Przeglądanie według Temat "fairy tale"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

Fantastyka naukowa jako bajka? Rozważania nad „Bajkami robotów” Stanisława Lema
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Gall, Alfred
This paper deals with Lem’s “Fables for Robots” and sheds some light on the genological interplay between science fiction and fairy tale. Its aim is to show to what extent a key feature of fairy tales like magic is transformed within the framework of science fiction. Lem depicts peculiarities of technological civilisation (Gotthard Günther). By referring to the fairy tale Lem draws the attention to the non-technological background in this civilisation, namely the desires and aspirations on which technologies as well as social order are based. In this interconnection of desire and technology lies in the core of Lem’s literary synthesis of fairy tale and science fiction. This synthesis is contextualised on the basis of Lem’s own theoretical works, related discussions of magic in technology (Norbert Wiener, Arthur C. Clarke), and Max Horkheimer’s critical reassessment of modern rationality.
„Kolorowanie szarzyzny” – o twórczości literackiej Czesława Janczarskiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-02-26) Maciejowska, Marta
Praca jest próbą uchwycenia istoty poetyckiego paradygmatu i usytuowania twórczości poety na tle polskiej poezji XX wieku. Pierwszy rozdział systematyzuje początki jego twórczości oraz podejmuje próbę wyjaśnienia zależności poety od tzw. kręgu Czechowiczowskiego. Rozdział drugi poświęca uwagę zwierzętom i roślinom. Celem tej części pracy jest prześledzenie „topografii” zwierzęcej i roślinnej, sposobu ich obrazowania i łączonej z nimi symboliki. Twórczość poety poddano analizie pod względem możliwości konceptualizacji językowej oraz procesów konceptualizacji myśli. Wyzyskując inspiracje francuskiej filologii (Pierre Guirauda) oraz doświadczenia analityczne Kazimierza Wyki, podjęto próbę ustalenia wirtualnego adresata utworów Janczarskiego. Za pomocą operacji stylometrycznych wybranych typów leksyki określono krąg wspólnot znakowych i ujawniono istnienie ważnego procesu „uniwersalizacji adresata”. Część zatytułowana: Kreacje bohaterów w twórczości dla dzieci Czesława Janczarskiego prezentuje typy „bohaterów w drodze” na przykładzie opowieści o baśniowej proweniencji. Rozdział kończy analiza wybranych autografów poety. Przedmiotem ostatniej części: W kolorowym świecie ilustracji do utworów Czesława Janczarskiego jest pokazanie sposobów realizacji „idei korespondencji sztuk: słowa i obrazu. Całość zamyka podsumowanie rozważań o twórczości Czesława Janczarskiego.
Topografia baśniowego pogranicza jako reprezentacja doświadczania zła (na podstawie zbiorów baśni pisarzy polskich)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Ślósarska, Joanna
While reconstructing the subject of fairy-like borderland I consecutively discuss the problems of literary topography as a spatial figure of experiencing evil, next releasing the conflict and creation of domesticated seats and internalization and projection of fairy-like evil. In the conclusion I emphasize the tension between internal and social maturation of the hero and the semantics of the threshold and transgression as a special way of lexical organization of the fairytale form referring these problems onto theoretical and analytical contexts of postmodern culture. Because while being on the borderland fairytale characters experience evil of mainly situational character I accept in my analysis the basic assumptions of the phenomenological- existential philosophy of Gabriel Marcel dealing with the situation in which evil is encountered and experienced by specific subjects.
Twórczość literacka Walentego Gurskiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-10-11) Kopeć, Bogumiła
Twórczość literacka pisarza późnego oświecenia Walentego Gurskiego, właściciela kilku podrzeszowskich wiosek, którego współcześni badacze umieścili w gronie „poetów zapomnianych”, nie została, jak dotąd problemowo rozpoznana. Na jego dorobek artystyczny składa się sześć tomów utworów wydanych w latach 1785–1827 w Warszawie, Krakowie i Lwowie. Zawierają one wiersze „różne”, epigramaty, sielanki, ody bajki oraz komedie obyczajowe, które miały swoje premiery w teatrze Bogusławskiego i Kamińskiego w Warszawie oraz Lwowie między 1797 i 1800 rokiem. Galicyjski literat różnymi sposobami starał się przebić na główny szlak kultury narodowej, poszukując własnego stylu wypowiedzi, korzystając z zachęt rodzimych i inspiracji z Zachodu. Jednak efekt był taki, że szybko jego dorobek został zapomniany. Tę „białą plamę” w obrazie literatury oświeceniowej próbuje, acz w skromnym zakresie wypełnić moja dysertacja, która jest próbą monografii twórczości poetyckiej i dramatycznej Walentego Gurskiego. Pierwszy z rozdziałów pracy zatytułowany Oświeceniowa komedia obyczajowa i jej dynamika omawia zagadnienia związane z „komedią obyczajową warszawską”, która stanowiła istotny składnik kolorytu dramatów Gurskiego i harmonizowała z ogólnym jej charakterem. Dużo uwagi poświęcono życiu umysłowemu i literackiemu w zaborze austriackim, funkcjonowaniu teatru lwowskiego i warszawskiego, działających pod kierownictwem dwóch niezwykłych indywidualności: Wojciecha Bogusławskiego