Przeglądanie według Temat "historia"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 37

Analiza ekonomiczno-historyczna jako narzędzie wyjaśniania procesu rozwoju gospodarczego. Perspektywa austriackiej szkoły ekonomii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Ciborowski, Robert; Zalesko, Marian
Jednym ze szczególnie ważnych zagadnień poddawanych analizie w ekonomii jest teoria rozwoju gospodarczego. Wywodzi się ona z osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych doktryn ekonomicznych głęboko zakorzenionych w myśli filozoficznej. Problematyka rozwoju wzbudza zainteresowanie nie tylko ekonomistów, ale także przedstawicieli innych nauk społecznych. Z perspektywy ekonomisty, wydaje się, że jednym z bardziej użytecznych narzędzi do analizy problematyki rozwoju gospodarczego mogą być osiągnięcia austriackiej szkoły ekonomii. W ramach badań procesu rozwoju przedstawiciele tej szkoły ograniczają matematyczne modelowanie zjawisk zachodzących w gospodarce, natomiast często odwołują się do historii. Uważają, że w centrum zainteresowania ekonomii powinno być ludzkie działanie (prowadzone w warunkach niepewności), które w niepodważalny sposób wpływa na rozwój.
Creation, Salvation, and the Roman Empire. Some remarks on the theological origins of the cosmopolitan power in the thought of Paul Orosius
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-06) Tomasiewicz, Marcin
The central concept in Paulus Orosius's political reflections in the work, History Against the Pagans, is the universal power of the Roman emperors. This concept is part of a long tradition of Christian thinkers who granted universalistic value to empire. In this context, the question was posed: what theological arguments allowed Orosius to justify this authority? The course of the argument demonstrated that Orosius derived the legitimacy of the existence of a worldly centre of power, in this case the power of the Roman emperors, from theological findings, namely reflections on creation (protology) and salvation (soteriology).
Die DDR in einer Autobiographie. Zu Werner Heiduczeks Die Schatten meiner Toten
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Jaśkiewicz, Grzegorz
The paper Die DDR in einer Autobiographie. Zu Werner Heiduczeks ‘Die Schatten meiner Toten’ [GDR in an autobiography. The text of the Werner Heiduczek’s ‘Shadows of my dead’] is the result of research conducted by the author over the image of the GDR in the literature of personal documents (autobiography) writers from East Germany after reunification in 1990. The present text is an analysis of the autobiography of a German writer Werner Heiduczek ‘Die Schatten meiner Toten’, published in Leipzig in 2005. The analysis is preceded by a brief portrait of the writer and the contribution of autobiography as a literary genre and its role in relation to the text of Heiduczek. The analysis focuses on the complex relationship of the writer to the GDR, his assessment of the most important events in the GDR: uprising of 17th June 1953 and turn of 1989, keeping the events around W. Biermann in 1976 and its own place in society and politics as well as personal life.
Die Mauer steht noch, oder: Begegnungen an der Grenze. Menschen, Geschichten und Konflikte in „Unterleuten“ (2016) von Juli Zeh
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jurzysta, Aneta
The article is devoted to Juli Zeh’s novel „Unterleuten”, which explores what happens in a small village outside of Berlin, when an energy company arrives with plans to develop a wind farm. Brutality surfaces in many forms, from harassment and deliberate cruelty to perverse acts of revenge. Two old men, a successful agribusiness man and a displaced comrade from the former GDR farming collective, reengage in past conflicts, and their twenty-year-long feud grows into a prime source of vicious ill feeling. The structure of the novel is like a literary kaleidoscope: „Unterleuten” is a place between past and present, east and west, city and province, civilisation and tradition, reality and fiction, true and false, winners and losers.
