Przeglądanie według Temat "constitution"

Aktualnie wyświetlane 1 - 13 z 13

“Climates” of constitutional amendments
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Krajewski, Piotr
The aim of this paper is to present the impact of metaphorical “climates” on understanding and modifying the content of the constitution, which has its source in natural phenomena and social and political events around the world which shape the new thinking and sometimes result in altering the text and/or interpreting the fundamental laws. Although it emphasises their importance as acts that guarantee stability, it also shows that one must think of the future and take actions where a change is necessary. Some examples from EU countries may prove helpful in this regard. Usually these are very complex situations, requiring the involvement of all spheres of life and the functioning of state institutions and bodies. The unsatisfactory pace of changes results from caution and the need for forward thinking.
DYSKUSYJNA RÓWNOŚĆ W WYBORACH DO ORGANÓW STANOWIĄCYCH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
(2014-06-20) Janowski, Mieczysław
W niniejszej dyskusji chciałbym zwróci uwagę na jedną z podstawowych zasad konstytucyjnych, tj. zasadę równości, która, według mnie, jest nieprzestrzegana przy wyborach do organów uchwałodawczych jednostek samorządu terytorialnego. Według mnie, wybory do rad gmin będą-cych miastami na prawach powiatu oraz rad powiatów i sejmików województw, ze względu na sposób przeliczania głosów na mandaty, nie spełniają kryterium równości. Ponieważ następuje przeliczenie oddanych głosów na okręgi wyborcze, a nie poszczególne organy samorządu teryto-rialnego. Dążenie do pełnego respektowania konstytucyjnej zasady równości obywateli powinno, w moim przekonaniu, doprowadzić do niezbędnych zmian w ordynacji wyborczej, czyli potrakto-wanie całej jednostki samorządu terytorialnego jako rzeczywiście jednego organu, do którego dokonuje się wyborów, oraz zmiany podziału mandatów pomiędzy uprawnione komitety wyborcze według zasad obowiązujących przy wyborach do Parlamentu Europejskiego. In this discussion I’d like to draw attention to one of the basic constitutional principles, i.e. the principle of equality which, in my opinion, is not observed in elections to legislative bodies of local government unit. As far as I am concerned the elections to district councils being the cities with district (poviat?) rights and district (poviat) councils and regional parliaments due to the method of counting the votes to seats do not meet the criterion of equality because there is the counting of the votes cast to constituencies and not to individual local government authorities. Striving after full respecting of the constitutional principle of citizens’ equality should, in my opinion, lead to necessary changes in the electoral system, that is, treating the whole local govern-ment unit as really one body to which there are elections and the change of distribution of seats between the eligible electoral committees according to the rules binding in the elections to the European Parliament.
Institution of the plenipotentiary ombudsman for human rights in Tajikistan in the normative and practical dimension
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Szukalski, Jerzy
The office of the Plenipotentiary Ombudsman for Human Rights was established in Tajikistan on the basis of a relevant bill adopted on March 20, 2008. Statutory regulations normalize every important issue concerning the organization and modes of operation of the ombudsman. Fundamentally they generally meet the standards of analogous acts in force in democratic states. In the normative dimension, one can only object to the method of selecting the Ombudsman, dependent on the President of Tajikistan, which, in turn, questions his independence from the presidential center of power. On the other hand, in the practical dimension, within the reality of the authoritarian system functioning in Tajikistan, the Ombudsman's institution is a façade and is not able to fulfill the functions for which it was appointed. This is evidenced by the Ombudsman's reports, clearly lacking cases relating to first-generation human rights.
Konstytucyjna zasada pomocniczości a świadcząca rola samorządu gminnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Jaworski, Bogdan
W opracowaniu badania zostały skoncentrowane na opisie i analizach odnoszących się do wybranych zasad ustrojowych, z położeniem szczególnego akcentu na pomocniczość. Kolejnym wątkiem rozważań jest zwrócenie uwagi na najważniejsze aspekty funkcjonowania samorządu gminnego jako administracji świadczącej. Celem badań jest podjęcie próby powiązania zasady pomocniczości z funkcją świadczącą samorządu gminnego. W konsekwencji przystępując do badań postawiono hipotezę badawczą, która zakłada, że podstawą działalności świadczącej samorządu gminnego jest konstytucyjna zasada pomocniczości. Przeprowadzone analizy pozwoliły na potwierdzenie postawionej tezy oraz przedstawienie wniosku de lege ferenda o potrzebie ujęcia zasady subsydiarności w tzw. ustawach samorządowych. Przedmiotem badań prowadzonych w oparciu o zasadę prawno-dogmatyczną oraz analityczną jest samorząd gminny jako administracja świadcząca.
