Przeglądanie według Temat "aksjologia"

Aktualnie wyświetlane 1 - 16 z 16

AKSJOLOGIA OJCZYZNY I PATRIOTYZMU W KONTEKŚCIE MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH DO SZKOŁY PODSTAWOWEJ
(Uniwersytet Rzeszowski, 2016-10-20) Brózda, Krzysztof
Edukacja szkolna wciąż pozostaje niezwykle ważnym a zarazem nie do końca wykorzystanym faktorem wychowania kolejnych pokoleń Polaków w kierunku postaw patriotycznych. Refleksja skoncentrowana na treści podręczników do szkoły podstawowej pod kątem zawartej w niej aksjologii ojczyzny i patriotyzmu znajduje swoje odzwierciedlenie w tytule pracy: Aksjologia patriotyzmu i ojczyzny w kontekście materiałów dydaktycznych do szkoły podstawowej. Punktem odniesienia jest tu Podstawa programowa z 1999 roku, nieznacznie zmodyfikowana jak chodzi o szkołę podstawową w roku 2009, 2012 i ostatnio 2014 i do dziś obowiązująca. Zasadniczym źródłem pracy są liczne materiały dydaktyczne przeznaczone do edukacji w szkole podstawowej, realizujące wyżej wzmiankowaną Podstawę. W przypadku I etapu edukacji, gdzie po 1999 zaproponowano edukację zintegrowaną, sięgnięto do najbardziej popularnych podręczników tego właśnie typu, włącznie z ostatnim z nich Naszym elementarzem, podręcznikiem zaproponowanym przez MEN w 2014 roku i budzącym od początku liczne kontrowersje. W przypadku II etapu edukacji, z oczywistych względów wykorzystane zostały przede wszystkim podręczniki do historii, języka polskiego, sztuki (muzyki i plastyki) oraz przyrody. Obok licznych materiałów źródłowych posłużono się także szeregiem opracowań z zakresu definiowania patriotyzmu oraz edukacji patriotycznej.
Analfabetyzm aksjologiczny. Określenie problematyki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Furmanek, Waldemar
Spośród wielu rodzajów analfabetyzmu został omówiony analfabetyzm aksjologiczny. Jest on formą analfabetyzmu kulturowego. Określają go: poziom wiedzy aksjologicznej, wrażliwość aksjologiczna, poziom kompetencji językowych. Przykładową ilustracją jest analfabetyzm miłości.
„I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia”. Pamięci Profesora Henryka Kurczaba
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Mazur, Elżbieta
Artykuł poświęcony jest pamięci Henryka Kurczaba (1930–2022), związanego w rzeszowską polonistyką dydaktyka literatury i języka polskiego, twórcy koncepcji integracji kształcenia polonistycznego, profesora Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Szkic ma charakter wspomnieniowy, obejmuje zarys życia i biografię naukową Profesora, a także różne formy jego aktywności twórczej. W eseju o nachyleniu aksjologicznym, opartym na reminiscencjach, spla-tają się trzy wątki: osobisty, biograficzny i bibliograficzny.
Kto ukradł jutro, czyli dlaczego nie jest jak z obrazka? Olgi Ptak w szkolnym kanonie lektur – na podstawie opinii studentów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Strzępek-Leśniak, Beata
Artykuł dotyczy badań wśród studentów polonistyki na temat czytelnictwa książek poświęconych motywom niepełnosprawności. Celem nadrzędnym prowadzonych badań było poznanie opinii ankietowanych na temat umieszczenia w szkolnym kanonie lektur poświęconych zagadnieniu niepełnosprawności, w tym przede wszystkim utworu pt. "Kto ukradł jutro, czyli dlaczego nie jest jak z obrazka?" Olgi Ptak. Tekst dotyka także problemów związanych z zagadnieniami kompetencji aksjologicznych wśród nauczycieli, przed którymi współczesna szkoła stawia coraz większe wyzwania. Porusza również problem empatii oraz walki z funkcjonującymi w obiegu społecznym stereotypami na temat osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin za pomocą literatury.