Działania nocne w doktrynie i praktyce Wojska Polskiego w latach 1921–1939
(Uniwersytet Rzeszowski, 2018-06-11) Czekaj, Fryderyk
Rozprawa dotyczy zagadnień z zakresu historii wojskowości, a dokładnie rzecz biorąc problematyki działań nocnych w doktrynie i funkcjonowaniu odrodzonego Wojska Polskiego w latach 1921–1939. Praca ma charakter analityczny. Temat został zobrazowany zarówno pod kątem teoretycznym, to jest w odniesieniu do realizowanych szkoleń, jak i poprzez próbę oceny praktycznego zastosowania odpowiednich założeń Wojska Polskiego w praktyce bojowej we wrześniu 1939 roku. Podstawowym celem badawczym było sprawdzenie jakie miejsce w doktrynie, regulaminach, a także programie szkoleniowym oraz w myśli wojskowej międzywojennych sił zbrojnych II Rzeczpospolitej odgrywały działania noce. Ważną część pracy stanowi analiza i ocena sześciu wybranych przykładów nocnych działań bojowych prowadzonych przez tak zwane wielkie jednostki – reprezentatywnych polskich związków taktycznych piechoty, kawalerii i broni pancernej – podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Doboru formacji dokonano pod kątem różnorodnych doświadczeń odpowiednich dywizji piechoty, czy brygad kawalerii i brygady pancernej. W rezultacie autor podjął się ustalenia na ile szkolenie i przygotowanie do działań w warunkach nocnych okazało się skuteczne oraz adekwatne do zadań, jakie polskie wojska realizowały na polu walki podczas pierwszego miesiąca wojny światowej. Dysertacja składa się z sześciu rozdziałów.
Filozofia i rewolucja. Piotr Tkaczow o roli filozofii w zmienianiu świata
(Autor, 2016) Marchevský, Ondrej
Tento čitateľovi predkladaný text je venovaný filozofii ako špecifickej intelektuálne činnosti, ktorá je ilustrovaná na príklade revolučne orientovaného myslenia Petra N. Tkačova. Práca obsahuje vstupný náčrt a hodnotenie ruského filozofického myslenia druhej polovice devätnásteho storočia a tiež hodnotenie jej vzťahu so spoločenským životom a dianím vymedzenej doby. Je predstavené hodnotenie tohto vzťahu aj z pohľadu Petra N. Tkačova. Po úvodných úvahách, naznačení vstupných rámcov a po priblížení ich hodnotenia sa text sústreďuje na hlavnú otázku, ktorú je možné sformulovať nasledovne: Kto je spôsobilý vymedziť to, čim je progres? Na základe štúdia prác Tkačova je možné odpovedať na takto formulovanú otázku viecerými spôsobmi. Práca je zámerne písaná s otvoreným záverom, snaží sa totiž poukázať na istý problém, ktorý môže byť výzvou pre skúmania v horizonte budúcnosti.
„Historia i Nauka o Konstytucji” (1953–1957) – egzemplifikacja czasu historycznego. Aspekty polityczne, metodologiczne i edukacyjne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wójcik-Łagan, Hanna
Periodyk dla nauczycieli historii: „Historia i Nauka o Konstytucji” (1953–1957) jest interesującym źródłem historycznym wyjaśniającym, na czym polegały związki nauki historycznej z historią szkolną w czasie tzw. „nowego początku”, tzn. wdrażania, a potem utrwalania w badaniach i nauczaniu historiograficznych i historiozoficznych założeń marksizmu. Dwumiesięcznik miał niebagatelny wpływ na stopień „zaszczepienia” na gruncie szkolnym idei marksistowskiej, był dysponentem dyrektyw teoretycznych z ambicją oddziaływania na praktykę szkolną. Czasopismo stanowiło narzędzie propagandowe wykorzystywane w celu kształtowania określonych poglądów, postaw zbiorowości lub jednostki, podlegających manipulacji intelektualnej i emocjonalnej. Stanowi kopalnię wiedzy o dorobku polskiej powojennej historiografii z lat 50. XX w., wyjaśnia postawy metodologiczne inspirowane marksizmem, przybliża wyznaczniki socjalistycznego modelu historii szkolnej, w jego warstwie merytorycznej i ideologicznej, ale także dydaktycznej i wychowawczej.
