Przeglądanie według Temat "architektura sakralna"

Aktualnie wyświetlane 1 - 7 z 7

Aesthetic and architectonic paradigms in Vienna church architecture at the turn of the 20 th century
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014-12) Scheidl, Inge
Vienna, the capital of the Habsburg monarchy and the seat of its rulers, in the 19 th century became a metropolis, and the rocketing city population necessitated the building of many new churches. One of the most important practical and theoretical problems was the “appropriate” style to be used in those constructions. The result of the debates conducted at the time was accepting the validity of the mediaeval styles, especially Gothic, considered to be the “ideal” language of church architecture. Forms borrowed from more recent epochs in art and architecture were noticeably less popular (in the theory of church building they were practically unanimously rejected). Reception of early modernism was also limited. Despite the supremacy of Neo-Gothic and the Neo-Romanesque style, Vienna churches of the turn of the 20 th century are characterized by great variety, which reflects the dilemmas of their creators.
Monumentalne kompozycje z łysogórskich płyt ceramicznych w wystroju budowli sakralnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kostuch, Bożena
Płyty ceramiczne wykonywane od 1960 roku w Spółdzielni „Kamionka” w Łysej Górze to jeden z dających największe możliwości twórcze materiałów wykorzystywanych do dekoracji architektury. Umożliwiały tworzenie niewielkich „akcentów ceramicznych” oraz prac o dużej powierzchni i monumentalnym charakterze. Kompozycje z płyt łysogórskich, spotykane przede wszystkim w budownictwie świeckim, od połowy lat 60. XX wieku zaczęły pojawiać się w architekturze sakralnej. Najwcześniejszą była okładzina na elewacji kaplicy Krzyża Świętego w Piasecznie autorstwa Krzysztofa Henisza z 1965 roku. W artykule przedstawiono realizacje znajdujące się w polskich oraz zagranicznych kościołach. Większość omówionych kompozycji powstała w okresie, gdy do wnętrz sakralnych wprowadzano nowe zasady organizacji wynikające z zaleceń Soboru Watykańskiego II. Na ten ważny wątek także została zwrócona uwaga w artykule. Ostatnia z wymienionych prac – ściana ołtarzowa w Harmężu autorstwa Anny Praxmayer – powstała już w XXI wieku, tuż przed ostatecznym upadkiem wytworni w Łysej Górze.
Poszukiwanie formy i sacrum we współczesnym budownictwie kościelnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-12) Sowińska, Julia
Szczególną miejsce w architekturze polskiej drugiej połowy XX wieku zajmuje budownictwo sakralne. Spowodowane jest to z jednej strony faktem, iż w czasach komunistycznych architekci projektujący i budujący kościoły mieli największą swobodę twórczą i niezależność, a jednocześnie wynika z samej specyfiki i roli miejsc służących modlitwie. Konieczne jest tutaj m.in. wprowadzenie bogatej warstwy symbolicznej i znaczeniowej oraz umiejętne wykreowanie odpowiedniej atmosfery i nastroju. W postanowieniach Soboru Watykańskiego II nie zostały zawarte szczegółowe wytyczne dotyczące projektowania kościołów. Można powiedzieć, że sprecyzowano istotę i ideę, a sposób przełożenia jej na język form architektonicznych pozostawiono twórcom. Stąd ogromna różnorodność rozwiązań formalnych i kierunków poszukiwań, a także wyraźny pluralizm form. Ciekawą grupę realizacji, które powstały w Polsce po Soborze Watykańskim II stanowią kościoły, których twórcy w sposób świadomy poszukują inspiracji w sztuce dawnej, w tradycyjnych formach, poddając je współczesnej reinterpretacji. W artykule zaprezentowane i omówione zostały przykłady interesujących koncepcji oraz rozwiązań.
Przestrzenie sacrum i wartości w życiu oraz twórczości Witolda Cęckiewicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-10) Turbasa, Jakub
Śp. profesor Witold Cęckiewicz (1924–2023) był jedną z czołowych postaci polskiej architektury i urbanistyki po II wojnie światowej. Jego zasługi w tych dziedzinach są nie do przecenienia. Szczególną rolę w jego twórczości odegrały obiekty o przeznaczeniu sakralnym. Na przestrzeni niemal 50 lat zrealizował kilkanaście kościołów, katedrę, kaplice, sanktuarium, rozbudowę cmentarza, a także odpowiadał za przebudowy istniejących świątyń. Artykuł porusza tematy dotyczące okoliczności ich powstawania, motywacje autora, wartości, przyświecające idee oraz istotne wydarzenia z życia. Stanowi także próbę analizy ewolucji tendencji projektowych na przykładach realizowanych obiektów o wspomnianym przeznaczeniu. Na tle innych budowli ukazują największe przeobrażenia alfabetu architektury, którym się posługiwał – od koncepcji w duchu międzywojennej klasycystycznej stylistyki i socrealizmu, poprzez tendencje modernistyczne, odwołania do cech regionu, a skończywszy na postmodernistycznych inklinacjach.