Mediolingwistyczna analiza wartości w polskich filmach fabularnych opartych na faktach
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-07-07) Kuraś-Szczepanek, Klaudia
Celem badań pracy doktorskiej jest analiza wartości promowanych w serii polskich filmów fabularnych opartych na prawdziwych wydarzeniach. Podstawę materiałową stanowią produkcje – „Nad życie”, „Mój biegun”, „Bokser”, „Cisza”, „Krzysztof”, „Laura” – emitowane w latach 2010-2013 jako cykl obrazów pt. „Prawdziwe historie” za pośrednictwem stacji TVN. Niniejsza praca doktorska składa się z sześciu rozdziałów. Trzy pierwsze stanowią część metodologiczno-teoretyczną, kolejne zaś – dział badawczy. Każdy rozdział zakończony jest wnioskami. Pierwszy rozdział pracy opisuje podstawowe założenia mediolingwistyki. Rozdział drugi rozprawy poświęcony jest problematyce rozumienia filmu oraz przypisywanej mu roli w szerzeniu pewnych postaw, wzorców czy zachowań. Trzeci rozdział dotyczy aksjologii, a przede wszystkim różnorodnego rozumienia słowa wartość czy heterogenicznych hierarchii zależnych zarówno od kultury, w jakiej człowiek wzrasta, środowiska rodzinnego, jak i indywidualnych cech osobowości. Analityczna część pracy doktorskiej składa się z trzech rozdziałów, poświęconych kolejno wymienionym wartościom – miłości, rodzinie, życiu i zdrowiu. Każdy z rozdziałów zawiera opis i analizę wybranych filmów, ich głównych komponentów – obrazu, słowa, gestu czy muzyki – mających wpływ na wyodrębnienie poszczególnych kwestii aksjologicznych.
Ontyczny status wartości w myśli politycznej rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego na przykładzie poglądów Mikołaja Bierdiajewa i Iwana Iljina
(Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich, 2014) Krasucka, Katarzyna
В начале статьи дается краткая характеристика русского религиознофилософского ренессанса. Далее, из взглядов и идей Н.А. Бердяева и И.А. Ильина выделяются аксиологические темы. Автор приходит к убеждению, что метафизический (у Бердяева) и онтический (у Ильина) статус ценностей определяет характерные для Н.А Бердяева – персонализм и „левизну”, а для И.А. Ильина – идеализм и консерватизм.
Panorama badań aksjologicznych we współczesnym literaturoznawstwie polskim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Garlej, Beata
The article is an attempt to present the achievements of the axiological research current in Polish literary studies. Several key issues relevant to axiological research understood in general, philosophical terms were mentioned to determine whether literary studies can exist without axiology or whether axiology absolutely needs literary studies, as well as the issue of the chronological beginning of axiological research within Polish literary studies. The deliberations undertaken lead to a closer characterisation of the three schools that put forward the most important proposals of Polish literary axiological reflection: the Lublin school, the Toruń school and the Warsaw school. And it is in relation to them that the most relevant hitherto achievements of axiological research in Polish literary studies have been outlined.
„Panorama badań aksjologicznych we współczesnym literaturoznawstwie polskim” (polemiczne dopowiedzenia)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Obremski, Krzysztof
This publication contains polemic commentaries to the text by Beata Garlej „Panorama badań aksjologicznych we współczesnym literaturoznawstwie polskim” [Panorama of axiological research in contemporary Polish literary studies] („Tematy i Konteksty” 11(16)/2021). This publication has been divided into three parts: “Lublin school (KUL school)”, “Torun school” and “Warsaw school”. The lack of the authoress’s explanations of her understanding of the term ‘school’ allows to overestimate the significance of “Torun school” and underestimate the significance of “»Garden« school”.
Regionalizm i ponowoczesność - w stronę wychowania antropologicznego i edukacji kulturotwórczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Szmyd, Kazimierz
Tekst jest próbą wielostronnej analizy uwarunkowań i głównych czynników kształtujących stan współczesnej edukacji. Podstawowym nurtem narracji jest społeczno-aksjologiczny i kulturotwórczy i antropologiczny wymiar współczesnego wychowania, jego zagrożeń i szans w dobie ponowoczesnej. Wiele miejsca poświęcono tej problematyce w perspektywie przemian pokoleniowej świadomości, destrukcji postaw i systemów wartości, dezorganizacji systemów wychowania dla ludzkiej wspólnoty. Ukazano dylematy i sprzeczności w edukacji szkolnej, wskazano na niejasności i relatywizm w dziedzinie państwowych aksjologii wychowania, a także na wykorzystywanie globalnej edukacji do realizowania egoistycznych celów w globalnym świecie. W tekście znajdujemy kontrowersyjne zagadnienia dotyczące edukacji na rzecz demokratyzacji i humanizacji edukacyjno-kulturowej, wyrównywania poziomów i szans edukacyjnych w skali państw i globalizującego się świata. Artykuł zawiera również odniesienia do współczesnych zagadnień edukacji dla kultury współistnienia wielokulturowego, kształtowania postaw zrozumienia i afirmacji różnic etnokulturowych. Podkreślono w nim również współczesne dylematy i sprzeczności w harmonijnym (spójnym) formowaniu osobowości indywidualnych i zbiorowej świadomości pokoleniowej. Postuluje się podejmowanie społecznej edukacji wychowującej w kontekście zderzeń kultury tradycyjnej (regionalnej) z dominującą formacją stylów postmodernistycznych i kulturowych prowadzących do regresu antropologicznego.
