Przeglądanie według Temat "biodiversity"

Aktualnie wyświetlane 1 - 16 z 16

Agroturystyka jako wsparcie różnorodności biologicznej
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Pisarek, Marta; Olbrycht, Tomasz; Gargała-Polar, Marta; Kucharska-Świerszcz, Monika
Postępująca degradacja środowiska przyrodniczego wymaga poszukiwania równowagi pomiędzy działalnością człowieka a stanem środowiska przyrodniczego. Odpowiedzią na potrzeby środowiskowe jest zrównoważony rozwój, w który wpisuje się turystyka wspierająca różnorodność biologiczną. Przykładem dobrej praktyki może być taka organizacja gospodarstwa agroturystycznego by wspierało ono organizmy pożyteczne. Ich obecność na terenie gospodarstwa jest możliwa poprzez odpowiedni dobór roślin i podporządkowanie elementów małej architektury potrzebom zwierząt wolno żyjących.
Analysis of regulatory and legislative acts on the conservation of the planet's biodiversity, ratified by Ukraine
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Nagorniuk, Oksana; Mudrak, Oleksandr; Mudrak, Halyna; Sobczyk, Wiktoria
The problems of studying, preservation and rational use of natural resources in modern conditions are no less relevant than the issues of politics and economics, and are absolutely connected with them. The analysis of regulatory and legislative acts on the conservation of the planet's biodiversity is made.
Biegaczowate (Col., Carabidae) obszarów o różnym stopniu zurbanizowania
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-05-21) Kucharska-Świerszcz, Monika
Nieustające poszerzanie granic miast, które odbywa się poprzez włączanie w ich granice terenów sąsiadujących, tj. kompleksy leśne, rolne i nieużytki, skutkuje transformacją tych obszarów w typowo miejską tkankę. Wobec tego, słusznym wydaje się poszukiwanie rozwiązań pozwalających na zrównoważenie wykorzystywania terenów rolniczych i traktowanie ich jako wieloaspektowego dobra dla ogółu społeczeństwa. Należy podkreślić, że uprawa roślin rolniczych i ogrodniczych w miastach przynosi zarówno wiele korzyści społeczno-ekonomicznych, ale również ekosystemowych. Podjęto próbę przeanalizowania potencjału rolnictwa miejskiego na terenie Rzeszowa w aspekcie ochrony bioróżnorodności pożytecznej entomofauny, a jako organizmy modelowe wybrano chrząszcze z rodziny biegaczowatych (Col., Carabidae). Celem badań przeprowadzonych w Rzeszowie w latach 2017-2019, było rozpoznanie struktury ilościowo jakościowej Carabidae występujących na terenach o różnym stopniu zurbanizowania i narażenia na czynnik antropopresji. Badania objęły: uprawy ogrodnicze w trzech Rodzinnych Ogrodach Działkowych, konwencjonalną uprawę jęczmienia jarego na cele paszowe w gospodarstwie rolnym oraz siedliska marginalne (brzeg pola i zadrzewienie śródpolne). Kolejną grupą stanowisk był transekt zlokalizowany w jednej z najbardziej narażonych na antropopresję części miasta, obejmujący stanowisko w Rodzinnych Ogrodach Działkowych, na pasie zieleni oraz w parku miejskim. W wyniku trzyletnich badań faunistycznych nad zgrupowaniami chrząszczy biegaczowatych występujących na terenach zurbanizowanych, zebrano łącznie 1522 osobniki należące do 22 rodzajów i 36 gatunków.
Gospodarowanie odpadami a różnorodność biologiczna
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Krempa, Mariola; Miazga, Natalia; Garczyńska, Mariola; Pączka, Grzegorz
Choć po wejściu w życie zmian w systemie gospodarki odpadami komunalnymi, pomiędzy rokiem 2012 a 2016, zanotowano około 200% wzrost ilości odpadów zebranych selektywnie, nadal duża masa odpadów deponowana jest na składowiskach lub nielegalnych dzikich wysypiskach. Są zagrożeniem dla różnorodności biologicznej w ekosystemach. Szczególnie niebezpieczne wydają się być pod tym względem odpady opakowaniowe po napojach: plastikowe i szklane butelki, aluminiowe puszki itp. Tego rodzaju odpady nie tylko obniżają wartość estetyczną krajobrazu, ale jak wykazują liczni autorzy, stanowią również poważne zagrożenie dla bezkręgowców oraz małych kręgowców. Przeprowadzone badanie ankietowe analizowało wiedzę respondentów ankiety on line, na temat wybranych aspektów gospodarki odpadami i świadomości zagrożeń różnorodności biologicznej ze strony odpadów.