i Jana Nepomucena Kamińskiego, gdzie miały swe premiery sztuki Gurskiego. W drugim rozdziale, opatrzonym tytułem Dole i niedole życia małżeńskiego w komediach Walentego Gurskiego, dokonano omówień pięciu komedii: Rozwód w masce, Rycerz zakochany, czyli miłość prowadzi do odwagi i sławy, Tryumf cnoty, Areszt ślubu, Zemsta pięknej kobietki. We wszystkich utworach powtarza się element mariaży opartych na względach ekonomicznych. Wychwala w utworach szlachetność i postawy oparte na uczuciu, prawości i cnocie. Stawia pod pręgierz uległe panny, które nie potrafiły wyzwolić się spod kurateli zaborczych rodziców czy opiekunów, a także młodych filutów bałamucących naiwne szlachcianki i niewierne żony. Sztuki Gurskiego wprowadzają czytelnika w krąg rodzimej problematyki i pełnej humoru obserwacji szlacheckiej rzeczywistości, której towarzyszy tolerancyjna wyrozumiałość dla jej wad. Skonfrontowano je z twórczością innych dramatopisarzy omawianego okresu, by móc w pełni ukazać podobieństwa tematów z czołowymi twórcami i stwierdzić, iż są oryginalnymi dziełami, wpisującymi się w tradycję warszawskiej komedii obyczajowej. Przedmiotem rozważań ostatniego rozdziału, zatytułowanego Wiersze liryczne, bajki, przekłady są utwory „bukietowe”, należące do poezji imieninowej. Wyznacznikiem strukturalnym kolejnych tekstów stała się okolicznościowość, z dominującym przesłaniem panegiryzmu, z czym wiąże się stylistyka pochwalna, koncentrująca się na osobistych przymiotach adresatów, na wyeksponowaniu ich wysokiej pozycji społecznej i doniosłej roli w życiu publicznym (książę generał ziem podolskich, Michał Granowski, Aleksander Zamoyski, Piotr Krukowiecki – prezes Trybunału w Królestwach Galicji i Lodomerii). Wśród wierszy „różnych” ciekawe wydają się te, które ukazują postawę religijną poety. Osobisty ton współgra w nich z retoryczną podniosłością, emocjonalna żarliwość z kontrastowością ich zestawień. Ukazują niezwykłość relacji między człowiekiem a Istotą Nadprzyrodzoną. Posługuje się poeta różnymi argumentami uzasadniającymi fakt, że Bóg istnieje i wszędzie zaznacza swoją obecność. Niewątpliwie bajka jest gatunkiem, w którym poeta czuł się dobrze. Siedemnaście wierszy tego typu opublikował w tomie trzecim Różnych dzieł, ponad sto dwadzieścia w cyklu Nowe bajki i powieści. Są one zróżnicowane pod względem odmian gatunkowych, tonacji i stylu. Obok krótkich bajek epigramatycznych pisanych trzynastozgłoskowcem rymowanym parzyście o czterech, sześciu, ośmiu wersach, naśladujących celność bajki księcia poetów, mieszczą się dłuższe bajki narracyjne, niektóre o charakterze gawędy, stylizowane na sielankę czy poemat heroikomiczny. Nawiązując do zakorzenionej w poezji tradycji gatunku, wykazał w tej dziedzinie dużo inwencji. Niektóre motywy zapożyczył wprost od księcia poetów, w innych sam kierował się własnym poetyckim instynktem. W jego apologach odnajdziemy sformułowany lub sugerowany pouczający morał, zdarzają się i pełne gorzkiego cynizmu oraz powątpiewania w ludzi i mądry porządek świata. Ze względu na poruszane w nich problemy zostały podzielone na polityczno-patriotyczne i społecznoobyczajowe. Bajki polityczne Gurskiego stawiają go w równym rzędzie z Niemcewiczem, Krasickim, Kniaźninem czy Fredrą. Stanowią one, ze względu na swoją aktualną tematykę ważne źródło wiedzy na temat życia społecznego i politycznego epoki, w której przyszło mu tworzyć. Niezwykle ciekawie przedstawia się recepcja literatury francuskiej osiemnastego stulecia poety osiadłego na podkarpackiej prowincji i dokonana przez niego poetycka parafraza Inkasów Jeana Françoisa Marmontela. Jest to cenne świadectwo zainteresowania poety problematyką podboju Peru. W przeróbce francuskiego wzoru pokazał wysoki stopień świadomości narodowej i patriotyzm Inków, a więc te zalety, które pragnąłby widzieć u swoich rodaków, będących w niewoli swych zaborczych sąsiadów. Jak zauważyła znana badaczka1, utwory jego napisane „dobrą polszczyzną”, urozmaiconym i bogatym językiem, co dobitnie świadczy o jego kulturze literackiej i zdolnościach w tym zakresie. Z tego względu zasługuje na godne miejsce na literackim Parnasie.
Znaczenie czytania bajek dla rozwijania wrażliwości dziecka w opinii nauczycieli wychowania przedszkolnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Domagała, Maria
Wrażliwość dziecka doskonale rozwija się poprzez literaturę. Jest ona dla niego źródłem wielu wrażeń, wzruszeń, a także podstawą do nauki mowy ojczystej. Wzbogaca słownik dziecka, rozwija jego pasje i zainteresowania. W artykule podjęto próbę ukazania znaczenia czytania dzieciom bajek przez nauczycieli dla rozwijania ich wrażliwości. Świat bajkowy, to świat, który jest bliski dziecku, nie tworzy sztucznej sytuacji terapeutycznej, nie zmusza do wykonywania konkretnych zadań, jest tylko drogowskazem. Bajki, czy to te przekazywane ustnie, czy na piśmie są nadzieją dla czytelnika i pozwalają wkroczyć do lepszej, bezbolesnej rzeczywistości. Wyniki badań własnych wskazały na to, że organizowanie form działalności edukacyjnej przyczynia się do rozwijania wrażliwości na piękno, a także kształtowania odpowiednich moralnie postaw u dzieci w wieku przedszkolnym. Wykorzystując do pracy z dziećmi bajki, mamy możliwość oddziaływać nie tylko na postawę dziecka, ale również na jego nieukształtowaną jeszcze moralność czy wyobraźnię.