Kobiety na estradzie muzycznej Rzeszowa na przełomie wieków XIX i XX
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Wąsacz-Krztoń, Jolanta
Przedstawiony obraz aktywności muzycznej kobiet w Rzeszowie na przełomie wieków XIX i XX, ich udziału w koncertach, to przyczynek do ukazania większego obrazu działalności kobiet w życiu muzycznym całej Galicji w dobie autonomii. Prasa rzeszowska tego okresu stanowi doskonałe źródło do poznania aktywności kobiet na estradzie muzycznej Rzeszowa. Wzmianki o koncertach, popisach, trupach teatralnych prowadzonych przez kobiety, o lekcjach muzyki udzielanych przez panie pojawiały się niemal w każdym numerze, potwierdzając tym samym wielką częstotliwość działań kobiet na tym polu. Przed publicznością rzeszowską występowały zarówno amatorki (miejscowe i przyjezdne), jak i artystki znane ze scen europejskich. Koncerty wokalne, wokalno-instrumentalne i instrumentalne były okazją do zaprezentowania rzeszowianom repertuaru, który nie odbiegał od wielkich scen Lwowa, Krakowa czy Wiednia, dzięki czemu mieszkańcy nawet prowincjonalnego miasteczka, jakim był Rzeszów, mogli rozwijać i odpowiednio kształtować swoje gusty muzyczne.
Losy Żydów na terenie powiatu rzeszowskiego w okresie II wojny światowej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-02-27) Trojanowska, Ewa
Ramy czasowe dysertacji wykraczają przed rok 1939, w celu przedstawienia charakterystyki terenu i kończą się na roku 1944, w którym zakończyła się okupacja niemiecka, na terenie powiatu rzeszowskiego. Zakres terytorialny niniejszej rozprawy obejmuje zasięg powiatu rzeszowskiego w okresie II wojny światowej. Pierwszy rozdział dysertacji dotyczy charakterystyki powiatu rzeszowskiego w latach 1939-1944, jego położenia i zasięgu, miejscowości jakie obejmował oraz ich powierzchni, w odniesieniu również do danych z okresu międzywojennego. Omawia zagadnienia związane z liczbą i rozmieszczeniem ludności żydowskiej na terenie powiatu rzeszowskiego, organizacyjną władz niemieckich. Odniesiono się również do polityki ludnościowej władz niemieckich w stosunku do Polaków, Żydów oraz Romów. Drugi rozdział odnosi się do życia codziennego Żydów, na terenie powiatu rzeszowskiego. Przedstawia proces wykluczania ludności żydowskiej z życia gospodarczego, grabieży jej majątku, aż do eksterminacji bezpośredniej, ukazując proces jej odizolowywania od reszty społeczeństwa. W rozdziale skupino się również na tematyce pracy przymusowej ludności żydowskiej i wykorzystywaniu jej jako siły roboczej. Bezpośredni proces eksterminacji został ukazany w rozdziale trzecim. Poprzedzały go wysiedlenia, które przebiegały w atmosferze terroru. Przebieg akcji na terenie powiatu rzeszowskiego był dramatyczny w dużym stopniu podobny do tego co działo się w pozostałych częściach Generalnego Gubernatorstwa. Ostatni czwarty rozdział poświęcony został ukrywaniu się Żydów i ich strategii przetrwania. Na terenie powiatu rzeszowskiego pomoc udzielana przez społeczeństwo polskie Żydom była w sposób indywidualny (poszczególne osoby) lub zorganizowany (przez ruch oporu). Przez cały okres ukrywania się lub ukrywania swojej tożsamości, trzeba było uważać na kolaborantów i donosicieli.