IT w gospodarce łowieckiej – wybrane aspekty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Matulewski, Marek
Celem pracy jest scharakteryzowanie oraz analiza roli, jaką w erze informacyjnej odgrywa IT w gospodarce łowieckiej szczególnie w aspekcie zachowania różnorodności biologicznej. Praca swoim zakresem obejmuje analizę krajowej, jak i zagranicznej literatury przedmiotu dotyczącej z jednej strony aktualnie panujących warunków przyrodniczych, a z drugiej obowiązującego modelu łowiectwa i jego wpływu na zachowanie różnorodności biologicznej występującej na danym terenie. W tym aspekcie niezwykle istotne wydaje się być zastosowanie szeroko rozumianego IT w gospodarce łowieckiej (w pracy zostały przytoczone przykłady praktyczne zastosowania IT). Jako metodę badawczą w pracy przyjęto analizę literatury przedmiotu oraz case study. W pracy postawiono hipotezę badawczą: „Zastosowanie IT w gospodarce łowieckiej wpływa na efektywność prowadzonych w jej zakresie działań”. Na podstawie przeprowadzonych badań udało się wyciągnąć wnioski, z których jednoznacznie wynika, że zastosowanie IT w gospodarce łowieckiej podnosi efektywność prowadzonych działań. W pracy przedstawiono tylko przegląd wybranej literatury przedmiotu, która może stanowić pewien wstęp do badań pilotażowych. Uwzględniono tylko w nim pewien aspekt praktyczny, który z jednej strony umożliwia potwierdzenie postawionej hipotezy, jednakże z drugiej nie daje podstaw do jej uogólnienia na całą gospodarkę łowiecką. W konsekwencji badania powinny być kontynuowane w celu zanalizowania całego zakresu gospodarki łowieckiej i ewentualnych zastosowań IT w tym zakresie.
Jak bionika może zainspirować architekta krajobrazu?
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2016) Kostecka, Joanna; Pączka, Grzegorz
Bionika to interdyscyplinarna nauka badająca budowę i zasady działania organizmów oraz możliwości adaptowania tych rozwiązań w technice (zwłaszcza w automatyce) i budowie urządzeń technicznych na wzór organizmu. Ma zastosowanie w wielu rozwiązaniach (samolot, spadochron, ogniwa fotowoltaiczne). Podglądanie przyrody jest bardzo pouczające i przydatne. W pracy rozważano zadania architekta krajobrazu, podano przykłady adaptacji rozwiązań przyrody a także opracowano pytania ankiety sprawdzającej akceptację studentów architektury krajobrazu dla potrzeby promocji zrównoważonego rozwoju, różnorodności biologicznej oraz naśladowania rozwiązań obserwowanych w przyrodzie. Starano się także podkreślić, że utrzymanie trwałości istniejących ekosystemów przyjaznych dla człowieka wymaga na wzór przyrody, ograniczania marnowania zasobów i energii a dodatkowo powszechnego zaakceptowania nadchodzącej ery oszczędności.
