Przeglądanie według Temat "history"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 42

Analiza ekonomiczno-historyczna jako narzędzie wyjaśniania procesu rozwoju gospodarczego. Perspektywa austriackiej szkoły ekonomii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Ciborowski, Robert; Zalesko, Marian
Jednym ze szczególnie ważnych zagadnień poddawanych analizie w ekonomii jest teoria rozwoju gospodarczego. Wywodzi się ona z osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych doktryn ekonomicznych głęboko zakorzenionych w myśli filozoficznej. Problematyka rozwoju wzbudza zainteresowanie nie tylko ekonomistów, ale także przedstawicieli innych nauk społecznych. Z perspektywy ekonomisty, wydaje się, że jednym z bardziej użytecznych narzędzi do analizy problematyki rozwoju gospodarczego mogą być osiągnięcia austriackiej szkoły ekonomii. W ramach badań procesu rozwoju przedstawiciele tej szkoły ograniczają matematyczne modelowanie zjawisk zachodzących w gospodarce, natomiast często odwołują się do historii. Uważają, że w centrum zainteresowania ekonomii powinno być ludzkie działanie (prowadzone w warunkach niepewności), które w niepodważalny sposób wpływa na rozwój.
Creation, Salvation, and the Roman Empire. Some remarks on the theological origins of the cosmopolitan power in the thought of Paul Orosius
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-06) Tomasiewicz, Marcin
The central concept in Paulus Orosius's political reflections in the work, History Against the Pagans, is the universal power of the Roman emperors. This concept is part of a long tradition of Christian thinkers who granted universalistic value to empire. In this context, the question was posed: what theological arguments allowed Orosius to justify this authority? The course of the argument demonstrated that Orosius derived the legitimacy of the existence of a worldly centre of power, in this case the power of the Roman emperors, from theological findings, namely reflections on creation (protology) and salvation (soteriology).
Die DDR in einer Autobiographie. Zu Werner Heiduczeks Die Schatten meiner Toten
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Jaśkiewicz, Grzegorz
The paper Die DDR in einer Autobiographie. Zu Werner Heiduczeks ‘Die Schatten meiner Toten’ [GDR in an autobiography. The text of the Werner Heiduczek’s ‘Shadows of my dead’] is the result of research conducted by the author over the image of the GDR in the literature of personal documents (autobiography) writers from East Germany after reunification in 1990. The present text is an analysis of the autobiography of a German writer Werner Heiduczek ‘Die Schatten meiner Toten’, published in Leipzig in 2005. The analysis is preceded by a brief portrait of the writer and the contribution of autobiography as a literary genre and its role in relation to the text of Heiduczek. The analysis focuses on the complex relationship of the writer to the GDR, his assessment of the most important events in the GDR: uprising of 17th June 1953 and turn of 1989, keeping the events around W. Biermann in 1976 and its own place in society and politics as well as personal life.
Die Mauer steht noch, oder: Begegnungen an der Grenze. Menschen, Geschichten und Konflikte in „Unterleuten“ (2016) von Juli Zeh
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jurzysta, Aneta
The article is devoted to Juli Zeh’s novel „Unterleuten”, which explores what happens in a small village outside of Berlin, when an energy company arrives with plans to develop a wind farm. Brutality surfaces in many forms, from harassment and deliberate cruelty to perverse acts of revenge. Two old men, a successful agribusiness man and a displaced comrade from the former GDR farming collective, reengage in past conflicts, and their twenty-year-long feud grows into a prime source of vicious ill feeling. The structure of the novel is like a literary kaleidoscope: „Unterleuten” is a place between past and present, east and west, city and province, civilisation and tradition, reality and fiction, true and false, winners and losers.