Mała chrystologia Leszka Kołakowskiego. O różnym spojrzeniu na historię i teraźniejszość
(Autor, 2017) Pawliszyn, Mirosław
Личность Иисуса Христа прочно закрепилась в истории и сознании человечества. Для одних он был религиозным лидером, для других – воплощением высочайших ценностей, образцом посвящения себя человечеству, некоторые же считают его узурпатором или революционером, который потерпел поражение в момент его насильственной смерти. Христиане видят в нем Сына Божьего, Яхве, который своей смертью на кресте даровал всем возможность вечного искупления. Иисус – это личность, которой можно поклоняться, почитать ее, игнорировать либо же критиковать. Несмотря на различие взглядов, он стал переломным моментом в истории, исходным элементом нашей цивилизации. Ничего удивительного, что о Нем говорят историки, теологи, культурологи, а также философы. Одним из них является польский философ Лешек Колаковский. В представленном труде, однако, речь идет не только об изложении взглядов польского философа о том, кем был Иисус, а скорее о том, чтобы думая о Нем, как об исторической личности, взглянуть на взаимосвязь, возникающую между историей и современностью.
Maski historii, strzępy współczesności. Studium o biografii i twórczości Władysława Lecha Terleckiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Jamrozek-Sowa, Anna
Książka prezentuje biografię twórczą oraz całościowy dorobek literacki i publicystyczny Władysława Lecha Terleckiego (1933-1999), pisarza, którego czas życia przypadł w głównej mierze na lata istnienia PRL-u, ostatnia zaś dekada przebiegała w realiach przemian ustrojowych po upadku komunizmu w Polsce. Jego twórczość rozpięta jest pomiędzy różnymi rodzajami i gatunkami literackimi. Pisał powieści, opowiadania, wiersze, dramaty, scenariusze radiowe, filmowe i telewizyjne, dokonywał teatralnych i filmowych adaptacji prozy. Szczególne uznanie zyskał jako pisarz podejmujący temat historyczny, ale połowa jego publikacji to utwory, których akcja rozgrywa się w rzeczywistości jemu współczesnej. Pracował jako dziennikarz radiowy, redaktor czasopism, reporter, publicysta. Wchodził w skład jury konkursów literackich i teatralnych. Udzielił sporej liczby wywiadów. Zdarzało mu się nawet rysować ilustracje dla czasopism. Pomimo tego zróżnicowania, jego twórczość powstającą na przestrzeni ponad 40 lat należy traktować jako jeden, wieloczłonowy, konsekwentnie rozwijający się tekst. Twórczość Terleckiego była czytana i komentowana, kolejne książki wywoływały reakcje krytyki, ukazywało się wiele recenzji. Jego książki tłumaczono na różne języki, odczytując ich warstwę psychologiczną lub zwracając uwagę na oryginalne i mistrzowskie podejmowanie konwencji np. powieści kryminalnej czy powiastki filozoficznej. Książka podzielona jest na dwie zasadnicze części, z których pierwsza nosi wyraźny charakter biograficzny, druga zaś poświęcona jest analizie i interpretacji poszczególnych utworów fikcjonalnych pisarza. I część w dużej mierze stanowi owoc kwerend bibliotecznych i poszukiwań archiwalnych, rozmów z żyjącymi świadkami życia pisarza oraz lektury wywiadów z pisarzem i opracowań historycznoliterackich, książek z dziedziny historii, filozofii, politologii i psychologii. Terlecki ukazany został w sieci wielorakich powiązań i uwikłań. Fakty, dane, informacje z przestrzeni jego życia prywatnego i przede wszystkim zawodowego przeplatają się partiami narracji rejestrującymi zachodzące wówczas w Polsce przemiany polityczne, społeczne, obyczajowe. Z narracji wyłania się obraz Terleckiego jako intelektualisty, literata zaangażowanego w działania na rzecz rozwoju polskiej kultury. Świadczy o tym m.in. jego przynależność do grupy literackiej „Współczesność”, wieloletnia praca w redakcjach ważnych polskich czasopism, w tym w ważnym, pokoleniowym dwutygodniku „Współczesność” oraz Polskim Radio, opieka na młodymi pisarzami, obecność we władzach Związku Literatów Polskich i od 1989 rok – SPP, wreszcie, rozpoczęta w 