Przeglądanie według Temat "demography"

Aktualnie wyświetlane 1 - 4 z 4

Ludność powiatu bialskiego w latach międzywojennych – wybrane aspekty analizy demograficznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Madej, Anna
Powiat bialski w okresie międzywojennym znalazł się niemalże w centrum II Rzeczypospolitej. Jego peryferyjne położenie w stosunku do innych powiatów województw centralnych spowodowało jednak, że szereg wydarzeń i procesów, które zachodziły w tym czasie, miało na jego terenie nieco inny przebieg. W artykule podjęto próbę przedstawienia wybranych aspektów struktury demograficznej, aby skonfrontować, czy również na tym polu powiat bialski odbiega od obszarów z nim sąsiadujących. Poza określeniem liczebności populacji powiatu przeprowadzono analizę jej struktury wiekowej, podziału względem płci, poziomu urbanizacji oraz struktury zatrudnienia. Szczególnie wartościowe informacje uzyskano poprzez konfrontacje danych ze spisów powszechnych z 1921 r. i 1931 r. w zakresie zmian zachodzących wśród pracujących w podstawowych działach gospodarki. Istotne znaczenie miało także określenie liczebności mieszkańców miast, co jest jednym z wyznaczników poziomu nowoczesności społeczeństwa. Przedstawienie wzrostu liczby ludności powiatu oraz jej charakterystyka pod względem wieku i płci dostarczyły informacji o potencjale demograficznym wspomnianego obszaru. Ich analiza potwierdza nieco odmienny charakter powiatu bialskiego. Informacje mogą zostać wykorzystane do dalszych badań nad dziejami powiatu.
Sytuacja demograficzna Polski implikacją dla zintegrowanego rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Tkach, Anatoliy; Pliszka, Tadeusz
Celem badawczym artykułu jest ukazanie sytuacji demograficznej na tle kondycji gospodarki polskiej. Okazuje się, że Polska w świetle przytoczonych danych, które zawarto w wielu tabelach, znajduje się w silnym kryzysie gospodarczym i demograficznym. Wydajność pracy plasuje się znacznie poniżej przeciętnej UE. Kolejny czynnik niekorzystny dla gospodarki to wysokie bezrobocie, jedno z najwyższych w Unii Europejskiej. Bezrobocie utrzymuje się już ponad 10 lat i nie widać oznak dla jego znaczącego ograniczenia. Dalszy niekorzystny czynnik to wysoki poziom emigracji czasowej, ale też emigracji na pobyt stały – zwłaszcza młodzieży. Niska kultura rolna, niekorzystnie rysująca się struktura wiekowa ludności, wydłużenie wieku przejścia na emeryturę do pełnych 67 lat dla kobiet i mężczyzn, przy jednocześnie chronicznym braku miejsc pracy i to dla ludzi młodych (absolwentów szkół średnich i wyższych). Wysokie ujemne saldo funduszu emerytalnego stwarzające zagrożenie dla wypłaty emerytur. Ogólnie bardzo niskie przeciętne płace i niekorzystna z punktu widzenia przyszłości struktura wiekowa ludności. Ponad 8 lat krótsze przeciętnie życie Polaka od przeciętnie najdłużej żyjących w Andorze – to elementy, na podstawie których wnioskuje się o kondycji i potencjale społeczno-gospodarczym naszego państwa. Dotychczasowe działania naszego państwa w zasadzie ograniczają się do zabiegów biurokratycznych i marketingowych. W Polsce nie zauważa się produkcji czy usług, które można by uznać za naszą specjalność. Analizując wartość dodaną brutto dla poszczególnych sektorów gospodarki zauważa się wysoki udział usług – ok. 64,3%, przemysłu – 23,7% i budownictwa – 8,2%, co jest zgodne z trendami światowymi, natomiast czy jest to dobre dla naszego poziomu rozwoju, to pozostaje pytaniem otwartym. Wniosek końcowy: Polska będąc w kryzysie musi podjąć działania zmierzające do wyeliminowania negatywnych zjawisk, które winny równomiernie obciążyć mieszkańców i stworzyć zachęty wśród młodzieży do pozostawania w kraju.
The First Demographic Transition in Galicia as an element of modernization – Rzeszów against the background of the largest cities in Galicia: Lviv and Kraków
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Rejman, Sabina
The article concerns selected aspects of the modernization of Galician society as illustrated by demographic changes in Rzeszów in the 19th century. The subject of the study is the first demographic transition consisting in the reduction of the value of the birth and death rates. In the case of smaller cities, such as Rzeszów, the use of nineteenth-century statistical data raises doubts among historians. The re-analysis, taking into account the current state of research, provides the premises for the conclusion that in Rzeszów at the turn of the 19th and 20th centuries the symptoms of the first demographic transition were noticeable.
Wpływ przemian kapitalistycznych na strukturę społeczną mieszkańców Pińczowa w latach 1870–1939
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Staszewska, Justyna
Rozpatrując transformację społeczno-zawodową mieszkańców Pińczowa, która dokonywała się w latach 1870–1939 pod wpływem przemian kapitalistycznych, należy zwrócić uwagę na intensyfikację bodźców polityczno-gospodarczych. Momentem przełomowym było zapoczątkowanie w 1864 r. procesu uwłaszczania chłopów, co wiązało się z zerwaniem z dotychczasowym ładem społecznym. Uwolnienie miast spod zarządu właścicieli i przekazanie ich w ręce władzy municypalnej zakończyło ekonomiczne uzależnienie od szlachty (późniejszego ziemiaństwa). Pozostałości gospodarki feudalnej ustąpiły nowym zasadom – kapitalistycznym. Przykład Pińczowa to obraz tworzenia się społeczeństwa kapitalistycznego w realiach drobnomieszczańskich. Ewoluowała przede wszystkim liczba ludności, której wahania wiązały się z kryzysami wojennym (I wojna światowa) oraz ekonomicznymi (m.in. wielki kryzys gospodarczy, klęski nieurodzaju). Na skutek tych zawirowań zmieniał się również profil demograficzny mieszkańców Pińczowa. Jego społeczność z dynamicznie rozwijającej się w XIX w. przekształciła się w starzejącą w okresie międzywojennym. Kapitalizm był jednak najbardziej widoczny w strukturze zawodowej mieszczan. Zanikały warstwy oraz zawody, które nie nadążały za postępem gospodarczym. Masowa, fabryczna produkcja tanich wyrobów i ich wprowadzenie na rynek regionalny zagrażały miejscowemu rękodzielnictwu. W administracyjno-usługowym Pińczowie dominowała grupa urzędników, kupców oraz rzemieślników, którzy w zmieniających się realiach ekonomicznych byli zmuszeni dostosowywać wiedzę, umiejętności, asortyment do potrzeb lokalnej społeczności. Dyktat tradycji w cechach rzemieślniczych zaczął ustępować kalkulacji ekonomicznej, która wymagała szybkiego kształcenia specjalistów.