Przeglądanie według Temat "economy"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30

Asymetria informacji w modelu pryncypał-agent – wyniki badań eksperymentalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bernat, Tomasz; Hawran, Katarzyna; Kowalik, Joanna
The purpose of this article is to analyze the classical assumption that in the absence of sufficient information in the market transaction there is a problem of asymmetry. In addition it verified the assumption that you understand the transaction allows the Company to take further decisions – less risky. In the presented article first defines the concepts of asymmetric information and a description of the model pryncypał-agent. Then pointed out the methodology of the experiment and describes the test result. The final part of the article presents the conclusions. The study was based on economic experiment carried out on a random sample of students of third degree at the Faculty of Economics and Management in Szczecin. Results of this study demonstrated the occurrence of the phenomenon of information asymmetry. It confirmed the situation in which one party had more information than the other to a diverse range, which resulted in a favorable decision making.
Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa a rozwój gospodarki i społeczeństwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Leszczyńska, Małgorzata
Bezpieczeństwo ekonomiczne jest jednym z wymiarów bezpieczeństwa państwa i społeczeństwa. W artykule pojęcie bezpieczeństwa ekonomicznego odnoszone jest do ekonomicznych podstaw funkcjonowania państwa, gospodarki narodowej i społeczeństwa. Wybrane koncepcje bezpieczeństwa ekonomicznego pokazują główne kierunki myślenia o tym zagadnieniu w kontekście procesów rozwojowych. Celem artykułu jest wskazanie implikacji dla rozwoju społeczno-gospodarczego wynikających z zależności między bezpieczeństwem ekonomicznym państwa a jego gospodarką i dobrobytem społeczeństwa. W artykule wychodzi się z założenia, że współcześnie definicje bezpieczeństwa ekonomicznego należy odnosić do możliwości i zagrożeń dla procesów rozwojowych. W tym kontekście wyeksponowano rangę czynników wewnętrznych w zapewnieniu tego bezpieczeństwa. Interdyscyplinarny charakter bezpieczeństwa ekonomicznego powoduje, że jest ono domeną oddziaływania wielu polityk sektorowych. Zasadnicza rola przypada tu jednak polityce makroekonomicznej i jej wybranym dziedzinom, gdyż mogą one stwarzać pozytywne impulsy dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Bezpieczeństwo ekonomiczne powinno być utożsamiane nie tylko z niezakłóconym funkcjonowaniem gospodarek poprzez utrzymanie podstawowych wskaźników rozwojowych, ale i zapewnieniem równowagi społecznej. Tym samym – w takim ujęciu – łączy więc ono w sobie element ekonomiczny i socjologiczny. W artykule wskazano też na politologiczny wymiar bezpieczeństwa ekonomicznego, a uwzględniając ten szeroki kontekst odniesiono się do współczesnych, pożądanych trendów rozwojowych, a mianowicie zrównoważonego rozwoju państwa, gospodarki i społeczeństwa. W coraz większym stopniu zwraca się uwagę na możliwości rozwoju państwa poprzez tworzenie warunków do budowania jego potencjału ekonomicznego na bazie rozwoju społeczeństwa.
Budżet miasta Rzeszowa w latach 1853–1866
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Zamoyski, Grzegorz
Materiały archiwalne dotyczące budżetów rocznych gminy miasta Rzeszowa zachowały się w zespole „Akta miasta Rzeszowa”. Na ich podstawie można zbadać finansową działalność rzeszowskich władz miejskich u schyłku epoki przedautonomicznej. Warunki ich funkcjonowania w zakresie gospodarki finansowej były ograniczone często zmieniającymi się przepisami, a nadzór nad tą sferą działalności władz miejskich sprawowały urzędy państwowe – cyrkuły, a w okresie późniejszym (1855–1856) przejściowo urzędy powiatowe. Prezentowane poniżej źródło – „Pogląd na przeszły i obecny stan funduszów gminy królewskiego obwodowego Miasta Rzeszowa skreślony dla nowéj rady miejskiéj w lutym 1867 roku” ukazało się w 1867 r. w Rzeszowie w drukarni J.A. Pelara, a jego autorami było dwóch urzędników rzeszowskiego magistratu – kasjer miejski Aleksander Dreziński i sekretarz miasta Onufry Oraczewski. Znajduje się ono w rzeszowskim Archiwum Państwowym w zespole „Akta miasta Rzeszowa” pod sygn. 297. W zamyśle autorów miało pomóc nowo wybranej radzie miasta stwierdzić stan budżetu miasta i tym samym ułatwić pracę rzeszowskiemu samorządowi w związku z pierwszymi wyborami samorządowy rozpoczynającej się epoki autonomicznej. Z pewnością „Pogląd…” jest bardzo ciekawym źródłem do dziejów Rzeszowa w okresie przedautonomicznym.
Economics of moderation. Towards sustainable development
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Siuta-Tokarska, Barbara
The article describes attempts at implementation of the idea of sustainable development in the world economy of the 21st century. The presented research is theoretical. The aim of the study is to set economics of moderation as a theory in the evolution of economic thought. The problem of sustainable development in the world economy has been depicted in relation to ongoing environmental, social and economic changes, pointing to the negative effects of the implementation of the current consumption model of contemporary economies. “Economics of moderation” is a new, unique approach to the theory of economics forming some kind of theoretical basis to the practical implementation of a real development restoring the right understanding of intergenerational harmony and justice. In the research work, an analysis of the literature on the subject, both domestic and foreign, was used within the scope of research methods of social sciences in the field of analysis and criticism of literature, as well as analysis and logical construction.