Jak przyspieszyć zmiany świadomości aby spowolnić tempo utraty różnorodności biologicznej
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2016) Kalinowska, Anna
Raport z realizacji Strategii dla Różnorodności Biologicznej 2011-2020 ostrzega, że do 2020 roku może nie udać się zahamowanie globalnego procesu utraty różnorodności biologicznej. Pierwszy ze strategicznych Celów z Aichi, prowadzących do powstrzymania tej niekorzystnej tendencji, to „uświadomienie ludziom wartości różnorodności biologicznej oraz kroków, jakie mają podjąć dla jej ochrony i użytkowania w sposób zrównoważony”. Do kształtowania takiej świadomości niezbędna jest powszechnie prowadzona edukacja i komunikacja społeczna. Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD) w swoim artykule 13. zaleca państwom-sygnatariuszom prowadzenie takich działań. Aby wzmocnić ten proces w ramach Konwencji powołana została inicjatywa Edukacja, Komunikacja i Świadomość Społeczna (CEPA/CBD) oraz międzynarodowa grupa ekspertów jako Komitet Doradczy (CEPA-IAC). Uczestnictwo autorki w CEPA-IAC umożliwia bezpośrednie podzielenie się w publikacji refleksjami na temat światowych nurtów edukacji, ukazanie przykładów dobrych praktyk oraz problemów z ich implementacją w każdym z obszarów tematycznych CBD. Przedstawiono też oczekiwania wobec Dekady Różnorodności Biologicznej 2011-2020.
Ptaki jako wskaźnik różnorodności biologicznej miast
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Michalicha, Mateusz; Mitrus, Cezary
Tereny miejskie oddziaływają na zamieszkujące je zwierzęta głównie przez bardzo duże zagęszczenie ludności i zabudowy, pokarm pochodzenia antropogenicznego oraz wyższą średnią roczną temperaturę otoczenia. Jedne gatunki zaczęły kolonizować miasta, a inne przeciwnie - z powodu braku dogodnych siedlisk unikają miejskich aglomeracji. Zwierzęta są często używane jako wskaźnik bioróżnorodności. Ptaki jako zwierzęta wszechobecne, zwracające na siebie uwagę barwnym upierzeniem i śpiewem, czułe na zmiany środowiska, są bardzo dobrym wskaźnikiem bioróżnorodności. Zmiany ich liczebności i występowania informują nas o stanie całego środowiska przyrodniczego. Chroniąc różnorodność biologiczną zwierząt, musimy śledzić zmiany, jakie zachodzą w liczebności i rozmieszczeniu danych gatunków oraz zagrożenia na jakie są narażone wnikając do miast. Obecnie w Polsce opublikowano atlasy ornitologiczne dla dwunastu miast oraz dwie nie atlasowe monografie dotyczące awifauny miejskiej. Jak do tej pory żaden z atlasów polskich miast nie został powtórzony, a dane zawarte w niektórych sięgają lat 80. XX wieku. Zmiany, jakie nastąpiły w tym czasie, zdecydowanie zmieniły sytuację ptaków w środowisku miejskim. Przyczyną spadku liczebności niektórych gatunków jest ograniczenie liczby miejsc lęgowych, likwidowanie ich naturalnych ostoi przez wycinanie krzewów i drzew, ekrany dźwiękochłonne oraz prace przy modernizacji budynków. Problemem są również bezpańskie koty, które dziesiątkują znaczną populację ptaków. Niniejszy artykuł skupia się na aspektach regionalnych ochrony bioróżnorodności w miastach na przykładzie awifauny. Starania ochronne w skali regionu mogą przełożyć się na sukces bogactwa gatunkowego w szerszym aspekcie.
Reakcje roślin na poziomie anatomicznym, fizjologicznym i molekularnym na globalne zmiany środowiska
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Pająk, Szymon; Durak, Tomasz
Rośliny w trakcie ewolucji dostosowały się do siedlisk, w których obecnie bytują. W wyniku wytworzenia różnorodnych mechanizmów na poziomie anatomiczno-fizjologicznym oraz molekularnym potrafią one reagować na naturalne zaburzenia występujące w środowisku. W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się jednak intensywne, kierunkowe zmiany warunków środowiskowych spowodowane działalnością człowieka. W obliczu tych zmian duża część roślin staje przed poważnym problemem związanym z przetrwaniem w granicach ich naturalnego zasięgu, z powodu zbyt małej tolerancji na zachodzące zmiany. W konsekwencji, globalne zmiany środowiska w dużym stopniu przyczyniają się do gwałtownego spadku bioróżnorodności ekosystemów lądowych w skali kuli ziemskiej. Artykuł przedstawia mechanizmy dostosowujące rośliny do głównych zmian warunków środowiskowych takich jak: susza, spadek odczynu gleby oraz wzrost temperatury na Ziemi.