Struktura argumentacji wczesnych interpretacji kaplicy w Ronchamp (część I)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2011-12) Wąs, Cezary
Jedną z tradycyjnych podstaw badań nad sztuką jest próba racjonalizacji chociażby niektórych właściwości tego specyficznego przedmiotu refleksji, który jednak w swych zasadniczych cechach wymyka się zabiegom ujęcia go w formy naukowego dyskursu. Problem ten dotyczy zwłaszcza dzieł artystycznie wybitnych, które wyjątkowo skłaniają do wielorakich interpretacji. Doskonałym przykładem jest tu szerokie spektrum interpretacji kaplicy w Ronchamp, rozciągające się od uznania jej za przejaw awangardowego modernizmu i specyficznej formy architektury funkcjonalistycznej aż do traktowania jej jako przejawu skrywanych przez architekta skłonności do ezoteryzmu. Trudności w objaśnieniu dzieła występowały od pierwszych lat po jego ukończeniu. Wśród tych wczesnych wypowiedzi można wyróżnić kilka odznaczających się bogactwem argumentacji i siłą dowodzenia. Argumenty w nich zawarte kierują się jednak w różne, niekiedy przeciwstawne strony. Analiza dwóch z pięciu wybranych interpretacji kaplicy w Ronchamp (trzy kolejne zostaną omówione w następnym numerze „Sacrum et Decorum”) wykazuje, że ich autorzy usiłowali przedstawić tę budowlę w taki sposób, by wzbudzała ono zrozumienie i była szeroko aprobowana. Mimo podobieństw zaobserwowanego podejścia obie interpretacje różnią się poważnie – korzystając z typologii Haydena White’a, o pierwszej, silnie indywidualistycznej rzec można, że jest politycznie „anarchistyczna”, zaś drugą, w której autor jako niemal oczywiste traktuje głębokie zmiany w sztuce i religii, określić można jako „liberalną”.
Struktura argumentacji wczesnych interpretacji kaplicy w Ronchamp (część II)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2012-12) Wąs, Cezary
Współczesne refleksje dotyczące zaprojektowanej przez Le Corbusiera kaplicy w Ronchamp w większym niż wcześniej stopniu prowadzą ku analizom dotychczasowych interpretacji tego dzieła, budzącego duże kontrowersje już od czasów swego powstania. Badania nad źródłami jego inspiracji doprowadziły do istotnych odkryć, ale nie mniej interesujące okazują się uwikłania wszelkich opisów w systemy wartości, niejawnie przyjęte założenia, struktury języka i myślenia. Do podjętych w niniejszym artykule analiz przyjęto pięć tekstów (dwa pierwsze omówione zostały w poprzednim numerze „Sacrum et Decorum”), które ukazały się w okresie kilku pierwszych lat od zbudowania kaplicy. Wypowiedzi pięciu autorów – jakkolwiek wybrane przypadkowo i jedynie na podstawie wyróżniających je obszerności i bogactwa argumentacji – w trakcie ich uważnej lektury wykazały głębokie rozbieżności. Le Corbusier najśmielej i najbardziej bezpośrednio wypowiadał się w swoim imieniu, nie ukrywając przy tym osobliwych poglądów, w tym zwłaszcza o odczuwania sakralności odrębnej od świata religii. Anton Henze próbował uprzystępnić dzieło zamazując tkwiące w nim sprzeczności między chrześcijaństwem a para-religijnymi skłonnościami architekta. John Alford dążył do opisu kaplicy z oczyszczonymi zmysłami i umysłem, jednak nie mógł wykroczyć poza język i jego reguły. Dopiero literackie metafory umożliwiły mu stworzenie pięknej interpretacji. Alois Fuchs dostrzegał w budowli przede wszystkim przejawy herezji, przed którymi pragnął ustrzec świat swoich wartości religijnych. Jego interpretacja pracy na wzgórzu rozwinęła się przez to w stronę urzędowego sprawozdania dotyczącego zasad sztuki kościelnej. Richard Biedrzynski pragnął uniknąć pogrążenia się w nierozwiązywalnych kwestiach, ale jedynie wysnuł opowieść ukazującą sprawność systemu, który sytuował wartości estetyczne obok poznawczych i moralnych. Problem polegał na tym, że również ten system wytworzył nierozwiązywalne napięcia i przyniósł brak zgody na pełne rozdzielenie sztuki od poznania i zagadnień etycznych. Narracja tego autora minęła się jednak z ewentualną próbą naruszenia spójności doktryny kantowskiej i zamieniła się w proste zabiegi na rzecz uwiarygodnienia wcześniej przyjętych założeń. Wnioski z rozważań nad wybranymi interpretacjami prowadzą do refleksji o niemożliwości uchwycenia decydujących stwierdzeń dotyczących kaplicy. Kontrastujące ze sobą poglądy różnych autorów były wszak wsparte zadowalającymi argumentami i nie można ich odrzucić nawet wówczas, kiedy wzajemnie się wykluczają. Narasta jednak przy tym obawa, że przyjęty, niejako zewnętrzny punkt opisywania wybranych relacji o dziele zawiera w sobie jedynie kolejne złudzenia i niejawne założenia, które w toku kolejnych badań powinny zostać scharakteryzowane jako równie niepewne, jak wszelkie poprzednie.
Współczesna sztuka sakralna – refleksje o jej istocie i przyczyny niepokoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-12) Rodziński, Stanisław
Istotą tekstu jest ukazanie bardzo ważnego związku między procesem twórczym architekta i artysty, podejmującego się realizacji do kościoła i dla Kościoła, a jego życiem duchowym i jego wiarą. To właśnie ten związek decydował o powstaniu najwybitniejszych dzieł sztuki i architektury sakralnej na przestrzeni dziejów sztuki i Kościoła. Istotą dobrej sztuki jest jej ponadczasowość. Teksty hierarchów kościelnych, m.in. Jana Pawła II czy Kardynała Josepha Ratzingera, mogą stanowić dla artystów zarówno inspirację, jak i pomoc w poszukiwaniu treści i formy dzieł. Dotyczy to w równym stopniu związku architektury sakralnej z krajobrazem, jak i znaczenia sztuki sakralnej w życiu wiernych. Bez tej świadomości architekt i artysta często realizują obiekty, które w równym stopniu mogą być domami towarowymi (galeriami), jak i świątyniami, w których wierny nie doszuka się inspiracji wiarą.