Przeglądanie według Temat "cognitive linguistics"

Aktualnie wyświetlane 1 - 7 z 7

Conceptual metaphors as an organisational framework of the specialist language of IT: An analysis of Cloud Computing Terminology
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-09-28) Krawiec, Magdalena
Niniejsza rozprawa doktorska przyjmuje za cel przedstawienie struktury konceptualnej języka informatyki oraz ukazanie sposobów konceptualizacji tej dziedziny. Pierwszy rozdział przynosi rozważania dotyczące terminologii jako dziedziny nauki oraz przedstawione zostaje szerokie spektrum badań nad terminologią. Rozdział drugi podejmuje tematykę języków specjalistycznych. Celem rozdziału jest chronologiczny zarys rozwoju pojęcia język specjalistyczny od roku 1960. Rozdział trzeci pracy to ilustracja chronologicznego rozwoju Teorii Metafory Konceptualnej, która stanowi podstawowy punkt odniesienia dla rozważań empirycznych niniejszej dysertacji. Niezbędny do analizy empirycznej aparat pojęciowy omówiony w tym rozdziale i związany z teorią metafor obejmuje również amalgamat pojęciowy, przestrzenie mentalne oraz schematy wyobrażeniowe. W rozdziale czwartym omówiono aparat metodologiczny, wedle którego została poprowadzona analiza empiryczna. Refleksja metodologiczna zawarta w pracy opiera się na analitycznych narzędziach językoznawstwa kognitywnego. Piąty i zarazem ostatni rozdział ma charakter ściśle empiryczny i przedstawia analizę terminologii specjalistycznego języka informatyki, celem znalezienia potencjalnych metafor konceptualnych. Pracę podsumowują wnioski końcowe.
Conceptualizastion of shtetl in American English: A Cultural Linguistic Study
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Dziama, Anna
This paper examines the conceptualizations of shtetl, ‘a small Jewish town or village formerly found in Eastern Europe’, in American English from the perspective of cultural linguistics. It can be observed that the concept of shtetl reflects cultural metaphors, where shtetl is viewed as a mythic Jewish idyll and, contemporarily, a metaphor for Jewish communality, for example, referring to an apartment building in an urban Jewish American neighborhood of the East Coast cities. It may be suggested that shtetl is also used to describe and categorize things such as tradition, a place of Jewish Diaspora and Yiddishkeit for, mainly, American Jewry. Therefore, this research paper presents cultural categorizations of a place that often emerges at the cultural level of cognition. Overall, the observations made in this paper reveal the potential of cultural schema theory for the studies of cultural linguistics. To recognize this role, the fundamentals of cultural linguistics and its schemes have been used to highlight the need for further research. Several cross-sectional studies have accentuated the cultural concept of a shtetl, e.g. Palmer (1996), Sharifian (2011, 2017). This study has tried to identify the key elements of a shtetl. I have applied Sharifian’s (2017) cultural conceptualization models as well as his distributed model of cultural schemas that can contribute to the knowledge of understating the concept of shtetl in Yiddish and American English, and among Holocaust survivors, first generation, second generation, and third generation American Jews.
Gorzka prawda. Ojczyzna, naród i wolność jako wartości w piosenkach Jacka Kaczmarskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Żołądź, Artur
W artykule przeanalizowany został językowy obraz pojęć „ojczyzna”, „naród” i „wolność” w piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Obraz tych wartości w tekstach poety odzwierciedla jego stosunek do komunistycznej ojczyzny, a także państwa, które zmieniło swoje oblicze w wyniku przemian demokratycznych. Rozczarowanie krajem ojczystym, narodem, który go zamieszkuje i wątpliwą wolnością odbijają się w zaangażowanej poezji Jacka Kaczmarskiego poprzez charakterystyczne słowa lub sformułowania. Wychwytywaniem leksemów i fraz, będących interpretacją przeciętnego użytkownika języka, zajmuje się analiza językowego obrazu świata. Jest to narzędzie badań lingwistyki kognitywnej. Przy jego pomocy zostały wykazane negatywne opinie poety o ojczyźnie, narodzie i wolności. Obraz tych wartości, który pozostawił po sobie Jacek Kaczmarski, przełamuje mit „barda Solidarności”, towarzyszący poecie od początku jego kariery. Niewolę ukazują leksemy związane z życiem psa: buda, łańcuch, przynależnością do grupy ludzi (my), w której zanika niepowtarzalność jednostki, a także fakt, że wolność potrzebuje strażników. Ojczyzna, którą opisuje poeta, jest czerwona, czyli komunistyczna. Według podmiotu lirycznego w piosenkach Jacka Kaczmarskiego Polska jest wersalskim bękartem lub prywatną ojcowizną szlachty. Naród zaś od wieków był podzielony, o czym świadczy użyty przez poetę podział Polaków według osi oni–my. Żołnierz Armii Krajowej nie jest w stanie zaufać przedstawicielowi Armii Ludowej, pomimo że łączy ich ten sam wróg. Jacek Kaczmarski przedstawia też megalomanię Sarmatów, którzy określają inne narody pejoratywnymi i stereotypowymi sformułowaniami. Językowy obraz świata, jako zespół subiektywnych sądów o świecie, jest lingwistyczną interpretacją rozumienia słów lub zdań przez przeciętnego użytkownika języka. Badanie obrazu świata wytworzonego przez poetów jest użyteczne w analizie społecznych niepokojów danej epoki, a także w interpretacji poszczególnych znaków językowych, co jest niezbędne w kognitywnych badaniach nad językiem.