1976 roku tajna współpraca z RWE. Cezury wyznaczające kolejne podrozdziały I części książki wynikają z następowania po sobie etapów w rozwoju kariery zawodowej i literackiej Terleckiego. W części II przedstawiono kolejne dzieła Terleckiego w porządku chronologicznym, według dat publikacji. Zamieszczono krótkie streszczenia fabuł, przedstawiono problematykę oraz recepcję. Ukazane w ten sposób utwory Terleckiego są świadectwem poszukiwania sensu dziania się historii. Przeżywaniu przez pisarza własnej teraźniejszości, jako czasu kryzysu, towarzyszyły próby zrozumienia poprzez medium literatury niestabilnej rzeczywistości zrodzonej przez dramatyczne wydarzenia XIX i XX stulecia. W książce przedstawiono Terleckiego jako człowieka zafascynowanego historią, starającego się zrozumieć mechanizmy determinujących losy jednostek i całych zbiorowości. Poszukiwanie sensów wydarzeń dziejowych dawało mu również okazję do zgłębienia psychologii wybitnych postaci z przeszłości. Szczególnie zajmowały go postaci z kart podręczników historii Polski, wokół których wyrosła „czarna” legenda, w których czystość intencji i niektórych czynów powątpiewali współcześni im rodacy. Z życia tych ludzi wybierał momenty kluczowe, acz nieopisane, okryte tajemnicą. Oskarżani byli oni przez współplemieńców o tchórzostwo, apostazję, współpracę z tajną policją carską. Terlecki cenił wiedzę pochodzącą z oryginalnych źródeł historycznych, język dokumentów epoki. Sięgał do autentycznych zapisów z przeszłości i wykorzystywał je w narracji. Przyjmując, że zrozumieniem sensu przekazu książek Terleckiego zależne jest od odczytania kontekstów i odniesień, autorka podjęła trud deszyfracji postaci, miejsc i zdarzeń obecnych w narracji. Dokonując analizy i interpretacji dzieła Terleckiego monografistka porusza się w trzech perspektywach temporalnych. Jest to czas przedstawiany w książkach – najczęściej druga połowa XIX wieku i pierwsza ćwierć XX; następnie – biograficzny czas pisarza, jego życia, powstawania jego książek, ich ówczesnego odbioru w recenzjach i innych wypowiedziach z jego współczesności. Trzeci zaś – to czas powstawiania monografii, druga dekada XXI wieku. Monografia zawiera ponadto obszerną dokumentację historycznoliteracką: bibliografię tekstów literackich i publicystycznych Terleckiego oraz opracowań krytycznych jego twórczości. Znalazły się w niej również informacje o różnych formach działalności Terleckiego na rzecz kultury polskiej, o przyznawanych mu nagrodach, jego udziale w gremiach jurorskich. W bibliografii przedmiotowej zebrano polski i obcojęzyczne publikacje dotyczące twórczości Terleckiego: książki, rozdziały książek, artykuły, recenzje i noty, także – audycje radiowe telewizyjne, filmy i materiały ikonograficzne. Całości dopełnia zbiór fotografii rodzinnych pisarza.
Niestandardowe źródła kapitału ludzkiego w rozwoju cywilizacji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dobija, Mieczysław
Standardowe źródła kapitału ludzkiego to: wzrost zasobów ludzkich, profesjonalna edukacja i przyrost doświadczenia zawodowego. W historii ludzkości dostrzega się inne jeszcze źródła, jak artefakty zwane ME w starożytności. W artykule analizuje się i podkreśla rolę duchowości w rozwoju kapitału ludzkiego i cywilizacji. Analizuje się źródła głównego nurtu, ale także dokonania metafizyczne ukazujące horyzonty ludzkiego poznania.
O Feliksie Konecznym uwag kilka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Skoczyński, Jan
Tekst dotyczy recepcji dorobku Feliksa Konecznego w ciągu ostatniego ponad półwiecza. Myśl tego niekwestionowanego historyka i teoretyka cywilizacji nie miała warunków do recepcji sine ira et studio. Najpierw była przemilczana jako „reakcyjna”; aktualnie usiłuje się jej nadać wymiar ideologiczny – w duchu międzywojennej Narodowej Demokracji. Brak krytycznego wydania pism Konecznego, ograniczanie się do ich przedruków nie sprzyja ukazaniu tego, co oryginalne i ponadczasowe u myśliciela rodem z Galicji.