Ekonomiczne podstawy geopolitycznego projektu Międzymorza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dobija, Mieczysław
Myśl ekonomiczna jest obecnie daleka od teoretycznej spójności naukowego konsensusu. Nawet podstawowy układ kategorii ekonomicznych nie jest ostatecznie wypracowany. Unia monetarna euro utworzona według teorii optymalnego obszaru walutowego napotyka trudności w integracji kolejnych państw. Ponadto w myśli geopolitycznej narasta przekonanie o nadchodzącej zmianie w kierunku wielobiegunowej organizacji współczesnego świata. Polska aktywnie działa na rzecz projektu ABC, dostrzegając historyczną szansę na urzeczywistnienie idei Międzymorza. Utworzenie w strefie Europy Środkowej trwałej organizacji geopolitycznej wymaga spójnej, pozbawionej obecnych wad teorii ekonomicznej gospodarki towarowo-pieniężnej. To jest celem i przesłaniem opracowania. W wyniku zastosowania nowej teorii ekonomicznej państwa dostrzegą znaczące korzyści z integracji, która zapewni gospodarowanie bez deficytów budżetowych i mniejszymi niż dotychczas podatkami. Istotą nowego podejścia jest sformułowanie spójnego i naukowego układu pojęć ekonomicznych jako podstawy do formułowania teorii. W wyniku osiąga się spójność triady: kapitał–praca–pieniądze i efekt samofinansowania pracy, który uwalnia gospodarki od deficytów budżetowych oraz rosnącego zadłużenia ograniczającego rozwój ekonomiczny. Inicjatywa tworzenia organizacji krajów Międzymorza należy z natury do Polski jako największego państwa regionu z odpowiednim historycznym dorobkiem. Ta inicjatywa jest oczekiwana ze strony wielu państw Europy Środkowej, a przedstawiona teoria może stanowić fundamentalny krok w kierunku budowania unii walutowej Międzymorza, a następnie dalszej integracji.
Employee compensation as a function of the sectoral structure of the economy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Szczepańska-Przekota, Anna; Hadław, Maciej; Bochenek, Magdalena; Przekota, Grzegorz
Employee compensation is the factor that determines the directions of economic development. Yet, at the same time, the structure of the economy influences employee compensation. Due to the importance of the structure of the economy, the purpose of the paper is to examine the structure factors that influence compensation in the EU Member States in the period 2013–2020. In particular, it investigates the importance of traditional and modern economic structures for employee compensation. In the paper, a multi-level analysis was applied. The research showed that the systematic transformation of the economy towards modern branches in favour of the traditional ones caused an increase of compensation. This is an alternative result in relation to some observations in the subject literature, where it is often emphasized that robotisation and AI cause an increase in unemployment and a decrease in employee compensation. On the other hand, it is impossible to completely replace the traditional sectors. Hence, the most appropriate direction seems to be a gradual increase in efficiency in underdeveloped sectors of the economy without abandoning them entirely.
Financialization of Values – An Institutional Anatomy of the Financial Crisis
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pyrkosz, Damian S.
The aim of the paper is to present the idea that values inherently affect economic outcomes, and hence can be considered a powerful economic institution. The change of values consequently imposes a shift in economic institutions. The testing ground for examination of the above thesis is the economic downturn which began in the USA in 2007 and spilled all over the global markets. Commencing with reference to authors defining institution and their role in economy and society, the article goes on to present how values were capable of bringing change to the way markets operated by means of several mechanisms of institutional change, Financialization, understood as removing all norms and constraints on what can be traded, of the world values and consequently economic (market) and political institutions (the State) was the key process that linked all these elements and adversely affected the global community. The cited instances of the decline of values that followed suit were the rise of the role of money (at the cost of values), decline of human relationships (at the expense of transactions), and disregard for cooperation (taken over by competition) as a vital element of the economic institutions.
Gospodarka i osadnictwo społeczności późnoneolitycznych i z wczesnej epoki brązu na terenie Polski południowo wschodniej i zachodniej Ukrainy
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-05-09) Głowacz, Michał
