Przeglądanie według Temat "historia dziennikarstwa"

Aktualnie wyświetlane 1 - 2 z 2

Преса як засіб національної самоідентифікації в умовах мультикультурного суспільства Буковини кінця ХІХ – початку ХХ століть
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Гринівський, Тарас; Пазюк, Роман
W artykule dokonano przeglądu prasy bukowińskiej z przełomu XIX i XX wieku. Przedmiotem analizy jest tu czasopiśmiennictwo różnych narodowości (w językach ukraińskim, niemieckim, rumuńskim i polskim) promujące idee tożsamości narodowej i konsolidacji ludności w warunkach współistnienia wielu kultur. Historia dziennikarstwa i drukarstwa na Bukowinie obejmuje okres ponad dwóch stuleci, na który składają się kolejne etapy szybkiego rozwoju, licznych przeobrażeń, a w końcu zaniku. W swoim długim trwaniu działalność ta przyczyniła się do rozwoju wielonarodowej kultury tej krainy; ówczesną prasę i książki cechuje językowa polifonia, pojawiają się publikacje w języku niemieckim, ukraińskim (ruskim, rusińskim), rumuńskim, polskim oraz jidysz. Liczne wydawnictwa i drukarnie miały na swoim koncie wielojęzyczne projekty, zdarzało się na przykład, że jeden tytuł ukazywał się równocześnie w kilku wersjach językowych. Okres austrowęgierski był dla tego rodzaju inicjatyw wyjątkowo sprzyjający, gdyż imperium to prowadziło politykę tolerancji i demokracji wobec ludów zamieszkujących jego terytorium. Spuścizna tego czasu, mimo że dość obfita, nie została jeszcze całkowicie zbadana. Choć istnieją prace poświęcone historii prasy i książki konkretnych narodowości, wciąż brakuje tu analizy kompleksowej, która objęłaby wielojęzyczną produkcję wydawniczą. Dlatego też głównym zamierzeniem artykułu uczyniono porównanie statystyczne i analizę wielojęzycznej prasy bukowińskiej w kontekście wzrostu tożsamości narodowej oraz ruchów oświatowych towarzystw narodowych z przełomu XIX i XX wieku. Za cel badań obrano: określenie roli towarzystw narodowo-oświatowych na Bukowinie w procesie kształtowania się tożsamości narodowej ludności lokalnej; wyodrębnienie periodyków, które pełniły rolę organów różnych idei narodowych i międzynarodowych; ogólną charakterystykę idei, tematów i rodzajów najbardziej znanych wydawnictw w różnych językach w świetle ich roli oświatowej. W literaturze podmiotowej i przedmiotowej znalazły się pochodzące ze wskazanego okresu wydawnictwa różnojęzyczne, wspomnienia uczestników ruchów narodowych, a także badania ówczesnych i współczesnych naukowców poświęcone historii prasy bukowińskiej oraz ogólnej historii drukarstwa.
Рецепція релігійної проблематики в газеті „Нова Буковина” (1912–1914) в контексті суспільно-історичних процесів
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Мельничук, Юлія
Okoliczności społeczno-historyczne zrodziły silne więzi pomiędzy życiem religijnym Bukowiny a sytuacją polityczną w Austro-Węgrzech na początku XX wieku. Wskazaną analogię potwierdzają materiały publikowane w czasopismach regionalnych, między innymi w „Nowej Bukowinie” («Нова Буковина»), 1912–1914. Analiza większości kwestii religijnych odbywała się przez pryzmat sytuacji społeczno-politycznej w regionie, co potwierdza aktualność kwestii badawczej. Wśród ukraińskich badaczy zagadnień religijnych w kontekście procesów historycznych można wymienić Ałłę Bojko (Алла Бойко), Stepana Kostię (Степан Костя), Marię Rozhiłę (Марія Рожило), Mariana Łozynskiego (Мар’ян Лозинський), Elenę Kanczałabę (Олена Канчалаба), Alionę Ignatuszę (Альона Ігнатуша) oraz innych. Tym niemniej określone wyżej kwestie badawcze potrzebują bardziej dokładnych badań. Problem