Działania nocne w doktrynie i praktyce Wojska Polskiego w latach 1921–1939
(Uniwersytet Rzeszowski, 2018-06-11) Czekaj, Fryderyk
Rozprawa dotyczy zagadnień z zakresu historii wojskowości, a dokładnie rzecz biorąc problematyki działań nocnych w doktrynie i funkcjonowaniu odrodzonego Wojska Polskiego w latach 1921–1939. Praca ma charakter analityczny. Temat został zobrazowany zarówno pod kątem teoretycznym, to jest w odniesieniu do realizowanych szkoleń, jak i poprzez próbę oceny praktycznego zastosowania odpowiednich założeń Wojska Polskiego w praktyce bojowej we wrześniu 1939 roku. Podstawowym celem badawczym było sprawdzenie jakie miejsce w doktrynie, regulaminach, a także programie szkoleniowym oraz w myśli wojskowej międzywojennych sił zbrojnych II Rzeczpospolitej odgrywały działania noce. Ważną część pracy stanowi analiza i ocena sześciu wybranych przykładów nocnych działań bojowych prowadzonych przez tak zwane wielkie jednostki – reprezentatywnych polskich związków taktycznych piechoty, kawalerii i broni pancernej – podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Doboru formacji dokonano pod kątem różnorodnych doświadczeń odpowiednich dywizji piechoty, czy brygad kawalerii i brygady pancernej. W rezultacie autor podjął się ustalenia na ile szkolenie i przygotowanie do działań w warunkach nocnych okazało się skuteczne oraz adekwatne do zadań, jakie polskie wojska realizowały na polu walki podczas pierwszego miesiąca wojny światowej. Dysertacja składa się z sześciu rozdziałów.
Dzieje ludzkości i ich postęp z perspektywy koncepcji ontopojezy życia Anny Teresy Tymienieckiej
(Autor, 2017) Mruszczyk, Magdalena
Многоаспектность концепции феноменологии жизни авторства Анны Тересы Тыменецкой позволяет присутствующую в ней проблематику человеческой истории обсуждать в многомерном ракурсе. Областью своих исследований мыслитель сделала человеческую жизнь, дав ей широкий спектр значений: жизненное, которое является частью всей жизни в целом, интеллектуальное и социально-нравственное, как свойственные человеку, но всё время выступающие в природном мире, и далее сакральное, которое выражает духовный уровень существования и определяет перспективу его полной реализации на горизонте вне условий природы. Здесь вырисовывается видение прогресса человеческой истории и её будущего, которое явится как процесс самоиндивидуализации человека в жизни и которое, с точки зрения феноменологии жизни, означает процесс самоинтерпретации человека в жизни.
Filozofia i rewolucja. Piotr Tkaczow o roli filozofii w zmienianiu świata
(Autor, 2016) Marchevský, Ondrej
Tento čitateľovi predkladaný text je venovaný filozofii ako špecifickej intelektuálne činnosti, ktorá je ilustrovaná na príklade revolučne orientovaného myslenia Petra N. Tkačova. Práca obsahuje vstupný náčrt a hodnotenie ruského filozofického myslenia druhej polovice devätnásteho storočia a tiež hodnotenie jej vzťahu so spoločenským životom a dianím vymedzenej doby. Je predstavené hodnotenie tohto vzťahu aj z pohľadu Petra N. Tkačova. Po úvodných úvahách, naznačení vstupných rámcov a po priblížení ich hodnotenia sa text sústreďuje na hlavnú otázku, ktorú je možné sformulovať nasledovne: Kto je spôsobilý vymedziť to, čim je progres? Na základe štúdia prác Tkačova je možné odpovedať na takto formulovanú otázku viecerými spôsobmi. Práca je zámerne písaná s otvoreným záverom, snaží sa totiž poukázať na istý problém, ktorý môže byť výzvou pre skúmania v horizonte budúcnosti.
Franziskanerinnen im Stadtraum von Zamość im 17. Jh., im Lichte der archäologisch- historischkartographischen Forschungen
(Institute of Archaeology Rzeszów University, 2012) Mazecki, Tomasz; Woźniak, Marta
Authors’ aimin this article is an interdisciplinary approach to localizing the first residence of the Franciscan sisters in the 17th century in Zamość. This work is based on unpublished analysis of archaeological and supervisory research, historical monographs and cartographic sources. A review of other publications concerning the same issue however from a more general point of view gives a reason for further critical considerations regarding the matter of localizing the original Franciscan sisters in the area of Ordynacja Zamoyska – a capital city of that times. An archaeological method was compared to the cartographic sources what resulted in providing especially significant pieces of information. The above mentioned issue in the history of Zamość has never been considered as a distinct field of any study.