Kształtowanie się notariatu na ziemiach polskich od X do XVIII wieku. Zarys problematyki historycznej i prawnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Chłopecki, Tomasz
W artykule przedstawiono sposób kształtowania się instytucji notariatu i pozycji notariusza na ziemiach polskich od X do XVIII w. Przedstawiony w opracowaniu zarys problematyki historycznej i prawnej wskazuje na rozwój tej instytucji w omawianym okresie oraz na jej dwutorowość – rozwój notariatu kościelnego oraz prywatnego. Rozwiązania wprowadzone w notariacie na ziemiach polskich opierały się również na nowoczesnych rozwiązaniach włoskich, francuskich czy niemieckich, co bez wątpienia było jednym z powodów sięgania do nich po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Problematyka samorządu w wybranych konstytucjach państw europejskich w okresie międzywojennym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Radomski, Grzegorz
Celem artykułu jest analiza przepisów konstytucyjnych z okresu międzywojennego odnoszących się do samorządu, a przede wszystkim samorządu terytorialnego. Założono, że samorząd, uzyskując status wartości regulowanej w ustawie zasadniczej, stawał się potrzebnym, a zarazem niezbywalnym elementem władzy. Uwzględnienie instytucji samorządu w konstytucji mogło świadczyć o uznaniu jego doniosłości w budowie państwa. Badaniom poddano konstytucje nowo powstałych państw oraz w mniejszym zakresie ustawy zasadnicze powstałe przed 1914 rokiem. Ukazano także inspiracje ustaw zasadniczych. Dokonano porównania polskich zapisów z rozwiązaniami przyjętymi w konstytucjach innych państw. Istotna była odpowiedź na pytanie, czy tradycje samorządności wpływały na przyjęte uregulowania. Do realizacji celu wykorzystano zarówno analizę instytucjonalno-prawną, jak i komparatystykę. Główna teza artykułu zawiera się w stwierdzeniu, iż rola samorządu w państwie, a także obecność zapisów odnoszących się do samorządu była zgodna ze ścieżką przekształceń ustrojowych. Demokratyzacja zwykle sprzyjała uwzględnieniu samorządu w systemie aksjologicznym określonym w konstytucji, natomiast w państwach autorytarnych ograniczono rolę samorządu. Przedstawioną tezę należy opatrzyć jednym zastrzeżeniem. Regulacje konstytucyjne miały różnorodny charakter i nie zawsze mniejsza ilość przepisów dotyczących samorządu oznaczała deprecjację znaczenia tej instytucji w państwie.
Rechtsstaat and it’s legal order according to Robert von Mohl
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Lesiński, Paweł
Presented article is an attempt to analyze Robert von Mohl’s views regarding the formal dimension of his rule of law idea (Rechtsstaat). In the first part, the article analyzes relations between the written law and customary law in the thought of discussed German scholar. Next it discusses the notion of constitution in state, also when it comes to its definitions. The article is finished by the issues of an act and an ordinance in von Mohl’s thought. Firstly it discusses the very notions of these normative acts. Secondly it analyzes the features that, according to von Mohl, should be fulfilled by them. Presented article proves not only the cohesion of von Mohl’s view in terms of rule of law’s formal dimension. It also proves that his views reflect the aspirations of German 19th century bourgeoisie. However, the article emphasize that von Mohl didn’t fully solve certain problems i.e. mutual relations between written and customary law.
Schematy podatkowe a tajemnica zawodowa wybranych zawodów zaufania publicznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Skwirowska, Justyna
Instytucja schematów podatkowych została wprowadzona do polskiej Ordynacji podatkowej w 2019 r. Jest ona skutkiem implementacji dyrektywy Rady 2018/822. Polskie przepisy budzą bardzo wiele wątpliwości. Jedną z nich jest możliwość naruszenia przez nie tajemnicy zawodowej profesjonalnych pełnomocników, takich jak doradcy podatkowi, adwokaci czy radcy prawni. Podmioty te najczęściej spełniają definicję promotora w rozumieniu tych norm prawnych, który ma obowiązek raportowania schematu do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w niektórych przypadkach nawet bez uzyskania zgody ich klienta. Niniejsze opracowanie ma na celu wykazanie, że takie rozwiązania prawne mogą być niezgodne z art. 17 Konstytucji RP.