utworzenia na Bukowinie odrębnej ukraińskiej Cerkwi prawosławnej, niezależnej od Cerkwi rumuńskiej, można określić jednym z najbardziej aktualnych dla mieszkańców Czerniowiec na początku XX wieku. Pozycja miejscowej inteligencji regionalnej otrzymała wsparcie ze strony niektórych miejscowych mediów. W roku 1885 w Czerniowcach powstała ukraińska gazeta „Bukowina”. Przez cały okres istnienia (do 1910 roku) wydanie to popierało ideę stworzenia Cerkwi ukraińskiej. Politycy regionu w znacznym stopniu przyczynili się do popularyzacji idei Cerkwi dla Ukraińców, mimo że niektórzy z nich byli grekokatolikami. Między innymi Omelian Popowycz (Омелян Попович), Jerotej Pigulak (Єротей Пігуляк) oraz Stepan Smal-Stocki (Степан Смаль-Стоцький) na łamach „Bukowiny” często podkreślali potrzebę uregulowania kwestii religijnej. Zawirowania polityczne rozproszyły jednak proukraińskie siły patriotyczne. Konflikt między Stepanem Smal-Stockim a Mykołą Wasylko (Микола Василько) doprowadził do zamknięcia „Bukowiny”, zaś redakcja podzieliła się. Niektórzy badacze, między innymi Arkadij Żywotko (Аркадій Животко) oraz Myrosław Romaniuk (Мирослав Романюк), określają „Nową Bukowinę” (1912–1914) spadkobiercą idei „Bukowiny”. W rzeczywistości była to podjęta przez M. Wasylkę, który opiekował się czasopismem, próba odnowienia poprzedniej gazety, która ze względu na nowy zespół autorów oraz pogorszenie relacji ze Stapanem Smal-Stockim nie przyniosła sukcesu. Pierwszy numer „Nowej Bukowiny” ukazał się 13 stycznia 1912 r. Gazeta została wydrukowana w drukarni Iwana Zacharki (Іван Захарко), wydawcą został Jerotej Pigulak (Єротей Пігуляк), redaktorem odpowiedzialnym Osyp Dik (Осип Дік). Gazeta przetrwała do połowy 1914 r. Niezbyt trwały sukces „Nowej Bukowiny” w zakresie tematyki religijnej wynikał zarówno z naśladowania polityki redakcyjnej „Bukowiny” (1885–1910), jak i ze starań Jeroteja Pigulaka. Wiadomości na tematy religijne w „Nowej Bukowinie”, a nawet bohaterowie publikacji wyraźnie przywodzili na myśl materiały i bohaterów z odpowiednich rubryk poprzedniej gazety. W publikacjach czasopisma z lat 1912–1914 odnotowaliśmy 66 różnych informacji o tematyce religijnej. W porównaniu z „Bukowiną” liderem pozostały tematy rumunizacji Cerkwi (25 materiałów), kwestia podziału diecezji prawosławnej (17 publikacji, aktualność wzrosła), „kwestia ukraińska” w kościele (8 materiałów), moskalofilstwo (5 materiałów), religia oraz państwo i polityka (4 materiały), religia na skali światowej (4 materiały), dyskusyjne aspekty religii w mediach (3 materiały). Kwestie religijne na pierwszych stronach „Nowej Bukowiny” były dosyć zróżnicowane tematycznie. Przyczynił się do tego cały szereg czynników społeczno-politycznych, w tym relacje narodowościowe i religijne w kraju, sytuacja polityczna oraz pozycja prawosławnego konsystorza. Analiza koncepcji „Nowej Bukowiny” świadczy o wyraźnym wpływie prekursora, czyli gazety „Bukowina”, co można zauważyć także w materiałach na tematy religijne, m.in. w publikacjach o rumunizacji Kościoła prawosławnego. Podstawowy problem dotyczył nie tyle różnorodności wyznaniowej, ile przymusowego wprowadzania przez konsystorz obcego języka i kultury. To w sposób naturalny wywoływało kolejne kwestie, a mianowicie podział diecezji (jako warunek rozwoju Ukraińców na Bukowinie) oraz określenie roli Ukraińców w procesie powstania odrębnego kościoła. Oczywiste jest, że podobne materiały wyglądały jak swoisty apel autorów piszących o ukraińskiej tożsamości narodowej, ponieważ w tym okresie Kościół był traktowany jako jeden z wyznaczników tej tożsamości.