System aksjologiczny Unii Europejskiej. To nie utopia. Analiza europeistyczna
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Czachór, Zbigniew
W niniejszym artykule na podstawie przeanalizowanego materiału badawczego podjęta została próba naukowego odniesienia się do problematyki systemu i struktury aksjologicznej Unii Europejskiej. W konsekwencji tak przyjętego założenia badawczego przeprowadzono dowód na to, że przemiany aksjologiczne w UE odbywały się pod wpływem ideowym, płynącym nie z przestrzeni dyskursu (także naukowego) odnoszącego się do paradygmatu realizmu i neorealizmu, a idealizmu i demokracji liberalnej. Ujęcie to, z jednej strony, było źródłem rozbudowanych rozwiązań normatywnych i wzorców zachowań (na płaszczyźnie gospodarczej, politycznej, prawnej i społecznej) wpisanych w traktaty założycielskie, często trudnych do zrealizowania we wspólnotowej praktyce politycznej. Z drugiej strony, obecność katalogu wartości europejskich stała się elementem tożsamości tak rozumianego ponadnarodowego systemu politycznego UE, opartej na regule ciągłości i zmiany o charakterze funkcjonalnym i dysfunkcjonalnym.
Twórczość patriotyczna Władysława Grodeckiego Aspekty kulturowo-językowe
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-09-23) Grunwald, Jadwiga
Rozprawa stanowi językowo-kulturową analizę twórczości patriotycznej krakowskiego podróżnika Władysława Grodeckiego (1942-2018). Praca obejmuje sześć rozdziałów. W pierwszym rozdziale, zatytułowanym „Wartościowanie w języku i kulturze”, omówiono podstawy metodologiczne aksjolingwistyki oraz językowe narzędzia aksjologizacji. W drugim rozdziale nakreślono sylwetkę Władysława Grodeckiego oraz zaprezentowane największe osiągnięcia podróżnicze oraz najważniejsze nagrody i odznaczenia, które Grodecki otrzymywał za swoją działalność patriotyczną. Trzeci rozdział prezentuje cel pracy, metodologię badań i materiał badawczy. Korpus składa się z artykułów prasowych oraz tekstów z autorskiej strony internetowej. Kolejny rozdział to „Tematyka twórczości publicystycznej Władysława Grodeckiego”. Analiza twórczości Władysława Grodeckiego podzielona została na dwie części: kulturową oraz językową. Analiza kulturowa obejmuje następujące zagadnienia: patriotyzm; piękno polskiej historii i jej zabytków; wzorce do naśladowania; rola religii i kult Jana Pawła II; losy Polaków za granicą; kręgi emotywne oraz wizerunek Polski i Polaków za granicą. Druga część analizy rozprawy nosi tytuł „Językowa analiza twórczości patriotycznej Władysława Grodeckiego”. Ukazane w nim zostały zabiegi wartościowania stosowane przez Grodeckiego na trzech różnych płaszczyznach: na poziomie aktów mowy, leksyki oraz poprzez wykorzystanie środków stylistycznych.
Veritas sequitur esse rei... Biczowanie Piero della Francesca Diegesis w Pamięci Włoch Wojciecha Karpińskiego
(Wydział Sztuki UR, 2018-12) Trygar, Barbara
This article is concerned with the text A Memory of Italy by Wojciech Karpiński, in which the author refers to the painting Flagellation by Piero della Francesca. The author of the article analyzes Karpiński’s reflections on the painting in the context of the philosophy of Saint Thomas Aquinas. In the painting the linear structure is important (the methodology of mathematical proceedings, among others according to Plato), the situation, the degree of distance which determines the perception of things, people and the world in the literal, spatial, and also metaphorical and psychological sense. The sensual cognition of corpus mysticum Christi is the starting point of epistemology, a key moment of the theory of the cognition of God.
Wartości i antywartości. W stronę szkoły aksjologicznie uniwersalnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szmyd, Kazimierz
Artykuł jest próbą ukazania kondycji wychowawczej szkoły w perspektywie przemian kulturowych i cywilizacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem doby ponowoczesnej. Jest to także spojrzenie na historyczny rozwój aksjologii i teleologii szkoły w procesie przemian na tle różnych stanowisk i orientacji filozoficznych, antropologicznych i pedagogicznych. Głównym tłem rozważań jest kryzys szkoły, jej roli w kształtowaniu norm współżycia społecznego i zasad etyki międzyludzkiej w lokalnym i globalnym świecie. Autor wskazuje na przyczyny, przejawy i zagrożenia wynikające z dehumanizacji współbycia ludzi, ignorowania wartości uniwersalnych, które mają swoje źródło w antropologii humanistycznej. Głównym wątkiem wykładu jest postulat odwołania się do podstaw antropologii humanistycznej w wychowaniu. W tekście formułuje się tezę, zgodnie, z którą istnieje potrzeba zasadniczej rekonstrukcji działalności szkoły jako środowiska kształtującego wartości ogólnoludzkie. Powinna stanowić opozycję wobec rozpowszechniających się antywartości w coraz bardziej „odczłowieczonym” świecie. Artykuł jest też próbą zarysowania głównych postulatów antropologii wychowawczej współczesnej szkoły.