Podstawowym celem niniejszej rozprawy jest charakterystyka gospodarki jaką prowadziła społeczności kultury ceramiki s znurowej (dalej KCSZ) oraz kultury mierzanowickiej (dalej KM) na terenie Polski południowo wschodniej i zachodniej Ukrainy. W rozumieniu autora, pojęcie gospodarki pradziejowej dotyczyć ma głównie podstaw utrzymania tych społeczności. Kwestie wytwórstwa, p ozyskiwania surowców czy handlu/wymiany podjęte zostały w sposób ogólny. Obszarem wyjściowym dla tych sposób ogólny. Obszarem wyjściowym dla tych rozważani będzie tu Polska południoworozważani będzie tu Polska południowo--wschodnia, wschodnia, przez co autor rozumie południową część Kotliny przez co autor rozumie południową część Kotliny Sandomierskiej oraz wschodnią część Karpat polskich. Sandomierskiej oraz wschodnią część Karpat polskich. W raW ramach poszerzenia obszaru badań do pracy mach poszerzenia obszaru badań do pracy włączony został obszar Ukrainy zachodniej, czyli włączony został obszar Ukrainy zachodniej, czyli wysoczyzny wschodniego Przedkarpacia, Wyżyny wysoczyzny wschodniego Przedkarpacia, Wyżyny Podolskiej, Wyżyny Wołyńskiej oraz Polesia. W celu Podolskiej, Wyżyny Wołyńskiej oraz Polesia. W celu ukazania tła porównawczego, autor kilkukrotnie ukazania tła porównawczego, autor kilkukrotnie odwołuje się do danych podwołuje się do danych pochodzących głównie z ochodzących głównie z zachodniej części małopolski, a także północnej Słowacji zachodniej części małopolski, a także północnej Słowacji zachodnich Czech i wschodnich Niemiec. Zakres zachodnich Czech i wschodnich Niemiec. Zakres chronologiczny pracy obejmuje ramy ok. 2900chronologiczny pracy obejmuje ramy ok. 2900--1500 BC 1500 BC czyli okres osadnictwa wspomnianych wyżej kultur na czyli okres osadnictwa wspomnianych wyżej kultur na omawianym obszarze. omawianym obszarze. AnAnaliza zwyczajów gospodarczych ludności KCSZ aliza zwyczajów gospodarczych ludności KCSZ i KM przeprowadzona została w oparciu o dane i KM przeprowadzona została w oparciu o dane botaniczne (rozdział IV) oraz zoologiczne (rozdział V), botaniczne (rozdział IV) oraz zoologiczne (rozdział V), pochodzące z przebadanych wykopaliskowo stanowisk pochodzące z przebadanych wykopaliskowo stanowisk archeologicznych. W przypadku danych botanicznych, archeologicznych. W przypadku danych botanicznych, rozpatrzonrozpatrzone zostały przede wszystkim analizy e zostały przede wszystkim analizy diagramów palinologicznych pochodzących z torfowisk diagramów palinologicznych pochodzących z torfowisk zlokalizowanych na omawianym obszarze.zlokalizowanych na omawianym obszarze. W rozdziale IV przedstawiony został obraz szaty W rozdziale IV przedstawiony został obraz szaty roślinnej oraz jej zmian na przełomie neolitu roślinnej oraz jej zmian na przełomie neolitu schyłkowego i wczesnej epoki brązu. schyłkowego i wczesnej epoki brązu. Poruszone zostały Poruszone zostały wędrówki drzewostanów oraz zmiany taksonomiczne wędrówki drzewostanów oraz zmiany taksonomiczne zachodzące wśród roślin łąkowych. W oparciu o zachodzące wśród roślin łąkowych. W oparciu o pozyskane dane wskazano okresy wzmożonej pozyskane dane wskazano okresy wzmożonej działalności antropogenicznej, oddziaływującej działalności antropogenicznej, oddziaływującej bezpośrednio na środowisko naturalne. Dzięki analizom bezpośrednio na środowisko naturalne. Dzięki analizom ososadów pyłkowych wyodrębniono również obecność adów pyłkowych wyodrębniono również obecność roślin uprawnych, zarejestrowanych jedynie w okresie roślin uprawnych, zarejestrowanych jedynie w okresie osadnictwa KM. Rozdział traktujący o danych osadnictwa KM. Rozdział traktujący o danych botanicznych, zawierał również zestawienie dostępnych botanicznych, zawierał również zestawienie dostępnych danych antrakologicznych i karpologicznych. danych antrakologicznych i karpologicznych. Analiza szcząt Analiza szczątków zwierzęcych przeprowadzona ków zwierzęcych przeprowadzona została w oparciu o dostępne opracowania materiałów została w oparciu o dostępne opracowania materiałów kostnych z omawianego obszaru. Ze względu na stan kostnych z omawianego obszaru. Ze względu na stan badań jedyną możliwą do wykorzystania metodą w tym badań jedyną możliwą do wykorzystania metodą w tym procesie była metoda GLS (czyli Globalnej Liczby procesie była metoda GLS (czyli Globalnej Liczby Szczątków). PrzedstawioSzczątków). Przedstawiony został procentowy udział ny został procentowy udział szczątków poszczególnych gatunków na stanowiskach szczątków poszczególnych gatunków na stanowiskach KCSZ i KM. Były do szczątki bydła, świni, owcy/kozy oraz KCSZ i KM. Były do szczątki bydła, świni, owcy/kozy oraz zwierzyny dzikiej. W zestawieniu tabelarycznym zwierzyny dzikiej. W zestawieniu tabelarycznym zastosowano również kryterium podziału na narzędzia i zastosowano również kryterium podziału na narzędzia i ozdoby oraz pojedyncozdoby oraz pojedyncze kości i depozyty szkieletowe. ze kości i depozyty szkieletowe. Udział narzędzi i ozdób w grobach obu kultur Udział narzędzi i ozdób w grobach obu kultur rozpatrzony został w kontekście płci pochowanego rozpatrzony został w kontekście płci pochowanego osobnika.osobnika. Rozdziały traktujące o źródłach Rozdziały