System rządów Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 1997 roku (prolegomena)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kuciński, Jerzy
Problematyka systemów rządów, w tym szczególnie systemu rządów określonego normatywnie w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., stała się od 1989 r. przedmiotem żywego zainteresowania i wszechstronnych analiz w polskiej nauce prawa konstytucyjnego oraz w naukach o polityce. W artykule, po pierwsze, podjęto próbę odtworzenia najbardziej reprezentatywnych poglądów i stanowisk przedstawicieli nauki polskiej w kwestiach pojęciowych i teoretycznych dotyczących systemów rządów, po drugie, na nieco szerszym tle ustrojowym przeprowadzono charakterystykę systemu rządów określonego w Konstytucji z 1997 r. oraz jego głównych elementów składowych. Nauka polska zajmowała się kilkoma istotnymi zagadnieniami będącymi przedmiotem zainteresowania w artykule: rozumieniem określenia „system rządów”; klasyfikacjami systemów rządów; charakterystyką podstawowych modeli systemów rządów – parlamentarnego i jego zracjonalizowanej wersji, prezydenckiego, systemów mieszanych. Rozważając problem systemu rządów w świetle Konstytucji RP z 1997 r., poddano analizie kilka ważnych kwestii z tego obszaru: kształtowanie koncepcji systemu rządów w obowiązującej Konstytucji; wpływ naczelnych konstytucyjnych zasad ustroju politycznego państwa, czyli zasady demokratycznego państwa prawnego, władzy zwierzchniej narodu, przedstawicielskiej postaci urzeczywistniania władzy przez naród, podziału władzy i równowagi władz, pluralizmu politycznego, na system rządów. Dokonano ogólnej charakterystyki konstytucyjnego systemu rządów RP, uznając go za system o charakterze mieszanym, eksponując unormowania świadczące o dominacji cech parlamentarnego systemu rządów, wskazując na rozwiązania służące racjonalizacji tego systemu, na istniejące w nim elementy systemu prezydenckiego oraz na regulacje o rodzimym rodowodzie.
The principle of democracy and solidarity and public collections
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kubas, Ewa
Celem artykułu jest wykazanie, że zasady demokracji oraz solidaryzmu społecznego mają bardzo istotne znaczenia zarówno w procesie organizacji, jak i prowadzenia zbiórek publicznych. Dzięki zagwarantowanej konstytucyjnie wolności zrzeszania się umożliwiono wielu różnym organizacjom (np. organizacjom pozarządowym, komitetom społecznym, spółdzielniom socjalnym, spółkom akcyjnym czy też spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością) partycypowanie w realizacji zadań publicznych, które mogą być finansowane ze środków pochodzących z publicznego gromadzenia datków. W artykule wykazano, że wynikająca z zasady demokratyzmu solidarność społeczna jest jednym z czynników determinujących ofiarność publiczną.
Ustawodawstwo delegowane w projektach Konstytucji RP z 1997 roku
(Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Grzesik-Kulesza, Małgorzata
Świadomość potrzeby uchwalenia nowej konstytucji zrodziła się w Polsce jeszcze przed rokiem 1989. Wejście w życie Konstytucji RP z 1997 roku należy uznać za zwycięstwo pozytywistycznego rozumienia prawa. Akt ten wprowadził do polskiego systemu prawnego wiele nowych instytucji i regulacji oraz sankcjonował zmiany zachodzące w Polsce po 1989 roku. Konstytucja z 1997 roku niewątpliwie dokonała przełomu w zakresie zasad tworzenia prawa. Regulacja dotycząca źródeł prawa radykalnie zerwała z wcześniejszym porządkiem prawnym i dotychczasową praktyką w zakresie tworzenia prawa, wprowadzając zamknięty system źródeł prawa. Nie przewidziano w niej natomiast klasycznego ustawodawstwa delegowanego.
Zasada sprawiedliwości społecznej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
(Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017-06) Ciechanowski, Tomasz
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zasady sprawiedliwości społecznej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W konstrukcji normatywnej została ona określona w Rozdziale I (art. 2) Konstytucji z 2 VI 1997r. i w swym brzmieniu nie odbiega od Noweli Grudniowej z 1989r. Sformułowana w Konstytucji zasada sprawiedliwości społecznej nie została jednoznacznie określona. Stąd uwzględniono rozumienie tej zasady zaprezentowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
Zgromadzenie i Sąd Konstytucyjny jako instrumenty impeachmentu prezydenta w Czarnogórze
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Grabowska, Sabina
W artykule przeanalizowano regulacje prawne Czarnogóry dotyczące uprawnień, jakie posiada Zgromadzenie i Sąd Konstytucyjny w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta. Prezydent Czarnogóry za popełnienie deliktu konstytucyjnego odpowiada przed parlamentem. Wniosek w tej sprawie może złożyć grupa parlamentarzystów, a w stan oskarżenia stawia parlament. Po uzyskaniu orzeczenia Sądu Konstytucyjnego w sprawie, parlament podejmuje uchwałę o złożeniu z urzędu lub o oddaleniu zarzutów przedstawionych we wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności prezydenta.