„Historia i Nauka o Konstytucji” (1953–1957) – egzemplifikacja czasu historycznego. Aspekty polityczne, metodologiczne i edukacyjne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wójcik-Łagan, Hanna
Periodyk dla nauczycieli historii: „Historia i Nauka o Konstytucji” (1953–1957) jest interesującym źródłem historycznym wyjaśniającym, na czym polegały związki nauki historycznej z historią szkolną w czasie tzw. „nowego początku”, tzn. wdrażania, a potem utrwalania w badaniach i nauczaniu historiograficznych i historiozoficznych założeń marksizmu. Dwumiesięcznik miał niebagatelny wpływ na stopień „zaszczepienia” na gruncie szkolnym idei marksistowskiej, był dysponentem dyrektyw teoretycznych z ambicją oddziaływania na praktykę szkolną. Czasopismo stanowiło narzędzie propagandowe wykorzystywane w celu kształtowania określonych poglądów, postaw zbiorowości lub jednostki, podlegających manipulacji intelektualnej i emocjonalnej. Stanowi kopalnię wiedzy o dorobku polskiej powojennej historiografii z lat 50. XX w., wyjaśnia postawy metodologiczne inspirowane marksizmem, przybliża wyznaczniki socjalistycznego modelu historii szkolnej, w jego warstwie merytorycznej i ideologicznej, ale także dydaktycznej i wychowawczej.
Historiozoficzna strzałka czasu a negalienacyjne kryterium postępu
(Autor, 2017) Łagosz, Marek
В статье автор размышляет о детерминантах необратимой ориентации времени в эволюции социального бытия (историософская стрелка). Проблема стрелки времени связана с определенной тенденцией, некоторой закономерностью развития. Поскольку эта тенденция часто отождествляется с прогрессом, основная проблема, которую автор рассматривает, заключается в том, в каком смысле мы можем говорить о прогрессе в истории?
History and Fiction: Ngũgĩ Wa Thiong’o’s Vision
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Klimkova, Simona
Since postcolonial writing has always been rooted in the historical process of colonization, the narratives, especially in the early stages of postcolonial literature, bore an imprint of the historical development in the colonies. With local writers often addressing the pressing historical and political issues of that time and authors being seen as „beacons, soothsayers, and seers of political movements” (Boehmer), literature became implicated in the turmoil of public happenings. The paper seeks to examine the relation between history and fiction as presented in Ngũgĩ wa Thiong’o’s early novel „A Grain of Wheat”. Thiong’o, who is known for his zealous political activism, sees literature not only as a medium which reflects social reality but rather as a creative process that is conditioned by historical social forces and pressures. The paper challenges the concept of fiction as representation of history but also ruminates upon the role of Thiong’o’s writing within the context of Kenyan historiography.
Kobiety na estradzie muzycznej Rzeszowa na przełomie wieków XIX i XX
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Wąsacz-Krztoń, Jolanta
Przedstawiony obraz aktywności muzycznej kobiet w Rzeszowie na przełomie wieków XIX i XX, ich udziału w koncertach, to przyczynek do ukazania większego obrazu działalności kobiet w życiu muzycznym całej Galicji w dobie autonomii. Prasa rzeszowska tego okresu stanowi doskonałe źródło do poznania aktywności kobiet na estradzie muzycznej Rzeszowa. Wzmianki o koncertach, popisach, trupach teatralnych prowadzonych przez kobiety, o lekcjach muzyki udzielanych przez panie pojawiały się niemal w każdym numerze, potwierdzając tym samym wielką częstotliwość działań kobiet na tym polu. Przed publicznością rzeszowską występowały zarówno amatorki (miejscowe i przyjezdne), jak i artystki znane ze scen europejskich. Koncerty wokalne, wokalno-instrumentalne i instrumentalne były okazją do zaprezentowania rzeszowianom repertuaru, który nie odbiegał od wielkich scen Lwowa, Krakowa czy Wiednia, dzięki czemu mieszkańcy nawet prowincjonalnego miasteczka, jakim był Rzeszów, mogli rozwijać i odpowiednio kształtować swoje gusty muzyczne.