traktujące o źródłach paleobotanicznych i archeozoologicznych poprzedzone paleobotanicznych i archeozoologicznych poprzedzone zostały częścią wstępną. W rozdzialzostały częścią wstępną. W rozdziale pierwszym e pierwszym przedstawiony został zarys problemu oraz wyznaczono przedstawiony został zarys problemu oraz wyznaczono cele i zakres pracy. Następnie zrelacjonowana została cele i zakres pracy. Następnie zrelacjonowana została historia badań prowadzonych na wyznaczonym obszarze historia badań prowadzonych na wyznaczonym obszarze od końca XIX wieku do chwili obecnej, podejmowanych od końca XIX wieku do chwili obecnej, podejmowanych na stanowiskach schyłkowoneolityczna stanowiskach schyłkowoneolitycznych i we wczesnej nych i we wczesnej epoce brązu. W rozdziale trzecim przedstawiono epoce brązu. W rozdziale trzecim przedstawiono warunki środowiskowe wskazanego obszaru oraz warunki środowiskowe wskazanego obszaru oraz zagadnienia dotyczące zmian klimatycznych jakie zagadnienia dotyczące zmian klimatycznych jakie zachodziły na przestrzeni III tysiąclecia BC oraz w zachodziły na przestrzeni III tysiąclecia BC oraz w pierwszej połowie II tys. BC.pierwszej połowie II tys. BC. Mimo, iż główny Mimo, iż głównym celem pracy jest m celem pracy jest charakterystyka podstaw utrzymania, w rozdziale VI charakterystyka podstaw utrzymania, w rozdziale VI autor podejmuje analizę surowców stosowanych w autor podejmuje analizę surowców stosowanych w wytwórstwie KCSZ i KM. Omówione zostają wszystkie wytwórstwie KCSZ i KM. Omówione zostają wszystkie rodzaje skał z których społeczności te wykonywały rodzaje skał z których społeczności te wykonywały swoje narzędzia oraz wskazuje najbliższswoje narzędzia oraz wskazuje najbliższe ich e ich złoże/wychodnie. Przedstawiony zostaje również złoże/wychodnie. Przedstawiony zostaje również procentowy udział narzędzi wykonanych z procentowy udział narzędzi wykonanych z poszczególnych surowców. W rozdziale podjęta została poszczególnych surowców. W rozdziale podjęta została również kwestia wytwórstwa wyrobów z miedzi i brązu również kwestia wytwórstwa wyrobów z miedzi i brązu oraz lokacje źródeł solonośnych, niezwykle ważnych dla oraz lokacje źródeł solonośnych, niezwykle ważnych dla wędwędrownych społeczności pasterskich.rownych społeczności pasterskich. Rozdziały VII i VIII dotyczą kolejno osadnictwa i Rozdziały VII i VIII dotyczą kolejno osadnictwa i chronologii KCSZ i KM na wyznaczonym obszarze. Dane chronologii KCSZ i KM na wyznaczonym obszarze. Dane osadnicze przedstawiono z uwzględnieniem podziału na osadnicze przedstawiono z uwzględnieniem podziału na stanowiska sepulkralne i osadowe dla obu kultur. W stanowiska sepulkralne i osadowe dla obu kultur. W zestawieniach tazestawieniach tabelarycznych uwzględniona została belarycznych uwzględniona została wysokość n.p.m. oraz charakterystyka krajobrazu. wysokość n.p.m. oraz charakterystyka krajobrazu. Punkty osadnicze obu kultur przedstawione zostały na Punkty osadnicze obu kultur przedstawione zostały na trzech mapach. Dodatkowo podjęta została kwestia trzech mapach. Dodatkowo podjęta została kwestia bonitacji gleb omawianego obszaru, a ich rodzaje bonitacji gleb omawianego obszaru, a ich rodzaje przedstawiono na dwóchprzedstawiono na dwóch mapach glebowych. W mapach glebowych. W rozdziale dotyczącym chronologii zaprezentowane rozdziale dotyczącym chronologii zaprezentowane zostało zestawienie tabelaryczne wszystkich, uzyskanych zostało zestawienie tabelaryczne wszystkich, uzyskanych dotychczas oznaczeń radiowęglowych, oraz ogóle ramy dotychczas oznaczeń radiowęglowych, oraz ogóle ramy chronologiczne dla obu kultur na omawianym obszarze. chronologiczne dla obu kultur na omawianym obszarze. Wysoką wartość badawczą Wysoką wartość badawczą zawiera rozdział IX, zawiera rozdział IX, poruszający zagadnienia z zakresu bioarcheologii, która poruszający zagadnienia z zakresu bioarcheologii, która w chwili obecnej stanowi źródło szeregu metod w chwili obecnej stanowi źródło szeregu metod badawczych i jest przyszłością dla studiów nad badawczych i jest przyszłością dla studiów nad prahistorią człowieka. Głównym tematem poruszonym prahistorią człowieka. Głównym tematem poruszonym w tej części pracy są badania izotow tej części pracy są badania izotopów stabilnych pów stabilnych zawartych w kolagenie szczątków kostnych zwierząt i zawartych w kolagenie szczątków kostnych zwierząt i ludzi. Po przedstawieniu istoty tych badań, autor ludzi. Po przedstawieniu istoty tych badań, autor prezentuje zestawienie wyników uzyskanych w toku prezentuje zestawienie wyników uzyskanych w toku badań własnych. Analiza dotyczyła zawartości izotopów badań własnych. Analiza dotyczyła zawartości izotopów węgla ¹³C oraz azotu ¹⁵N w szczątkawęgla ¹³C oraz azotu ¹⁵N w szczątkach zwierzęcych ch zwierzęcych pochodzących ze stanowisk KCSZ i KM w Skołoszowie, pochodzących ze stanowisk KCSZ i KM w Skołoszowie, Zamiechowie, Szczytnej, Mirocinie i