Retencja górskich lasów południowej Polski elementem ochrony zasobów wodnych
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2021) Arast, Piotr; Zapałowska, Anita
Realizacja działań z zakresu retencji jest skutecznym sposobem na zwiększenie zasobów wodnych kraju. Wśród państw europejskich Polska jest jednym z najuboższych w wodę. jej zasoby są prawie 2,7 razy mniejsze niż średnia państw Unii Europejskiej. Sumaryczna roczna ilość opadów w Polsce nie zmienia się, jednak obserwujemy ich nasilenie w krótkich odstępach czasu. Powoduje to intensywniejszy i szybszy spływ wód, co sprowadza zniszczenia i stanowi zagrożenie suszą. Zatrzymywanie wody stanowi jedną z pierwszych „linii frontu” walki z powodzią a zwiększenie zdolności retencyjnej obszarów w istotny sposób przyczynia się do poprawy bilansu wodnego. W artykule przedstawiono działania systemu retencji wodnej na terenach lasów górskich. Mała retencja spełnia pozytywną rolę w poprawie warunków obszarów leśnych i stanowi istotny element niezbędny dla zachowania i poprawy stanu środowiska przyrodniczego.
Różnorodność biotyczna dobrostanem ludzkości
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Knutelski, Stanisław
Praca przedstawia rozumienie terminu „biodiversity” oraz koncepcję różnorodności biotycznej wraz z jej trzema podstawowymi poziomami, podając odpowiednie przykłady. Podkreślono znaczenie bioróżnorodności gwarantującej człowiekowi dobrostan oraz rozwój gospodarczy i wypoczynek, jednocześnie sygnalizując zagrożenia wynikające z niewłaściwej działalności człowieka, szczególnie w rolnictwie.
Struktura zespołów dżdżownic w uprawie kukurydzy i pszenicy
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2021) Jacejko, Patryk; Korab, Izabela
Dżdżownice odgrywają ważną rolę w glebie. Podczas kopania korytarzy rozluźniają, napowietrzają ją i mieszają minerały z częścią organiczną. Przyczyniają się znacząco do poprawy jej żyzności. Organizmy te są także powszechnie stosowane w monitorowaniu stanu gleb o różnym stopniu antropopresji. Celem badań była analiza struktury zbiorowisk dżdżownic. Badania przeprowadzono na dwóch stanowiskach (w uprawie kukurydzy i pszenicy). Lumbricidae zbierano metodą mieszaną, tj. analizowano bloki gleby o wymiarach 25 x 25 x 25 cm. Sortowano je ręcznie w celu ekstrakcji dżdżownic. Do wypłukania skąposzczetów z głębszych warstw gleby użyto 10 litrów 0,4% roztworu formaliny. Gleba pod uprawą pszenicy charakteryzowała się wyższym zagęszczeniem Lumbricidae. Znaleziono tu cztery gatunki dżdżownic. Największy udział w zbiorowisku dżdżownic na obu stanowiskach miała A. rosea. Badania należy kontynuować przez dłuższy czas.
Tradycyjne produkty drobiowe jako element różnorodności biologicznej gospodarstw rolnych
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Mroczek, Karolina; Mroczek, Janusz R.
