Przeglądanie według Temat "gospodarstwa domowe"

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Nierówności dochodowe a zadłużenie gospodarstw domowych w krajach OECD w latach 1995–2014
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Bolibok, Piotr
Celem artykułu jest kwantyfikacja i ocena zależności występujących pomiędzy poziomem nierówności dochodowych a stopniem zadłużenia sektora gospodarstw domowych w krajach OECD w okresie 1995–2014. Dotychczasowe badania powyższego zagadnienia skoncentrowane były przede wszystkim na gospodarce Stanów Zjednoczonych i wskazywały, iż jedną z przyczyn silnego wzrostu zadłużenia amerykańskich gospodarstw domowych było pogłębianie się nierówności dochodowych w społeczeństwie. Intencją artykułu jest zatem przeanalizowanie tego zjawiska w szerszym kontekście międzynarodowym. Badania przeprowadzono w oparciu o dane udostępnione w bazie OECD Statistics z wykorzystaniem analizy korelacji parametrycznej i nieparametrycznej. Uzyskane wyniki wskazują na wyraźne zróżnicowanie siły i kierunku analizowanych zależności w badanej grupie krajów. W większości krajów anglosaskich i skandynawskich wzrostowi (spadkowi) nierówności dochodowych towarzyszył wzrost (spadek) stopnia zadłużenia gospodarstw domowych, co jest spójne z wynikami wcześniejszych badań. Jednakże w przypadku mniej zamożnych lecz najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek stwierdzono zależność przeciwną. Istotne statystycznie ujemne korelacje wystąpiły również w kilku innych gospodarkach krajów rozwiniętych. Rezultaty przeprowadzonych analiz nie dają zatem podstaw do rozciągnięcia wniosków płynących z wcześniejszych badań nad tym zjawiskiem na ogół krajów rozwiniętych i wskazują, że zmiany w zakresie poziomu nierówności dochodowych w poszczególnych gospodarkach nie wpływają jednoznacznie na stopień zadłużenia gospodarstw domowych. Wydaje się zatem, że o kierunku i sile tych zależności mogą decydować specyficzne dla danego kraju czynniki ekonomiczne, społeczne, demograficzne, psychologiczne lub kulturowe.
Nierówności w wydatkach na edukację w europejskich gospodarstwach domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piekut, Marlena
Celem artykułu było zbadanie zróżnicowania poziomu wydatków na edukację oraz ich udziału w wydatkach ogółem w europejskich gospodarstwach domowych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na gospodarstwa domowe zlokalizowane w Polsce. Postawiono dwie hipotezy badawcze: 1. Obserwuje się wzrost wydatków na edukację, a procesy konwergencji społecznej prowadzą do zmniejszania dysproporcji w wydatkach pomiędzy gospodarstwami domowymi z różnych krajów europejskich. 2. Kryzys finansowo-ekonomiczny doprowadził do spowolnienia wzrostu wydatków na edukację w europejskich gospodarstwach domowych. Materiał źródłowy stanowiły bazy danych GUS i Eurostat. W latach 1995–2008 malało zróżnicowanie w wydatkach na edukację między krajami europejskimi a w okresie kryzysu finansowo-ekonomicznego doszło do wzrostu dyspersji. Największymi wydatkami na edukację odznaczali się Norwegowie, Luksemburczycy i Szwajcarzy. Najwyższy zaś udział wydatków na edukację w wydatkach ogółem dotyczył Cypru, Islandii i Irlandii. Poziom wydatków na edukację oraz udział tych wydatków w wydatkach ogółem w Polsce jest najbardziej zbliżony do krajów o podobnym położeniu geopolitycznym (Litwa, Rumunia i Bułgaria). W Polsce najwięcej na edukację przeznaczano w gospodarstwach domowych pracowników na stanowiskach nierobotniczych, pracujących na własny rachunek, z głową rodziny legitymującą się wyższym poziomem wykształcenia oraz w gospodarstwach domowych najzamożniejszych, najmniej zaś w gospodarstwach domowych, w których głową rodziny była osoba z niskim poziomem wykształcenia, w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów oraz najuboższych.