Wierszczycy. W Zamiechowie, Szczytnej, Mirocinie i Wierszczycy. W dalszej części zaprezentowane zostały dotychczas dalszej części zaprezentowane zostały dotychczas opublikowane wyniki badań izotopów stabilnych dla opublikowane wyniki badań izotopów stabilnych dla szczątków ludzkich i zwierzęcych ze stanszczątków ludzkich i zwierzęcych ze stanowisk owisk ulokowanych na omawianym obszarze oraz z zachodniej ulokowanych na omawianym obszarze oraz z zachodniej części Małopolski. Wyniki również dotyczyły zawartości części Małopolski. Wyniki również dotyczyły zawartości izotopów węgla ¹³C i azotu ¹⁵N, a także izotopów strontu izotopów węgla ¹³C i azotu ¹⁵N, a także izotopów strontu ⁸⁷⁸⁷Sr /⁸⁶Sr. Sr /⁸⁶Sr. Na ich podstawie podjęta została próba Na ich podstawie podjęta została próba scharakteryzowania diety zwierzątscharakteryzowania diety zwierząt i ludzi schyłkowego i ludzi schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu, oraz mobilności grup neolitu i wczesnej epoki brązu, oraz mobilności grup ludzkich w tym okresie. Kwestie migracji poruszone ludzkich w tym okresie. Kwestie migracji poruszone zostały również w dalszej części rozdziału, traktującej o zostały również w dalszej części rozdziału, traktującej o wynikach badań mitochondrialnego DNA.wynikach badań mitochondrialnego DNA. Rozdział X nosi charakter rozdziału Rozdział X nosi charakter rozdziału podsumowującego, w którym przedstawiona zostaje podsumowującego, w którym przedstawiona zostaje charakterystyka gospodarki ludności KCSZ i KM w Polsce charakterystyka gospodarki ludności KCSZ i KM w Polsce południowopołudniowo--wschodniej i na zachodniej Ukrainie, w wschodniej i na zachodniej Ukrainie, w oparciu o dane zaprezentowane we wcześniejszych oparciu o dane zaprezentowane we wcześniejszych częściach pracy. W niniejszym podsumowaniu autor częściach pracy. W niniejszym podsumowaniu autor potwipotwierdza, funkcjonujące w literaturze poglądy na erdza, funkcjonujące w literaturze poglądy na temat pasterskiego trybu hodowlanego w KCSZ oraz temat pasterskiego trybu hodowlanego w KCSZ oraz trybu rolnotrybu rolno--hodowlanego w KM, przy czym nie jest hodowlanego w KM, przy czym nie jest możliwe na chwilę obecną szczegółowe sprecyzowanie możliwe na chwilę obecną szczegółowe sprecyzowanie rodzaju hodowli w okresie rozwoju KCSZ oraz stosunku rodzaju hodowli w okresie rozwoju KCSZ oraz stosunku rolnictwrolnictwa do hodowli w KM. W rozprawie wykazane są a do hodowli w KM. W rozprawie wykazane są również znaczne trudności w szczegółowej również znaczne trudności w szczegółowej charakterystyce tych profili, uwzględniając także zmiany charakterystyce tych profili, uwzględniając także zmiany w toku rozwoju obu kultur, oraz różnice wynikające z w toku rozwoju obu kultur, oraz różnice wynikające z geografii środowiska. Według autora, całkowite geografii środowiska. Według autora, całkowite wykluczenie osiwykluczenie osiadłego trybu życia oraz zajęć rolniczych, adłego trybu życia oraz zajęć rolniczych, w całym okresie rozwoju KCSZ nie jest słusznym w całym okresie rozwoju KCSZ nie jest słusznym założeniem, co zresztą częściowo potwierdzają wyniki założeniem, co zresztą częściowo potwierdzają wyniki badań izotopowych. Kwestię charakterystyki podstaw badań izotopowych. Kwestię charakterystyki podstaw utrzymania obu społeczności, uznaje za nie możliwą do utrzymania obu społeczności, uznaje za nie możliwą do wykonaniawykonania na chwilę obecną. W celu prowadzenia na chwilę obecną. W celu prowadzenia dalszych rozważań konieczne jest poszerzenie bazy dalszych rozważań konieczne jest poszerzenie bazy źródłowej, głównie o wyniki analiz osteologicznych źródłowej, głównie o wyniki analiz osteologicznych przeprowadzonych na szczątkach zwierzęcych oraz przeprowadzonych na szczątkach zwierzęcych oraz danych izotopowych pozyskanych ze szczątków zarówno danych izotopowych pozyskanych ze szczątków zarówno zwierzęcych jak izwierzęcych jak i ludzkich. W rozdziale ludzkich. W rozdziale podsumowującym autor podejmuje również wywód podsumowującym autor podejmuje również wywód dotyczący struktury społecznej oraz wskazuje na dotyczący struktury społecznej oraz wskazuje na konieczność podjęcia tych rozważań, poruszając kwestie konieczność podjęcia tych rozważań, poruszając kwestie podstaw utrzymania.podstaw utrzymania. Kolejny rozdział stanowi katalog stanowisk, z których materiały stanowiły podstawę niniejszej rozprawy. Zawarte zostały w nim przebadane wykopaliskowo i opracowane stanowiska KCSZ i KM. Katalog podzielony został na cztery części a mianowicie: stanowiska KCSZ w Polsce południowo-wschodniej, stanowiska KCSZ na zachodniej Ukrainie, stanowiska KM w Polsce południowo-wschodniej i stanowiska KM na zachodniej Ukrainie. W ostatnim rozdziale przedstawione zostało zestawienie źródeł wykorzystanych przez autora.
Gospodarka zaczyna się w rodzinie – kondycja rodziny a rozwój społeczno-gospodarczy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Michalski, Michał A.
