Przeglądanie według Temat "head of state"

Aktualnie wyświetlane 1 - 2 z 2

Kompetencje Prezydenta RP wobec sił zbrojnych w pracach nad Konstytucją w latach 1919-1921
(Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Nowak, Krystian
Po ponad stu latach braku niezależności państwo polskie stanęło przed zadaniem określenia pozycji ustrojowej Prezydenta RP wobec sił zbrojnych. Podczas debaty parlamentarnej skupiono się na problematyce możności łączenia w jednym ręku władzy prezydenta i naczelnego wodza. Przedstawiciele lewicy opowiadali się za sprawowaniem przez prezydenta naczelnego dowództwa w czasie wojny. Ostatecznie zwyciężyła koncepcja popierana przez ugrupowania prawicowe i centroprawicowe – przyznano prezydentowi najwyższe zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi bez możliwości sprawowania dowództwa nad armią w czasie wojny. Cały proces legislacyjny pokazał niedojrzałość ówczesnej dyskusji parlamentarnej.
Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Wichmanowski, Marcin
Poglądy stronnictw ludowych PSL Piast i PSL Wyzwolenie dotyczące władzy państwowej, w tym głowy państwa, kształtowały się jeszcze w okresie zaborów. Galicyjscy przywódcy PSL „Piast” mieli bogate i raczej korzystne doświadczenia ze współpracy z monarchią konstytucyjną. Jednak koncepcje monarchiczne były sprzeczne z „duchem czasów” i nastrojami polskiego społeczeństwa. Od 1918 roku stronnictwa ludowe wypowiadały się wyraźnie za demokratyczno-republikańską formą rządów. Partie chłopskie wchodzące do Sejmu Ustawodawczego nie miały ściśle sprecyzowanych zasad konstytucyjnych i na temat władzy w państwie wypowiadały się w kategoriach ogólnych. W poglądach zarówno polityków z PSL „Piast”, jak i PSL „Wyzwolenie” niewiele miejsca zajmowała w tamtym czasie analiza prerogatyw głowy państwa. Znalazły one miejsce dopiero w okresie prac dotyczących konstytucji. Poglądy na władzę polityczną stronnictwa przedstawiły wyraźnie dopiero we własnych projektach konstytucji. PSL „Wyzwolenie”, w Podstawie Ładu Rzeczypospolitej Polskiej, dla głowy państwa proponowało nazwę (tytuł) Rzecznik Rzeczypospolitej. Ostatecznie zdecydowało się na nazwę Naczelnik Państwa; nawiązywano do Naczelnika Kościuszki, chcąc równocześnie usatysfakcjonować Józefa Piłsudskiego. Naczelnik miał być wybierany przez cały naród. W projekcie PSL „Piast” głowa państwa – prezydent miał być wybierany również w wyborach powszechnych, postulat był zawarty także w programie Stronnictwa uchwalonym 29 czerwca 1919 roku. Celem artykułu jest ukazanie i porównanie poglądów polityków ludowych z PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” dotyczących instytucji głowy państwa. W artykule została przedstawiona ewolucja ich poglądów, a także dylematy związane z wyborem pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.