Rolnicy i przedsiębiorcy – indywidualne działanie i dwie drogi rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Szczygieł, Elżbieta; Piecuch, Teresa
Przedmiotem artykułu jest analiza użyteczność dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe rolników i przedsiębiorców. Artykuł prezentuje wyniki badania w oparciu o dane nieidentyfikowane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych GUS. Celem niniejszego artykułu jest porównanie indywidualnego działania gospodarstw w wymiarze ekonomicznym odnoszącym się do dochodu i kierunków jego dystrybucji, by na tej podstawie wnioskować o ewentualnym podobieństwie i zakładanych różnicach w sposobie rozwoju tych dwóch typów gospodarstw. Wyniki badań zostały poddane analizie statystycznej obejmującej estymację parametrów funkcji użyteczności dochodu w oparciu o model B.M.S. van Praaga z wykorzystaniem dopasowania do rozkładu log-normalnego. Uzyskane wyniki potwierdziły prawidłowość zakładanych hipotez o różnych drogach rozwoju gospodarstw.
Rozkłady dochodów przedsiębiorców i ich użyteczność na tle innych grup społeczno-ekonomicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Szczygieł, Elżbieta; Piecuch, Teresa
Przedmiotem artykułu jest rozkład oraz użyteczność dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe przedsiębiorców w porównaniu do gospodarstw domowych pozostałych grup społeczno-ekonomicznych. Artykuł prezentuje wyniki badania w oparciu o dane nieidentyfikowane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych GUS. Celem artykułu jest wykazanie zależności między faktem prowadzenia działalności gospodarczej a wyższą oceną użyteczności osiąganych dochodów przez gospodarstwa domowe w porównaniu do gospodarstw z innych grup społeczno-ekonomicznych. Wyniki badań zostały poddane analizie statystycznej obejmującej prezentację parametrów rozkładu uzyskiwanych dochodów w badanych grupach oraz estymację parametrów funkcji użyteczności dochodu w oparciu o model B.M.S. van Praaga z wykorzystaniem dopasowania do rozkładu log-normalnego. Uzyskane wyniki potwierdziły prawidłowość zakładanej hipotezy o wpływie prowadzenia działalności gospodarczej na wskazywanie wyższych poziomów dochodów jako tak samo użytecznych.
Taksonomiczna ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych w Polsce w 2010 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Kozera, Agnieszka; Stanisławska, Joanna
Celem artykułu była ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych w układzie grup społeczno-ekonomicznych ludności oraz liczby osób w rodzinie w Polsce w 2010 roku. W pierwszym etapie badań analizie poddano kształtowanie się wartości cząstkowych mierników sytuacji finansowej gospodarstw domowych. W drugim etapie badań, przy użyciu klasycznej metody TOPSIS zbudowano miernik syntetyczny sytuacji finansowej badanych jednostek agregatowych (grup społeczno-ekonomicznych ludności o różnej liczebności). Na podstawie wartości miernika syntetycznego dokonano uporządkowania liniowego badanych jednostek agregatowych ze względu na ich sytuację finansową. Podstawę informacyjną badań stanowiły niepublikowane dane jednostkowe, pochodzące z badań Budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w 2010 roku. Przeprowadzona analiza, zarówno jedno, jak i wielowymiarowa dowiodła, że w stosunkowo najlepszej sytuacji finansowej w 2010 roku znalazły się jedno-, dwu-, trzy- i czteroosobowe gospodarstwa pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek. W najgorszej sytuacji finansowej znalazły się dwu-, trzy-, cztero-, pięcio-, sześcioosobowe i większe gospodarstwa rencistów, o czym świadczyły przede wszystkim najniższe dochody rozporządzalne przypadające na osobę i najwyższy udział wydatków na żywność w ich budżetach. Grupy tych gospodarstw domowych zajęły najniższe pozycje w utworzonym na podstawie wartości miernika syntetycznego rankingu. Wśród gospodarstw domowych rolników najsłabszą sytuacją materialną charakteryzowały się gospodarstwa najmniejsze, czyli jednoosobowe, w pozostałych grupach społeczno-ekonomicznych ludności były to natomiast gospodarstwa największe (wieloosobowe).