Losy Żydów na terenie powiatu rzeszowskiego w okresie II wojny światowej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-02-27) Trojanowska, Ewa
Ramy czasowe dysertacji wykraczają przed rok 1939, w celu przedstawienia charakterystyki terenu i kończą się na roku 1944, w którym zakończyła się okupacja niemiecka, na terenie powiatu rzeszowskiego. Zakres terytorialny niniejszej rozprawy obejmuje zasięg powiatu rzeszowskiego w okresie II wojny światowej. Pierwszy rozdział dysertacji dotyczy charakterystyki powiatu rzeszowskiego w latach 1939-1944, jego położenia i zasięgu, miejscowości jakie obejmował oraz ich powierzchni, w odniesieniu również do danych z okresu międzywojennego. Omawia zagadnienia związane z liczbą i rozmieszczeniem ludności żydowskiej na terenie powiatu rzeszowskiego, organizacyjną władz niemieckich. Odniesiono się również do polityki ludnościowej władz niemieckich w stosunku do Polaków, Żydów oraz Romów. Drugi rozdział odnosi się do życia codziennego Żydów, na terenie powiatu rzeszowskiego. Przedstawia proces wykluczania ludności żydowskiej z życia gospodarczego, grabieży jej majątku, aż do eksterminacji bezpośredniej, ukazując proces jej odizolowywania od reszty społeczeństwa. W rozdziale skupino się również na tematyce pracy przymusowej ludności żydowskiej i wykorzystywaniu jej jako siły roboczej. Bezpośredni proces eksterminacji został ukazany w rozdziale trzecim. Poprzedzały go wysiedlenia, które przebiegały w atmosferze terroru. Przebieg akcji na terenie powiatu rzeszowskiego był dramatyczny w dużym stopniu podobny do tego co działo się w pozostałych częściach Generalnego Gubernatorstwa. Ostatni czwarty rozdział poświęcony został ukrywaniu się Żydów i ich strategii przetrwania. Na terenie powiatu rzeszowskiego pomoc udzielana przez społeczeństwo polskie Żydom była w sposób indywidualny (poszczególne osoby) lub zorganizowany (przez ruch oporu). Przez cały okres ukrywania się lub ukrywania swojej tożsamości, trzeba było uważać na kolaborantów i donosicieli.
Mała chrystologia Leszka Kołakowskiego. O różnym spojrzeniu na historię i teraźniejszość
(Autor, 2017) Pawliszyn, Mirosław
Личность Иисуса Христа прочно закрепилась в истории и сознании человечества. Для одних он был религиозным лидером, для других – воплощением высочайших ценностей, образцом посвящения себя человечеству, некоторые же считают его узурпатором или революционером, который потерпел поражение в момент его насильственной смерти. Христиане видят в нем Сына Божьего, Яхве, который своей смертью на кресте даровал всем возможность вечного искупления. Иисус – это личность, которой можно поклоняться, почитать ее, игнорировать либо же критиковать. Несмотря на различие взглядов, он стал переломным моментом в истории, исходным элементом нашей цивилизации. Ничего удивительного, что о Нем говорят историки, теологи, культурологи, а также философы. Одним из них является польский философ Лешек Колаковский. В представленном труде, однако, речь идет не только об изложении взглядов польского философа о том, кем был Иисус, а скорее о том, чтобы думая о Нем, как об исторической личности, взглянуть на взаимосвязь, возникающую между историей и современностью.
„Mowa dziejów, mądrość poezji. Szkice” – nowa książka prof. dra hab. Gustawa Ostasza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Ożóg, Zenon
The author of the review presents and evaluates Gustaw Ostasz’s book. He draws attention to the multitude of articles it contains and their diversity: there are sketches, reviews, studies - analyzes and interpretations of poems, as well as reflections on the achievements of selected writers. The author recommends the book to students, teachers and literary researchers.
Niestandardowe źródła kapitału ludzkiego w rozwoju cywilizacji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dobija, Mieczysław
Standardowe źródła kapitału ludzkiego to: wzrost zasobów ludzkich, profesjonalna edukacja i przyrost doświadczenia zawodowego. W historii ludzkości dostrzega się inne jeszcze źródła, jak artefakty zwane ME w starożytności. W artykule analizuje się i podkreśla rolę duchowości w rozwoju kapitału ludzkiego i cywilizacji. Analizuje się źródła głównego nurtu, ale także dokonania metafizyczne ukazujące horyzonty ludzkiego poznania.