Politically Induced Metonymy in George Orwell’s “Nineteen Eighty-Four”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kopczyk, Katarzyna
The following article attempts to analyse the phenomenon of conceptual metonymy occurring in George Orwell’s novel “Nineteen Eighty-Four”. The analysis involves only a few examples of metonymy related to the conceptual domain of POLITICS. The article postulates that politics, in general, evokes negative associations. Thus, one of the objectives is to verify whether in majority of examples, political activity connotes adverse and unfavourable feelings. Moreover some concepts being part of metonymy have been evaluated according to the way in which they are perceived by English speakers. The article comprises two parts. The theoretical part contains a brief outline of Cognitive Linguistics and metonymy, as well as a short description of political reality in “Nineteen Eighty-Four”, which is essential to understand the context of analysed linguistic expressions. The second part involves the analysis proper of the material gathered. Four metonymies describing relations between people and the world in which they live have been formulated and examined.
The Phenomenon of Zoosemy in English Prison Slang: A Diachronic Study of Thief Synonyms
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-06-29) Ciechanowska, Anna
Celem rozprawy jest analiza zoosemicznych zmian semantycznych, które stanowią trzon mechanizmu metaforyzacji w angielskim slangu więziennym. Tematyka ta zasługuje na wnikliwe i kompleksowe przedstawienie, za czym przemawiają, m.in. fakt, iż powszechnie obserwuje się tendencję do przenikania różnych odmian języka, w tym również i slangu więziennego do języka standardowego, oraz potrzeba wyjaśnienia mechanizmów, które regulują zmiany semantyczne zachodzące w tej sferze języka więziennego, co pozwoli lepiej zrozumieć mechanizmy działające w języku standardowym, który pozostaje pod nieustannym wpływem różnych języków środowiskowych. Ponadto, zagadnienie metaforyzacji, a w szczególności zoosemii, w slangu więziennym jest tematem, któremu nie poświęca się wiele uwagi w badaniach językoznawczych. W rozprawie przeanalizowane zostały takie zagadnienia, jak zjawisko slangu, slangu więziennego, oraz ich etymologia oraz charakterystyczne cechy i funkcje, zjawisko antykultury więziennej, problematyka zmian semantycznych, metodologii badań zmian semantycznych, mechanizmu metaforyzacji oraz główne założenia językoznawstwa kognitywnego, które jest podstawową teorią, na której opiera się analiza badanych rzeczowników. W analitycznej części rozprawy zbadany został rozwój semantyczny dwunastu rzeczowników odzwierzęcych, funkcjonujących w angielskim slangu więziennym jako synonimy rzeczownika złodziej. Ponadto, tam gdzie było to możliwe, analiza uwzględniła podobne rozwoje w języku polskim. Podjęto również próbę analizy czasowników odzwierzęcych, które wykształciły się w rezultacie kombinacji mechanizmów metafory i metonimii.
Translating an Operatic Libretto: The Status and Role of an Interpreter. Cognitive Linguistics in the Interpretation and Translation of Stage Directions – a Case Study
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-10) Muszyńska-Andrejczyk, Agnieszka
The paper addresses the question of the translation of an operatic libretto and examines the status and role of a libretto’s interpreter in the creative process of opera production. The author also mentions the role of a dramaturge in the opera theatre and indicates certain similarities between the functions of the dramaturge and that of the interpreter. The paper refers to cognitive linguistics as a useful method in the examination of a translated text. The author, inspired by works of the Polish linguist and interpreter Elżbieta Tabakowska, draws on the key term present in cognitive linguistics (imagery) and its aspects, such as prominence (trajector/ landmark), elaboration (granularity/ resolution), and focusing (foreground/ background), applying them to a short analysis of the stage directions from the libretto of Giacomo Puccini’s one-act opera Suor Angelica.
Типология концептов в русской когнитивной лингвистике и лингвокультурологии
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kossakowska-Maras, Maria
The article analyzes the typology of concepts – one of the first theoretical questions posed by cognitive linguistics and linguoculturology. The subject of the study of cognitive linguistics is the cognitive concept, and the subject of the study of linguistic culturology is a linguocultural or cultural concept. Cognitive linguistics and linguoculturology are characterized by a dyad „language is a person”, an integrative approach to the study of language, the terms “concept” and “picture of the world”. The concept is defined from two perspectives – as a linguistic-cognitive phenomenon (cognitive science concepts are used – concept sphere, information processing, general knowledge fundation, scheme, frame, script, gestalt) and as a linguoculturological phenomenon (using cultural linguistic concepts – cultural constants, cultural connotation).