictwie to grupa konsumentów o ogromnym potencjale. Zmiany, jakie zaszły w rolnictwie w analizowanym okresie związanym ze zmianą kierunku, specjalizacji i intensyfikacji produkcji przyczyniły się do wzrostu dochodów. Analizując strukturę dochodów i wydatków gospodarstw domowych rolników w latach 1993–2013, możemy zauważyć, że wraz ze wzrostem dochodów do dyspozycji udział wydatków na podstawowe dobra konsumpcyjne (takie jak żywność, ubrania, mieszkania) maleje w całkowitych wydatkach. Zaobserwowano w tym samym czasie zwiększenie odsetka wydatków na rekreację i kulturę oraz hoteli i restauracji, a także wydatków na zdrowie. W roku 2013, który był określany jako rok spowolnienia gospodarczego, w rolniczych gospodarstwach domowych wstąpiła nadwyżka dochodów nad wydatkami tych gospodarstw wynosząca 47,3%.
Zróżnicowanie efektów rozwojowych w Polsce z perspektywy zmian relacji dochodów gospodarstw domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Leszczyńska, Małgorzata
Procesy rozwojowe w Polsce wzmacniają system odniesień porównawczych gospodarstw domowych, a większe dysproporcje w zakresie dochodów postrzegane są jako objaw niesprawiedliwości społecznej. Na wstępie odniesiono się do poglądów na temat znaczenia nierówności dochodów występujących między społeczeństwami i wewnątrz nich. Podkreślono tu znaczenie porównań relatywnych, gdyż zwłaszcza nierówności dochodowe występujące wewnątrz danego społeczeństwa odzwierciedlają stopień jego zhierarchizowania. W artykule dokonano też oceny zmian sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w Polsce w latach 2003–2013 w ujęciu mikroekonomicznym. Poddano analizie długookresowe trendy w zakresie zmian relacji dochodów (w czasie i w grupach kwintylowych) w przeciętnym gospodarstwie domowym i grupach społeczno-ekonomicznych. W analizowanym okresie relatywne zmiany zachodzące w dochodach rozporządzalnych w przeciętnym gospodarstwie domowym i w poszczególnych grupach społeczno-ekonomicznych w czasie wskazują na wprawdzie nieznaczne, ale pogłębianie się nierówności dochodowych. Kształtowanie się zaś tych relacji układa gospodarstwa domowe w dwubiegunową strukturę hierarchiczną: relatywnie niższe pozycje zajmują gospodarstwa rencistów i rolników, natomiast pozycje uprzywilejowane – pracujących na własny rachunek i emerytów. Należy uwzględnić, że nierówności dochodów, wpływające na układ hierarchii gospodarstw domowych i ich grup społeczno-ekonomicznych, występują w każdej rozwiniętej gospodarce rynkowej. Rozpatrując te zagadnienia w świetle rozwoju zintegrowanego trzeba podkreślić jednak, że ich skala w krajach na wysokim poziomie rozwoju może mieć zróżnicowany wpływ na nasilenie innych problemów społecznych, mogących stanowić barierę w procesach modernizacyjnych i osiąganiu spójności społeczno-ekonomicznej.