O Feliksie Konecznym uwag kilka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Skoczyński, Jan
Tekst dotyczy recepcji dorobku Feliksa Konecznego w ciągu ostatniego ponad półwiecza. Myśl tego niekwestionowanego historyka i teoretyka cywilizacji nie miała warunków do recepcji sine ira et studio. Najpierw była przemilczana jako „reakcyjna”; aktualnie usiłuje się jej nadać wymiar ideologiczny – w duchu międzywojennej Narodowej Demokracji. Brak krytycznego wydania pism Konecznego, ograniczanie się do ich przedruków nie sprzyja ukazaniu tego, co oryginalne i ponadczasowe u myśliciela rodem z Galicji.
Ojczyzna. Bóg. Prawo. Duszpasterstwo Policji (1919–2023)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Fąfara, Kazimierz
Artykuł podejmuje próbę pokazania działalności duszpasterskiej Kościoła katolickiego w policyjnej formacji. Księża duszpasterze i kapelani policyjni mieli już spore prawne umocowanie w okresie międzywojennym, dzięki któremu uczestniczyli w różnych uroczystościach patriotycznych, byli współorganizatorami spotkań z racji świąt kościelnych, błogosławili, wygłaszali prelekcje, nieśli duchowe wsparcie w wypełnianiu trudnych obowiązków przez policjantów. W okresie drugiej wojny światowej nieśli duchowe umocnienie i wspierali policjantów w działalności charytatywnej. Czas Milicji Obywatelskiej nie zapisał działań duszpasterskich wśród milicjantów, którzy byli poddani totalnej indoktrynacji socjalistycznej i ateistycznej i zabraniano im spełniać praktyki religijne. Dopiero po powołaniu przez Sejm RP 6 kwietnia 1990 r. Policji Państwowej nastąpił czas „wchodzenia” duszpasterzy-kapelanów policji z Ewangelią w formację i struktury policyjne, czego domagali się sami funkcjonariusze Policji. Kapelani są zapraszani na różne uroczystości policyjne, patriotyczne, a nawet rodzinne, w których spełniają przewidziane przez prawo kościelne określone posługi duszpasterskie. Pełnią ważną funkcję w formacji policjantów, nie szczędząc czasu i poświęcenia, aby być z nimi i ich rodzinami, zwłaszcza w chwilach trudnych. W zdecydowanej większości duszpasterze-kapelani Policji za kapłańskie posługi nie pobierają żadnego wynagrodzenia. Duszpasterstwo Policji w Polsce choć ma już dobrze wypracowane metody pracy, to jednak wymaga dalszego doskonalenia i jeszcze większego wzmocnienia w policyjnych strukturach.
People in aviation – a linguists’ insight into history
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kopecka, Beata
History can be studied from a number of angles and on the basis of a variety of sources. Researchers interested in the history of aviation typically focus on the development of subsequent types of flying machines. This study relates to the history of aviation, but, due to its linguistic bias it concentrates on the semantic field . The structure of this field is analysed on the basis of a collection of nouns that form the relating lexical fields. In detail the study is aimed to cast some light on the history of modern aviation, i.e. aviation that started with the 1903 flight made by the Wright Brothers in an engine-driven machine, and has been continued up to now. Importantly, in 1911, soon after the first flight took place, the first dictionary of aviation was published. This specialized dictionary served as an inspiration for an attempt to draw a linguistic picture of the discipline at the beginning of the 20th century, and later to contrast it with a linguistic picture of the discipline as emerging from modern specialized dictionaries of aviation one century later. Additionally, the analysis of particular nouns, including the study of their morphological structure and semantics leads to some interesting observations relating to the history of modern aviation.
Pojedynek – uprzywilejowane zabójstwo
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, Andrzej
Artykuł omawia uprzywilejowany typ zabójstwa, jakim był pojedynek traktowany jako forma rozstrzygania sporów, ze szczególnym uwzględnieniem unormowań zawartych w Kodeksie karnym z 1932 r. oraz tzw. kodeksach honorowych. W opracowaniu przedstawiono również analizę najpopularniejszego aktu „obowiązującego” na terenie naszego kraju przed II wojną światową, tj. kodeksu Boziewicza.