Celem rozważań podjętych w artykule jest ukazanie powiązań oraz przedstawienie badań, które potwierdzają zasadniczy wpływ rodziny na system gospodarczy. Rodzina jest tu rozumiana jako podstawowa instytucja i grupa zarazem, która gwarantuje realizację wielowymiarowego procesu reprodukcji społecznej – począwszy od jej wymiaru demograficznego, przez socjalizacyjny, aż po ekonomiczny. Z tego względu, system gospodarczy – choć często w ekonomii postrzegany jako sfera odrębna od rodziny i prowadzonego przez nią gospodarstwa domowego – de facto istnieje, funkcjonuje i może rozwijać się tylko wówczas, gdy rodziny w obrębie społeczeństwa podejmują i realizują wspomniane wcześniej role. Od tego, z kolei, w jaki sposób to czynią, zależy czy uczestnikami systemu gospodarczego stanie się po pierwsze, odpowiednia (i wystarczająca) liczba przedsiębiorców, pracowników i konsumentów, którzy – po drugie – będą odpowiednio wyposażeni w umiejętności społeczne (miękkie) oraz wiedzę. Zgromadzone w artykule wyniki badań wskazują wyraźnie, że występujące i postępujące, szczególnie w obrębie cywilizacji zachodniej, procesy dekompozycji małżeństwa i rodziny istotnie oddziałują na kondycję gospodarki. Okazuje się bowiem, że z jednej strony rosnący odsetek rozwodów i związany z tym zjawiskiem rozpad rodzin, a z drugiej malejąca liczba małżeństw, wzrost liczby przypadków kohabitacji oraz urodzeń pozamałżeńskich mają istotny wpływ na jakość socjalizacji dzieci i młodzieży. Okazuje się bowiem, jak wskazują m.in. badania Jamesa J. Heckmana, że najbardziej efektywnym pod względem rozwoju umiejętności miękkich (non-cognitive skills) oraz osiągnieć edukacyjnych środowiskiem jest trwała i pełna rodzina. Rekomendacje i wnioski zawarte w artykule zwracają uwagę na znaczenie świadomości powyżej ukazanych zależności nie tylko dla polityki społecznej (i rodzinnej w jej obrębie), ale także dla tworzenia i realizowania polityki gospodarczej.
Integrating Culture into (Sustainable) Development – Values, Implications and Dilemmas
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Pyrkosz, Damian S.
The paper deals with the issue of the role of culture as an element of the sustainable development paradigm. However culture as an element of economic analysis of development had been underestimated for a long time, the rise of the paradigm of sustainable development made a window of opportunity for culture in this context. As the shift from the industrial to sustainable model necessitated change of the values pursued, culture has made its way to the development policy due to its integrative approach to economic, social and natural systems. In this context the paper aims to firstly present a brief outline of the landmarks in economic writings and the authors that drew attention to the value of cultural aspects in economic analysis. Then it goes on to identify characteristics of sustainable development that made it possible to naturally fit cultural considerations into the paradigm framework. Finally, the paper identifies a set of traits for culturally sustainable development and supports them with examples verifying the role of culture in economic development with a special focus to the European Union countries. The paper concludes with a critical account of features that make it difficult to include culture into the development analysis that have its roots either in the history of economic thought, cultural or psychological considerations.
L’influence des petites et moyennes entreprises au développement économique de la République Démocratique du Congo
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kamba-Kibatshi, Marcel
Depuis de décenies, la République démocratique du Congo (RDC), dans son processus de développement très souvent favorisait l’entreprise publique c’est-à-dire de l’Etat au détriment de l’entreprise privée. C’est seulement plus tard et cela vers la fin des années 90 du Vingtième siècle qu’au regard des contre performances enregistrées par les entreprises de l’Etat, le pouvoir public a accordé un intérêt à la promotion de l’initiative privée particulièrement des petites et moyennes entreprises (PME), en les accordant des diminutions douanières et fiscales pour leur apparition. Le développement économique des pays en voie de développement comme la République démocratique du Congo nécessite la présence de plusieurs PME et PMI à cause des avantages économiques et sociaux qu’elles présentent notamment: la création d’emplois, la réduction de la pauvreté, la mise en valeur des matières premières locales, l’assurance de l’autosuffisance alimentaire, etc. Alors depuis quelques années des nombreux pays prennent de plus en plus conscience de l’importance décisive des PME sur le développement et la diversification de la production industrielle ainsi que la réalisation des objectifs fondamentaux de développement. A l’avènement vers la fin des années quatre-vingt-dix (XXème siècle) du processus de démocratisation de la République démocratique du Congo, nous avons assisté malheureusement aux pillages qui ont causé la destruction de l’outil économique du pays, en accentuant ainsi le chômage qui était déjà à un niveau inquiétant et réduisant davantage le pouvoir d’achat de la population. Ce dernier temps, nous assistons à un phénomène nettement contradictoire qui est celui de l’apparition des petites et moyennes entreprises (PME)/ petites et moyennes industries (PMI) à travers toute l’entendue du territoire du pays et cela pourrait s’expliquer par le souci de la population qui voit s’amenuiser son pouvoir d’achat avec la disparation des emplois, de créer un moyen de substitution pour sa survie.
La demande de monnaie en République Démocratique du Congo dans les années 2004–2012
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kamba-Kibatshi, Marcel
Un pays qui ne contrôle pas sa monnaie et son système financier, ne contrôle pas son économie et en conséquence sa sécurité économique. La monnaie est un outil important pour la gestion macroéconomique d’un pays. Une politique monétaire crédible ne sera menée au Congo que quand d'une part il ne sera pas rétabli la confiance au gouvernement sur toute l’étendue du pays c’est-àdire sa gouvernance ne sera pas reconnue, d'autre part le franc congolais n’aura pas été reconnue dans l'économie nationale comme une monnaie crédible et légitime dans tout le pays en conformité avec la Constitution actuelle du pays. Pour le réaliser qu'il faudra penser à faire des réformes dans tous les secteurs économiques du pays. La monnaie est le signe le plus visible de la performance économique d'un pays. Malheureusement, la République Démocratique du Congo depuis ces dernières décennies, a connu une expérience inflationniste sans précédent. Dans les 15 dernières années, le taux d'inflation en RDC est élevé à 104% par an, ce qui a entraîné la perte de crédibilité monétaire dans le pays. Le taux de change mis en place ou introduit en 1998 montre que 1 franc congolais par rapport au dollar américain était de 1 franc congolais, ie. 100 CDF = 0,3333 USD, ce qui signifiait que quant quelqu’un voulait acheter 1 dollar américain, il devrait payer 3 francs congolais, mais maintenant la monnaie congolaise est devenu sans valeur parce que maintenant pour 1 dollar américain vous devez payer 940 francs congolais. L’évaluation que l’on a fait pendant ces quinze dernières années est un constat d’échec car le franc d’aujourd’hui ne vaut plus rien par rapport à celui que le pays avait introduit en juin 1998. Dans ce cas la réforme monétaire était indispensable pour marquer le grand changement dans la gestion du secteur public et inspirer ainsi la confiance dans l’avenir du pays.