Understanding the impact of COVID-19 lockdown on energy consumption and digital engagement in Polish households
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Czech, Anna
This paper aims to analyze energy consumption trends in Polish households during the COVID-19 pandemic and assess the pandemic's influence on household behavior. The study divides the topics into three thematic blocks: the government's pandemic policies, the pandemic's impact on household energy consumption through qualitative and literature-based analysis, and the consequences of the pandemic on households and their energy-related activities. Original research findings from a study conducted in 2021 are utilized in the analytical section. The study reveals an increase in energy demand among households during the lockdown period, driven by remote work, education, and lifestyle shifts. Changes in energy-saving habits and motivations for energy conservation are explored and the potential implications of these shifts for energy suppliers are discussed. Additionally, the study employed methods of literature analysis, qualitative information analysis from secondary sources, as well as synthesis and inference. The paper concludes that lockdown-driven changes in energy consumption patterns demonstrate the adaptability of households and the potential for new forms of collaboration between consumers and energy suppliers.
Zróżnicowanie efektów rozwojowych w Polsce z perspektywy zmian relacji dochodów gospodarstw domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Leszczyńska, Małgorzata
Procesy rozwojowe w Polsce wzmacniają system odniesień porównawczych gospodarstw domowych, a większe dysproporcje w zakresie dochodów postrzegane są jako objaw niesprawiedliwości społecznej. Na wstępie odniesiono się do poglądów na temat znaczenia nierówności dochodów występujących między społeczeństwami i wewnątrz nich. Podkreślono tu znaczenie porównań relatywnych, gdyż zwłaszcza nierówności dochodowe występujące wewnątrz danego społeczeństwa odzwierciedlają stopień jego zhierarchizowania. W artykule dokonano też oceny zmian sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w Polsce w latach 2003–2013 w ujęciu mikroekonomicznym. Poddano analizie długookresowe trendy w zakresie zmian relacji dochodów (w czasie i w grupach kwintylowych) w przeciętnym gospodarstwie domowym i grupach społeczno-ekonomicznych. W analizowanym okresie relatywne zmiany zachodzące w dochodach rozporządzalnych w przeciętnym gospodarstwie domowym i w poszczególnych grupach społeczno-ekonomicznych w czasie wskazują na wprawdzie nieznaczne, ale pogłębianie się nierówności dochodowych. Kształtowanie się zaś tych relacji układa gospodarstwa domowe w dwubiegunową strukturę hierarchiczną: relatywnie niższe pozycje zajmują gospodarstwa rencistów i rolników, natomiast pozycje uprzywilejowane – pracujących na własny rachunek i emerytów. Należy uwzględnić, że nierówności dochodów, wpływające na układ hierarchii gospodarstw domowych i ich grup społeczno-ekonomicznych, występują w każdej rozwiniętej gospodarce rynkowej. Rozpatrując te zagadnienia w świetle rozwoju zintegrowanego trzeba podkreślić jednak, że ich skala w krajach na wysokim poziomie rozwoju może mieć zróżnicowany wpływ na nasilenie innych problemów społecznych, mogących stanowić barierę w procesach modernizacyjnych i osiąganiu spójności społeczno-ekonomicznej.
Zróżnicowanie struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych w Polsce według grup społeczno-ekonomicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Utzig, Monika
W artykule przedstawiono zróżnicowanie struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych w Polsce według grup społeczno-ekonomicznych w oparciu o dane z Budżetów gospodarstw domowych GUS. Pokazano zmiany w tym zakresie, które zaszły w latach 2005–2013. Do określenia zróżnicowania struktury wydatków konsumpcyjnych wykorzystano miarę zróżnicowania struktur opartą na metryce Braya-Curtisa. Otrzymane wyniki przedstawiono na tle kształtowania się dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. W okresie 2005–2013 wzrosły dochody gospodarstw domowych w ujęciu realnym, najbardziej w gospodarstwach domowych rolników. W badanym okresie struktura wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych rolników upodobniła się do struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych pracowników na stanowiskach nierobotniczych, emerytów oraz pracujących na własny rachunek. Zarówno w roku 2005, jak i w 2013 r. występowały pary grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych o podobnej strukturze wydatków konsumpcyjnych, pierwszą parę stanowiły gospodarstwa domowe emerytów i rencistów, a drugą gospodarstwa domowe pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek. Najlepszą strukturą konsumpcji, o najmniejszym udziale wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na utrzymanie mieszkania i nośniki energii charakteryzowały się gospodarstwa domowe pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek podczas gdy najgorsza struktura wydatków konsumpcyjnych występowała w gospodarstwach domowych rencistów. Pomiędzy rokiem 2005 a 2013 polaryzacja pomiędzy gospodarstwami domowymi rencistów a pozostałymi grupami społeczno-ekonomicznymi gospodarstw domowych uległa pogłębieniu.