Ojczyzna. Bóg. Prawo. Duszpasterstwo Policji (1919–2023)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Fąfara, Kazimierz
Artykuł podejmuje próbę pokazania działalności duszpasterskiej Kościoła katolickiego w policyjnej formacji. Księża duszpasterze i kapelani policyjni mieli już spore prawne umocowanie w okresie międzywojennym, dzięki któremu uczestniczyli w różnych uroczystościach patriotycznych, byli współorganizatorami spotkań z racji świąt kościelnych, błogosławili, wygłaszali prelekcje, nieśli duchowe wsparcie w wypełnianiu trudnych obowiązków przez policjantów. W okresie drugiej wojny światowej nieśli duchowe umocnienie i wspierali policjantów w działalności charytatywnej. Czas Milicji Obywatelskiej nie zapisał działań duszpasterskich wśród milicjantów, którzy byli poddani totalnej indoktrynacji socjalistycznej i ateistycznej i zabraniano im spełniać praktyki religijne. Dopiero po powołaniu przez Sejm RP 6 kwietnia 1990 r. Policji Państwowej nastąpił czas „wchodzenia” duszpasterzy-kapelanów policji z Ewangelią w formację i struktury policyjne, czego domagali się sami funkcjonariusze Policji. Kapelani są zapraszani na różne uroczystości policyjne, patriotyczne, a nawet rodzinne, w których spełniają przewidziane przez prawo kościelne określone posługi duszpasterskie. Pełnią ważną funkcję w formacji policjantów, nie szczędząc czasu i poświęcenia, aby być z nimi i ich rodzinami, zwłaszcza w chwilach trudnych. W zdecydowanej większości duszpasterze-kapelani Policji za kapłańskie posługi nie pobierają żadnego wynagrodzenia. Duszpasterstwo Policji w Polsce choć ma już dobrze wypracowane metody pracy, to jednak wymaga dalszego doskonalenia i jeszcze większego wzmocnienia w policyjnych strukturach.
Pisanie jako (auto)terapia. Na marginesie prozy Michała Moszkowicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Nęcka-Czapska, Agnieszka
Szkic prezentuje twórczość słabo znanego w Polsce pisarza Michała Moszkowicza, który wyemigrował do Szwecji. Wykorzystując pisanie jako (autoterapię), starał się opowiedzieć między innymi o problemie z brakiem zakorzenienia, wyobcowaniem, samotnością, wewnętrznym rozbiciem. Nie mogąc uwolnić się od traumy wygnania, szukał ukojenia w literaturze (swojej i innych). Stale powracając do tych samych zdarzeń, osób, rozmów, pragnie uporać się z traumatyczną przeszłością, z zawieszeniem między dwoma krajami, językami i kulturami, między polskością a żydwoskością, między wygnaniem a niemożnością zadomowienia się.
Pojedynek – uprzywilejowane zabójstwo
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, Andrzej
Artykuł omawia uprzywilejowany typ zabójstwa, jakim był pojedynek traktowany jako forma rozstrzygania sporów, ze szczególnym uwzględnieniem unormowań zawartych w Kodeksie karnym z 1932 r. oraz tzw. kodeksach honorowych. W opracowaniu przedstawiono również analizę najpopularniejszego aktu „obowiązującego” na terenie naszego kraju przed II wojną światową, tj. kodeksu Boziewicza.