Wartości w gospodarowaniu potencjałem rozwojowym w procesie transformacji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Piontek, Franciszek
Celem artykułu jest zintegrowane ujęcie transformacji, procesu globalizacji i budowy nowej cywilizacji. Przyjęto hipotezę, że stosunek do szeroko rozumianych wartości (będących konstytucją świata) decydował i decyduje o integracji i dezintegracji procesów rozwojowych i o wykorzystaniu potencjału rozwojowego, także w procesie transformacji. Artykuł składa się z dwóch bloków tematycznych: • wartości – ich rozumienie i funkcje w kształtowaniu rozwoju; • wpływ deregulacji wartości na potencjał rozwojowy w procesie transformacji. Wpływ ten został omówiony na przykładzie wybranych składowych potencjału rozwojowego i zastosowanych do tych składowych – w procesie transformacji – paradygmatach. Refleksja o charakterze ogólnym: Za ochronę wartości (konstytucji świata) odpowiada wiele instytucji. Jeśli one zawodzą, odpowiedzialność spada na inteligencję jako warstwę społeczną. Czy inteligencja potrafi podjąć to wyzwanie? Czy otrzyma wsparcie społeczne?
Wychowanie do wartości w społeczeństwie informacyjnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Langier, Cecylia; Siembida, Martyna
Współczesne czasy charakteryzuje szybki postęp techniczny, szczególnie w obszarze nowoczesnych urządzeń informacyjnych. Rozwój technologii komunikacyjnej zmienił obraz społeczeństwa, które stało się formacją uzależnioną od wiedzy i wiadomości, prześcigającą się w dostępie do coraz nowocześniejszych komunikatorów. Głównym źródłem wiedzy jest internet, który ze względu na swoją specyfikę – łatwość dostępu oraz szerokie możliwości publikacji różnych treści – stanowi ważny element kształtowania osobowości jego najmłodszych użytkowników. Można nawet stwierdzić, że współcześnie stanowi on swego rodzaju specyficzne środowisko wychowawcze. W artykule omówiono główne cechy społeczeństwa informacyjnego oraz przedstawiono podstawowe problemy związane z wychowaniem do wartości współczesnych dzieci i młodzieży – cyfrowych tubylców. Podkreślono wychowawcze oddziaływanie internetu, szczególnie koncentrując się na czynnikach istotnie wpływających na rozwój aksjologiczny młodego pokolenia.
Źródła nierówności społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Czerny, Janusz
Autor podejmuje w artykule dyskusję wokół źródeł – praprzyczyn – nierówności społecznych. Znajomość takiego źródła jest o tyle ważna, że może zaistniałaby szansa jego minimalizacji, a jeszcze lepiej eliminacji z życia społecznego. Bo przecież nie chodzi jedynie o sam opis zjawiska, co o zapobieżenie jego ekspansji we współczesnym świecie. W artykule tym głosi się tezę, wedle której nierówności społeczne istniały zawsze odkąd istniał człowiek. To nie nierówności stanowią problem sam w sobie, ale „kontrasty aksjologiczne”. Zjawiska kontrastu aksjologicznego występują tylko w ludzkim gatunku i nigdzie więcej, nasilają się we współczesnym świecie. Zdaniem autora są dwa źródła wywołujące zjawisko nierówności społecznych, a mianowicie: biologiczny egoizm oraz posiadanie świadomości. Egoizm ma podłoże instynktu i w tym zakresie nie różnimy się od świata zwierząt. Różnice wywołuje fakt posiadania świadomości. Świadomość, czyli kontrolowany proces myślowy wytycza nam „dyrektywy” postępowania. Psychika człowieka dzięki świadomości (sferze fronesis) skłania człowieka do maksymalizacji bogactwa, gdyż wówczas minimalizuje on w ten sposób trudy życia (przynajmniej w sferze materialnej). Dlatego bardzo słusznie zauważa Józef Bańka, że człowiek w przeciwieństwie do zwierząt nie ma granic nasycenia wartościami. Zatem głównym źródłem chęci bogacenia się jest ludzka psychika.