Man and Relationships in Economy – the Sustainable Development Perspective
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Pyrkosz, Damian S.
The paper deals with the idea of human relationships in the context of economic development and particularly its importance for the idea of sustainable development. The very issue that relationships determine the outcomes of economy is not new. Beginning with the Founding Father of classical economics, Adam Smith who emphasized the idea that people act differently in market and nonmarket – for example family – situations to maximize their benefits. One of the most significant emphasis on the value of relationships for economic development was made by Karl Polanyi in its social embeddedness of economic systems. Today the value of relationship is gaining recognition in economics and has led to emergence of the relationships economy. Yet the most important long-term consequence of relationships is that they have become to be recognized as another critical economic and social resource and as such play a critical role in gaining competitive advantage. In this way relationships can be of critical importance not only for sustainable development but also as a measure protecting against the odds of economic downturns since they are frequently rooted in the decline of values and human relationships.
Niemiecka polityka gospodarcza wobec ziemiaństwa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Gapys, Jerzy
Niemiecka polityka gospodarcza wobec ziemiaństwa nastawiona była na szybki wzrost produkcji rolnej, choć obecne w niej też były długofalowe akcenty, które miały przygotować grunt pod kolonizację niemiecką. Służyła temu polityka preferencji podatkowych, finansowych i eksploatacyjnych. Ziemiaństwo wobec nacisków niemieckich i chęci poprawy swej sytuacji ekonomicznej stało się ich odbiorcą. Na teren GG sprowadzono dziesiątki tysięcy maszyn i narzędzi rolniczych, wydajnych odmian roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych. Nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów, tj. radykalnego wzrostu produkcji rolnej. Nadzór nad wykonaniem preferencyjnej polityki rolnej pełnił silnie rozbudowany niemiecki aparat rolny. Jego głównym zadaniem było przechwycenie produkcji rolnej na potrzeby niemieckie. Nadmierna eksploatacja polskiego rolnictwa po 1942 r. przyczyniła się do wzrostu oporu polskiego ziemianina i chłopa. Opór zwalczano za pomocą szerokiego wachlarza represji i szykan (m.in. chłosta, grzywny, konfiskata mienia, wywózki do obozów).
O humanizację myśli ekonomicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Rzepka, Katarzyna; Czerny, Janusz
Autorzy w artykule wysuwają postulat humanizacji ekonomii jako wyraz ekspozycji aspektu podmiotowości. W tym celu przywołują koncepcje etyczne Kotarbińskiego oraz Bańki, którzy wskazują na metodologię postępowania badawczego i to bez względu na profil problematyki badawczej. Ideowo domagają się, aby obok wskaźników i parametryzacji wyeksponowany był podmiot ludzki, który jest twórcą sukcesów gospodarczych. Dla tych celów autorzy posługują się modelem eutyfronicznym, który daje wskazania dla równowagi między światem techniki a światem ludzkim. Wynika to z imperatywu zachowania równowagi między światem techne a światem ludzkim. Autorzy artykułu są przekonani, że wskazana metoda eutyfroniczna prowadzi w sposób nieuchronny do uzyskania takiej równowagi, a jednocześnie stanowi sferę buforową między techniką a humanizmem. Aktualnie postulat ten jest mało akceptowalny, zwłaszcza wśród autorów problematyki ekonomicznej, gospodarczej i politycznej. Artykuł niniejszy zgłasza taki postulat finalnie eksponujący podmiotowy charakter zjawisk ekonomicznych, bowiem większość tekstów o tematyce gospodarczej uwypukla parametryzację, przy której podmiot ludzki jest często ukryty. Jest to główna idea i przesłanie niniejszego szkicu.
Opinie węgierskich intelektualistów na temat Galicji 1867–1918
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Tefner, Zoltán
W XIX w. między Galicją a Królestwem Węgier rozwinęły się ożywione stosunki handlowe i polityczne. Relacje te wyznaczyły sposób myślenia i działania węgierskich intelektualistów. W opracowaniu zaprezentowano opinię wybranych węgierskich przedstawicieli polityków, literatów/dziennikarzy oraz intelektualistów branży technicznej na temat Galicji. Najczęściej dostrzeganym przez nich problemem było jej peryferyjne położenie, marginalizujące znaczenie tej prowincji w monarchii austro-węgierskiej.