Polska powieść polityczna u progu XXI wieku. O prozie Bronisława Wildsteina
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kania, Kamila
The demand that the public sphere, including culture, should be depoliticized after the transformations which took place in 1989 has proved to be baseless. Polish writers were challenged with the task of describing the events from Polish history and the political, social, cultural and economic changes that were taking place. Literature made an attempt to review the previous system and this issue seemed to be interesting for writers with both conservative and leftist views. One of the authors who delve into this kind of political novel is Bronisław Wildstein, whose artistic work has been imbued with political disputes in which he speaks out forcefully. It is not a cliché to call the novels of this writer and columnist fictionalized political manifestos. Wildstein unwaveringly raises the issues of history and politics as the things which determine our lives. Simultaneously, he refers to the tradition of prose analyzing the responsibility for public events. The writer tries to critically review the Polish People’s Republic (PRL) and its myths (including the Solidarity myth). Moreover, among the subjects frequently discussed one may find media policy and the world of politics from the inside.
Problem zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-11-28) Domka, Piotr
Niniejsza praca jest próbą ukazania wybranych aspektów problemu zła w twórczości eseistycznej Czesława Miłosza, który stawia pytanie o jego przyczyny, formy i skutki. Odpowiedzi szuka u mistyków i w filozofii. I rozdział pracy poświęcony jest wybranym nazwiskom, które wywarły ogromny wpływ na poglądy pisarza. Są wśród nich są: Swedenborg, Boehme, Blake, Szestow, Bierdiajew, Simone Weil i daleki kuzyna poety - Oskar Miłosz. II rozdział poświęcony został Naturze w eseistycznym dorobku Miłosza. Poeta podgląda Naturę z nieufnością. Za jej pięknem ukrywa się wzajemne pożeranie się. Sceneria walki w przyrodzie przypomina świat ludzki, który oparty jest na nieustannych wojnach i konfliktach. Natura jest piękna i godna ekstatycznego zachwytu, a jednocześnie wzbudza sprzeciw i odrazę. III rozdział dotyczy człowieka i jego kondycji w refleksji filozoficznej polskiego noblisty. Miłosz ukazuje zmagania człowieka z własnym byciem. Świadomość skończoności staje się inspiracją do twórczości. Poeta pokazuje kondycję człowieka po Upadku. IV rozdział dotyczy historiozofii Miłosza, wskazującej na realność obecności zła w przestrzeni politycznej i historycznej: totalitaryzmy, wojny i innych katastrofy historyczne. Te refleksje poety o Historii są zawsze związane z grzechem i nadzieją Zbawienia.
Reytan. Lekcja ciemności, która wraca echem żywym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Ostasz, Gustaw
The plot of Rymkiewicz’s "Reytan. Upadek Polski" (Warsaw 2012) about the close of the 18th century in Poland is full of digressions on our times. This tale-essay written by a learned philologist and poet is about history which is being revived here and now. Tadeusz Reytan’s mosaic biography is presented by a detective narration which is not free from doubts deliberately raised by the author, who revives various documents and iconographic materials, above all Matejko’s painting-allegory "Upadek Polski". Their significances have an effect on our history; they are the source of our anxieties which we fail to dispose of. The author-polymath has acquired in the internal world of this plot the status of the major element. He is prone to putting forward hypotheses and spins a fragmentary, unformed and open tale. He reveals his own thinking about the past and its echoes in the present. Our today and the 18th century yesterday create a marriage that is impossible to separate. They worry us and evoke the shape of tomorrow. ‘From St. Petersburg to Smolensk an icy wind is still blowing’.
Romanticism towards history
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-12) Cieśla-Korytowska, Maria
The article concerns the attitude of Romanticism to history: the phenomenon of historicism and its pre-Romantic development, reaching out to the traditions of other cultures and nations, publication of works distant in time and space, the cult of the North and medievalism, interest in pre-Christian times and in the Middle Ages. Another perspective is constituted by relativisation of the point and time of reference in aesthetics, religion and poetic, visual and musical imagination, the emergence of the concept of picturesqueness, which defies clearly defined criteria. The issues of freedom and patriotism, determined by the historical situation of various countries, contribute to the special places in romantic culture held by Greece (its culture, art and eventual decline) and Poland. The article contains fragments of selected works created by Romantic writers and their predecessors from a number of European countries.