Różnorodność biologiczna, w tym także bogactwo ras zwierząt, jest najcenniejszym dziedzictwem biologicznym i gospodarczym ludzkości. Wraz z podpisaniem Konwencji o Różnorodności Biologicznej nasz kraj wziął na siebie obowiązek zachowania bogactwa przyrodniczego, w tym również ochrony ras rodzimych zwierząt gospodarskich. Są one istotnym elementem równowagi w ekosystemach rolniczych, a ich ochrona ma zarówno aspekt użytkowy i ekologiczny. Kraje Unii Europejskiej od lat prowadzą politykę promocji produktów żywnościowych wytwarzanych poza dużymi zakładami przemysłowymi i nowoczesnymi technologiami. W ramach tych działań jednym z priorytetów jest kultywowanie lokalnych tradycji, między innymi przez ochronę oryginalnych produktów rolnych oraz żywności lokalnej, charakterystycznej ze względu na miejsce jej powstawania i tradycyjny sposób wytwarzania. Użytkowanie ras rodzimych stwarza także możliwość dostarczania surowców do wytwarzania żywności tradycyjnej oraz sprzyja dbałości o środowisko naturalne, co jest bardzo ważne chociażby w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych na walory przyrodnicze i użytkowe łąk oraz pastwisk wschodniej części Pogórza Bukowskiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2020-06-22) Dziura, Marcin
Na podstawie 275 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach 2017-2019 na łąkach (użytkowanych i nieużytkowanych) oraz pastwiskach dokonano charakterystyki flory i zbiorowisk roślinnych w zależności od niektórych czynników ekologicznych i stopnia antropopresji. Wyróżniono 5 zespołów i 7 zbiorowisk roślinnych. Stwierdzono w nich 298 gatunków roślin naczyniowych. Pobrano po 165 próbek glebowych i roślinnych. Na badanym obszarze dominowały gleby brunatne dystroficzne o odczynie kwaśnym, ubogie w większość składników pokarmowych, z wyjątkiem magnezu, żelaza i manganu. Pozytywny wpływ na plon i Lwu runi miało uwilgotnienie i trofizm gleby, stosowanie podsiewu oraz użytkowanie, natomiast negatywny wysokość n.p.m. W próbkach runi, podobnie jak w glebie, stwierdzano niedobór większości składników pokarmowych, z wyjątkiem magnezu, żelaza i manganu. Wykazano przydatność metody fitoindykacyjnej do oceny siedlisk łąkowych i pastwiskowych. Oceniono również stopień synantropizacji i bioróżnorodność wyróżnionych fitocenoz. Warunkiem zachowania dotychczasowej bioróżnorodności jest ekstensywne użytkowanie runi i optymalne nawożenie oraz przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się Heracleum sosnowskyi. Brak użytkowania łąk i pastwisk jest marnotrawstwem cennej bazy paszowej w żywieniu zwierząt gospodarskich. Na ekstensywnych łąkach i pastwiskach, które dominują na Pogórzu Bukowskim z powodzeniem może rozwijać się chów bydła mięsnego.
Wpływ odnawialnych źródeł energii na ptaki
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Michalicha, Mateusz
Energetyka odnawialna jest ważnym tematem poruszanym w związku z rosnącym zapotrzebowaniem energetycznym wielu państw. Liczne badania potwierdzają, że antropopresja odbija się negatywnie na wielu gatunkach zwierząt i siedliskach. Zasada zrównoważonego rozwoju umożliwia rozwój nowych technologii przy jednoczesnych działaniach na rzecz ochrony przyrody. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii (OZE) nie pozostaje jednak bez wpływu np. na ptaki. Zwierzęta te są szczególnie narażone na oddziaływanie farm wiatrowych, instalacji energetyki słonecznej i monokultur pod produkcję biopaliwa. W publikacji opisane zostały faktyczne oraz potencjalne oddziaływania OZE na awifaunę, zarówno negatywne jak i korzystne. Chcąc połączyć OZE ze skuteczną ochroną ptaków należy zwrócić uwagę na lokalizację inwestycji oraz gatunki ptaków zamieszkujące dane tereny w pobliżu urządzeń.
Zanieczyszczenie sztucznym światłem a świadczenia ekosystemów i zdrowie człowieka
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Kostecka, Joanna
W publikacji zaprezentowano krótką historię sztucznego światła, podkreślając jego zbawienny wpływ na rozwój cywilizacji, ale także pokazując skutki foto-zanieczyszczenia związanego z marnowaniem energii i brakiem upowszechnienia informacji o ekologicznych, społecznych i ekonomicznych skutkach niefrasobliwego gospodarowania światłem. Szczególną uwagę zwrócono na potencjalnie negatywny wpływ sztucznego oświetlenia na świadczenia ekosystemów, które opierają się o różnorodność biologiczną Planety a ta niejednokrotnie zmienia się pod wpływem sztucznego światła.