Polska gospodarka na kwarantannie – analiza wskaźników ekonomicznych, społecznych oraz rozwiązań formalnoprawnych dotyczących przeciwdziałania koronawirusowi COVID-19
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Staniszewski, Robert
On 11th March 2020, the World Health Organization (WHO) announced the COVID-19 pandemic, i.e., SARS-CoV-2 coronavirus disease. A few days later, an epidemic emergency was announced in Poland. From the very beginning, it was obvious that the pandemic, apart from the strictly health dimension, would affect a number of aspects of the state's functioning, including the key one – its economy. The purpose of the article is to provide a multidimensional analysis of the impact of the pandemic on the state’s financial status, in particular in relation to the most fundamental economic and social indicators as well as formal and legal solutions, including so-called “anti-crisis shields” (1.0 – 4.0). Finally, analysis of the social perception of the phenomenon (public opinion) in relation to two groups, i.e., entrepreneurs and the general public, also constitutes one of the key elements of the present study.
Rola wojskowych w budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Jabłonowski, Marek; Jakubowski, Wojciech
Centralny Okręg Przemysłowy, unikalny program gospodarczo-wojskowy w Europie Środkowo-Wschodniej realizowany w latach 1936–1939, stanowił istotne osiągnięcie Polski doby Drugiej Rzeczypospolitej. Decyzja o jego budowie wynikała z konieczności wzmocnienia potencjału wojenno-ekonomicznego państwa wobec wzrastającego napięcia w stosunkach międzynarodowych i zagrożenia ze strony sąsiadów i potencjalnych przeciwników Polski, a także zapewnienia armii nowoczesnego uzbrojenia i wyposażenia. W realizacji programu jedną z zasadniczych ról odegrały instytucje wojskowe.
Solidarność międzypokoleniowa z perspektywy ekonomii i polityki społecznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Czapiewska, Gabriela
Problematyką artykułu jest międzypokoleniowa solidarność, którą socjologowie zawsze uważali za istotę życia wspólnotowego, a która stała się obecnie pilnym problemem dla społeczeństwa i wyzwaniem dla władz. Celem opracowania jest egzemplifikacja pojęcia solidarności międzypokoleniowej, jako idei wieloznacznej, uwypuklając rozumienie pojęć solidarności i pokolenia. Odniesiono się do relacji międzypokoleniowych (więzi, kontrakty między różnymi generacjami). W kontekście podjętej problematyki zaprezentowano istotę solidarności międzypokoleniowej, nawiązując do wyłaniających się na początku XXI wieku wyzwań dla ekonomii i polityki społecznej, związanych z procesem starzenia się ludności. Do realizacji niniejszego celu pracy posłużyła kwerenda literatury krajowej i zagranicznej z zakresu prezentowanej tematyki badawczej. Solidarność międzypokoleniowa jest pojęciem interdyscyplinarnym, zaangażowanym definicyjnie w takie obszary życia społecznego, jak: ekonomia, kultura, polityka i edukacja. Z punktu widzenia ekonomii i polityki społecznej to, co łączy pokolenia, analizowane jest głównie w kategorii solidarności międzypokoleniowej. Stała się ona przedmiotem debat, raportów, strategii i analiz, co związane jest z procesem globalizacji, niekorzystnymi dla funkcjonowania systemów emerytalnych prognozami demograficznymi, przemianami w stosunkach międzypokoleniowych, trudną sytuacją społeczną osób starszych, a także redystrybucją zasobów materialnych. Solidarność międzypokoleniowa (kohezja społeczna między generacjami) będzie się rozwijała wówczas, gdy będziemy stwarzać okazje do międzypokoleniowych spotkań. Niezależnie od sposobu definiowania czy poziomu analizy, kwestia solidarności międzypokoleniowej musi być uwzględniana przy strategicznym myśleniu o przyszłości, bazującym na wiedzy o występującym typie solidarności pokoleniowej oraz na przekonaniu o konieczności dostosowania kontraktu intergeneracyjnego do zmieniających się warunków demograficznych, ekonomicznych i kulturowych.
Społeczne i ekonomiczne skutki wojny w Ukrainie. Casus Ukrainy i Federacji Rosyjskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Walkowski, Maciej
Wojna w Ukrainie stanowi przedmiot wielu analiz i komentarzy, najczęściej skupiających się na jej militarnym i geopolitycznym wymiarze. W mniejszym stopniu uwagę przykuwa jej kontekst ekonomiczny, społeczny i finansowy. Prezentowany artykuł stanowi część rozważań autorskich poświęconych przyczynom i skutkom wojny w odniesieniu do ww. aspektów i wymiaru regionalnego, a konkretnie państw bezpośrednio w niej uczestniczących: Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. Uzasadnienie wyboru ww. państw wydaje się logiczne i wynika z potrzeby skupienia się na głównych „aktorach” działań wojennych, w których konkretna rzeczywistość ekonomiczna spowodowana wojną może wymuszać zmiany społeczne i polityczne, skutkujące przerwaniem lub nasileniem działań na froncie. Takie ujęcie problemu wnosi w opinii autora wartość dodaną dla podjętej problematyki. Celem badawczym prezentowanej analizy jest wskazanie konkretnych skutków makroekonomicznych i społecznych wojny w wymienionych gospodarkach i społeczeństwach, z próbą udzielenia odpowiedzi na kluczowe pytania: która z analizowanych gospodarek i dlaczego ucierpiała w wyniku wojny i jej konsekwencji najbardziej? oraz jakie są przejawy kryzysu wywołanego wojną i dalsze perspektywy rozwoju sytuacji społecznej i ekonomicznej w analizowanych państwach? W trakcie prowadzonych badań posłużono się metodą analizy przyczynowo-skutkowej oraz instytucjonalno-prawnej. Wykorzystano też elementy metody decyzyjnej, komparatystycznej oraz badań statystycznych. Przy tworzeniu konkluzji i rekomendacji zawartych w zakończeniu korzystano z metody eksploracyjnej, łączącej w sobie wnioskowanie prognostyczne z badaniami teraźniejszości.